علیرضا سمیعی اصفهانی

علیرضا سمیعی اصفهانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۶ مورد.
۲۱.

مجلس نهم و دهم و دیپلماسی هسته ای ایران؛ با تأکید بر برجام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۴ (پیاپی ۴۳) 175 - 207

کلیدواژه‌ها: مجلس دیپلماسی هسته ای نظریه تصمیم گیری عقلانیت محدود برجام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴ تعداد دانلود : ۴۱۳
برجام نقطه عطفی در دیپلماسی هسته ای جمهوری اسلامی ایران به شمار می آید چراکه نهادها و سازمان های عمده سیاستگذاری و اجرایی در شکل گیری آن نقش آفرینی کردند. یکی از این نهادهای تصمیم ساز و تاثیرگذار، مجلس شورای اسلامی بویژه مجالس دوره های نهم و دهم بود. بر این پایه، پژوهش پیش رو در پی پاسخ به این پرسش اصلی است که مجالس نهم و دهم چه نقش و جایگاهی در روند دیپلماسی هسته ای ایران بویژه در موافقت نامه برجام ایفا کرده اند؟ یافته های پژوهش بر پایه مدل های نظری تصمیم گیری در عرصه سیاست خارجی نشان می دهد که تصمیم گیری ها و مواضع  مجلس در دیپلماسی هسته ای در راستای برونداد تصمیمات سایر نهادها و سازمان هایی مانند شورای عالی امنیت ملی، شورای نگهبان، نهاد قوه قضاییه و نهاد قوه مجریه بوده است به نحوی که می توان گفت بر پایه تلفیق دو الگوی «سازمانی» و «عقلانیت محدود»؛ مجلس، قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته ای و حقوقی ملت ایران، طرح اقدام متناسب و متقابل  دولت در اجرای برجام، تشکیل گروه ویژه برجام و ارائه گزارش های شش ماهه گروه امنیت ملی و سیاست خارجی و تصویب لوایح چهارگانه موسوم به FATF را به مرحله اجرا درآورد.
۲۲.

درآمدی نظری بر مفهوم ، ماهیت و عملکرد پوپولیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۶۰) 62-85

کلیدواژه‌ها: پوپولیسم مردم رهبران پوپولیستی نظریه ها و رویکردهای پوپولیسم بحران دموکراسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۵۳۹
در چنـد دهـه‌ی اخیـر، شـاهد برآمـدن اشـکال گوناگونـی از پوپولیسـم و همچنیـن خوانش‌ها، روایت‌هـا و تحلیل‌هـای متفاوتـی از ایـن پدیـده در سراسـر جهـان بوده‌ایـم. امـروزه، پوپولیسـم از حیـث مفهومـی و نیـز گسـتره‌ی جغرافیایـی بـه‌حـدی بسـط‌ یافتـه کـه از گونه‌هـای مختلفـی ماننـد پوپولیسـم انتخاباتـی، نولیبـرال، نفتـی، مذهبـی، سیاسـی، ایدئولوژیـک، چپ و راسـت، اقتدارگـرا، اقتصـادی، رسـانه‌ای، کیفـری (جزایـی) قومـی، اخلاق‌گـرا، مشـارکتی، اروپایـی، اسـلامی و ... می توان سـخن گفت. نوشـتار پیش رو، عمدتاً کوششـی اسـت در سـاحت نظـری (بـا نگاهـی بـه مصادیق عینـی پوپولیسـم) برای پاسـخ‌گویی بـه این دو پرسـش: نخسـت، ویژگی‌هـا و ماهیـت پوپولیسـم چیسـت و نحـوه‌ی عملکـرد آن چگونـه اسـت؟ و دوم، پیـروزی احـزاب و رهبـران پوپولیسـتی در سراسـر جهـان و اقبـال عمومـی مـردم بـه آنهـا در دو دهـه‌ی گذشـته چـه دلایلـی دارد؟ یافته‌های پژوهش نشـان می‌دهد که شـکل‌گیری ایـن پدیده در کنار سـایر عوامل، عمدتاً ناشـی از بحران دموکراسـی، به‌ویژه سسـت‌شـدن سیاسـت نمایندگی، بحـران سـاختارهای میانجی و غیرپاسـخگوشـدن نخبگان الیگارشـی حاکم اسـت؛ وضعیتی که رسـانه‌ای‌شـدن سیاسـت و ظهـور رهبـران پوپولیسـتی نیز فرآینـد به‌قـدرت‌رسـیدن آن را بیش از پیـش همـوار سـاخته اسـت. روش پژوهش کیفـی، از نـوع تبیین علّـی و روش گـردآوری داده‌ها، کتابخانـه‌ای و همچنیـن بهره‌گیـری از منابـع اینترنتی اسـت.
۲۳.

