بهرام مؤذنی

حسادت کارکنان یکی از ساخت های معنادار در محیط کاری است که اثر قوی احساسی بر کارکنان دارد. حسادت از احساسات منفی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف تدوین مدل عوامل موثر بر حسادت کارکنان صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نظر هدف، توسعه ای- کاربردی بوده و بر مبنای ماهیت و روش در گروه توصیفی دسته بندی می شود. همچنین بر مبنای نوع داده ها، می توان آن را پیمایشی - موردی دانست. جامعه آماری این پژوهش 10 نفر از خبرگان دانشگاهی و سازمانی می باشند که دارای سابقه فعالیت در حوزه منابع انسانی یا دارای تحصیلات مرتبط با رشته مدیریت منابع انسانی و رفتار سازمانی بوده اند. با توجه به بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش، 19 عامل (9 عامل فردی و 10 عامل سازمانی) به عنوان عوامل موثر بر حسادت کارکنان شناسایی گردید. سپس به منظور غربال کردن عوامل شناسایی شده از تکنیک دیمتل استفاده گردید. به این منظور بعد از انجام محاسبات، میانگین تاثیر و تاثر عوامل محاسبه شد و عواملی که R+J آنها بیشتر از میانگین محاسبه شده، بودند (7 عامل فردی و 7 عامل سازمانی) مورد پذیرش قرار گرفته و در گام نهایی، به منظور اولویت بندی عوامل موثر بر حسادت سازمانی پذیرش شده با تکنیک دیمتل، از روش فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده گردید. نتایج نشان داد که در بعد فردی، مقایسه اجتماعی منفی در رتبه اول، ارزیابی شناختی آگاهانه از آینده بهتر دیگران در رتبه دوم و آگاهی از توانایی های دیگران در رتبه سوم قرار گرفتند. همچنین در بعد سازمانی، سطح پایین انصاف و عدالت در سازمان در رتبه اول، ارزیابی عملکرد در رتبه دوم و تعامل رهبر- عضو در رتبه سوم قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده می توان بیان کرد که مدیران منابع انسانی در سازمان ها باید برای مواجه شدن با هرگونه احساس از سوی کارکنان (مثبت یا منفی) آمادگی داشته باشند و قدرت آنها در آنجا مشخص خواهد شد که بتوانند حسادت را به رقابت و به عنوان یک عامل انگیزشی تبدیل کنند.

اندازه گیری کارایی برای بنگاه هایی که در محیطی رقابتی فعالیت می کنند همواره مورد توجه بوده است. هدف تحقیق ارزیابی کارایی شرکتهای بیمه ایران با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها و رتبه بندی شرکتهای بیمه با استفاده از این مدل و مقایسه نتایج حاصل از آن با مدلهای تصمیم گیری چندشاخصه است. به منظور دستیابی به هدف پیش رو، با بررسیهای جامع کتابخانه ای و ارزیابی نتایج مطالعه های گذشته، نهاده ها و ستانده های مدل تحلیل پوششی داده ها شناسایی شدند. به منظور غربال سازی متغیرهای شناسایی شده، از روش تحلیل محتوا با آنتروپی شانون استفاده شد. سپس شرکتهای بیمه کارا و ناکارا با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها شناسایی و رتبه کارایی آنها تعیین شد. در ادامه با استفاده از مدلهای تصمیم گیری چندمعیاره، شرکتهای بیمه رتبه بندی شدند و در پایان به منظور ارائه رتبه واحد از روش کپلند استفاده شد.

مدل تعالی سازمانی ای اِف کیواِم یکی از مدل هایی است که برای ارزیابی سازمان ها استفاده می شود. این مدل ابزار کارآمدی است که مفاهیم و ارزش های سازمانی را نهادینه نموده،و امکان شناسایی بهترین فرآیندها را فراهم می آورد. علّی رغم آنکه در سازمان ها تلاش هایی برای طراحی و عملیاتی سازی مدل های تعالی انجام می شود، اما عمدتاً به ارزیابی روابط علّی میان شاخص های توانمندساز (رهبری، کارکنان، خط مشی ها و راهبردها، منابع، فرآیندها) و نتایج (نتایج کارکنان، نتایج مشتریان، نتایج جامعه و نتایج کلیدی عملکرد) پرداخته نمی شود. بر این اساس، پژوهش حاضر به شناسایی شاخص های اثرپذیر و اثرگذار مدل با استفاده از ضریب تعیین و تکنیک مدل معادلات ساختاری خطی و دیمتل می پردازد. جامعه آماری تحقیق شامل رؤسای گروه و کارشناسان مسؤول ستادی آموزش و پرورش شهرستان تبریز می باشد. این تحقیق از نظر هدف توصیفی از نوع پیمایشی و از نظر نوع استفاده تحقیق کاربردی است. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسش نامه خود ارزیابی ای اِف کیواِم استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد شاخص نتایج جامعه به عنوان مهم ترین عامل اثرگذار و شاخص منابع و مشارکت به عنوان مهم ترین شاخص اثرپذیر شناسایی شدند.

اغلب سازمان ها در محیطی کار می کنند که در آن، کسب و کار موردنظر در معرض تغییرات اجتناب ناپذیر است؛ بنابراین سازمان ها به منظور حفظ مزیت رقابتی مستلزم هستند که فرایندهای کسب وکار خود را به طور مداوم با تغییرات موردنظر وفق دهند. ماهیت مخاطره انگیز مدیریت فرایند کسب وکار یک بررسی دقیق از عوامل کلیدی و شکست را ایجاب می کند. ازاین رو مهم ترین هدف پژوهش پیش رو ارائه مدل مدیریت تغییر جهت اجرای مدیریت فرایند کسب وکار است. به این منظور از رویکرد ترکیبی دیمتل و ANP فازی استفاده می شود. روش به کار گرفته شده در این پژوهش ازنظر هدف، توسعه ای کاربردی بوده و بر مبنای ماهیت و روش در گروه توصیفی دسته بندی می شود. همچنین بر مبنای نوع داده ها، می توان آن را پیمایشی دانست. در گام اول با بررسی های جامع کتابخانه ای و ارزیابی نتایج مطالعات، عوامل مدیریت تغییر مؤثر بر پیاده سازی مدیریت فرآیند کسب وکار، شناسایی و استخراج گردید. در گام بعد، به منظور غربال سازی متغیرهای شناسایی شده از تکنیک دلفی فازی استفاده شد و در ادامه، با نظرسنجی خبرگان حوزه مدیریت تغییر و تحول، زیر عامل های کلیدی در بین 7 عامل اصلی دسته بندی شد. در مرحله بعدی، روابط درونی بین عوامل اصلی با استفاده از روش دیمتل فازی محاسبه شد. سپس دیمتل و ANP فازی ترکیب شده و به منظور وزن دهی عوامل و رتبه بندی آن ها از روش ANP فازی استفاده شد. از نتایج مهم تحقیق شناسایی عوامل علی و اولویت بندی عوامل مدیریت تغییر مؤثر در اجرای مدیریت فرآیند کسب وکار در سازمان ها است.

پژوهش، از لحاظ هدف کاربردی است که با روش کیفی مبتنی بر تحلیل مضمون و با به کارگیری ابزار مصاحبه انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق شامل کارشناسان و مدیران حوزه مدیریت منابع انسانی بانک مرکزی که دارای مدرک حداقل کارشناسی ارشد در حوزه های مدیریت منابع انسانی و رفتار سازمانی بوده حداقل 5 سال سابقه فعالیت در این سازمان را داشته باشند. برای انتخاب نمونه، از روش نمونه گیری قضاوتی و گلوله برفی استفاده شد که با 19 نفر مصاحبه صورت گرفته است. عوامل سازمانی، فردی، مدیریتی و محیطی به عنوان پیشایندهای مدیریت منابع انسانی دوسوتوان شناسایی شدند و حوزه های اکتشاف و بهره برداری جذب و استخدام دوسوتوان، آموزش و توسعه دوسوتوان، ارزیابی عملکرد دوسوتوان و جبران خدمات دوسوتوان به عنوان مولفه های مدیریت منابع انسانی دوسوتوان شناسایی گردید. برای اولویت بندی پیشایند ها و مؤلفه های دوسوتوانی مدیریت منابع انسانی از تکنیک های AHP و ARAS فازی استفاده می شود. نتایج محاسبات نشان داد عوامل حمایت و پشتیبانی مدیریت، تعهد مدیران و سبک های مدیریتی به ترتیب رتبه های اول تا سوم مهمترین عوامل موثر بر دوسوتوانی مدیریت منابع انسانی را کسب کردند. و آموزش تطبیق پذیر، تشویق به خودآموزی و به اشتراک گذاشتن آموخته ها از زیرمجموعه های مولفه آموزش و توسعه دوسوتوان بالاترین رتبه را کسب کردند.

رضایت شغلی، بیانگر میزان نگرش مثبت یک کارمند در مورد به شغل خود است. رضایت شغلی عاملی است که به صورت گسترده در پژوهش های سازمانی مورد مطالعه قرار گرفته است. مدل های مختلفی برای ارزیابی رضایت شغلی ارائه شده است. پژوهش های مختلف عوامل متعددی را به عنوان عوامل موثر بر رضایت شغلی بررسی کرده اند. هدف از این پژوهش اولویت بندی عوامل موثر بر رضایت شغلی کارکنان با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه AHP و TOPSIS فازی است. در این پژوهش ابتدا با مطالعه پژوهش های انجام شده در خصوص رضایت شغلی عوامل موثر شناسایی و سپس با استفاده از روش تحلیل محتوا با آنتروپی شانون ده عاملی که دارای ضریب اهمیت بیشتری بودند انتخاب شدند. جامعه آماری پژوهش 10 نفر از خبرگان دارای سابقه فعالیت در حوزه منابع انسانی سازمان یا دارای تحصیلات مرتبط با رشته مدیریت منابع انسانی و رفتار سازمانی است. برای نظرسنجی از خبره در مورد مقایسه های زوجی و تعیین میزان اهمیت هر یک از عوامل در رضایت شغلی دو پرسش نامه در قالب عبارت های کلامی طراحی شده و پس از نظرسنجی از خبره ها به اعداد فازی تبدیل شدند. در آخر هم با استفاده از تکنیک های AHP و TOPSIS  فازی این عوامل رتبه بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد از بین عوامل موثر بر رضایت شغلی مورد بررسی در این پژوهش عامل حقوق، امنیت شغلی و احساس عدالت بیشترین امتیاز را کسب کرده و عوامل روابط با همکاران و سرپرستان و محیط کار به عنوان عواملی شناخته شدند که کم ترین اهمیت را در ایجاد رضایت شغلی کارکنان دارند.