کریم عبدالمحمدی

با توجه به گستردگی کارکردهای اجرای پرسشنامه های موجود جنبه های محدودی از این کارکردها را می-سنجد. پرسشنامه درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی بریف جامعیت بیشتری دارد و بر اساس جدیدترین دیدگاه ها در مورد کارکرد اجرایی ساخته شده است.موضوع: هدف از پژوهش حاضر، اعتبارسنجی می باشد.پژوهش حاضر از نوع توصیفی می باشد، نمونه ای با حجم 516 نفر با روش نمونه گیری خوشه-ای استانهای تهران،آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان انتخاب شدند، تعداد 75 آزمودنی به دلیل پاسخ ناقص به پرسشنامه ها از تحلیل های آماری کنار گذاشته شدند و به این ترتیب نمونه نهایی مورد پژوهش به 441 پدر و مادر تقلیل یافت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: پرسشنامه حاضر از هشت مقیاس شکل گرفته و از ترکیب این هشت مقیاس دو شاخص تنظیم رفتار و شاخص شناختی به دست می آید و در نهایت از ترکیب نمره 8 مقیاس نمره کل آزمون BRIEF حاصل می شود، نتایج به دست آمده نشان می دهد آلفای کرونباخ محاسبه شده برای 8 مقیاس پرسشنامه بین 68 تا 86 می باشد و همچنین آلفای کرونباخ محاسبه شده برای شاخص تنظیم رفتار ، شاخص شناختی و نمره کل پرسشنامه BRIEF به ترتیب 86/0، 89/0 و 93/0 می باشد. نتیجه-گیری: بنابر یافته های پژوهش حاضر، پرسشنامه بریف در جامعه ایرانی به عنوان ابزار سنجش کارکردهای اجرایی اعتبار مطلوبی دارد و در تحقیقات و کارهای بالینی به عنوان یک ابزار معتبر قابل کابرد می باشد.

زمینه و هدف : تجربه عشق و سوگ عاشقانه در دانشجویان دانشگاه شایع است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش طرح واره های ناسازگار اولیه، صفات شخصیت و سبک های دلبستگی در پیش بینی نشانگان ضربه عشق بود. روش : به این منظور تعداد 192 نفر از دانشجویان دختر دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به روش نمونه گیری هدفمند و با توجه به ملاک های ورود انتخاب شدند و پرسشنامه طرح واره های ناسازگار یانگ، پرسشنامه شخصیتی نئو و مقیاس دلبستگی بزرگسالان را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش رگرسیون چندگانه با روش همزمان تحلیل شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که طرح واره های ناسازگار حوزه خودگردانی و عملکرد مختل و دیگرجهت مندی، و همچنین صفات شخصیتی روان رنجوری و باوجدان بودن، و در نهایت سبک دلبستگی ایمن توانستند نشانگان ضربه عشق را در دانشجویان پیش بینی نمایند. نتیجه گیری : طرح واره های ناسازگار اولیه، صفات شخصیت و سبک های دلبستگی با نشانگان ضربه عشق ارتباط دارند و می توانند آن را پیش بینی نمایند.

اعتیاد یکی از مهمترین آسیب های اجتماعی است که جامعه و به خصوص نسل جوان را به صورت جدی تهدید می کند. به طوری که سوءمصرف مواد و اعتیاد، امروزه به یکی از دغدغه های بزرگ جوامع بشری تبدیل شده است. با توجه به مشکلات زیاد و گسترده حاصل از اعتیاد و هزینه های بسیار بالای مبارزه با مواد مخدر، به نظر می رسد پیشگیری از سوء مصرف مواد بسیار مقرون به صرفه و کارآمدتر باشد. در طی سالهای گذشته، پژوهش های متعددی در ایران در زمینه سبب شناسی و پیشگیری از مصرف مواد انجام شده است. به منظور برنامه ریزی برای ارتقای فعالیت های پژوهشی آینده، ارزیابی و دسته بندی نتایج تولید شده علمی در دهه های گذشته ضروری است. در این مقاله مروری سعی شده است تا عوامل روانشناختی مرتبط با اعتیاد که در 20 سال اخیر در پژوهش های ایران به دست آمده است، جمع آوری شود. این مطالعه به متخصصان و درمانگران چشم اندازی جهت شناسایی عوامل تهدیدکننده و مستعدکننده اعتیاد و در صورت لزوم انجام مداخلات متناسب را پیشنهاد می کند.