تغییرات سرمایه فرهنگی و اقتصادی طبقه متوسط جدید و تأثیر آن بر رفتار سیاسی این طبقه در ایران پس از انقلاب(1397-1384)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۷) 105 - 139

کلیدواژه‌ها: طبقه متوسط جدید٫سرمایه اقتصادی سرمایه فرهنگی رفتار سیاسی ایران پس از انقلاب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۵۳۱
طبقه متوسط و با تأکید بیشتر طبقه متوسط جدید از سوی بسیاری از تحلیل گران و جامعه شناسان نحله های فکری گوناگون به عنوان مهمترین طبقه در تحولات اجتماعی شناخته شده است. طبقه متوسط جدید در ایران بعد از انقلاب به ویژه با سیاست های اتخاذ شده از سوی دولت های پس از جنگ، از منظر کمی و کیفی گسترش یافت. از این رو، نوشتار پیش رو برا این پرسش متمرکز شد که جایگاه طبقه متوسط جدید در سال های1384 تا1397 چه تحولی یافته و این تحول چه تأثیری بر رفتار سیاسی این طبقه گذاشته است؟ فرضیه مطرح این بود که در سالهای مورد بررسی، طبقه متوسط جدید دچار تغییر و تحول شده، بااین حال این تغییرات روند متناقض داشته به نحوی که در بازه زمانی 14 ساله اخیر موقعیت این طبقه از منظر منظر اقتصادی تضعیف و از جنبه سرمایه فرهنگی تقویت شد و همین امر تقاضای طبقه متوسط را در حوزه های مختلف ازجمله عرصه سیاسی افزایش داد. این فرضیه در چارچوب نظری مورد تأکید که نظریه بوردیو و روش ساخت یابی بود مورد آزمون قرار گرفت و نقش عاملان (طبقه متوسط جدید) از یک سو و نقش ساختارها (اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی) از سوی دیگر موردتوجه قرار گرفت. به این منظور از روش گردآوری داده ها و بهره گیری از منابع کتابخانه ای- فضای مجازی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که ادامه این روند به تعارض پایگاهی طبقه متوسط جدید و کاهش مصرف فرهنگی این طبقه- که عامل تمایز طبقاتی آن از طبقه پایین جامعه است- و درنهایت به رادیکال شدن کنش سیاسی- اجتماعی این طبقه منجر شده است.
۲۴.

سناریوهای همه پرسی استقلال کردستان عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلیدواژه‌ها: عراق اقلیم کردستان کردها رفراندوم استقلال دولت مستقل رقابت های ژئوپلیتیک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۰ تعداد دانلود : ۴۸۲
« پیشمرگه های کرد» پس از تهاجم داعش، به طور غیررسمی کنترل برخی از مناطق شمالی رها شده توسط نیروهای نظامی عراق را در دست گرفتند و درنتیجه خواسته ها برای استقلال کردستان قوت گرفت. این رویداد، پیامدهای داخلی و منطقه ای مهمی را می تواند برای اقلیم کردستان عراق درپی داشته باشد. از این رو، هدف نوشتار پیش رو بر پایه روش آینده پژوهی و تکنیک سناریوپردازی، پاسخ به این پرسش اصلی است که با توجه به رویدادهای کنونی و پیش بینی روند آینده آن ها، چه سناریوهایی پیش روی حکومت اقلیم کردستان قرار دارد؟ بر این پایه، پنج سناریو در سه دسته بندی را می توان مطرح نمود: الف) سناریوی مطلوب : 1) انجام مذاکرات اقلیم کردستان با دولت مرکزی عراق، ایران، ترکیه، آمریکا و متحدان غربی آن و اعلام استقلال کردستان؛ 2) استقلال اقلیم کردستان و بهره گیری از توان مندی های اقتصادی اربیل برای تاثیرگذاری بر کنش ها و واکنش های سیاسی آینده؛ ب) سناریوی محتمل : 1) میانجی گری بازیگر ثالث و کسب امتیاز اقتصادی و سیاسی در اداره مناطق مورد مناقشه و ایجاد سیستم کنفدرال در ازای تعویق یا کنار گذاشتن استقلال کردستان؛ 2) علام فوری استقلال کردستان عراق پس از شکست مذاکرات احتمالی با حکومت مرکزی عراق و دولت های منطقه ای و فرامنطقه ای؛ ج) سناریوی ممکن : ایجاد کردستان بزرگ. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که پیامدهای حاصل از برگزاری رفراندوم 25 سپتامبر 2017، اقلیم کردستان را دچار مشکلات عدیده کرده است؛ بنابراین چنانچه حکومت اقلیم کردستان نتواند بر این بحران غلبه کند بسیاری از دستاوردهای فعلی در حوزه اقتصادی، آزادی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی را از دست خواهد داد.
۲۵.

فرهنگ سیاسی و تأثیر آن بر رفتار نخبگان و توسعه سیاسی در دوره پهلوی دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال اول بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 105 - 130

