علی اکبر خوش گفتارمقدم

در بند 3-1 سیاست های کلی ایجاد تحول در نظام آموزشی کشور، ارتقاء کیفیت نظام تربیت معلم و افزایش مستمر شایستگی ها و توانمندی های علمی، حرفه ای و تربیتی فرهنگیان موردتوجه قرار گرفته است. مدیریت یادگیری، مجموعه ای از مهارت ها را پوشش می دهد که بر بهبود عملکرد تحصیلی یادگیرندگان تأثیر دارد. در این پژوهش ادبیات فراشناخت جمع آوری، و طی مصاحبه های کیفی عمیق با 11 نفر از خبرگان، دیدگاه آنان در مورد مدل و مؤلفه های فراشناختی مناسب برای آموزش به دانشجویان-معلمان مورد سؤال قرار گرفت. یافته ها به روش نظریه برخاسته از داده ها تحلیل شد. در مرحله سوم بر اساس مؤلفه های مدل پرسشنامه ای در مقیاس لیکرت 5 درجه ای 96/0=ɑ برای ارزیابی دیدگاه صاحب نظران در مورد تناسب مدل به روش دلفی استفاده شد. یافته ها ضمن تأیید مدل های قبلی، ترکیب تازه ای را به همراه مؤلفه های جدید ارائه داد. سازه فراشناخت، شامل سه مؤلفه دانش شناختی (5 زیرمؤلفه)، تنظیم شناختی (8 زیرمؤلفه)، باورهای شناختی (4 زیرمؤلفه) و 70 متغیر است. چگونگی آموزش شامل 3 مؤلفه چگونگی ارائه (3 زیرمؤلفه)، چگونگی محتوا (3 زیرمؤلفه)، زمان و مکان آموزش (2 زیرمؤلفه) و 20 متغیر است. چرایی آموزش شامل 3 مؤلفه ارتقای شخصی معلم (4 زیرمؤلفه)، ارتقای حرفه ای معلم (5 زیرمؤلفه)، ارتقای فردی دانش آموز (3 زیرمؤلفه) و 40 متغیر است.

با توجه به تهدیدهای گسترده ، وجود دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی نظامی در کشورهای اسلامی، می تواند نقش با اهمیتی در انتقال سواد و مهارت نظامی به دانشجویان و کارکنان ارتش های این کشورها داشته باشد. هدف مقاله حاضر مطالعه تطبیقی کشورهای اسلامی در حوزه یاددهی– یادگیری نظامی است که طی آن به صورت موردی دو کشور ایران و مالزی از منظر شاخص های یاددهی– یادگیری نظامی در بازه زمانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) (به سال 1979 میلادی) و مقطع زمانی پس از انقلاب اصلاحات مالزی به رهبری ماهاتیر محمد ( به سال 1981 میلادی) مورد بررسی قرار گرفته است. در پژوهش حاضر به سنجش و مطالعه وضعیت تعلیم و تربیت نظامی با توجه به شاخص های کلیدی یاددهی– یادگیری در دانشگاه افسری نیروی زمینی دو کشور پرداخته شده است. روش پژوهش حاضر نیز از نوع مطالعات اسنادی– تطبیقی و با بهره گیری از شیوه تحلیل محتوا و نیز روش پیمایشی است. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان می دهد که پس از رخداد انقلاب اسلامی 1979 ایران و تقریباً مقارن با انقلاب اصلاحات مالزی توسط ماهاتیر محمد در سال، دستاوردهای یاددهی– یادگیری ایران در حوزه آموزش عالی نظامی چشم گیرتر بوده است.

هدف از این تحقیق شناسایی و تبیین عوامل کلیدی توفیق کیفیت یادگیری الکترونیکی در دانشگاه آزاد بود. ازاین رو برای تحقق اهداف پژوهش بررسی مقایسه ای میان دیدگاه های خبرگان و دانشجویان واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد درباره عوامل کلیدی توفیقِ کیفیت یادگیری الکترونیکی انجام گردید. در بخش کتابخانه ای پژوهش حاضر، از مطالعات انجام شده در خصوص شناسایی و تبیین عوامل اثرگذار بر توفیق کیفیت یادگیری الکترونیکی از منظر ذی نفعان مختلف استفاده گردید و بر اساس پیشینه پژوهشی و تحقیقات مرتبط و نیز نظرسنجی از خبرگانِ یادگیری الکترونیکی، پرسشنامه ای توسط محققان طراحی و میان نمونه های جامعه ی آماری پژوهش توزیع گردید. به منظور اخذ نظرات گروه های موردمطالعه و به دست آوردن راهکارهای بهبود کیفیت یادگیری الکترونیکی نیز برخی از گویه های پرسشنامه به صورت باز، طراحی شد و از افراد نمونه خواسته شد اهمیت هر یک از عوامل کلیدی توفیق یادگیری الکترونیکی در دانشگاه آزاد را اولویت بندی نموده و نظرات خود را نیز در صورت لزوم درج نماید. نکته بااهمیتی که درروند انجام پژوهش مدنظر محققان قرار گرفت، هدایت فرایند انجام تحقیق به گونه ای بود که پرسش شوندگان بتوانند بار عاملی هر مؤلفه اصلی و فرعی و میزان اهمیت هر عامل فرعی مرتبط با مؤلفه اصلی را مشخص نمایند. مهم ترین یافته این پژوهش آن بود که دیدگاه خبرگان و دانشجویان در خصوص عوامل کلیدی توفیق کیفیت یادگیری الکترونیکی در دانشگاه آزاد باهم متفاوت است که درنهایت پس از حذف عوامل مشترک و تکراری این مقدار به 7 عامل اصلی، 32 عامل فرعی و 55 شاخصه ارزیابی تقلیل یافت.