اهداف: یکی از مسائل مهمی که امروزه نسل جوان با آن درگیر است، فضای مجازی و میزان استفاده از آن است که متأسفانه با همه گیری کرونا ویروس به صورت غیرمنطقی سیر فزونی داشته و باعث بروز اختلال هایی در سبک زندگی افراد شده است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر میزان استفاده از فضای مجازی بر سبک زندگی ارتقادهنده سلامت و اضطراب کرونای جوانان انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش توصیفی از نوع پس رویدادی، 307 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه آزاد تبریز از طریق فراخوان اینترنتی در پژوهش شرکت کردند و به پرسش نامه های محقق ساخته سنجش "میزان استفاده از فضای مجازی"، "پرسش نامه اضطراب کرونا" و" سبک زندگی ارتقادهنده سلامت" پاسخ دادند. داده ها با روش تحلیل واریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی LSD مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: از بین مؤلفه های سبک زندگی ارتقادهنده سلامت، زیرمقیاس های رشد معنوی (P=۰/۰۰۱)، مسئولیت پذیری (P=۰/۰۱۶)، روابط بین فردی (P=۰/۰۳۳)، ورزش (P=۰/۰۰۹) و همچنین نمره کل سبک زندگی (P=۰/۰۰۱) و از مؤلفه های اضطراب کرونا زیرمقیاس علائم روانی (P=۰/۰۰۱) و همچنین نمره کل اضطراب کرونا (P=۰/۰۰۱) در گروه های مربوط به میزان استفاده از فضای مجازی معنی دار بودند و دانشجویانی که میزان استفاده بیش از چهار ساعت فضای مجازی داشتند در سبک های زندگی ارتقادهنده سلامت نمره پایین تر و در مؤلفه های اضطراب کرونا نمره بالاتری به دست آوردند. نتیجه گیری: استفاده بیش از حد از فضای مجازی نقش منفی در سبک زندگی ارتقادهنده سلامت دانشجویان ایفا می کند. همچنین استفاده بیش از حد و بسیار کم از فضای مجازی نیز اضطراب دانشجویان را بالا می برد. در همین راستا پیشنهاد می شود میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی توسط دانشجویان مدیریت شود.

زمینه و هدف: جسمانی سازی یک اختلال شبه جسمی است که معاینات پزشکی قادر به توضیح علت آن نمی باشد. در پژوهش حاضر نقش سبک های دفاعی و تنظیم هیجان در اختلال جسمانی سازی بررسی گردید.روش بررسی: پژوهش حاضر به روش توصیفی، از نوع همبستگی بر روی تمامی دانشجویان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1396-1395 انجام شد. 380 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه های جسمانی کردن( (PHQ-15 ، پرسشنامه تنظیم هیجان (ERQ)و پرسشنامه مکانیسمهای دفاعی استفاده گردید.داده های به دست آمده با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان تحلیل شدند.یافته ها: نتایج همبستگی نشان داد که، سرکوبگری هیجانی و سبک دفاعی رشد نایافته و روان آزرده رابطه مثبت و معنی داری با جسمانی سازی دارد. همچنین بر اساس تحلیل رگرسیون همزمان، سرکوبگری و سبک دفاعی رشد نایافته بیشترین توان را در پیش بینی اختلال جسمانی سازی داشت.نتیجه گیری: طبق نتایج این پژوهش در درمان اختلال جسمانی سازی عواملی چون سبک های دفاعی و تنظیم هیجان باید مورد توجه قرار بگیرند.