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سیاسی نخبگان سیاسی رفتار سیاسی نظام سیاسی پاتریمونیال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۵ تعداد دانلود : ۵۶۰
مقاله حاضر تلاشی است تحلیلی- تبیینی جهت بررسی فرهنگ سیاسی در دوره حکومت محمد رضا شاه پهلوی بعد از کودتای 28 مرداد 1332 و چگونگی تأثیر گذاری این فرهنگ سیاسی بر توسعه سیاسی و کنش نخبگان سیاسی که درون حاکمیت سیاسی با این نوع فرهنگ خود را وفق داده بودند. در همین راستا این نوشتار بر محور این پرسش اساسی شکل یافت که «فرهنگ سیاسی دوره پهلوی دوم از بعد از کودتای 28 مرداد سال 32، چه تأثیری بر رفتار نخبگان سیاسی و همچنین توسعه سیاسی این دوره داشته است؟» فرض های مقاله مطرح می سازد که 1- جامعه ایرانی در دوره پهلوی دوم، ساختارهای سیاسی پاتریمونیال و اقتصاد رانتی آن مقطع همراه با عدم وجود سازوکارهای مشارکتی، عامل اصلی تولید فرهنگ سیاسی تبعی بوده است.2- فرهنگ سیاسی تبعی نیز عامل اصلی کنش سیاسی تملق محور، فساد اداری و در نهایت عدم توسعه سیاسی می باشد. نتایج حاصل از تحقیق نیز ضمن تأیید فرضیات بالا، نشان می دهد که نظام سیاسی این دوره نظامی پاتریمونیال بود و به تبع آن نخبگان سیاسی درون حاکمیت، این فرهنگ سیاسی را در وجود خود نهادینه کرده و باعث گسترش و تعمیق آن در شیوه مدیریت سیاسی جامعه می شدند.
۲۶.

رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال خیزش مردمی بحرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۳ 63-80

کلیدواژه‌ها: ایران بحرین بیداری اسلامی نظریه سازه انگاری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۱ تعداد دانلود : ۴۴۳
مردم بحرین به دنبال خیزش های عربی در سال 2011، خواستار سرنگونی رژیم آل خلیفه شدند. این قیام در جهان عرب نگاه بسیاری از بازیگران منطقه ای و بین المللی را متوجه خود ساخت. ایران از جمله کشورهایی بود که از همان ابتدا روند تحولات بحرین را دنبال نمود. جمهوری اسلامی به دلیل شاخصه مردم سالاری و انقلابی بودنش، همواره الهام بخش حرکت های مردمی در کشورهای منطقه بوده است، از این رو پس از وقوع خیزش هایی در بحرین، به شیوه ای دیپلماتیک از آنها حمایت نمود و در این راستا هرگونه سرکوب مردم را محکوم کرد. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات بحرین چه رویکردی را در سیاست خارجی خود پیش گرفته است؟ یافته تحقیق، این است که نظام ایران بر پایه گفتمان انقلاب اسلامی با ابتنای بر حفظ استقلال ملت ها، در عین مخالفت با هرگونه دخالت و حضور نیروهای خارجی در بحرین در راستای هرچه مطلوب تر وضعیت شیعیان این کشور گام بر می دارد. در این تحقیق فرضیه پژوهش با بهره گیری از نظریه سازه انگاری به آزمون گذاشته شود.
۲۷.

دولت رانتی و چالش های دولت سازی در عصر پهلوی دوم (1357-1332)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۵۳)

کلیدواژه‌ها: دولت رانتی دولت سازی پهلوی دوم حکومت شخصی استبداد نفتی ظرفیت های نهادی دولت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۱۰۱۵
منابع و درآمدهای ملی همواره یکی از مهم ترین و حیاتی ترین ابزارها برای تکوین دولت مدرن و پیشبرد فرایند دولت سازی در هر کشوری به شمار می آید. با این حال، میزان و نحوه بهره برداری از این منابع توسط نخبگان و سیاست گذاران می تواند پیامدهای مثبت و یا منفی برای توسعه ملی در پی داشته باشد. در دوره پهلوی دوم، درآمدهای سرشار نفتی جایگاه مهمی در سیاست و اقتصاد ایران پیدا کرد و بخش عمده ای از بودجه و هزینه های دولت را به خود اختصاص داد. با این توصیف، پرسش اساسی پژوهش پیش رو این است که رانتی شدن دولت و اتکای آن به درآمدهای نفتی چه تأثیری بر فرآیند دولت سازی (ماهیت، ساختار، عملکرد و قابلیت های دولت مدرن) در آن دوران بر جای گذاشت؟ فرضیه اصلی پژوهش این است که وابسته شدن دولت به درآمدهای نفتی و شیوه به کارگیری این درآمدها در فرآیند سیاست گذاری های توسعه، فرآیند دولت سازی در این دوره را با چالش هایی اساسی در زمینه امنیت، نهادسازی، استقلال ملی و ... روب رو ساخت. پرداختن به این مسئله تاریخی از آن روی حائز اهمیت است که پس از گذشت بیش از نیم قرن از وابستگی برنامه های توسعه به درآمدهای نفتی، دولت در ایران هم چنان درگیر تبعات زیان بار این تصمیم (در عرصه داخلی و بین المللی) بوده و نتوانسته است خود را از کمند این چالش ها برهاند. برای تبیین این موضوع، ترکیبی از نظریات دولت سازی و نظریة دولت رانتی در این پژوهش به کار گرفته شده است.
۲۸.

