بندورا

هدف این پژوهش عبارت است از بررسی تحلیلی و مقایسه ای آرای ابوحامد غزالی و آلبرت بندورا در بارة تربیت اخلاقی در حیطه نظری و تعیین میزان انطباق و آنها با یکدیگر در حیطه کاربرد. سؤال اصلی این است که دیدگاه های غزالی و بندورا در زمینه تربیت اخلاقی چیست و مشتمل بر چه عناصری است؟ این پژوهش رویکردی میان رشته ای دارد و در آن از روش کتابخانه ای و سپس تحلیل محتوایی متون علمی به شیوه تعقلی استفاده گردیده و تلاش شده است تا آرای آنان در حوزه های پنج گانه اهداف، مبانی انسان شناختی، اصول، روش ها و عوامل تربیت اخلاقی استخراج شود. دستاوردهای پژوهش نشان داد که در برخی از «مبانی انسان شناختی» بین دو دیدگاه ، هماهنگی، و در برخی موارد اختلاف قطعی وجود دارد. در محور «اهداف تربیت اخلاقی» نیز، غزالی فضیلت گرای مبتنی بر ایمان به خدا است اما بندورا به دنبال فضائل اخلاقی نیست بلکه روی کردی عمل گروانه معطوف به موقعیت و ناظر به مهارت خودکنترلی اخلاقی دارد. پس در هدف گذاری تربیتی اختلاف فراوان دارند. در «اصول تربیت اخلاقی» نیز موارد تشابهی دارند؛ اگر چه گاهی، در تفسیر یک اصل تربیتی، مختلف می شوند. در مجموع، آرای تربیت اخلاقی غزالی گسترده تر و جامع تر از آرای بندوراست ولی آرای بندورا از انسجام و مؤیدات تجربی بیشتری برخوردار است.

مقدمه: هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی از طریق الگوی یادگیری مشاهده ای بندورا بر ارتقاء و بهبود نظریه ذهن کودکان دختر و پسر پیش دبستانی شهر ارومیه بود. روش: پژوهش حاضر که از نوع مطالعات نیمه آزمایشی است به شیوه ی پیش آزمون - پس آزمون به همراه گروه کنترل اجرا گردید.40 کودک به شیوه در دسترس انتخاب شده و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. جهت سنجش متغیرها در این پژوهش از دو مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی کودکان پیش دبستانی الیوت و گرشام (ssrs) و پرسشنامه 38 سؤالی نظریه ی ذهن استیمن و موریس به عنوان ابزار گردآوری اطلاعات مربوط به پیش آزمون و پس آزمون استفاده شده است. مهارت های اجتماعی به مدت 15 جلسه از طریق روش یادگیری مشاهده ای بندورا به گروه آزمایش آموزش داده شد؛ سپس داده های حاصل از آزمون ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون t مستقل موردبررسی قرار گرفتند. یافته ها: نشان دادند که آموزش مهارت های اجتماعی از طریق الگوی یادگیری مشاهده ای بندورا موجب افزایش معنادار این مهارت ها و توانایی نظریه ذهن در کودکان گردید. نتیجه گیری: مبتنی بر نتایج پژوهش حاضر می توان اذعان نمود مداخلات آموزشی قادرند از طریق ارتقاء تئوری ذهن از بروز بسیاری از ناهنجاری ها ی شناختی و رفتاری کودکان پیشگیری کنند، لذا پیشنهاد می شود آموزش مهارت های اجتماعی در سیاست گذاری های نهاد آموزش وپرورش و مراکز بالینی گنجانده شود.

پژوهش حاضر قصد دارد به تطبیق فرایندهای یادگیری مشاهده ای بندورا که از نظریه های مهم روانشناسی تربیتی است، در قرآن بپردازد. از این رو مساله اصلی این مطالعه، تطبیق فرایندهای یادگیری مشاهده ای بندورا در قرآن است. به عبارت دیگر، پژوهش در پی آن است تا بداند، کدام آیات و مفاهیم قرآنی به هر کدام از مراحل چهارگانه یادگیری مشاهده ای بندورا (توجه، یادداری، بازآفرینی و انگیزش) مرتبط است. برای بررسی و تطبیق موضوع پژوهش از روش تحلیلی – استنتاجی استفاده شده است.. این مطالعه نشان می دهد که یادگیری مشاهده ای در علم اخلاق و عملی کردن آموزه های دینی مورد استفاده قرار می گیرد. از سوی دیگر این تحقیق نشان می دهد که می توان هر کدام از فرایندهای یادگیری مشاهده ای را به تفکیک با آیات قرآن و مباحث قرآنی مرتبط دانست.