زمینه و هدف: اختلال نافرمانی مقابله ای، یکی از مشکلات رایج دوران کودکی است که مجادله، خصومت و عدم فرمانبرداری از بزرگسالان مشخصه اصلی این اختلال است. این مطالعه با هدف مقایسه تفکرات پارانوئید و حرمت خود دانش آموزان مبتلا و غیرمبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای انجام شد. روش : پژوهش حاضر از نوع علی - مقایسه ای است و نمونه مورد مطالعه شامل 40 دانش آموز با اختلال نافرمانی مقابله ای و 40 دانش آموز بدون اختلال نافرمانی مقابله ای در دامنه سنی14 تا 15 سال مقطع راهنمایی شهر تبریز در سال95-96 بوده است که به صورت خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های حرمت خود (آیزنک، 1976) و سنجش افکار پارانوئید (گرین و همکاران، 2008) استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل t مستقل انجام شد. یافته ها : نتایج تحلیل داده ها نشان داد که کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای از حرمت خود پایین تر و تفکرات پارانوئید بالاتری نسبت به کودکان بدون اختلال دارا هستند (0/05>P ). نتیجه گیری : با توجه به یافته های پژوهش به نظر می رسد اختلال نافرمانی مقابله ای به طور غیرمستقیم باعث ایجاد مشکلات دیگری مانند کاهش سطح حرمت خود و ایجاد تفکرات پارانوئید نیز می شود. استلزام های نتیجه به دست آمده در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.

اهداف: کارکردهای اجرایی اشاره به استفاده از فرایندهای شناختی برای کنترل افکار و هیجانات دارد. هدف از پژوهش حاضر پیش بینی اختلال در کارکردهای اجرایی بر اساس نقص زبانی و حرکتی در کودکان بود. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان مقطع ابتدایی مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 1397-1398 شهر تبریز بودند که از بین آن ها هفتصد نفر به صورت خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و در گام بعدی از والدین آن ها خواسته شد پرسش نامه های عصب روان شناختی و شخصیتی کولیج (2002) و پرسش نامه مشکلات رشدی و رفتاری کودکان 5 تا 15 سال (نسخه والدین) را تکمیل کنند. داده ها با استفاده از آزمون رگرسیون هم زمان و نرم افزار SPSS نسخه 25 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد نقص در مهارت حرکتی درشت (0/12)، مهارت زبان دریافتی (0/19) و مهارت زبان ارتباطی (0/25) به صورت معنی داری در به وجود آمدن اختلال کارکردهای اجرایی نقش ایفا می کنند. نتیجه گیری: مهارت های زبانی و رشد حرکتی عواملی هستند که در رشد کارکردهای اجرای مؤثرند.

با توجه به گستردگی مشکلات رشدی - رفتاری ، پرسشنامه های موجود جنبه های محدودی از این مشکلات را ارزیابی می نمایند. پرسشنامه مشکلات رشدی - رفتاری (FTF) نسبت به سایر ابزارها جامعیت بیشتری دارد و با یک نگاه جامع نسبت به این مشکلات ساخته شده است. هدف از پژوهش حاضر، اعتبارسنجی این پرسشنامه در جامعه ایرانی می باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی می باشد، نمونه ای با حجم 700 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای از استانهای تهران،آذربایجان شرقی، اصفهان، اهواز و کردستان انتخاب شدند، 55 آزمودنی به دلیل پاسخ ناقص به پرسشنامه ها از تحلیل های آماری کنار گذاشته شدند و به این ترتیب نمونه نهایی مورد پژوهش به 645 مادر تقلیل یافت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 25 و لیزرل مورد تحلیل قرار گرفتند. پرسشنامه حاضر از هجده بعد شکل گرفته که ضرایب پایایی ابعاد پرسشنامه بین 486/0 (نقص در سازماندهی) تا 916/0 (نقص مهارت تحصیلی) قرار دارند. و همچنین با توجه به شاخص های برازش گزارش شده، مشخص شده که مدل شش عاملی بهترین مدل از نظر برازش محسوب می شود. بنابر یافته های پژوهش حاضر، پرسشنامه مشکلات رشدی - رفتاری ( FTF) در جامعه ایرانی به عنوان ابزار سنجش مشکلات رشدی - رفتاری اعتبار مطلوبی دارد و در تحقیقات و کارهای بالینی به عنوان یک ابزار معتبر قابل استفاده می باشد.

