دریا مازندرانی

دریا مازندرانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۹ مورد از کل ۹ مورد.
۱.

بررسی تطبیقی نقش منابع جغرافیایی قدرت در بحران های ژئوپلیتیکی (نمونه موردی: بحران اوکراین و تایوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بحران ژئوپلیتیک اوک‍رای‍ن تایوان منابع جغرافیایی قدرت بررسی تطبیقی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۳
پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و تطبیقی به بررسی بحران های ژئوپلیتیکی اوکراین و تایوان پرداخته و نقش مؤلفه های مختلف جغرافیای قدرت از جمله ترکیب های قومی و مذهبی، موقعیت استراتژیک، منابع طبیعی و ابعاد انسانی (حقوق بشر) را در شکل گیری و تشدید این بحران ها تحلیل می کند. یافته ها نشان می دهد که در اوکراین، ترکیب های قومی و زبانی در شرق کشور، موقعیت استراتژیک به عنوان پلی میان روسیه و غرب، و منابع طبیعی غنی مانند گاز و زمین های کشاورزی به طور مستقیم در رقابت های ژئوپلیتیکی نقش داشته و موجب مداخلات خارجی شده اند. در تایوان، هرچند ترکیب قومی کمتر متنوع است، اما تمایز هویتی تایوانی ها از چینی ها و موقعیت استراتژیک آن در آبراه های حیاتی دریای چین، این جزیره را به یکی از حساس ترین نقاط در تقابل های ژئوپلیتیکی میان چین و ایالات متحده تبدیل کرده است. همچنین، نقش تایوان در صنعت نیمه هادی ها به عنوان یک منبع استراتژیک در زنجیره تأمین جهانی فناوری، به شدت بر رقابت های بین المللی تأثیر گذاشته است. علاوه بر این، مسائل حقوق بشری در هر دو بحران به عنوان ابزارهای سیاسی برای توجیه مداخلات و حمایت های بین المللی به کار گرفته شده اند. این پژوهش نشان می دهد که چگونه عوامل جغرافیایی، هویتی و منابع طبیعی در تشدید بحران های ژئوپلیتیکی نقش داشته و به ابزارهایی برای پیشبرد اهداف قدرت های بزرگ تبدیل شده اند.
۲.

مفهوم سازی نخبه جغرافیایی و نقش نخبگان در مطالعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نخبه جغرافیا نخبه جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳ تعداد دانلود : ۱۳
مفهوم سازی و تبیین مفاهیم در مطالعات علمی از اهمیت برجسته ای برخوردار است؛ چراکه پرباری مفاهیم و تبیین دقیق آنها می تواند جایگاه حوزه مطالعاتی را در میان سایر علوم ارتقاء دهد و رویکردها و تحلیل ها را نیز برجسته نماید. در حوزه مطالعات جغرافیا نیز متناسب با نگرش کلان نگر موجود در آن، پیوستگی سیستمی بین مباحث رعایت شده و مفهوم سازی های نو و متفاوت می تواند زمینه شکوفایی و پویایی آن را فراهم آورد. بر این مبنا، در مقاله حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر یافته های کتابخانه ای به انجام رسیده است، هدف مفهوم سازی جدید از نخبه جغرافیایی و نقش آن در مطالعات جغرافیایی است. نتایج تحقیق حاضر نشان دهنده آن است که مفهوم سازی دقیقی از نخبه جغرافیایی تا کنون صورت نگرفته است و نقش و جایگاه آن در مطالعات جغرافیایی خوب تبیین نشده است. براین اساس می توان نخبه جغرافیایی را در قالب دو گروه مفهوم سازی کرد. گروه اول اندیشمندان و صاحبنظران برجسته جغرافیایی و گروه دوم فضانشینان دارای درک و شناخت واقع بینانه از فضای جغرافیایی. قاعدتاً به هر میزان پایه و مبنای این دو گروه نخبه جغرافیایی در مطالعات جغرافیا برجسته در نظر گرفته شود، شناخت دقیق تر و نظام مندتری از فضای جغرافیایی حاصل شده و برنامه های واقع بینانه ای جهت بسامان شدن فضای جغرافیایی طرح ریزی می شود. بر همین مبنا، به نظر می رسد، شناخت و توجه ویژه به نخبه جغرافیایی و نقش آنها در فضاهای جغرافیایی در پیوند با مدیران حاکم بر فضا می تواند فرایند به سامان شدن و بهتر شدن فضای جغرافیایی را تا حد زیادی تسریع نماید.  
۳.

