مهدی معدنچی زاج

نظارت در بازار سرمایه ایران یکی از موضوعات چالش برانگیزی بوده که از زمان تدوین قانون بازار اوراق بهادار و تأسیس سازمان بورس و اوراق بهادار مطرح بوده است. هدف این پژوهش ارائه الگوی نظارت بر نهادهای مالی در بازار سرمایه ایران بارویکرد مبتنی بر ریسک با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری مورد مطالعه، اعضای هیات مدیره سازمان بورس و مدیران بورس ها و نهادهای مالی بازار سرمایه ایران می باشد. با بررسی مبانی نظری و مرور پیشینه های تحقیق و مطالعه تطبیقی بازار سرمایه کشورهای معتبر دنیا، متغیرهای اثرگذار بر نظارت بر نهادهای مالی تعیین شدند که توسط خبرگان مورد تایید قرار گرفتند. عوامل موثر در 3 گروه اصلی شامل شناسایی ریسک، ارزیابی ریسک و رویکرد نظارتی و نتایج و خروجی نظارت طبقه بندی شدند و الگوی پژوهش تدوین گردید. سپس پرسشنامه بین مدیران نهادهای مالی توزیع شد و به کمک مدل سازی معادلات ساختاری (PLS)، داده ها تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان داد که شناسایی ریسک رابطه مثبت و معنی داری با ارزیابی ریسک و رویکرد نظارتی دارد و ارزیابی ریسک و رویکرد نظارتی نیز رابطه مثبت و معنی داری با نتایج و خروجی نظارت دارد. همچنین بین شناسایی ریسک و نتایج و خروجی نظارت رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. از این رو عواملی چون شناسایی ریسک، ارزیابی ریسک و رویکرد نظارتی و نتایج و خروجی نظارت بر نظارت بر نهادهای مالی تاثیرگذار هستند

چگونگی تأثیرگذاری الگوی رفتار معاملات و احساسات سرمایه گذاران بر بازده مازاد سهام در بازارهای مالی، یکی از چالش های روز در مالی رفتاری است. هدف از این پژوهش بررسی اثر احساسات سرمایه گذاران و الگوی رفتار معاملاتی آن ها بر بازدهی مازاد سهام در مدل سه عاملی فاما و فرنچ است. در این پژوهش با استفاده از داده های 155 سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره زمانی 1390 تا 1394 و تحلیل رگرسیون به بررسی رابطه رفتار معاملاتی سرمایه گذاران، احساسات سرمایه گذاران و بازده مازاد سهام پرداخته شد. نتایج بررسی ها نشان داد که اضافه کردن شاخص احساسات سرمایه گذاران در مدل سه عاملی فاما و فرنچ باعث بهبود مدل و افزایش بازده مازاد سهام گردید، اما شاخص رفتار معاملاتی نه تنها نتایج را بهبود نداده است؛ بلکه اثر آن بر بازدهی مازاد معنادار نبوده است. این نتیجه، یک پیام مهم دارد. سرمایه گذاران آن طوری که احساس می کنند رفتار نمی کنند، بنابراین باید برای تدوین استراتژی معاملاتی سالانه به جنبه های احساسی بیشتر از موازنه خریدوفروش سهام توجه نمود. نهایتاً نتایج پژوهش نشان داد که شاخص های احساسات بیشتر از شاخص های معاملات در توسعه مدل های سرمایه گذاری کاربرد دارد