زمینه و هدف: کنش های اجرایی اصطلاحی کلی است و دربرگیرنده مؤلفه هایی که در عین تمایز با یکدیگر، الگوی مشترکی را شکل می دهند. این کنش ها توانایی استفاده از فرایندهای شناختی سطح بالایی هستند که باعث توجه فرد به جنبه های مهم تکلیف و برنامه ریزی جهت اتمام آن می شود. در سال های اخیر یک نگرش کلی شکل گرفته است که کنش های اجرایی در تعامل با محیط تحول پیدا می کنند و نباید تأثیرات عوامل اجتماعی و محیطی مؤثر بر تحول کنش های اجرایی نادیده گرفته شود. بدین ترتیب، هدف پژوهش حاضر معرفی عوامل تحولی – محیطی مؤثر بر تحول کنش های اجرایی بود. روش: بررسی داده ها در پژوهش حاضر به صورت مروری نظام مند انجام گرفته است. روش شناسی آن نیز مبتنی بر گردآوری، طبقه بندی، و خلاصه کردن یافته های مقالات علمی پژوهشی مرتبط با عوامل محیطی مؤثر بر تحول کنش های اجرایی بین سال های میلادی 2018-2008 برگرفته از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی شامل SID ، Magiran ، Google Scholar ، Scopus ، Science Direct ، PubMed با کلیدواژه های کنش های اجرایی، تحول حرکتی، تحول زبان، دلبستگی، نارس بودن، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، سبک های والدگری، اضطراب، و کرتکس پیش پیشانی، صورت پذیرفته است. در ادامه و در جستجوی اولیه 52 مقاله انتخاب شدند که از بین آنها 9 مقاله به علت قدیمی بودن،13 مقاله به علت کیفیت پایین، 6 مقاله به علت مروری بودن، و 6 مقاله به علت تکراری بودن در چند پایگاه اطلاعاتی حذف شدند در پایان 18 مقاله انتخاب جهت بررسی انتخاب شدند. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد با وجود اینکه از زمان توجه به کنش های اجرایی، پایه های زیستی آن بیشتر مطرح شده است، عوامل محیطی مانند وضعیت اجتماعی- اقتصادی، سبک والدگری، اضطراب، تحول حرکتی، تحول زبان، دلبستگی، و نارس بودن کودک در تحول کنش های اجرایی نقش تعیین کننده ای ایفا می کنند. به عبارتی تحول کنش های اجرایی از دوران نوزادی شروع می شود و فرایند آن تا دوره نوجوانی ادامه دارد و در این بازه زمانی تحول کنش های اجرایی بیشتر تحت تأثیر عوامل محیطی هستند. نتیجه گیری: با بررسی مطالعات انجام گرفته می توان استنباط کرد که هنوز بررسی ها برای مشخص کردن عوامل محیطی مؤثر بر تحول کنش های اجرایی کودکان، در ابتدای راه است و جامعه علمی برای مشخص کردن دقیق تر این عوامل به تلاش های بیشتری نیاز دارد. با این وجود پژوهش های محدود انجام گرفته در سال های اخیر که به صورت علمی و بی طرفانه انجام شده اند، نشان دهنده تأثیر چشم گیر شرایط محیطی در تحول کنش های اجرایی است؛ به همین دلیل متخصصان و والدین در تحول و تقویت کنش های اجرایی باید توجه ویژه ای به عوامل محیطی داشته باشند.