با توسعه کاربردهای فن آوری اطلاعات و سامانه های هوشمند، امکانی برای فراگیران راهبری قطار فراهم شده است که بتوانند فرایند یادگیری و آموختن مهارت های حرفه ای را در فضای مجازی تجربه نمایند. شبیه سازهای آموزشی؛ در محیط های مجازی به شبیه سازی شرایط عادی یا مخاطره آمیز نظیر: بروز سوانح، حوادث ریلی و سایر اختلالات خطوط شبکه ریلی می پردازند. این پژوهش با هدف بررسی نقش استفاده از شبیه ساز آموزشی در کیفیت یادگیری فراگیران راهبری قطار و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن در مراکز آموزش های تخصصی صنعت حمل و نقل ریلی درون شهری انجام شده است. در ادامه تحقیق نیز وضعیت موجود در بخش شبیه ساز آموزشی مرکز آموزش های تخصصی متروی تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است تا میزان سودمندی این ابزار در بهبود کیفیت تعیین گردد. روش پژوهش در این تحقیق از نوع پیمایشی و جامعه آماری آن متشکل از مدرسان، کادر آموزشی، مدیران و فراگیران مرکز آموزش های تخصصی راهبری قطار در متروی تهران به تعداد 254 نفر بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 131 نفر تعیین شد. داده های پژوهش با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته و به صورت بسته پاسخ، جمع آوری و اطلاعات حاصل از آن نیز با استفاده از آزمون کای دو تحلیل گردید. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از شبیه ساز آموزشی در بهبود کیفیت یادگیری فراگیران راهبری تأثیر مثبت دارد و توسعه استفاده از آن در سایر مراکز آموزش حرفه ای در شهرهای مختلف کشور می تواند ارتقای سطح مهارت های کاربردی راهبران قطار منجر شود.

هدف از تحقیق حاضر، اولویت بندی عامل های اصلی و فرعی مؤثر بر تضمین کیفیت یادگیری در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی در مطالعه موردی دانشگاه نفت بود. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان (استادان و اعضاء هیئت علمی، مدیران و کارکنان) و دانشجویان دانشگاه صنعت نفت بود. برای تعیین عناصر اصلی و فرعیِ درون و برون دانشگاهی مؤثر بر تضمین کیفیت یادگیری، تعداد 21 نفر از خبرگان، شناسایی و مورد مصاحبه قرار گرفتند که با استفاده از روش گلوله برفی از کفایت یافته های کیفی اطمینان حاصل شد. از بین دانشجویان نیز به روش نمونه گیری تصادفی ساده و با استفاده از رابطه کوکران در جامعه محدود، تعداد 386 نفر انتخاب و پرسش نامه میان آنها توزیع گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها، پس از جمع آوری و کدگذاری، از روش های آمار توصیفی و استنباطی (میانگین، فراوانی و انحراف معیار، خی دو ، همبستگی و تحلیل واریانس فریدمن) در نرم افزارهای Lisrel و SPSS استفاده شد. درنهایت نیز نتایج به دست آمده از پژوهش به شناسایی و تبیین عوامل اصلی و اولویت بندیِ عوامل فرعیِ درون و برون دانشگاهی تأثیرگذار بر تضمین کیفیت یادگیری در دانشگاه صنعت نفت منتهی گردید. بر اساس این نتایج، عوامل اصلی عبارت اند از: عوامل مدیریتی، فن آورانه و آموزشی؛ عوامل فرعی مرتبط با هر عامل اصلی نیز شناسایی و اولویت بندی گردید.