گفتمان سلفیه علمی؛ سیاست پرهیزی و واسازی سلفیت وهابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال سیزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 41-69

کلیدواژه‌ها: سلفیه علمی الصحوه منازعه معنایی امر سیاسی تحلیل گفتمان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۰ تعداد دانلود : ۶۸۷
یکی از منازعه های درونی گفتمان سلفی معاصر منازعه حول «ترک سیاست» و «سیاست گرایی» است. سلفی علمی یا آلبانی از جمله جریان های سلفی معاصر است که در واکنش به سیاست گرایی وهابیت سنتی و گفتمان های صحوه، اخوان المسلمین و سلفی جهادی، رویکرد سیاست پرهیز را تجویز کرده و بر خلاف این جریان های سلفی، با هرگونه فعالیت تشکیلاتی و سیاسی قبل از پاکسازی و تربیت مخالف است و تغییر ساحت سیاست را منوط به بازسازی ساحت اجتماع می داند و نه بر عکس. شیخ آلبانی بنیان گذار سلفیه علمی معتقد بود که این طرز نگرش در نهایت به شکل گیری حکومت اسلامی منجر خواهد شد. گفتمان سلفی علمی مدعی است از یک سو گفتمان سلفی وهابی را از عناصر متناقض با عقیده سلف صالح پاکسازی کرده و از سوی دیگر نقش یکی از کانون های مقاومت علیه سیطره گفتمان سیاست گرای سلفی جنبشی (صحوه) را ایفا کرده است. از این رو این خرده گفتمان به نام دفاع از وهابیت جدید و پاک شده از تأثیر اخوان المسلمین، همزمان به مقابله با اخوان المسلمین از یک سو و نهاد وهابیت سنتی از سوی دیگر پرداخت. سؤال اصلی مقاله این است که بازسازی های معنایی سلفی علمی چه تأثیراتی بر صورت بندی گفتمان سلفی و منازعه درونی این گفتمان در مورد امر سیاسی داشته است؟ برای پاسخ به این سؤال گفتمان سلفی علمی بررسی و از این رهگذر صورت بندی و منازعه آن برای طرد و به حاشیه رانی گفتمان سیاست گرای سلفی و نیز چالش های هژمونی آن بررسی شده است. در این مقاله از منظومه معنایی رویکرد تحلیل گفتمان لاکلاو و موفه به عنوان نظریه و روش استفاده می شود.
۲۹.

رویکردی جامعه شناختی به جنبش اجتماعی سیاهان در امریکا ( تحلیل ریشه ها، روندها و پیامدها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۶۶)

کلیدواژه‌ها: امریکا بی عدالتی فرصت سیاسی ت‍ب‍ع‍ی‍ض ن‍ژادی جنبش اجتماعی سیاهان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی سیاسی و انقلاب و جنگ جامعه شناسی سیاسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات قشربندی و نابرابری اجتماعی
تعداد بازدید : ۱۹۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۹۷
امریکایی های آفریقایی تبار بیش از یک قرن است که با فراهم شدن هر فرصت سیاسی در امریکا، به اعتراض دست زده و در تلاش برای دست یابی به حقوق برابر با سفیدپوستان برآمده اند. این مبارزات به ویژه از دهه 1960 فراز و نشیب زیادی را در روابط جامعه سیاه پوستان با حاکمیت این کشور در پی داشته است. نمونه اخیر آن کشته شدن مایکل براون سیاه پوست 18 ساله به دست پلیس امریکا در شهر فرگوسن در یکسال اخیر بود که واکنش گسترده و خشم عمومی سیاهان امریکا را علیه سیاست های تبعیض نژادی حاکمیت این کشور برانگیخت. بر اساس این، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که علل و انگیزه های تجدید حیات و گسترش اعتراض های سیاه پوستان در چند سال گذشته در جامعه امریکا چیست؟ در پاسخ به این پرسش، بر اساس نظریه بسیج منابع (چارچوب سازی و ساختار فرصت سیاسی) این فرضیه به آزمون گذاشته می شود که «جنبش سیاهان درنتیجه همنوایی اهداف فردی و اهداف جنبش، وجود نارضایتی هایی چون نژادپرستی و تبعیض نهادمند، جایگاه اجتماعی و اقتصادی ضعیف و نابرابر سیاهان در جامعه امریکا و همچنین فرصت های سیاسی چون قانون حقوق مدنی، قانون حق رأی، انتخابات و افزایش تعداد مقامات سیاه پوست» فعال و بدین ترتیب زمینه برای کنش جمعی سیاهان فراهم شده است.
۳۰.

گذار سیاسی و امکان سنجی حکمرانی خوب در تونس پساانقلابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)
حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۴۳۷
در اواخر سال ۲۰۱۰ میلادی، موجی از اعتراضات و خیزش های مردمی، کشور تونس را در برگرفت و پس از سرنگونی رژیم اقتدارگرای بن علی، این کشور به طلایه دار انقلاب های عربی مشهور گشت. اکنون پس از گذشت 6 سال از شورش های عربی، به نظر می رسد تونس به بهترین و احتمالاً تنها امید کامل کردن فرایند گذار از اقتدارگرایی به شکل مردم سالارانه ای از حکومت تبدیل شده باشد؛ بنابراین پرسش نوشتار حاضر این است که نوع و شیوه گذار سیاسی کشور تونس تا چه حد امکان شکل گیری الگوی حکمرانی خوب را در این کشور فراهم آورده و چه تاثیری بر پایداری این الگو در این کشور خواهد داشت؟ جهت پاسخگویی به این پرسش، تلاش می گردد ضمن تلفیق مبانی نظری گذارهای دموکراتیک با حکمرانی خوب و استخراج مدل تحلیلی منتج از این مبانی نظری؛ به تبیین ریشه ها، روندها و به ویژه پیامدهای سیاسی این موضوع پرداخته شود. یافته های پژوهش نشان می دهد که کشور تونس در مقایسه با سایر کشورهای درگیر انقلاب های عربی، به علت برخورداری از طبقه متوسط پویا و بادوام، جامعه مدنی نسبت قوام یافته و متکثر، ارتش کوچک و حرفه ای، تجانس قومی و مذهبی، انسجام و همبستگی جناح های مختلف، تعهد یکسان رهبران سکولار و اسلام گرا به فرایند گذار و توسعه پایدار و همچنین رویکرد و نگرش مساعد و مثبت غرب نسبت به این انقلاب، توانسته است گذار موفقی را به سوی دموکراسی تجربه کند و ازاین رو راه همواری را در زمینه شکل گیری و پایداری حکمرانی خوب پیش رو دارد، اگرچه تحقق کامل این امر نیاز به گذشت زمان دارد.
۳۱.