مفهوم سازی مناطق مرزی و تبیین پارامترهای شکل دهنده آنها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مرز منطقه مرزی مولفه های مرزی فضای جغرافیایی تحلیل سلسله مراتبی(ANP)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۳۷۴
تحولات و پیشرفت های صورت گرفته در طی دهه های اخیر روند وابستگی و پیوند روزافزون کشورها را به یکدیگر فراهم آورده است و در این بین مناطق مرزی را به کانون توجه مطالعات تبدیل کرده است. مطالعات مرزی در دوره حاضر بیشتر روی توسعه مناطق مرزی، سطح کنش ها، نفوذپذیری مرزها، ساکنین مرزی و غیره همه به نوعی بر برجسته تر شدن مطالعه مناطق مرزی تأکید کرده اند. بررسی مطالعات صورت گرفته در این زمینه نشانگر وجود نوعی ابهام و عدم مفهوم سازی درست از منطقه مرزی است. از سوی دیگر، در زمینه وسعت و پهنه سازی منطقه ای که به عنوان منطقه مرزی در نظر گرفته شود، کاری صورت نگرفته است. تحقیق حاضر با هدف مفهوم سازی و تبیین مولفه های شکل دهنده منطقه مرزی با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از داده های کتابخانه ای و پرسش نامه ای به انجام رسیده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان دهنده آن است که مفهوم منطقه مرزی فضای جغرافیایی بلافصل خطوط مرزی با وسعت های متفاوت که تحت تأثیر مستقیم مرزها قرار می گیرند، می باشد. برای تفسیر از تحلیل محتوا و تحلیل سلسله مراتبی(ANP)، استفاده شده است. نتایج اولویت بندی نیز نشان می دهد که دارا بودن پیوند طبیعی با فراسوی مرز، سرمایه گذاری پایین در منطقه(به دلایل امنیتی و غیره)، دارا بودن پیوند قومیتی با فراسوی مرز، تأثیرپذیری از سیاست ارتباطی نسبت به کشور هم مرز، دارای پیوندهای تاریخی با فراسوی مرز، آمیختگی زندگی بازیگران با مرز، منطقه ای با وسعت توافق شده و در آخر قرارگیری در خط مقدم حمله و جنگ، موثر مولفه های شکل دهی منطقه مرزی انتخاب شدند
۴.

فرا تحلیل کیفی روش و نتایج پژوهش های مرتبط با بازارچه های مرزی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازارچه مرزی فرا تحلیل مقالات فارسی پایان نامه های فارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۲۹۵
مناطق مرزی در مقایسه با مناطق مرکزی کشورها از انزوای جغرافیایی، دوری از قطب های رشد اقتصادی، صنعتی، قرارگرفتن در حاشیه و همچنین توسعه نیافتگی در ابعاد اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برخوردار هستند. دولت ها برای کاهش این نقاط ضعف به دنبال احداث بازارچه مرزی برآمده اند. بازارچه مرزی به دلیل تماس این مناطق با محیط خارجی سبب گسترش مبادلات و پیوندهای فضایی در دو سوی مرزها و کاهش آسیب پذیری و تهدیدات مختلف در این مناطق شده است؛ بنابراین توجه به بازارچه مرزی از سوی صاحب نظران علوم مختلف از اهمیت وافری برخوردار شده است. به گونه ای که تحقیقات گسترده ای در این زمینه برای بررسی ویژگی ها و ابعاد این بازارچه ها صورت گرفته است. این مقاله با رویکرد فرا تحلیل به بررسی مقالات و پایان نامه های منتشر شده به زبان فارسی تا سال 1398 پرداخته است. فرا تحلیل به عنوان روشی برای تجمیع نتایج پژوهش های پراکنده در دستیابی به دیدگاهی نوین برای گسترش دانش بشری مورداستفاده قرار می گیرد. ازاین رو، یافته های تحقیق نشان می دهد عوامل گردشگری، توسعه اقتصادی - اجتماعی، اقتصادی - کالبدی، سیاسی - امنیتی، توسعه پایدار منطقه ای استفاده از شاخص های ترکیبی نقطه قوت پژوهش های مورد بررسی است و عدم توجه به توسعه یافتگی مناطق، توجه وافر به بعد امنیتی مناطق مرزی و در روش تحقیق عدم انعکاس روایی و پایایی ابزار مورد سنجش از نقاط ضعف پژوهش ها محسوب می گردد. از سویی دیگر تمامی تحقیقات تنها به صورت نظری به موضوع پرداخته اند و تاکنون دیدگاه کاربردی از سوی صاحب نظران برای تقویت بازارچه مرزی در سطح ملی ارائه نگردیده است.
۵.

تحلیل عوامل مؤثر بر پایداری همکاری های مرزی نمونه موردی (ایران و اقلیم کردستان عراق)

کلیدواژه‌ها: همکاری مرزی ایران اقلیم کردستان عراق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۳ تعداد دانلود : ۴۳۸
همکاری های مرزی سبب گرد هم آمدن جوامع دو طرف مرز می گردد و این عامل می تواند به صورت بالقوه برای تبدیل نمودن آنها به جوامعی توسعه یافته یاری رساند. هدف از تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر تداوم همکاری مرزی بین ایران و اقلیم کردستان می باشد. روش شناسی حاکم بر تحقیق حاضر بر اساس پارادایم اثباتی و بر اساس روش کمی بوده و به دنبال شناخت مهم ترین عوامل و متغیرهای مؤثر بر تداوم همکاری های مرزی بین اقلیم کردستان عراق و ایران است. بدین منظور مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر تداوم همکاری های مرزی در 6 بعد (سرزمینی، ژئوپلیتیکی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و دفاعی - نظامی) انتخاب شدند. یافته های میدانی تحقیق حاضر که برگرفته از نظرات نخبگان و کارشناسان مرتبط با مسائل مرزی بود نشان داد که 6 متغیر پیوستگی طبیعی مرز بین دو کشور، ایدئولوژی ها و راهبردهای دو کشور هم مرز، منابع مشترک مرزی، زبان مشترک بین ساکنین دو سوی رز، تروریسم بین المللی و ... از جمله مهم ترین متغیرهای تأثیرگذار بر پایداری همکاری های مرزی بین منطقه خودمختار کردستان عراق و ایران محسوب می شوند. در نهایت می توان گفت که به منظور بهبود وضعیت همکاری بین این دو منطقه ابتدا باید راهبردها و سیاست هایی متناسب با شرایط هر دو منطقه تدوین نمود تا بتوان در نهایت به پایداری در همکاری های مرزی و بهبود وضعیت منطقه دست پیدا کرد.
۶.

عوامل مؤثر بر استمرار کولبری در روستاهای مرزی پاوه با رویکرد سناریونگاری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تداوم کولبری روستاهای مرزی شهرستان پاوه سناریونویسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۳ تعداد دانلود : ۴۱۳
مناطق مرزی جزو مناطق حساس و شکننده هر کشوری محسوب می شو ن د که به دلیل شرایط منحصربه فردی همچون دوری از مرکز و انزواگرایی با معضلاتی از جمله بیکاری و عدم اشتغال و عدم دسترسی به تأمین نیازهای اولیه روبه رو هستند. معضلات مرتبط با اقتصاد سبب شده است تا در مناطق غربی کشور ، به ویژه در روستاهای مرزی پاوه ، وضعیتی پدید آید که بخش زیادی از مردم در این منطقه برای برطرف کردن نیازهای اصلی زندگی خود به شغل کولبری روی آورند. هدف از این مقاله بررسی عوامل موثر بر استمرار کولبری در روستاهای مرزی پاوه است که با روش توصیفی - تحلیلی و بهره گیری از روش سناریونویسی به این موضوع پرداخته شده است. نتایج به دست آمده از نرم افزار سناریو ویزارد نشان می دهد که از این 45 وضعیت احتمالی، 26.6 درصد وضعیت بحرانی، 17.8 درصد در آستانه بحران، 26.6 درصد وضعیت ایستا، 13.4 درصد وضعیت نیمه مطلوب ، و 15.6 درصد نیز وضعیت مطلوب دارند. درمجموع ، 29 درصد وضعیت مطلوب و 44.4 درصد نیز وضعیت نامطلوب داشته اند. از 14 سناریوی محتمل، سناریوهای 1 و 2 دارای وضعیت مطلوب و سناریوهای 5، 6، 7، 12، 13، و 14 دارای وضعیت نامطلوب بوده اند. سناریوهای 11، 10، 9، 8، 4، و 3 نیز دارای وضعیت بینابینی بوده اند و از ترکیب حالت های مختلف به وجود آمده اند. در نهایت ، می توان بیان کر د که شرایط برای استمرار کولبری در منطقه بحرانی محسوب می شود و این امر نیازمند تدوین سیاست های مناسب با موقعیت منطقه برای بهبود شرایط مع ی شتی و زندگی ساکنان نواحی مرزی است.
۷.

سنجش عوامل مؤثر بر پایداری اقتصادی شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهر سردشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد شهری پایداری اقتصادی سردشت شهرهای مرزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۳۱۵
برای شهرها و مناطق مرزی مبادلات اقتصادی از مهم ترین روش های ایجاد تحول در کارکرد، کالبد، اشتغال و به تبع آن ایجاد امنیت پایدار است. بنا به تعریف، پایداری اقتصادی عبارت است از ایجاد درآمد و ثبات آن برای افراد جامعه بدون کاهش و زوال سرمایه ها و ذخایر این پژوهش به منظور سنجش میزان پایداری اقتصادی شهر مرزی سردشت و مؤلفه های مؤثر بر آن انجام شده است. باهدف کاربردی و روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده فرمول تعیین حجم کوکران حجم نمونه 383 نفر به دست آمد. به منظور تجزیه وتحلیل نتایج پرسش نامه از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری (تی تک نمونه ای، همبستگی اسپیرمن، رگرسیون خطی ساده) استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که شهر سردشت از پایداری اقتصادی ضعیفی برخوردار است به طوری که میزان پایداری این شهر 8/2 ارزیابی شده که از میزان میانه نظری پایین تر به دست آمد، نتایج آزمون همبستگی نشان از همبستگی قوی بین متغیرهای مقیاس و کارآفرینی با 894/0 در سطح معنی داری 05/0 بوده است، نتایج آزمون رگرسیون نیز نشان از تأثیر زیاد مؤلفه کارآفرینی بر پایداری اقتصادی در شهر سردشت داشته است.
۸.

طراحی مدل مفهومی مناسبات ژئوپلیتیک در جنوب غرب آسیا

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک مدل مفهومی مناسبات ژئوپلیتیک جنوب غرب آسیا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹ تعداد دانلود : ۳۴۷
مدل های مفهومی، نمایشی از یک سیستم هستند که به راحتی مفاهیم انتزاعی روابط بین اشیا در سیستم را به ما نشان می دهند. در واقع، به هر میزان ترسیم مدل ها در عرصه علمی نظام مند و معنی دار باشد، می تواند زمینه درک مسائل و مباحث را بهتر و دقیق تر نماید. در این میان، منطقه جنوب غرب آسیا با داشتن امکانات و موقعیت های ممتاز جغرافیایی و همچنین با داشتن منابع غنی از اهمیت ویژه ژئوپلیتیکی برخوردار می باشد. اما تحولات این منطقه سبب درگیر شدن بازیگران متنوع و متفاوتی شده است. این بازیگران، با اهداف، ایدئولوژی و رفتار متفاوت و حتی متضاد سبب تداوم بحران در منطقه شده اند. به بیانی دیگر، به هر میزان منبع جغرافیایی قدرتی که زمینه ساز مناسبات ژئوپلیتیک است از ارزش بیشتری برخوردار باشد، زمینه برای جذابیت بیش تر جهت ورود و نقش آفرینی بازیگران بیش تر و بزرگ تری را فراهم می آورد. بنابراین تحقیق حاضر ضمن ارائه تعریفی نو از ژئوپلیتیک و تقسیم بندی بازیگران ژئوپلیتیکی در سه گروه بازیگران مرکزی و کانونی، بازیگران نیمه پیرامونی و بازیگران پیرامونی، در گام بعدی سعی کرده است با ارائه یک مدل مفهومی، مناسبات ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا را به صورت نظام مند به تصویر بکشد. چرا که شناخت دقیق روابط ژئوپلیتیکی بین این بازیگران به ژئوپلیتیسین ها این امکان را می دهد که برای منطقه نا به سامان جنوب غرب آسیا، بهترین استراتژی را تدوین کنند.
۹.

پارامترهای مؤثر بر مسائل زیست محیطی در شمال غرب ایران (مطالعه موردی: خشک شدن دریاچه ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: محیط زیست شمال غرب ایران دریاچه ارومیه خشکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۳۶۳
مسائل زیست محیطی در جغرافیا و میان جغرافیدانان از اهمیت و جایگاه برجسته ای برخوردار است چراکه پایه های این حوزه علمی بر محیط زیست قرار دارد. مسائل زیست محیطی در کشور ایران در طی دهه های اخیر رشد قابل ملاحظه ای کرده اند و فضاهای جغرافیایی را تحت شعاع خود قرار داده اند. در این میان شمال غرب کشور وضعیت ویژه ای دارد؛ چراکه کم آبی دریاچه ارومیه توانایی از بین بردن اکوسیستم موجود در آنجا را به صورت بالقوه داراست. بر این مبنا، پژوهش حاضر با هدف شناسایی پارامترهای مؤثر بر خشک شدن دریاچه ارومیه و رتبه بندی آن ها تلاش دارد گام مثبتی جهت ایجاد شناخت و تلاش جهت کاهش مسائل ناشی از این مشکل زیست محیطی بردارد. روش به کار رفته در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای و نیز میدانی (پرسشنامه ای) بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون T-test انجام شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد 44 پارامتر در بعد انسانی، طبیعی و ترکیبی در خشک شدن دریاچه ارومیه نقش دارند. در بین پارامترهای انسانی مؤثر بر خشک شدن دریاچه ارومیه پارامترهای برهم زدن شرایط اکولوژیکی منطقه و کم توجهی به مدیریت منابع آبی، در پارامترهای طبیعی، تغییر بارش و کم شدن بارش و کم آبی و خشکسالی های پی در پی، و در پارامترهای ترکیبی، تغییر الگوی کشت و تولید محصولات پر آب و استفاده از تالاب ها بدون توجه به توان تالاب ها، اهمیت بیشتری در خشک شدن دریاچه ارومیه دارند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان