مولود امیری

حرکت به سمت نسل های جدیدتر مدیریت منابع انسانی، این مدیریت را به سوی اتخاذ رویکردهای تازه ای جهت پاسخدهی مناسب، سریع و به موقع در برابر تغییرات هدایت می کند. این پژوهش با هدف ارائه الگویی برای چابکی مدیریت منابع انسانی با رویکرد کیفی و روش داده بنیاد صورت گرفته است. با توجه به ماهیت اکتشافی، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد که پس از انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 تن از خبرگان ستاد وزارت نفت، اشباع نظری حاصل گردید. شاخص توافق کاپا با ضریب 724/0 سطح معتبر داده ها را نشان می دهد. یافته ها نشان می دهد چابکی با ابعاد سرعت، ظرفیت سازگاری و پاسخگویی از سه عامل علی، پنج عامل زمینه ای و پنج عامل مداخله گر تأثیر گرفته است و از طریق بهبود مستمر، تقویت مدیریت استراتژیک منابع انسانی، توسعه و توانمندسازی، پیامدهای ی برای افراد، گروه ها و کل سازمان به دنبال خواهد داشت.

مدیریت منابع انسانی چابک بر افراد، گروه ها و سازمان تأثیرگذار است. هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی ساختاری مدیریت منابع انسانی چابک در ستاد وزارت نفت با روش آمیخته است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و کارشناسان مدیریت منابع انسانی می باشد. داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته در بخش کیفی و پرسشنامه محقق ساخته در بخش کمی جمع آوری شد. روایی پرسشنامه و روایی سازه و پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه و تأیید گردید. مدل بر اساس تحلیل تم در چارچوب نظریه داده بنیاد در پنج بعد با 226 شاخص، 50 مقوله فرعی و 20 مقوله اصلی طراحی و در قالب مدل معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی در نرم افزار PLSمورد آزمون قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد، عوامل علّی بر چابکی مدیریت منابع انسانی؛ همچنین عوامل زمینه ای، مداخله گر و مقوله محوری بر راهبردها اثر گذار است، و راهبردها نیز بر پیامدها تأثیرگذار هستند.

هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های فردی، متغیرهای روان شناختی شغل و متغیرهای مرتبط با برنامه ریزی و طرح ریزی بازنشستگی مشاغل میانی در همان کار قبلی در بازنشستگان است و تأثیری که هر کدام از این پیشایندها بر تصمیم گیری آن ها دارد. این پژوهش از نوع طولی بود که در آن 404 نفر از بازنشستگان کارکنان کارخانه های صنعتی شهر اصفهان، که پس از بازنشستگی به کارراهه قبلی خود ادامه دادند، با بازنشستگان کامل مقایسه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه حاوی اطلاعات دموگرافیک (سن و تحصیلات) و سؤال های خودگزارش دهی از سلامت، وضعیت مالی، فشار شغلی، خشنودی شغلی و تفکّر درباره بازنشستگی بود که در همه این سنجش ها ازپرسشنامه وانگ و همکاران (2008) استفاده شد. به جز تفکّر درباره بازنشستگی که از مقیاس کوزولوسکی و همکاران (2001) استفاده شد. برای تحلیل یافته ها از تحلیل لجستیک چند طبقه ای، نسبت شانس (OR)، آزمون مجذور خی برای برازش مدل و برآورد اندازه اثر R2 استفاده شد. یافته ها نشان داد کارکنان در شرف بازنشستگی که جوان تر باشند میزان تحصیلات بالاتری داشته باشند، سالم تر باشند و وضعیت مالی آن ها بهتر باشد هر چند که در ابتدای امر شگفت آور به نظر می رسد می توانند مشاغل میانی در سازمان را به دست آورند. که دلیل آن سطح تحصیلی بالاتر آن هاست. همچنین افرادی که فشار شغلی کم تری را تجربه کرده و از شغل خود پیش از بازنشستگی خشنود باشند و افرادی که کم تر به بازنشستگی فکر کرده باشند به احتمال بیش تر به مشاغل میانی در کارراهه و تخصص قبلی خود روی می آورند. بازنشستگی دوره ای مهم در زندگی هر فرد است که اگر به درستی برنامه ریزی نشود فشار روانی و اقتصادی به همراه دارد.