مقدمه: پرخاشگری سایبری شکل جدید خشونت بین فردی در میان نوجوانان است که می تواند، آسیب های فراوانی بر سلامت روان نوجوانان وارد کند، بنابراین لازم است به عوامل زمینه ساز آن پرداخته شود. لذا پژوهش حاضر با هدف پیش بینی پرخاشگری سایبری بر اساس همدلی، بی تفاوتی اخلاقی و نشخوار خشم در نوجوانان انجام شد. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری  این پژوهش کلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل دبیرستان های پسرانه دوره دوم تبریز در سال تحصیلی 1402-1401 بودند که 395 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای بر اساس جدول نمونه گیری مورگان انتخاب شدند. پرسشنامه های نشخوار فکری خشم (ARS)، مقیاس همدلی اساسی، پرسشنامه پرخاشگری سایبری برای نوجوانان (CYBA) و پرسشنامه بی تفاوتی اخلاقی در این پژوهش استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل رگرسیون همزمان مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل نشان داد، رابطه منفی معنی داری بین پرخاشگری سایبری و همدلی عاطفی (05/0>P) و رابطه مثبتی بین بی تفاوتی اخلاقی و نشخوار خشم با پرخاشگری سایبری وجود دارد (01/0>P)؛ همچنین نتایج نشان داد که 27/0 تغییرات پرخاشگری سایبری به وسیله همدلی عاطفی، بی تفاوتی اخلاقی و زیرمؤلفه های نشخوار خشم تبیین می شود. همچنین همدلی شناختی، خاطرات خشم و  فهم علل سهم معنی داری در پیش بینی پرخاشگری سایبری ندارد (0001/0>P). نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد، جهت کنترل رفتارهایی مثل پرخاشگری سایبری باید به مؤلفه های هیجانی و اخلاقی مانند همدلی، بی تفاوتی اخلاقی و نشخوار خشم توجه بیشتری گردد.    

هدف: ضرب آهنگ شناختی کند، برای توصیف نوع خاصی از اختلال توجه، تمرکز حواس و کُندی در پردازش اطلاعات به کار می رود. پژوهش حاضر با هدف تدوین برنامه کارکردهای اجرایی و بررسی تأثیر آن بر عملکرد دانش آموزان دارای این اختلال انجام شده است. روش: روش پژوهش، نیمه آزمایشی با پیش آزمون پس آزمون همراه با گروه کنترل است. بسته آموزشی طراحی شده شامل 14 جلسه بود که در آن 4 مهارت (حافظه کاری، بازداری، انعطاف پذیری و آموزش توجه) آموزش داده می شد، جامعه آماری پژوهش حاضر دانش آموزان 8 تا 10 ساله تبریزی بودند که از بین آنها 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15) و کنترل (15) قرار گرفتند و پرسشنامه ضرب آهنگ شناختی کند (SCT) به وسیله والدین هر دو گروه تکمیل شد. پس از اجرای پیش آزمون، گروه آزمایش به مدت چهارده جلسه آموزش شدند و دوباره پس آزمون اجرا شد و داده های به دست آمده از پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از روش تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: اطلاعات به دست آمده نشان دهنده تفاوت معناداری بین دو گروه کنترل و آزمون در نمرات متغیر پس آزمون ضرب آهنگ شناختی کند (SCT) بعد از تعدیل تأثیر نمره پیش آزمون می باشد (P<01). نتیجه گیری: بر اساس این پژوهش می توان مطرح کرد که با ارتقای کارکردهای اجرایی می توان نشانه های اختلال ضرب آهنگ شناختی کند را کاهش داد.

مقدمه: با توجه به تاثیر حافظه در همه جنبه های زندگی و تاثیر پذیری آن از مصرف مواد مخدر این پژوهش با هدف مقایسه عملکرد حافظه در افراد معتاد و سالم انجام پذیرفت. روش: روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی-مقایسه ای می باشد. به همین منظور 100 نفر از افراد معتاد تحت پوشش اداره بهزیستی آذربایجان شرقی به شیوه دردسترس و 100 نفر از افراد عادی با استفاده از همتاسازی انتخاب شدند و به پرسشنامه حافظه گذشته نگر و آینده نگر (PRMQ) پاسخ دادند. داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS 18 و آزمون تحلیل واریانس چند متغیره تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل نشان داد که تفاوت معناداری بین افراد معتاد و افراد عادی در تخریب عملکرد حافظه کلی، گذشته نگر، آینده نگر،بلند مدت وکوتاه مدت، وجود دارد. نتیجه گیری: استفاده از مواد تاثیرات مخرب و جبران ناپذیری به قسمت های از مغز که در عملکرد حافظه نقش دارند می گذارد و همین مساله باعث عملکرد ضعیف افراد معتاد در حافظه می شود.