رویکرد دولت سازندگی به جهانی شدن اقتصاد و تأثیر آن بر رابطه دولت-بازار در دهه دوم انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۴۹)

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن اقتصاد نولیبرالیسم تعدیل ساختاری دولت-بازار دولت هاشمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۳ تعداد دانلود : ۱۵۰۰
ادعای اصلی نوشتار حاضر این است که پس از یک دهة پرآشوب ناشی از تحولات انقلابی و جنگ هشت ساله، رویکرد جدید دولت پنجم به حوزه اقتصاد سیاسی و به ویژه فرایندهای جهانی شدن اقتصاد، برای نخستین بار در نظام جمهوری اسلامی ایران نقش و تأثیر تعیین کننده ای بر مناسبات راهبردی دولت- بازار برجای گذاشت؛ به نحوی که پیامدهای اتخاذ چنین رویکردی همچنان بر فضای اقتصاد و سیاست ایران سایه افکنده است. حال پرسش اصلی مقالة پیش رو این است که «دولت هاشمی چه رویکردی را نسبت به جهانی شدن اقتصاد اتخاذ نمود و کاربست این سیاست و رویکرد چه تأثیراتی بر رابطه دولت و بازار در این دوره داشته است؟» روش پژوهش، کیفی(تبیین علی) و روش تحلیل با استفاده از داده ها و منابع کتابخانه ای-اینترنتی صورت گرفته است. براین پایه، نخست نظریه نئولیبرالیسم، همچنین جهانی شدن اقتصاد و شاخص های آن مطرح و سپس بر پایه این نظریه، رویکرد دولت پنجم در قبال جهانی شدن اقتصاد و تأثیرات آن بر رابطه دولت-بازار در ایران دهه1370، مورد بررسی و آزمون قرار می گیرد.
۳۲.

بررسی مقایسه ای نقش ایدئولوژی در تحولات پساانقلابی ایران و مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال سیزدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴۵

کلیدواژه‌ها: ایران انقلاب مصر اخوان المسلمین ایدئولوژی انقلابی تحولات پساانقلابی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۱ تعداد دانلود : ۷۱۸
دو انقلاب اسلامی ایران (۱۹۷۹) و مصر (۲۰۱۱) ازجمله انقلاب های مهم و تأثیرگذار در منطقه غرب آسیا و نیز جهان بوده اند که مورد توجه جدی نظریه پردازان انقلاب قرار گرفته اند. پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که ایدئولوژی چه نقش و جایگاهی در جریان انقلاب و به ویژه تحولات پس از فروپاشی رژیم های پیشین در این دو کشور داشته است؟ پژوهش با بهره گیری از دیدگاه نظریه پردازان نسل چهارم انقلاب به ویژه جان فوران و جک گلدستون می کوشد پیامدهای این دو انقلاب را در دو حوزه داخلی و خارجی مورد بررسی و مقایسه قرار دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که انقلاب اسلامی ایران، به دلیل برخورداری از ایدئولوژی منسجم اسلام انقلابی ملهم از فرهنگ سیاسی مذهب تشیع و در سایه رهبری فرهمند امام خمینی+ نقشی اساسی در ایجاد وضعیت انقلابی، سقوط نظام پهلوی، استقرار و تثبیت نظام نوپای جمهوری اسلامی در ایران داشته است. درحالی که انقلابیون مصر از چنین پشتوانه فکری ایدئولوژیکیِ منسجمی برخوردار نبودند.
۳۳.

کودتای 2016 ترکیه و آینده سیاسی حزب اسلام گرای عدالت و توسعه؛ با تأکید بر روش سناریونویسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال هفتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۴۵)

کلیدواژه‌ها: ترکیه ارتش ترکیه کودتای جولای 2016 حزب عدالت و توسعه اصلاحات سیاسی مسئلة کردها