اطلاعات مربوط به متغیرهای مالی و همچنین گزارشات حسابداری، در طول زمان، به یکدیگر سرایت می کنند، این موضوع با گسترش سیستم های ارتباطی و وابستگی بیش ازپیش بازارهای مالی به یکدیگر، اهمیت بیشتری یافته است. با توجه به اینکه بازارهای مالی با یکدیگر مرتبط هستند، اطلاعات ایجاد شده در یک بازار، می تواند سایر بازارها را متأثر سازد. برخی معتقدند که یکی از مهمترین عوامل افزایش قیمت فلزات گرانبها من جمله طلا در بازارهای جهانی، افزایش و تلاطم قیمت نفت است. هدف این مقاله بررسی روابط پویای حسابداری و مالی بین بازارهای کامودیتی، بازارهای مالی و ارزهای دیجیتال با رویکرد مدل خود همبسته با وقفه های با فراوانی داده های روزانه بوده است. ساختار طراحی شده در این مطالعه نشان دهنده این موضوع است که سرایت پذیری نوسانات بین بازارهای مالی وجود داشته است. در نتایج به دست آمده مشاهده گردید که شاخص کل بازار سهام رابطه ی مستقیم با تمامی بازارهای دارایی های دیگر داشته است. قیمت نفت خام با تمام دارایی ها دارای رابطه معکوس است و نرخ ارز نیز تحت تأثیر مستقیم دارایی های مالی دیگر قرار گرفته و رابطه معکوسی با قیمت نفت داشته است.

رفتار توده وار یا رمه ای یکی از مهم ترین سوگیری های رفتاری است که در بازارهای مالی وجود دارد و از عوامل شکل دهنده بحران های مالی است. با توجه به اینکه رفتار رمه ای به صورت مستقیم بر قیمت اثر می گذارد، از این رو پیش بینی قیمت بر اساس داده های قیمتی گذشته نشان از وجود رفتار رمه ای در بازار دارد. این مقاله با هدف بررسی وجود رفتار رمه ای در بورس اوراق بهادار تهران مدلی زمان متغیر غیرخطی نوینی به نام امتیاز خود رگرسیونی تعمیم یافته (GAS) ارائه کرده و با مدل-های غیرخطی سنتی GARCH و AR نیز قیاس شده است. در راستای پیش بینی بازدهی شاخص بورس اوراق بهادار تهران جهت تشخیص وجود رفتار رمه ای، از داده های قیمتی طی بازه 1390 الی 1399 استفاده شده است. توان و دقت پیش بینی توزیع بازدهی مدل نوین GAS با نتایج مدل های غیرخطی GARCH و AR در داده های درون و برون نمونه ای جهت تشخیص وجود رفتار رمه ای قیاس شده است. نتایج پژوهش در آزمون های درون و برون نمونه ای نشان دهنده دقت بالاتر مدل نوین GAS نسبت به مدل های سنتی GARCH و AR در پیش بینی توزیع بازدهی روزانه شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران بوده و همچنین وجود رفتار رمه ای در بازار سرمایه ایران تایید شده است.

مقاله حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر نظارت مالی دیوان محاسبات کشور، ضمن مرور مستند بر ادبیات نظری پژوهش و شناسایی ابعاد ، به بررسی تاثیر هر یک از ابعاد بر بهبود نظارت مالی می پردازد. بر این اساس چهار متغیر به عنوان ابعاد تشکیل دهنده نظارت بر مبنای ادبیات نظری شناسایی و انتخاب شدند. به منظور اجرای پژوهش حاضر از روش توصیفی از نوع پیمایشی با رویکرد آمیخته استفاده و به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته 30 سوالی با طیف پنج گانه لیکرت جهت گردآوری داده ها استفاده شد. که ضمن تائید روایی و پایایی ابزار در نمونه 545 نفری از جامعه 650 نفری دستگاههای اجرایی و دیوان محاسبات پنج استان مازندران، گلستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی که به روش نمونه گیری طبقه بندی هدفمند توزیع شد. پرسشنامه های تکمیل شده با آزمون مدل معادلات ساختاری به کمک نرم افزار PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که عوامل ساختاری(استقلال، حسابرسی،بودجه ریزی) ، عوامل رفتاری(تغییر نگرش، حدود برخورد با تخلفات)، عوامل زمینه ای(نحوه انتخاب اعضای دیوان، فراهم آوردن بستر مناسب کارکنان دیوان) و عوامل سیاسی – قانونی بر بهبود نظارت دیوان محاسبات تاثیرگذار است و نتایج تحقیق نشان داد شدت اثرگذاری بعد ساختاری بر بهبود نظارت بیشتر از سایر ابعاد بوده است.