تعلل ورزی پدیده ای رفتاری است که به معنای به تأخیر انداختن تکالیف، توصیف شده و موجب ایجاد استرس، احساس گناه و کاهش شدید بازدهی فردی می شود. هدف پژوهش حاضر تعیین نقش پنج عامل بزرگ شخصیت و سازگاری اجتماعی در تعلل ورزی دانش آموزان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری متشکل از همه دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان سلماس بود که براساس فرمول کوکران، 254 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها، پرسشنامه های تعلل ورزی آموزشی (PAS)، پنج عامل اصلی شخصیت (BFI)، و سازگاری سینها و سینگ (1993) به کار گرفته شد.نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد از بین مؤلفه های شخصیت، روان رنجورخویی به صورت مثبت و وظیفه شناسی به صورت منفی تعلل ورزی را پیش بینی می کند. همچنین، سازگاری اجتماعی نیز به صورت معناداری تعلل ورزی را تبیین می کند.با توجه به اهمیت ویژگی های شخصیت و سازگاری اجتماعی در تبیین تعلل ورزی آموزشی، تقویت سازگاری اجتماعی و تغییر ویژگی های شخصیت نقشی مهم در رفع تعلل ورزی آموزشی دارد.

زمینه: اختلال فزون کنشی / کم توجهی تأثیر نامطلوبی بر شناخت اجتماعی کودکان می گذارد. اما مسئله اصلی اینست آیا در بعد شناخت اجتماعی (سطوح تئوری ذهن و همدلی) بین کودکان دارای اختلال فزون کنشی / کم توجهی و کودکان عادی تفاوت وجود دارد. هدف: مقایسه سطوح تئوری ذهن و همدلی در دو گروه از کودکان دارای اختلال فزون کنشی / کم توجهی و کودکان عادی بود. روش: پژوهش از نوع علی مقایسه ای بود، جامعه آماری شامل تمامی کودکان 6 تا 8 ساله دارای اختلال فزون کنشی / کم توجهی و کودکان عادی شهر تبریز بود. از این جامعه 50 کودک دارای اختلال و 50 کودک عادی به صورت نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند ابزار عبارتند از، پرسشنامه ی تئوری ذهن هوتچینز و همکاران (2008) و مقیاس همدلی شناختی و عاطفی کودکان: فرم درجه بندی والدین دادس و همکاران (2008). نتایج با روش آنالیز واریانس چند متغیری تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد، مؤلفه های تئوری ذهن و همدلی درکودکان دارای اختلال فزون کنشی / کم توجهی بطور معنی داری کمتر از کودکان عادی بود (0/0001> p ). نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت که سطوح تئوری ذهن و همدلی در کودکان عادی نسبت به کودکان دارای اختلال فزون کنشی / کم توجهی بالاتر است.

