شهرام علی یاری

انتقال فناوری از مهم ترین راه های کسب و توسعه فناوری برای سازمان ها به ویژه در صنایع پتروشیمی است. از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر انتقال فناوری، ویژگی های گیرنده فناوری می باشد. این ویژگی که شامل ساز و کار، ساختارها و ﻓﺮایﻨﺪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد درون یک ﺳﺎزﻣﺎن می باشد، سرمایه ساختاری نام دارد. با توجه به نقش صنعت پتروشیمی در سایر صنایع و اقتصاد کشورها و اهمیت فناوری و انتقال آن در این صنعت، مدلی که سرمایه ساختاری موثر در انتقال فناوری را ارایه نماید، می تواند چارچوبی برای درک و رفتار این سرمایه در انتقال فناوری را فراهم کند. بنابراین در این تحقیق به دنبال ارایه مدل سرمایه ساختاری موثر در انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی ایران می باشیم. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده ها پیمایشی می باشد. براساس ادبیات شاخص های سرمایه ساختاری استخراج و با کمک خبرگان به جمع بندی این شاخص ها پرداخته شد و پرسشنامه طراحی گردید. با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی ابعاد تشکیل دهنده سرمایه ساختاری شناسایی و با استفاده تحلیل عاملی تاییدی مدل ارایه شده، آزمون گردید. درنهایت مدل سرمایه ساختاری موثر در انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی در پنج بعد 1)سرمایه نوپدیدی، 2) سیستم ها و روش های حمایتی، 3) زیرساخت های مدیریت دانش، 4) فرهنگ سازمانی حمایت گر و 5) ساختار سازمانی مناسب تبیین و ارایه شد.

این مقاله به شماری پایه سنگی متعلق به دوره تاریخی می پردازد که طی یکی دو دهه اخیر و در نتیجه بررسی ها، کاوش ها و کشفیات اتفاقی در استان کرمانشاه به دست آمده اند. ما در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با رویکرد مقایسه ای تلاش می کنیم ضمن معرفی این پایه های سنگی، تا حد امکان قدمت آنها را تخمین زده و با استناد به موقعیت جغرافیایی و بستر باستان شناختیِ برخی از آنها ارزیابی هایی از کارکرد آنها داشته باشیم. در نهایت تلاش می کنیم به این پرسش پاسخ دهیم که آیا همه پایه های سنگی به دست آمده از منطقه کرمانشاه پایه های ستون و مربوط به بناهای ستوندار بوده اند یا به احتمال کارکرد دیگری غیر از پایه ستون داشته اند؟ هر چند به دلیل عدم انتشار نتایج بررسی ها در بخش عمده ای از منطقه و عدم انجام کاوش در اغلبِ محوطه های دارای پایه های سنگی، جایگاه و نقش این محوطه ها در مدل های استقراری منطقه قابل درک نیست و ماهیت بناها و بستر باستان شناختی یافته های سنگی بر ما پوشیده است، اما به احتمال پایه ستون های مورد بررسی در این پژوهش، سرنخی از بناهای مختلف از کاخ های حکومتی گرفته تا خانه های اشرافی در اختیار ما قرار می دهند. در مقابل به استناد یافته های چهارتاقی میل میله گه و آتشکده پلنگ گرد و همچنین با استناد به پایه های سنگی کشف شده در آتشکده سرخ کُتل می توان پذیرفت که حداقل برخی از این پایه های سنگی نقش پایه ستون نداشته و مربوط به بناهای ستوندار نیستد، بلکه به احتمال برخی از آنها در فضای مرکزی محوطه های مقدس چون آتشکده های زرتشتی کاربرد داشته اند. قطعاً درک این موضوع بدون توجه به بافت باستان شناختی این یافته ها دشوار خواهد بود، اما باید اشاره کرد پایه های سنگی خارج از بافت های باستان شناختی را لزوماً نباید پایه ستون هایی فرض کرد که بار سقف را تحمل می کرده اند. با این حال معترفیم که اگر برخی از این پایه های سنگی در بستر باستان شناختی چون آتشکده ها به دست نمی آمدند، نمی توانستیم تفکیکی میان کاربری آنها به عنوان پایه های سنگی با کاربری ویژه در نیایشگاه ها با پایه ستون های متداول معماری داشته باشیم.