با توجه به اهمیت بازارهای کارآمد، آزمون فرضیه بازار فرکتال با مدل تغییر رژیم مارکوف در بازار بورس اوراق بهادار تهران جهت  بررسی کارایی حافظه مالی بازار در بلند مدت  وویژگی فرکتالی بودن آن در دوره  1388-1396 آزمون شده است. واکنش بازار سرمایه در مواجهه با شوک های تصادفی منجر به نوسانات در این بازار می شود. ویژگی های مربوط به ماندگاری در بازار با استفاده از روش تغییر رژیم مارکوف که توانایی بالایی در مدل سازی مربوط به وقوع شوک ها دارند انجام شده است.حافظه بلندمدت و فرکتالی بودن بازار بورس اوراق بهادار تهران و  پایداری مالیبر اساس شاخص نمای هارست آزمون شده است. یافته ها نشان می دهند شاخص قیمت سهام در ایران دارای حافظه بلندمدت است.لذا آثار هر شوک بر این متغیر، به دلیل حافظه بلندمدت بازار تا دوره های طولانی باقی می ماند. نتایج بیانگر این است که شاخص کل بازار سهام دارای ویژگی فرکتالی است. Abstract The aim of this study is to test the Fractal Market Hypothesis with the Markov regime change model in the Tehran Stock Exchange.One of the concepts in the efficient market is whether the financial time series has long-term memory and fractal properties or not. Given the characteristics of the capital market, which is always faced with random shocks and leads to fluctuations in this market, it is necessary to examine the fractal characteristics of the market.In this paper, the amount of long-term memory and stability of financial time series resulting from the total stock market index for the period 2009-2019 were examined. For this purpose, first, the existence of long-term memory was examined, and then the fractal nature of the market was examined using the Harst view index. The results indicate the existence of long-term memory in this variable. In this case, with one differentiation, it becomes more differentiated, so the stock price index series in Iran has long-term memory and the effects of each shock on this variable due to its long-term memory remain for long periods. The results also showed that the overall stock market index is fractal. Keyword: Fractal market, Risk, Capital Market, Markov Regime Change.

برای رشد و توسعه کشورها، بنگاه ها و حتی افراد جامعه، سرمایه گذاری از جانب آنها امری ضروری و حیاتی است و برای بهره گیری و اثربخشی بیشتر، این سرمایه گذاری ها میبایست بهینه باشد. از زمان معرفی تئوری مارکویتز و حتی قبل از آن، مفهوم سرمایه گذاری بهینه به عنوان مصالحه ای بین ریسک و بازده، مورد توجه قرار گرفته بود. در طول چندین دهه بعد از آن، تعابیر و ابعاد جدیدی از معیارهای بهینه و خصوصاً ریسک مطرح شده است. در این مقاله سعی شده است با ارائه مدلی از ریسک نقدشوندگی با بهره گیری از مفهوم متنوع سازی در قالب آنتروپی شانون و رویکرد اقتصادسنجی، سبد بهینه ای از سرمایه گذاری با کمترین ریسک و بیشترین بازده، در قالب یک پرتفوی از 4 گروه صنعتی بورس تهران شامل گروههای فلزات اساسی، بانکها، فرآورده های نفتی و کانه های فلزی که بیشترین ارزش بازار بورس ایران را در اختیار دارند، ارائه شود. داده های آماری این پژوهش برای صنایع منتخب، شامل بازده شاخص قیمتی روزانه و بازده شکاف قیمتی روزانه در فاصله سال های 1395 تا پایان سال 1399 است. برای محاسبه ریسک نقدشوندگی، با استفاده از روشهای گارچ چند متغیره ، ماتریس واریانس-کوواریانس بازده شاخص قیمتی و شکاف قیمتی، محاسبه و در مدل ارائه شده، استفاده شده و نهایتاً وزن بهینه با استفاده از کد نویسی در نرم افزار متلب و استفاده از روش بهینه سازی الگوریتم ژنتیک رتبه بندی نامغلوب نسخه دوم ، برای صنایع منتخب محاسبه شده است. نتایج خروجی مدل نشان می دهند وزن بهینه گروه هایی که واریانس کمتری دارند در سبد بهینه بیشتر است. ضمن اینکه تاثیر حذف مفهوم نقدشوندگی از مدل منجر به افزایش وزن صنایعی می شود که نقدشوندگی کمتری دارند و به همراه افزایش ریسک، بازده پرتفوی بهینه نیز در این حالت افزایش می یابد. همچنین با حذف محدودیت شاخص متنوع سازی شانون، نتایج خروجی نشان می دهند این محدودیت تقریباً تاثیری بر اوزان بهینه (حداقل در این مدل) نمی گذارد.