گلستان، تاثیرگذارترین کتاب نثر در ادبیات فارسی است که سعدی، شاعر و نویسنده پارسی گوی در آن به ذکر واقعیات زندگی انسان و نصایح اخلاقی، در یک دیباچه و هشت باب به نثر مُسَّجَع پرداخته است. امروزه بررسی رفتارهای مختلف انسانی در گلستان از منظر روان شناسی قابل تأمل است. این پژوهش، به دور از ملاک ارزش گذاری، به روش مقایسه ای بر آن است تا نظرات سعدی را در حکایت های گلستان با نظریه شناختی-اجتماعی بندورا مقایسه کند. شیوه پژوهش، کتابخانه ای و اسنادپژوهی است و روش تحلیل نیز جنبه تطبیقی دارد و در طرح هر مفهوم به نمونه های چندی اشاره شده است. یافته های پژوهش، حاکی از آن است که ﺳﻌﺪی از ﻗﺎﻟﺐ ﺣکﺎیﺖ ﺑﺮای ﺑیﺎن ﺑﻬﺘﺮیﻦ روش های زﻧﺪﮔی ﺑﻬﺮه می گیرد و سعی دارد ﺑﺮای ﺑﻬﺒﻮد رواﺑﻂ و رﻓﺘﺎرﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧی، راﻫکﺎرﻫﺎیی ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺧﻮد اراﺋﻪ نماید. این مفاهیم اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﻧﻈﺮیﻪ شناختی-اجتماعی بندورا ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد که سعدی به مفاهیم عمده نظریه شناختی-اجتماعی بندورا نظیرِ یادگیری مشاهده ای و فرایند مؤثر بر آن، موجبیت متقابل و عاملیت انسانی در حکایات پرداخته است.

بیان مسأله :آرای تربیتی سعدی در دو اثر سترگ وی (گلستان و  بوستان) نمود پیدا کرده و وی در انتقال پیام تعلیمی خود از رهیافت های متعدد تربیتی و تعلیمی بهره برده است. هدف: نوشتار حاضر در پی آن است بر مبنای نظریه ی یادگیری مشاهده ای بندورا کتاب بوستان سعدی را مورد بررسی و مداقّه قرار دهد روش:  این پژوهش با رویکردی تلفیقی-بینارشته ای و با به کارگیری ابزارهای تربیتی، گفتمانی و معناکاوی و به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است. ابزار گردآوری داده ها فیش است و  ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ه ای و به روش سندکاوی معیارهای بنیادین نظریه بندورا و مصادیق آن در بوستان سعدی استخراج و سپس تحلیل لازم  به صورت تطبیقی انجام شد. یافته ها : یافته های پژوهش بیانگر آن است که علیرغم اختلاف زمانی اثر سعدی با زمان حاضر نظریه شناختی اجتماعی بندورا و مفاهیم بنیادین آن، بوستان سعدی در انتقال آموزه های حکمی-اخلاقی مورد نظر خود به شیوه های جدید بسیار نزدیک شده است. سعدی در شیوه یاددهی خود  از میان سه مدل ( زنده، آموزشی و نمادین) مورد نظر بندورا از (مدل آموزشی) شامل سرمشق گیری مبتنی بر سفر و تعامل با مردمان، سرمشق گیری مبتنی بر روایت پردازی و حکایت های اخلاقی و سرمشق گیری کلامی مبتنی بر تمثیل و اسلوب معادله و (مدل  نمادین) شامل سرمشق گیری مبتنی بر الگوی رفتاری شخصیت های مشهور (رل مدل ها)، سرمشق گیری مبتنی بر طبقات و گفتمان های جامعه  بهره برده است.