بهره گیری از روش های نوآوری باز در طراحی سازمان های مرتبط با صنعت آب به صورت یک اصل کلیدی در درک چگونگی طراحی و توسعه ساختارها و فرایندهای سازمانی برای تعامل هر چه بیشتر با روند فزاینده تقاضای استفاده از آب و لزوم مدیریت بهینه آن برای حفظ و نگهداشت منابع آب به عنوان خروجی فرایندهای سازمانی آب در خلق ارزش برای اجتماع مطرح می باشد. با توجه به آنکه صنعت آب و انرژی با یک بحران حیاتی با عنوان خشکسالی و اتمام منابع انرژی در اثر سوء مدیریت و مصرف بی رویه مواجهه هستند از این رو استفاده از رویکرد «نوآوری های باز» برای صنایعی نظیر سازمان های آب که در آنها منابع نوآوری قابل ایجاد و گسترش است، از اهمیت بیشتری برخوردار می شود زیرا ضمن ایجاد امکان مدیریت بحران های فرارو، می تواند امکان هدایت مصرف کنندگان در مسیر شکوفا نمودن و بارورسازی مفاهیمی چون همکاری، نوآوری باز و تشریک مساعی برای حفظ منابع آب و انرژی را میسر نماید. با این حال مشاهده می شود که در بدنه نظام دانشگاهی کمتر به ارائه نگرش و بینش کمّی درباره چگونگی خلق و ایجاد «نوآوری های باز» پرداخته شده است. این مهم به ویژه در صنایعی نظیر صنعت آب یا انرژی که در آنها باز مهندسی ساختارها و نوآوری های سازمانی، کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری، با توجه به افزایش سطح تقاضا را مدنظر است؛ نمود بیشتری می یابد. در صنعت آب و انرژی استفاده از نوآوری های باز نتایجی در برداشته است که نشان می دهد برای بهبود فرایندهای سازمانی، لازم است افزایش تعاملات مجازی با ذی نفعان و مشترکین و آموزش و فرهنگ سازی برای مصرف صحیح منابع آب و همچنین هزینه های استقرار آن به عنوان پارامترهای مؤثر بر بهره وری منابع آب مدنظر قرار گیرد. امروزه فرایندهای سازمانی ِصنعت آب و انرژی از طریق الگوهای عینی و ذهنی در کشورهای مختلف کاملاً بومی سازی و اجرا شده است که با توجه به مطالعه عوامل خارجی و داخلی فرآیند نوآوری باز می تواند نقش با ارزشی در بهبود فرایندها برای مواجهه با پدیده های پیش نشده و بحران آتی نظیر: خشکسالی و تمام شدن منابع آب و انرژی ایفا نماید. در این تحقیق، به منظور انجام مطالعه موردی، 8 شرکت بین المللی که دارای ساختار مشابه با فرایندها و خروجی های صنعت آب بوده اند، بررسی شده است. که در نهایت به منظور ایجاد یک الگوی تئوریک مناسب در خلق نوآوری باز فهرستی از عوامل درونی و بیرونی که عمدتاً دارای ابعاد و ویژگی های نوآوری باز بوده اند تهیه شده است. یکی از دستاوردهای این مطالعه آن است که محققان در مسیر ایجاد یک مدل مفهومی مناسب برای دست یابی به فصل مشترک میان فرایندهای سازمان آب و سایر سازمان های صنعتی هستند که در قالب شناسایی و تحقیق عوامل مؤثر بر استقرار نوآوری باز در صنعت آب و انرژی توضیح داده شده است. الگوی پیشنهادی در این مقاله می تواند به عنوان یک ابزار مناسب برای ارزیابی شرکت های فعال حوزه انرژی و صنعت آب از نظر میزان آمادگی برای حرکت از ساختارهای مرسوم و سنتی به سمت ساختارهای مبتنی بر نوآوری باز عمل نماید از طرفی دیگر نتایج این پژوهش نشان می دهد که زمینه سازی برای ایجاد فرایند نوآوری های باز می تواند آینده صنعت آب و انرژی را در مسیر رشد و شکوفایی قرار دهد.

هدف پژوهش حاضر، پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه جامع علمی کاربردی استان قم بر اساس نگرش به رشته تحصیلی، آینده شغلی و نیازهای بازار کار بر اساس پژوهش های انجام شده و از نظر نوع، توصیفی - پیمایشی و از نظر روش از نوع هم بستگی است. جامعه آماری پژوهش متشکل از دانشجویان مراکز آموزش علمی کاربردی قم می باشد (2500 نفر). حجم نمونه از طریق نرم افزار GPower ، 175 نفر تعیین و اعضای نمونه به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل دو پرسش نامه استاندارد است و معدل دانشجویان نیز، به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی منظور شد و تجزیه وتحلیل آماری داده ها از طریق آزمون هم بستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام شد. ارزیابی پایایی پرسش نامه ها به روش آلفای کرونباخ انجام شد. مقدارهای آماره آلفا  0.82 و 0.96 به دست آمد که نشانگر پایایی مناسب ابزار است. یافته ها نشان داد با استفاده از روش تحلیل رگرسیون هم زمان، مدل معنی داری به دست آمد (0.055= مجذور R تنظیم شده و 0.05 P<  و 6.078F=)؛ این مدل  5/5 درصد از واریانس را توجیه می کند (0.055= مجذور R تنظیم شده) و نیازهای بازار کار پیش بینی کننده معنی داری گزارش نشد. همچنین رابطه منفی و معنی داری بین نگرش به رشته تحصیلی و آینده شغلی و پیشرفت تحصیلی وجود داشت.