عدم تأمین مالی از مشکلات تأخیر طرح های عمرانی کشور بوده است. در سال های اخیر به علت کمبود منابع مالی و نیاز به توسعه تأسیسات زیربنایی، دولتها برای تأمین مالی پروژه ها، از روش مشارکت عمومی - خصوصی پروژه ها استفاده می نمایند. در این تحقیق با استفاده از مطالعات وانگری (2017) و سازمان برنامه و بودجه (1398)، عوامل مؤثر بر اجرای مشارکت بخش خصوصی در طرح های مشارکت عمومی - خصوصی، استخراج و با دو روش دلفی فازی و معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. نمونه نهایی پژوهش، 266 خبره در سال 1399 بوده که بصورت غیرتصادفی انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد که متغیرهای دسترسی محدود به منابع مالی، اختصاص منابع برای تسهیل فرآیند واگذاری و مشارکت در پروژه ها، سازوکار نامناسب برای تعیین بهای تمام شده محصول طرح های زیرساختی، عدم یکپارچگی کافی در قوانین و مقررات مرتبط با این حوزه و حجم و اندازه پروژه بر درصد مشارکت بخش خصوصی در پروژه های مشارکتی، بیشترین تأثیر منفی معنادار را در اجرای این روش تأمین مالی داشته است.

در این مقاله، این موضوع که مدیران از اقلام تعهدی جهت انتقال اطلاعات به بازار استفاده می نمایند، موردبررسی قرارگرفته و داده های مربوط به سودآوری و اعلامیه های تقسیم سود به عنوان زمینه تحقیقات انتخاب گردید. این زمینه، از هموارسازی فرصت طلبانه سود توسط مدیران جلوگیری و درنتیجه موجب افزایش اعتبار می گردد. جامعه آماری 160 شرکت پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادار تهران می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها از الگوی رگرسیون چندمتغیره و داده های ترکیبی انجام گرفت. مطابق با مبانی نظری، ممکن است مدیران افزایش سود تقسیمی و استفاده از اقلام تعهدی را نشانه ای برای سودآوری آتی شرکت به کار می برند که یافته های براساس این مبانی نظری مورد بررسی قرارگرفت و نتیجه حاصل از فرضیه اول مبنی بر اینکه "واکنش بازار به اعلام افزایش سود سهام، مثبت می باشد" که حاکی از وجود ارتباط مستقیم و معنادار بین متغیرها می باشد. و همچنین نتایج حاصل از فرضیه سوم مبنی بر اینکه"اقلام تعهدی مثبت شرکت ها همبستگی مثبتی با سودآوری آتی شرکت ها دارد" تائید شد، در فرضیه دوم یافته ها نشان می دهد که هیچیک از معیارهای اقلام تعهدی تحت تأثیر افزایش سود تقسیمی شرکت ها نبوده اند، یافته مذکور در سطح اطمینان 95 درصد رد می شود.   The present article investigates the subject of usage of accruals by managers for transferring the information to market and the data related to profitability and dividend announcements is chosen as the research context. This context prevents managers from smoothing the dividends, consequently enhances the validity of research conclusion. Statistical population of present study includes 160 companies listed in Tehran Stock Exchange. The data was analyzed using multivariate regression model and the hypotheses are tested using combined data. According to theoretical foundations of the research, managers may use dividend and accruals as a token for future profitability to corporate, that, the findings of the research are based on these theoretical foundations. According to the result of the first hypothesis stating that the reaction of market to increased dividend announcement is positive which was confirmed, morevere to the results of the third hypothesis stating that positive accruals of companies positively correlate with future profitability of companies which was confirmed in this study. The second hypothesis, finding is inconsistent to the claim stated in of research and this hypothesis is rejected on 95% confidence level.   Keywords: Accruals, Profitability, Dividend.  

