فاطمه شاطریان

هدف: هوش موفق می توانند سبب بهبود بسیاری از ویژگی های روانشناختی و تحصیلی شود و با توجه به اهمیت خودآگاهی هیجانی و اشتیاق تحصیلی، پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش مبتنی بر هوش موفق بر خودآگاهی هیجانی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان دوره دوم متوسطه انجام شد.  روش: این مطالعه نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه های آزمایش و کنترل بود. جامعه پژوهش حاضر همه دانش آموزان پایه های دهم و یازدهم شاخه نظری شهرستان ساوه در سال تحصیلی 2-1401 بودند که حجم نمونه بر اساس نرم افزار G Power برابر با 25 نفر برای هر گروه محاسبه شد. بنابراین، 50 نفر با روش هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 75 دقیقه ای تحت آموزش مبتنی بر هوش موفق قرار گرفت و گروه کنترل در این مدت هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه تجدیدنظرشده خودآگاهی هیجانی ریفی و همکاران (2008) و پرسشنامه اشتیاق تحصیلی شافلی و همکاران (2002) بودند که شاخص های روانسنجی آنها تایید شد. در این مطالعه، برای تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم افزار SPSS استفاده شد.  یافته ها: یافته ها نشان داد که بین گروه های آزمایش و کنترل در مراحل پس آزمون و پیگیری از نظر خودآگاهی هیجانی و اشتیاق تحصیلی تفاوت معناداری وجود داشت. به عبارت دیگر، آموزش مبتنی بر هوش موفق باعث افزایش خودآگاهی هیجانی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان دوره دوم متوسطه شد و نتایج در مرحله پیگیری نیز باقی ماند (05/0P<). نتیجه گیری: با توجه به اثربخشی آموزشی مبتنی بر هوش موفق بر افزایش خودآگاهی هیجانی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان دوره دوم متوسطه، برای بهبود ویژگی های روانشناختی و تحصیلی دانش آموزان می توان از روش آموزش مبتنی بر هوش موفق استفاده کرد.

این پژوهش به منظور ساخت و هنجاریابی پرسشنامه معنای زندگی براساس منابع اسلامی صورت گرفت. نوع پژوهش، توصیفی−تحلیلی و به روش پیمایشی انجام شد. با بررسی آیات و روایات، 142 مورد در 35 شاخص جایگزین شد. برای بررسی روائی محتوایی از نظرات متخصصان اسلامی و روان شناسی استفاده شد که تعداد شاخص ها به 19 مورد رسید؛ سپس با انجام تحلیل عاملی بر نمونه440 نفری از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی قم، سه عامل با عناوین «معناداری ارزشی»، «معناداری معرفتی» و «بی معنایی زندگی» به دست آمد. پایایی آزمون با سه روش «همسانی درونی»، (با آلفای کرونباخ 94%)، «دو نیمه سازی» و  «بازآزمایی» بررسی و تأیید شد. روایی آن نیز با سه روش از روایی ملاکی (همگرا −واگرا− نظرخواهی از افراد خبره) و روایی سازه (اجرای تحلیل عاملی) بر کل نمونه بررسی و تأیید شد. به این ترتیب این آزمون، توانائی سنجش میزان معنای زندگی در افراد براساس منابع اسلامی را دارد.

هدف اصلی این پژوهش، ساخت و هنجاریابی پرسشنامه ای برای سنجش سواد رسانه ای بوده است. جامعه آماری پژوهش، جوانان 18 تا 40 ساله شهر تهران بودند که بر اساس نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابتدا بر اساس مبانی نظری پژوهش، پرسشنامه مقدماتی با سه عامل اصلی و 45 سؤال تدوین شد. سپس از نظر روایی منطقی (تأیید استادان) مورد ارزیابی قرار گرفت. پرسشنامه در مرحله اول از یک نمونه 100 نفری و در مرحله بعد به تعداد 662 نفر از جامعه هدف، تکمیل شدند. در نهایت 35 سؤال که با کل آزمون همبستگی مثبت داشتند، انتخاب و پرسشنامه نهایی به عنوان آزمون سواد رسانه ای (MLT-35) نام گذاری شد. روایی سازه آزمون با استفاده از روش روایی واگرا و تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های تحلیل عامل تأییدی با نرم افزار آموس (4/2=χ2 ،89/0=GFI، 88/0=AGFI و 046/0=RMSEA) مقادیر مطلوبی را نشان داد. جدول هنجار آزمون نیز از نمره های استاندارد Z به تفکیک میزان تحصیلات تهیه شد. در این پژوهش میزان سواد رسانه ای جوانان در حد متوسط برآورد شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد آزمون (MLT-35) ساخته شده، از روایی و اعتبار لازم برای سنجش سواد رسانه ای جوانان برخوردار است.