پژوهش حاضر به منظور بررسی پیش بینی اشتیاق تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهر قم بر اساس هوش عاطفی، سلامت روان و رضایت از زندگی انجام گرفت. روش پژوهش از نوع توصیفی - هم بستگی و از نظر هدف کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 350 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهر قم در سال تحصیلی 1403-1402 بود. حجم نمونه از طریق نرم افزار GPower 3.1، 128 نفر تعیین و اعضای نمونه به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از چهار پرسش نامه استاندارد اشتیاق تحصیلی، هوش عاطفی کورن، سلامت روان گلدبرگ (GHQ) و رضایت از زندگی داینر استفاده شد. ارزیابی پایایی پرسش نامه ها به روش آلفای کرونباخ انجام شد. مقدارهای آماره آلفا  836/0، 829/0، 705/0، 888/0 به دست آمد که نشانگر پایایی مناسب ابزار است. تجزیه وتحلیل آماری داده ها از طریق آزمون هم بستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم افزار SPSS 27 انجام شد. یافته ها نشان داد با استفاده از روش تحلیل رگرسیون هم زمان، مدل معنی داری به دست آمد (0.192= مجذور R تنظیم شده و 0.05> P  و 11.224=F ) این مدل  19.2 درصد از واریانس را توجیه می کند (0.192= مجذور R تنظیم شده) و اطلاعات مربوط به متغیرهای پیش بینی کننده نیز ذکر شده است. هوش عاطفی و سلامت روان، پیش بینی کننده های معنی داری نبودند اما متغیر رضایت از زندگی، پیش بینی کننده معنی داری بود. یافته های این مطالعه دارای چندین پیامد عملی برای مربیان، والدین و سیاست گذاران داشت. با توجه به اهمیت این عوامل در پیش بینی اشتیاق تحصیلی، لازم است برنامه های آموزشی و حمایتی برای ارتقای هوش عاطفی، سلامت روان و رضایت از زندگی در دانش آموزان طراحی و اجرا شود.

معلمان می توانند تأثیرگذارترین افراد جامعه باشند و رضایت شغلی می تواند در زندگی شخصی آنها تأثیرگذار بوده و کیفیت کاری شان را بالا ببرد. هدف این پژوهش مطالعه رابطه بین منبع کنترل، میزان تحصیلات، سرمایه اجتماعی و سنوات خدمت  بر رضایت شغلی بوده است. روش تحقیق توصیفی و از نوع  هم بستگی بود. جامعه آماری تحقیق، 340 نفر از معلمان دبیرستان شهرستان آران و بیدگل بود. نمونه آماری بر اساس نرم افزار G*power 85 نفر در نظر گرفته شد. استراتژی نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بود. پرسش نامه استاندارد سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال، پرسش نامه منبع کنترل راتر و پرسش نامه رضایت شغلی ساتور استفاده شد. به منظور جمع آوری داده ها آلفای کرونباخ پرسش نامه ها که به روش مطالعه آزمایشی، روی 30 نفر اجرا شد به این ترتیب به دست آمد: پرسش نامه استاندارد سرمایه اجتماعی 944/0، پرسش نامه منبع کنترل 846/0 پرسش نامه رضایت شغلی 885/0. نتایج آزمون تی تک متغیره نشان داد که میانگین منبع کنترل درونی 44/12 بوده است که از عدد 9 نقطه برش پرسش نامه، بالاتر بوده که نشان دهنده منبع کنترل بیرونی معلمان در مدارس بود.  همچنین میزان سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی،  بیشتر از نقطه برش 3 در پرسش نامه بوده که نشان دهنده وضعیت مطلوب سرمایه اجتماعی و میزان رضایت شغلی در بین معلمان بوده است. یافته های تحقیق نشان داد که تنها سرمایه اجتماعی بر متغیر رضایت شغلی اثرگذار بوده و 4/24 درصد از تغییرات رضایت شغلی توسط سرمایه اجتماعی در مدل توجیه می شود. در نتیجه معلمانی که دارای ارتباطات اجتماعی قوی در جوامع حرفه ای خود هستند  به دلیل افزایش حمایت، همکاری و منابع مشترک، سطوح بالاتری از رضایت شغلی را تجربه می کنند.