در سال های اخیر، همزمان با توسعه بازار سرمایه و شبکه های اجتماعی، نوعی از استراتژی های معاملاتی به شکل معامله گری اجتماعی رواج یافته است که نیاز به سکوی اجتماعی بومی در بازار سرمایه ایران را بیش از پیش نمایان کرده است. هدف پژوهش حاضر، طراحی و تبیین سکوی اجتماعی معاملاتی بومی در بازار سرمایه ایران است. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی مبتنی بر تحلیل تم و تحلیل محتوا و از طریق مصاحبه عمیق با فعالان حوزه های مختلف فینتک و سرمایه گذاری، به عنوان فعالان حوزه معامله گری اجتماعی انجام شده است. مشارکت کنندگان از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافتند و در نهایت 12 مصاحبه انجام شد. برای تحلیل داده ها از کدگذاری باز و انتخابی، تحلیل مقایسه ای مستمر، و ایجاد مفاهیم ومقوله ها استفاده شد. توسعه سکوهای معاملاتی اجتماعی، به واسطه تعامل بسیار گسترده فعالان خرد بازار با فضای مجازی، اولویتی انکارناپذیر است و طبق کدگذار ی مصاحبه ها، خبرگان این حوزه، به 11 بعد و 60 مقوله ضروری برای توسعه یک سکوی اجتماعی معاملاتی جهت ارتقای معاملات و اطلاعات در بازار سرمایه اشاره کردند. بر این اساس، ابعاد سکوی اجتماعی معاملاتی و اطلاعاتی در بازار سرمایه ایران شامل شفافیت اطلاعاتی و معاملاتی؛ وضعیت کلی شبکه های اجتماعی؛ ابزار تحلیل و بازدهی سهام؛ شاخص های توسعه مالی و تعامل بازار پول و سرمایه؛ نسبت های مالی و ارزش بازار؛ حقوق مالکانه و صورت های مالی؛ مدیریت ریسک؛ توان فناوری؛ رقابت پذیری؛ آموزش و آگاهی و عدم رفتار توده وار؛ و سیستم مدیریت موجودی می شوند.

One of the recent financial technologies is Block chain-based currency known as Cryptocurrency that these days because of their unique features has become quite popular. The first known Cryptocurrency in the world is Bitcoin, and since the cryptocurrencies market is a contemporary one, Bitcoin is currently considered as the pioneer of this market. Since the value of the previous Bitcoin prices data have a non-linear behaviour, this study aims at predicting Bitcoin price using Grey model, Back Propagation Artificial Neural Network and Integrated Model of Grey Neural Network. Then, the prediction’s accuracy of these methods will be measured using MAPE and RMSE indices and also Bitcoin price data for a five-year period (2014-2018). The results had indicated that wen estimating Bitcoin daily prices, Back Propagation Artificial Neural Network model has the lowest absolute error rate (5.6%) compared to the Grey model and the integrated model. Additionally, for the monthly prediction of Bitcoin price, the integrated model, with the lowest absolute error rate (9%), has a better performance than the two other models.