افسردگی یک اختلال خلقی است که باعث احساس غم و اندوه مداوم و از بین رفتن علایق قبلی می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه ای کارکردهای اجرایی و ضرب آهنگ شناختی کند در افراد با اختلال افسردگی و عادی بود. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع علی-مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش افراد دارای اختلال افسردگی مراجعه کننده به مراکز بهداشت شهر تبریز که از میان آن ها 100 نفر به شیوه هدفمند انتخاب و در پژوهش شرکت داده شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مهارت های اجرایی (استریت و همکاران،2019)، پرسشنامه ضرب آهنگ شناختی کند بزرگ سالان (بکر و همکاران، 2017) و پرسشنامه غربالگری افسردگی (PHQ-9) استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که افراد با افسردگی در تمامی مؤلفه های کارکردهای اجرایی (برنامه ریزی، مدیریت زمان، تنظیم هیجان، سازمان دهی و تنظیم رفتار) عملکرد ضعیف تری نسبت به گروه سالم از خود نشان داده اند (001/0) و همچنین ضرب آهنگ شناختی کند در افراد افسرده به صورت معنی داری بالاتر از افراد عادی بود (001/0)؛ بنابراین بر اساس نتایج این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد افراد با اختلال افسردگی در کارکردهای اجرایی نواقص جدی از خود نشان می دهند و همچنین در مؤلفه ضرب آهنگ شناختی کند نیز نسبت به گروه سالم مشکلات بیشتری را تجربه می کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روانسنجی چک لیست علائم کودکان و نوجوانان (PSC-17-Y) فرم خودگزارشی در بین کودکان و نوجوانان ایرانی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه نوجوانان سنین 11 تا 17 ساله ایران بود که با استفاده از روش نمونه-گیری خوشه ای چند مرحله ای 3305 دانش آموز (1519 پسر و 1786 دختر) انتخاب شدند. پس از ترجمه و اخذ نظرات کارشناسان خبره و آزمودنی ها، روایی صوری مقیاس تأیید شد. برای انجام تحلیل های آماری از نرم-افزار LISREL و SPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که در نمونه دانش آموزان ایرانی ساختار سه عاملی مقیاس شامل اختلالات برون سازی شده، درون سازی شده و توجه با داده ها برازش مطلوبی داشت. نتایج مربوط به همبستگی بین این زیرمولفه های مقیاس (PSC-17-Y) با زیرمولفه های مقیاس خودگزارشی مشکلات رفتاری نوجوانان(YSR) از روایی ملاکی نسخه خودگزارشی (PSC-17-Y) در بین کودکان و نوجوانان حمایت کرد. پایایی با روش آلفای کرونباخ، میانگین واریانس استخراج و بازآزمایی برای مقیاس کلی و ابعاد آن تأیید گردید. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که و نوجوانان (PSC-17-Y) فرم خودگزارشی برای سنجش اختلالات روانی و اجتماعی در دانش آموزان ایرانی ابزاری روا و پایا است. این ابزار می تواند جهت غربالگری برون سازی شده، درون سازی شده و توجه در بخش های درمانی و پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.

مطالعه حاضر با هدف بررسی مداخلات روانشناختی موثر بر عملکرد حرکتی کودکان تاخیر رشدی انجام پذیرفته است. بررسی اطلاعات در پژوهش حاضر به صورت مروری نظام مند انجام گرفته است. روش شناسی این پژوهش مبتنی بر گرداوری، طبقه بندی و خلاصه کردن یافته های مقالات علمی – پژوهشی مرتبط با مداخلات روانشناختی موثر بر عملکرد حرکتی کودکان تاخیر رشدی بین سال های 2002 تا 2022 میلادی و مستخرج از پایگاه های اطلاعاتی داخلی و خارجی شامل: Magiran، SID، Google Scholar، Scopus، PubMed و Science Direct با کلید واژه های تاخیر رشدی، تاخیر حرکتی، مداخلات روانشناختی، مداخلات بهنگام، درمان- عصبی – رشدی، یکپارچگی حسی، بازی درمانی، مداخلات ادارکی – حرکتی انجام شده است. از بین 180 مقاله انتخاب شده اولیه با لحاظ کردن معیارهای ورود و خروج، تعداد 12 مقاله جهت بررسی نهایی انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از مطالعه نشان داد مداخلات روانشناختی از جمله: مداخلات به هنگام، مداخلات ادراکی – حرکتی، بازی درمانی، تمرینات ثبات مرکزی، یکپارچگی حسی – حرکتی، بازی بومی – محلی، مداخلات رایانه ای – حرکتی و درمان رشدی – عصبی هر کدام نقش بسزایی در اثربخشی و بهبود مهارت های حرکتی کودکان تاخیر رشدی دارند. نتیجه گیری: با بررسی مطالعات انجام شده می توان استنباط کرد که هر کدام از مداخلات روانشناختی مبتنی بر دیدگاه خاصی است و از منظر خود باعث تقویت عملکرد حرکتی کودکان تاخیر رشدی می شوند و برخی مداخلات نیز از با استفاده ترکیبی از روش ها احتمال تاثیرگذاری را افزایش می دهند. همچنین با توجه به سن بحرانی مهارت های عصب روانشناختی به ویژه عملکرد حرکتی مدنظر پژوهش، هرچه مداخلات در سنین پایین تر انجام گیرد نتایج بهتری خواهند داشت.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه ای بر ارتقاء بازداری پاسخ و حافظه کاری در نوجوانان دارای گرایش به مصرف مواد انجام شد. روش: روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ی پژوهش شامل تمامی نوجوانان 15 تا 18 ساله ساکن تبریز بودند که از بین آنها 30 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش، برنامه توانبخشی شناختی رایانه ای را به مدت 12 جلسه 30 دقیقه ای دریافت کردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنا مه نقص در کارکردهای اجرایی نوجوانان و پرسشنامه گرایش به مصرف مواد بود. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو گروه کنترل و آزمون در نمرات متغیر پس آزمون بازداری پاسخ و حافظه کاری بعد از تعدیل تأثیر پیش آزمون بازداری پاسخ و حافظه کاری وجود داشت. نتیجه گیری: بر اساس پژوهش حاضر می توان چنین مطرح کرد که توانبخشی شناختی رایانه ای موجب ارتقاء بازداری پاسخ و حافظه کاری در نوجوانان دارای گرایش به مصرف مواد می گردد.

ضرب آهنگ شناختی کند، برای توصیف نوع خاصی از اختلال توجه، تمرکز حواس و کُندی در پردازش اطلاعات به کار می رود. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس ضرب-آهنگ شناختی کند (SCTS) فرم والد در بین کودکان ایرانی است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی است، نمونه ای با حجم 1700 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای از استان های تهران، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان ، فارس و خراسان انتخاب شدند، 122 آزمودنی به علت پاسخ ناقص به به پرسشنامه ها از تحلیل آماری کنار گذاشته شدند و به این ترتیب نمونه نهایی به 1578 والد تقلیل یافت. به منظور تعیین روایی عاملی مقیاس ضرب آهنگ شناختی کند از روش آماری تحلیل عامل تأییدی و به منظور بررسی همسانی درونی مقیاس ضرب آهنگ شناختی کند از ضرایب آلفای کرونباخ استفاده شد. همچنین، به منظور مطالعه روایی سازه مقیاس ضرب آهنگ شناختی کند، ضرایب همبستگی آن با خرده مقیاس نقص توجه پرسشنامه ارزیابی سلامت روان کودکان و نوجوانان) (CSI- 4گزارش شد. نتایج یافته های آماری نشان داده که این مقیاس در جامعه ایرانی از روایی سازه، ملاکی و همگرا برخوردار است، نتایج نشان دهنده سه عاملی بودن مقیاس است و همچنین اعتبار مقیاس با استفاده از روش آلفای کرونباخی و آزمون بازآزمون بعد از دو هفته مورد تایید قرار گرفت. با توجه به یافته های پژوهش حاضر، فرم والد مقیاس ضرب آهنگ شناختی کند(SCTS) اعتبار و روایی مطلوبی دارد و از آن می توان در پژوهش های مربوط به ضرب آهنگ شناختی کند در جامعه ایرانی استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی در نوجوانان انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع پژوهش های روان سنجی بود. جامعه آماری این پژوهش را تمامی دانش آموزان پسر 12 تا 18 ساله استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل می دادند که از این جامعه تعداد 1000 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و والدین آن ها پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی نوجوانان (TEXI) و مقیاس درجه بندی رفتاری کارکردهای اجرایی- ویراست دوم را تکمیل کردند که درنهایت پرسشنامه 602 والد تحلیل شد. جهت بررسی پایایی، روش همسانی درونی، آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی بین سؤالات با نمره کل به کار گرفته شد و همچنین برای سنجش روایی از تحلیل عاملی تأییدی به روش مؤلفه های اصلی و روایی ملاکی استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که پرسشنامه دوعاملی نارسایی کارکردهای اجرایی از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار است. همچنین روایی ملاکی پرسشنامه نیز تائید شد (05/0p). بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که پرسشنامه حاضر ابزار مناسبی برای ارزیابی نارسایی کارکردهای اجرایی در نوجوانان می باشد.