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۳ تعداد دانلود : ۹۷۱
در میان بحران هایی که حزب عدالت و توسعه در این سال ها تجربه کرده است، کودتای نافرجام 16 جولای 2016، پیامدهای داخلی و منطقه ای مهمی را می تواند برای این حزب درپی داشته باشد. از این رو، پژوهش پیش رو می کوشد تا بر پایة روش آینده پژوهی و تکنیک سناریوپردازی، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که «آیندة حزب عدالت و توسعه» پس از وقوع کودتای 16 جولای 2016 میلادی، به چه سمت وسویی خواهد رفت؟ در روش آینده پژوهی، تفکرات فلسفی و روش های علمی و مدل های مختلف بررسی و با استفاده از آن ها،آینده های بدیل و احتمالی ترسیم می گردد. تکنیک سناریونویسی نیز یکی از روش های آینده پژوهی است که بر پایة آن رویدادهای آینده ای که تحت شرایط معین ممکن است روی دهند، تشریح می گردد. در خصوص موضوع این پژوهش، چهار سناریو در قالب دو دسته بندی را می توان مطرح ساخت: الف) سناریوی مطلوب شامل:1. پیروزی نهایی حزب عدالت و توسعه و به حاشیه راندن احزاب رقیب؛ 2. رهبری منطقه ای حزب عدالت و توسعه ب) سناریوی محتمل شامل :1. کاهش محبوبیت داخلی و خارجی حزب و فروپاشی دولت اردوغان 2. تجزیة ترکیه و استقلال کردها. یافته های پژوهش نشان می دهد که علی رغم شکست کودتای 2016 و موفقیت دولت در خنثی نمودن کودتا، پیامدهای حاصل از آن و به ویژه برگزاری همه پرسی 16 آوریل 2016، دولت را به سمت تداوم مناسبات سلطه آمیز سوق خواهد داد. بنابراین، چنان چه حزب عدالت و توسعه، از سازوکارهای مسالمت آمیز دموکراسی استفاده ننماید، طی سال های پیش رو مشروعیت داخلی خود را از دست خواهد داد. درواقع، صرف انجام اصلاحات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، حتی تزریق بستة دموکراتیک صورت گرفته، به تنهایی پاسخ گوی حل چالش های فعلی جامعة ترکیه نبوده است و سران حزب هم چنان با بحران مواجه هستند.
۳۴.

عوامل اجتماعی موثر بر نشاط اجتماعی معلمان (مطالعه موردی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی آموزش و پرورش دوره ۲ بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱ 186 - 200

کلیدواژه‌ها: شادمانی اجتماعی معلمان نواحی 20و21 تهران احساس امنیت عدالت اجتماعی درآمد احترام و منزلت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰ تعداد دانلود : ۵۲
شادمانی و نشاط از جمله نیازهای مهم انسان هستند و می توانند در مقابله افراد با مشکلات و رویارویی با فشارها و ارتقاء بهره وری کار نقش بسزایی داشته باشند. با توجه به نقش و جایگاه مهم معلمان در تربیت و جامعه پذیری دانش آموزان، هدف مقاله حاضر بررسی میزان شادمانی اجتماعی معلمان شهر تهران و شناسایی عوامل اجتماعی موثر برآن است. جامعه آماری شامل معلمان نواحی 20 و 21 شهرتهران است که با استفاده از فرمول کوکران، یک نمونه 370 نفری از بین آنها برای مطالعه انتخاب شد. روش تحقیق؛ پیمایش و ابزار جمع آوری داده های مورد نیاز پرسشنامه بود. ابزارتحقیقات از اعتبار صوری برخوردار است. یافته های رگرسیونی و بررسی رابطه بین متغیرها نشان می دهد که در واقع متغیرهای زمینه ای و همچنین عوامل اجتماعی موثر از جمله خودبیگانگی، میزان درآمد، دینداری، ابعاد سرمایه اجتماعی، رضایت زندگی، شغلی، پایگاه اقتصادی و اجتماعی رابطه های معنادار با نشاط اجتماعی افراد مورد مطالعه دارد.
۳۵.

پیروزی و ناکامی گفتمان اسلام سیاسی (تجربه ای متفاوت در ایران 1979 و مصر2012)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۵ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 269 - 287

کلیدواژه‌ها: اخوان المسلمین اسلام سیاسی انقلاب اسلامی ایران تحلیل گفتمان مصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۵۳۷
گفتمان اسلام سیاسی، در طول حیات خود تجربیات متفاوتی را در کشورهای اسلامی رقم زده که مهم ترین آنها پیروزی انقلاب اسلامی در ایران 1979 و تلاش جنبش اخوان المسلمین مصر برای به دست گیری قدرت به گونه ای دموکراتیک در سال 2012 بوده است. انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 به پیروزی رسید و توانست خود را بر ذهن و زبان مردم هژمون سازد؛ اما اخوان المسلمین که سابقه بیشتری در مبارزه دارد، در طول فعالیت خود برای کسب قدرت در مصر و دیگر کشورهای عربی، همواره ناکام بوده است. بررسی چرایی موفقیت انقلاب اسلامی در ایران در سال 1979 و ناکامی جنبش اخوان المسلمین مابین سال های 2012-2014 در مصر، دو قرائت همسان از اسلام سیاسی است که هدف این مقاله است. پرسشی که در این زمینه مطرح می شود این است که تجربه گفتمان اسلام سیاسی در ایران چه نقاط قوتی داشته که جنبش اخوان المسلمین به دلیل نداشتن آنها طی فعالیت سیاسی خود، در دستیابی به قدرت ناکام بوده است. یافته های این مقاله که بر اساس روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه به دست آمده، گویای آن است که جنبش اخوان المسلمین به دلیل تأکید بر دانش التقاطی، نداشتن دال برتری همچون رهبری امام خمینی (ره)، نشانه ای چون ولایت فقیه و ناتوانی در کنترل مراکز ساختاری قدرت همانند ارتش و نیروهای امنیتی پیشین نتوانست در جریان تحولات سیاسی مصر 2012-2013 حاکمیت خود را در عرصه سیاسی مصر حفظ کند و در نتیجه، در مواجهه با بحران های سیاسی و مداخله نظامیان در سیاست ناکام مانده، به حاشیه رفت.
۳۶.