به تازگی اهمیت تجدید قوا و پیامد و تأثیر آن بر رفتار کاری مورد توجه قرار گرفته است. تجدید قوا فرآیندی برای ذخیره منابع از دست رفته می باشد. مطالعات قبلی به بررسی رابطه تأثیر فوری تجدید قوا بر عملکرد کارکنان در همان روز پرداخته اند. در این پژوهش اطلاعات در سه هفته از 140 کارمند در سه شرکت صنعتی جمع آوری شد. پژوهش حاضر رابطه میان میزان تجدید قوای فرد در آغاز هفته کاری و ساختار چند سطحی عملکرد یعنی کنش مندی فردی، رفتار شهروندی سازمانی ، تلاش و عملکرد وظیفه را در سطح سازمان بررسی می کند. یافته ها نشان داد کارمندانی که بخوبی تجدید قوا شده باشند، عملکرد وظیفه ای هفته ای، ابتکار شخصی (رفتار کنش مند) و رفتار شهروندی سازمانی در تمام طول هفته افزایش می یابد و اگر تجدید قوا در پایان هفته بخوبی صورت پذیرد فرد برای انجام عملکرد خود نیاز به صرف تلاش کمتری خواهد داشت. معمولاً افراد برای جلوگیری از کاهش عملکرد خود تلاش بیشتری در کار خواهند داشت و بنابراین استرس و فشار بیشتری را تجربه می کنند. هم سازمان ها و هم کارکنان در مزایای تجدید قوا سهیم هستند. به این صورت که کارکنان دیگر ناخواسته متحمل زحمت و فشار کار نمی شوند و سازمان ها نیز در عملکرد وظیفه، رفتار شهروندی سازمانی و کنش مندی فردی کارکنانشان بهبود خواهند دید.  

مقدمه: اخیراً توجه به فراتحلیل تحقیقاتی که درباره رابطه فرسودگی شغلی با سلامت روان است، به دلیل درک اثر منفی فرسودگی شغلی بر نیروهای کار، بین مدیران افزایش یافته است. بررسی مقدار اثر رابطه فرسودگی شغلی و ابعاد فرسودگی شغلی بر سلامت روان با استفاده از الگوی پژوهشی فراتحلیل، هدف این مطالعه است. روش: در این پژوهش، با استفاده از الگوی پژوهشی فراتحلیل، مقدار اثر رابطه فرسودگی شغلی و ابعاد فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی و مسخ شخصیت و ناموفقیتی فردی) بر سلامت روان بررسی می شود. بدین منظور از بین ۱۶ پژوهش، ۱۰ پژوهش که ازلحاظ روش شناختی پذیرفته شده است، انتخاب و فراتحلیل درباره آن ها انجام شد. یافته ها: یافته های این پژوهش که از فهرست های ابتدایی فراتحلیل به دست آمد، عبارت است از: ۱. فرسودگی شغلی با سلامت روان رابطه زیادی دارد (514/0- =r)؛ ۲. خستگی عاطفی با سلامت روان رابطه بیش از حد متوسط دارد (445/0- =r)؛ ۳. مسخ شخصیت با سلامت روان رابطه متوسط دارد (344/0- =r)؛ ۴. ناموفقیتی فردی با سلامت روان رابطه کم تر از حد متوسط دارد (275/0- =r). بحث: یکپارچه کردن نتایج، نشان دهنده این موضوع است که فرسودگی شغلی بیشتر ارتباط معنی دار با سلامت روانی کمتر دارد.