امروزه رویکرد چابک در منابع انسانی یکی از اصلی ترین عواملی است که در اکثر نهادها مورد واکاوی قرار می گیرد و صفت چابکی با منابع انسانی چابک قابل حصول است. آستان های مقدس در ایران، زیرمجموعه های زیادی را شامل می شوند و دارای ظرفیت عظیمی برای رشد و توسعه بوده که بررسی بخش منابع انسانی آنها دارای اهمیت بسزایی است. طبق هدف پژوهش مطابق با عنوان، روش پژوهش کیفی و از نوع داده بنیاد براساس شیو ه نامه های استراس و کوربین (1990) است. جامعه پژوهش متشکل از اساتید مدیریت و خبرگان آستان های مقدس به تعداد 28 نفر بوده که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند که نتایج تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار تحلیل کیفی مکس کیودا نسخه 2020، طی فرآیند کدگذاری، تعداد 1643 کدباز، 81 مفهوم و 21 خرده مقوله و 6 مقوله اصلی، استخراج و ویژگی های آن ها در آستان های مقدس، شناسایی و الگوی مورد نظر طراحی گردید. این الگو شامل شرایط علی (تغییر در انتظارات، نیاز به رویکرد جدید در حوزه منابع انسانی در آستان های مقدس و همچنین سلسله مراتب توأمان با بروکراسی)، پدیده اصلی (چابکی آستان های مقدس در ایران)، شرایط مداخله گر (مانند پشتوانه وسیع مردمی، حس افتخار وبرکات، ماهیت آستان و محیط معنوی آن) شرایط زمینه ای (چالش ها و موانع دستیابی به چابکی)، راهبردها (انجام درست خدمات، چابکی در مدیریت آستان ها، توجه به دانش و اطلاعات، انعطاف پذیری، کرامت زائران و مجاوران، روشن کردن اهداف و راهبرد سازمان برای کارکنان، ترویج اخلاق اسلامی در میان کارکنان، ارزیابی درست عملکرد با بازخورد مناسب، تفویض اختیار و منابع انسانی شایسته و توانمند) و پیامد ها (بهبود و اصلاح روش های نحوه ارائه خدمات و ایجاد چابکی آستان های مقدس) می باشد.

شرایط پیچیده محیطی، ایجاد تغییر در سازمان ها را اجتناب ناپذیر نموده است. سازمان هایی موفق هستند که توانایی پیش بینی تغییرات محیطی را داش ته و بتوانن د س ازوکارهای لازم برای هماهنگی با این تغییرات را تأمین کنند. اج رای تغیی ر به سادگی اتف اق نمی افتد و تحقیقات نشان داده که بسیاری از ابتکارات تغییر به دلیل آماده نبودن سازمان ها برای آن به شکست منتهی شده اند. بنابراین، اجرای موفقیت آمیز تغییر در گرو کسب آمادگی های لازم برای آن است. هدف پژوهش حاضر تحلیل کیفی نتایج پژوهش های انجام شده در زمینه آمادگی برای تغییر براساس روش فراترکیب کیفی است. پرسش اصلی در این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر آمادگی برای تغییر در سازمان های بخش دولتی است. ﭘﮋوﻫﺶ حاضر ﺑﺮاﺳﺎس ﻫﺪف، توسعه ای -ﮐ ﺎرﺑﺮدی، روش اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺑﻮده و ﺑﺮاﺳ ﺎس ﻣﺎﻫﯿ ﺖ داده ها، ﮐﯿﻔﯽ است. در این پژوهش پس از جستجوی اولیه و یافتن و پالایش منابع مرتبط با موضوع آمادگی تغییر با روش ارزیابی حیاتی از 7338 منبع اولیه، تعداد 140 منبع انتخاب و با استفاده از تحلیل مضمون، عوامل مؤثر بر آمادگی برای تغییر درقالب مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر شناسایی و دسته بندی شده اند. همچنین با ترکیب ابعاد مدل سه شاخکی میرزایی اهرنجانی و سرلک و هولت و همکاران، مضامین سازمان دهنده شناسایی شده درقالب پنج مضمون: فراگیر محتوایی، ساختاری، زمینه ای، پویایی های گروهی و فردی سازماندهی شده اند.

اامروزه پذیرش فناوری اطلاعات جدید، چالش اساسی در سازمان های دولتی است که کمتر مورد بررسی واقع شده است. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی عوامل فردی، سازمانی و مدیریتی مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات در سازمان های دولتی ایران است. به همین منظور، ابتدا مبانی نظری مرتبط با پذیرش فناوری اطلاعات در سازمان ها مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با ارایه مدل عوامل مؤثر، با درنظرگرفتن ویژگی های سازمان های دولتی ایران، عوامل و شاخص های مورد نظر با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری بررسی و تأیید شده است. یافته های پژوهش، مؤلفه های هنجار و تصویر ذهنی (عوامل فردی)، حمایت مدیر ارشد، تخصص فناوری اطلاعات، رسمیت، تمرکز، اندازه، عمق تغییر و آمادگی سازمانی (عوامل سازمانی)، نگرش، نوآوری، دانش فناوری اطلاعات، تصدی مدیریتی مدیر عالی اجرایی (عوامل مدیریتی) را به همراه شاخص های مرتبط، مورد بررسی و تأیید قرار داده است. یافته ها همچنین نشان می دهند که مؤلفه های هنجار ذهنی، آمادگی سازمانی و نوآوری مدیرعالی اجرایی، نقش های مهم تری در پذیرش فناوری اطلاعات در سازمان های دولتی ایران ایفا می کنند