آیندة گروهک های تکفیری و راه کارهای ثبات بخش دولت سوریه و عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۴ (پیاپی ۴۴)

کلیدواژه‌ها: عراق سوریه آینده پژوهی گروهک های تکفیری دموکراسی ناقص

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲۸ تعداد دانلود : ۷۲۸
مقاله پیشِ رو م یکوشد بر پایه سناریوپردازی که یکی از مه م ترین رو ش های تحلیل آیند ة گروه ک ها ی تکفیری چون » آیند هپژوهی است، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که داعش و جبهه النصره در خاورمیانه به چه سمت و سویی خواهد رفت؟ به عبارت دق ی ق تر ، جریا نهای تکفیری چگونه پیش خواهند رفت و کدام تمایلات مردمی وضعیت این نظا مها را به نظر م یرسد در این خصوص پنج سناریو را م یتوان مطرح ساخت «؟ در آینده رقم خواهد زد که در سه دست هبندی عبار تان د از: الف . سناریو ی مطلوب: 1. نابودی نهایی اسلا م گرایان تکفیری و تقسیم دموکراتیک قدرت با رهبری تشریفاتی بشار اسد. 2. سرکوبی گروه کها ی تکفیری و حاکم شدن حکومت جمهوری اسلامی، به جای حکومت جمهوری عربی سوریه و جمهوری عراق. ب. سناریوی محتمل: 1. نابودی داعش و تقسیم قدرت داخلی میان کردها، . شیعیان و سن یها در سوریه 2. تجزیه عراق و استقلال کردستان عراق. ج. سناریو ی ممکن: 1 تسخیر بغداد و بیروت و تشکیل حکومت موسوم به حکومت اسلامی توسط گروه ک های تکفیری. البته نظا مهای سیاسی سوریه و عراق نیز با توجه به بحرا نهای پیشرو، ب همنظور ابقای خود م یبایست دست به اصلاحاتی بزنند که عمدتاً در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قابل بحث است.
۳۷.

تحلیل گفتمانی جهانی شدن و ظهور اسلام سیاسی سلفی- جهادی در خاورمیانه عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۷ 89 - 113

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن بحران معنا تحلیل گفتمان هویت سلفی خاورمیانه عربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۴۶
در چند قرن اخیر، درباره تأثیر غرب بر شرق، پژوهش هایی صورت گرفته (تاریخچه)، اما چنین تتبعاتی اغلب عالمانه نبوده است(مسئله)؛ درنتیجه، ریشه یابی میزان و شیوه اثرپذیری های گوناگون  شرق از غرب پاسخ های علمی نیافته است (پیشینه). این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش کلیدی است که جهانی شدن چگونه باعث ظهور گفتمان اسلام سیاسی سلفی جهادی در منطقه خاورمیانه شده است(سؤال)؟ جهانی شدن با تشدید بحران معنا، به تقویت گفتمان اسلام سیاسی سلفی جهادی در منطقه خاورمیانه منجر شده است (فرضیه). مقاله پیش رو درپی کشف چگونگی ظهور گفتمان اسلام سیاسی سلفی جهادی داعش، و جبهه النصره است (هدف). این پژوهش که بر پایه روش تحلیل گفتمان سامان یافته (روش)، نشان می دهد که جهانی شدن در منطقه خاورمیانه با به چالش کشیدن هویت های حاکم، ضرورت جست وجوی معنای غلط را تشدید کرده است. سلفی گری، نیز از پاسخ هایی است که به این نیاز داده شده است. آنها با انحصاری کردن چنین معنایی، با تکیه بر مفاهیمی چون شریعت، رهبری، جهاد، بازگشت به سلف و تقابل با سکولاریسم در صدد ایجاد هویت های به ظاهر مقاومی اند که بیش از آنکه به ایجاد انسجام و حمایت از افراد در برابر دنیای خصمانه بیرونی باشد، اسلام مقاومت گرا را می شکند (یافته).
۳۸.

