محمدصالح ذاکری

در کتاب ها و کلاس های «فن بیان و گویندگی» چگونگی تلفظ دقیق و از مخرج اصلی هر آوا آموزش داده می شود تا اصالت آنها رعایت شود. نگارنده در طول یک دهه گذشته، با دقت در بخش های خبری صداوسیما، نمونه هایی از اصرار بر رعایت این آموزه ها را در این برنامه ها مشاهده و ثبت کرده است. در مقاله حاضر، به این موضوع پرداخته شده که تلفظ دقیق، در چه مواردی ضروری و در چه مواردی اختیاری است. همچنین، به این پرسش پرداخته شده است که آیا اساساً مقاومت در برابر فرایندهایی مانند همگونی امکان پذیر است و در صورت ممکن بودن، آیا این مقاومت به نتیجه موردنظر یعنی تلفظ دقیق کلمات منتهی می شود. مفهوم «تلفظ طبیعی» در مقاله حاضر، از پژوهش میلانیان الهام گرفته شده است. روش پژوهش در مقاله حاضر، به صورت اَسنادی و شیوه تحلیل داده ها به صورت تحلیل محتوای کیفی بوده است. نتایج نشان داد که رعایت تلفظ دقیق، در برخی موارد خاص مانند تداخل با کلمات هم آوا، قرائت متون ادبی، قرائت متون مقدس و اصطلاحات و اسامی خاص ضروری و در سایر موارد، اختیاری است و به عوامل کنشی مانند سرعت و سبک گفتار بستگی دارد. علاوه براین، گویندگانی که در برابر فرایندهایی مانند همگونی مقاومت می کنند، عملاً به هدف خود یعنی تلفظ دقیق دست نمی یابند؛ آنها تنها جایگاه وقوع همگونی را تغییر می دهند و درواقع، همگونی پیشرو را به پسرو و یا همگونی پسرو را به پیشرو تبدیل می کنند.