مریم مهدی عراقی

بیان مسأله :آرای تربیتی سعدی در دو اثر سترگ وی (گلستان و  بوستان) نمود پیدا کرده و وی در انتقال پیام تعلیمی خود از رهیافت های متعدد تربیتی و تعلیمی بهره برده است. هدف: نوشتار حاضر در پی آن است بر مبنای نظریه ی یادگیری مشاهده ای بندورا کتاب بوستان سعدی را مورد بررسی و مداقّه قرار دهد روش:  این پژوهش با رویکردی تلفیقی-بینارشته ای و با به کارگیری ابزارهای تربیتی، گفتمانی و معناکاوی و به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها فیش است و  ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ه ای و به روش سندکاوی معیارهای بنیادین نظریه بندورا و مصادیق آن در بوستان سعدی استخراج و سپس تحلیل لازم  به صورت تطبیقی انجام شد. یافته ها : یافته های پژوهش بیانگر آن است که علیرغم اختلاف زمانی اثر سعدی با زمان حاضر نظریه شناختی اجتماعی بندورا و مفاهیم بنیادین آن، بوستان سعدی در انتقال آموزه های حکمی-اخلاقی مورد نظر خود به شیوه های جدید بسیار نزدیک شده است. سعدی در شیوه یاددهی خود  از میان سه مدل ( زنده، آموزشی و نمادین) مورد نظر بندورا از (مدل آموزشی) شامل سرمشق گیری مبتنی بر سفر و تعامل با مردمان، سرمشق گیری مبتنی بر روایت پردازی و حکایت های اخلاقی و سرمشق گیری کلامی مبتنی بر تمثیل و اسلوب معادله و (مدل  نمادین) شامل سرمشق گیری مبتنی بر الگوی رفتاری شخصیت های مشهور (رل مدل ها)، سرمشق گیری مبتنی بر طبقات و گفتمان های جامعه  بهره برده است.

هدف پژوهش بررسی نقش میانجی دل بستگی به همسالان در رابطه دل بستگی به والدین با بلوغ اجتماعی نوجوانان دانش آموز بود. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری 3553 دانش آموز دختر و پسر 18-16 ساله منطقه یک تهران بودند که بر اساس جدول کرجسی-مورگان و با روش تصادفی مبتنی بر دسترس پذیری، با احتساب ریزش و داده های پرت، 334 نفرشان به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها به وسیله فهرست تجدیدنظر شده دل بستگی به والدین و همسالان آرمسدن و گرنبرگ (1987) و مقیاس بلوغ اجتماعی نالینی رائو (1973) گردآوری شد. تحلیل داده ها استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیری گام به گام و آزمون رگرسیون سلسله مراتبی انجام شد. یافته ها نشان داد که رابطه میان دل بستگی به والدین با بلوغ اجتماعی معنی دار بود و برعکس رابطه میان دل بستگی به همسالان با بلوغ اجتماعی معنی دار نبود. همچنین یافته ها نشان داد که دل بستگی به همسالان، در رابطه ی دل بستگی به والدین و بلوغ اجتماعی فاقد نقش میانجی بود؛ بنابراین با آنکه دل بستگی به همسالان در میان بلوغ اجتماعی و دل بستگی به والدین نقش میانجی ایفا نکرد، یافته های این پژوهش روشن نمود که دل بستگی به والدین در تعیین بلوغ اجتماعی نوجوانان از دل بستگی به همسالان تعیین کننده تر است.

هدف: اینپژوهش با هدف هم سنجی اثربخشی آموزش همدلی با آموزش مدیریت خشم بر تراز پرخاشگری دانش آموزان دختر شهرستان اسلام آباد غرب به انجام رسیده است.   روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی است و با به کار بستن طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه انجام شده است. جامعه آماری همه دانش آموزان دختر مقطع راهنمایی شهرستان اسلام آباد غرب بود که تعداد 60 نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای گزینش و به روش تصادفی ساده در دو گروه هم اندازه آزمایش و گروه  گواه گمارده شدند. برای گرد آوری داده ها پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992) و مصاحبه بالینی به کاربرده شد. برای گروه های آزمایش آموزش همدلی و آموزش مدیریت خشم در هشت جلسه 70 دقیق ه ای برگزار شد، درحالی که گروه های گواه مداخله ای دریافت نکردند. داده های گردآوری شده با بهره گیری از آزمون تحلیل پراکنش یک راهه تحلیل شد. یافته ها : برآیند آزمون تحلیل پراکنش نشان داد آموزش مهارت ه مدلی (001/0>P و 32/157 F=) و مدیریت خش م (001/0>P و 95/21 F=) در سنجش با گروه های گواه بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان موثر بوده است. برآیند آزمون تعقیبی کمینه تفاوت معنی دار نیز نشان داد کاهش متغیر وابسته در گروه های آزمایش در سنجش با گروه های گواه معنی دار (001/0>P) ولی تفاوت تأثیر گروه های آزمایش معنی دار نیست. ازاین رو کارآمدی آموزش مهارت های همدلی و مدیریت خشم برای دانش آموزان پرخاشگر به کارشناسان آموزش وپرورش گوشزد می گردد.