تبیین ساز وکارهای بازتولید سلطه پادشاهی سعودی در پرتو بهار عربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست جهانی دوره چهارم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 181 - 149
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۵
هدف این مقاله پاسخ به سه پرسش اساسی در مورد رژیم حاکم بر عربستان سعودی است. نخست این که رژیم حاکم بر عربستان چگونه سلطه خود را بازتولید می کند؟ دوم این که چرا موج تحولات اخیر خاورمیانه (موسوم به بهار عربی) که منجر به دگرگونی و تغییرات عمده ای در کشورهایی چون مصر، تونس، لیبی، عمان و سایر شورهای عربی منطقه شد به عربستان سرایت نکرد و این کشور در مقایسه با سایر کشورها و دولت های منطقه از این سونامی سیاسی جان سالم بدر برد؟ سوم این که چگونه در بطن حاکمیت غیر دموکراتیک ترین رژیم در میان کشورهای خاورمیانه، یکی از انعطاف پذیرترین رژیم ها حیات دارد؟ مقاله حاضر می کوشد با روش پژوهش کیفی(از نوع تبیین علّی) و با بهره گیری از نظریه لویی آلتوسر در خصوص «ایدئولوژی و سازو برگ های ایدئولوژیک دولت»، وضعیت گذشته و کنونی رژیم حاکم بر عربستان را در راستای پاسخ به پرسش های یاد شده مورد بررسی قرار داده و نشان دهد که دستگاه سرکوب گر و همچنین دستگاه ایدئولوژیک دولت چگونه در کنار هم عمل می کنند تا نظم و ثبات رژیم حاکم را حفظ و تداوم بخشند. یافته های پژوهش نشان می دهد، دستگاه سرکوب گر آل سعود از طریق ائتلاف سازی با علمای وهابی به عنوان عامل مشروعیت بخش به ساز و برگ ایدئولوژیک دولت، اتکا به درآمدهای نفتی و اتحاد با ایالات متحده امریکا، چهار عامل کلیدی هستند که موجب بازتولید سلطه رژیم حاکم، بر جامعه این کشور و گذر موفقیت آمیز این رژیم از امواج تحولات بهار عربی بوده است
۳۹.

نظریه پساتوسعه و الگوی اقتصاد مقاومتی در جمهوری اسلامی ایران؛ رویکردی مقایسه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی بسیج سال هجدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۶۶

کلیدواژه‌ها: الگوی اقتصاد مقاومتی نظریه پساتوسعه توسعه تک خطی توسعه درونزا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۳ تعداد دانلود : ۱۰۰۹
در چند دهه اخیر، با توجه به ناکامی نظریات کلاسیک و مدرن توسعه در برآوردن نیازهای راستین بشری، ایده و مفهوم خطی توسعه در نظریات و مکاتب مسلط توسعه به چالش کشیده شده و معانی و تفاسیر جدیدی از توسعه با محوریت فرهنگ و انسان و اهمیت تقدم کارگزاری ملت بر دولت، عرضه شد که در اصطلاح به نظریات «پساتوسعه[1]» مشهور گردیده است. در ایران نیز با درک این واقعیت و سنجه های صحیح از شرایط موجود جهانی در این عرصه، مفهوم «اقتصاد مقاومتی[2]» از سوی مقام معظم رهبری برای برون رفت اقتصاد ایران از معضلات کنونی مطرح گردیده است. نوشتار حاضر با بهره گیری از رویکرد فرانظریه (متاتئوری) و روش مقایسه ای، به دنبال احصا و شناسایی وجوه تشابه و تفارق اصول، بنیان ها و مؤلفه های راهبرد اقتصاد مقاومتی با نظریه و رویکرد پساتوسعه می باشد. یافته ها نشان می دهد اگرچه این دو رویکرد در برخی جهت گیری ها، مانند طرد و نفی بسیاری از مؤلفه های الگوی مدرنیستی توسعه، مانند تک خطی بودن، نگاه تقلیل گرایانه، تبعات ویرا ن کننده زیست محیطی و اخلاقی آنها و نیز تأکید بر توسعه بومی، محلی، مقوله فرهنگ، اخلاق توسعه و . . . سنخیت هایی دارند، اما از منظر شالوده های هستی شناسی، معرفت شناسی، روش شناسی، ارزش شناسی و غایت شناسی، تفاوت های بنیادینی با یکدیگر دارند
۴۰.

بازشناسی ابعاد، مؤلفه ها و تهدیدات هویت ایرانی اسلامی از منظر امام خمینی(ع) و مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۴۲

کلیدواژه‌ها: هویت ملی مقام معظم رهبری هویت ایرانی اسلامی امام خمینی (ع)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱۸ تعداد دانلود : ۸۱۱
نظریات متعددی در باب چیستی هویت ملی و عناصر مؤثر در شکل گیری و تحول آن از سوی نظریه پردازان ارائه شده است. بااین حال، تمامی این نظریات و دیدگاه ها در این مسئله که هویت ملی نوعی «متمایزسازی آگاهانه خود از دیگران» است، اشتراک دارند. در این نوشتار تلاش شده است با بهره گیری از نظریه و رویکرد جامعه گرایی و بر اساس منظومه فکری و معرفتی امام خمینی(ع) و مقام معظم رهبری، به پرسش های سه گانه زیر در باب هویت ملی ایرانیان پاسخ داده شود: اولاً، هویت ملی دارای چه ابعادی می باشد؟ ثانیاً، این ابعاد چه مؤلفه هایی را در برمی گیرند؟ ثالثاً، عوامل تهدید کننده مؤلفه های مذکور چه می باشند و چگونه می توان با بهره گیری از ظرفیت های هویت ملی با این تهدیدات مقابله کرد؟ از نگاه این پژوهش، رویکرد جامعه گرایی به دلیل ویژگی هایی که دارد، از قابلیت خوبی برای تبیین موضوع این پژوهش برخوردار است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان