مصطفی رشیدی

مصطفی رشیدی

مدرک تحصیلی: دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، ایران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۷ مورد از کل ۱۷ مورد.
۱.

نسبت ژئوپلیتیک و راهبردهای ملی توسعه در ایران از دیدگاه آمایش سرزمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 245 - 274

کلیدواژه‌ها: آمایش سرزمین ژئوپلیتیک آسیب شناسی مدل راهبردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۲۵۷
آمایش سرزمین رویکردی منطقی و علمی به برنامه ریزی در پهنه ی سرزمین است که بیانگر این واقعیت است که بدون توجه به ظرفیت های سرزمینی، بهره وری به حداقل می رسد. از این رو در مقاله  حاضر سعی شده تا به بررسی و آسیب شناسی این برنامه ریزی ها در فضای سرزمینی ایران از دیدگاه آمایش سرزمین بپردازد و به ارائه مدلی راهبردی دست یابد. در این پژوهش به این نتیجه رسیدیم  که تأکید صرف بر کارکردهای سنتی سرزمینی مانند کشاورزی و فعالیت های وابسته به آب و عدم توجه به کارویژه های جدید و منطبق بر توان سرزمین و اقتضائات جهان امروز مانند تجارت و توریسم و غیره و همچنین سازماندهی سیاسی غیر منطبق بر نواحی و واقعیت های جغرافیایی کشور، سبب بروز آسیب های ژئوپلیتیکی کنونی شده است. برای ارائه مدل راهبردی از روش تحلیل راهبردی سوات «SOWT» و برای الویت بندی راهبردها از ماتریس «QSPM» استفاده شده است. روش تحقیق این مقاله نیز تحلیلی- توصیفی است. یافته های تحقیق گویای آن است که «راهبردهای ملی توسعه در ایران با ارائه درکی جامع از قوت ها و ضعف های داخلی سرزمین و تهدیدها و فرصت های خارجی و نیز آسیب های ناشی از برنامه ریزی انسانی در فضای جغرافیایی، زمینه را برای ارائه یک مدل راهبردی منطبق بر واقعیت های جغرافیایی و آمایش سرزمین در فضای سرزمینی ایران فراهم می نماید.
۲.

تحلیل نقش آموزش عالی در روابط سیاسی ایران و اتحادیه ی اروپا با رویکرد برساخت گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۴ (پیاپی ۵۴) 39 - 65

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی مناسبات سیاسی برساخت گرایی ایران اتحادیه ی اروپا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۰ تعداد دانلود : ۳۹۵
روابط دولت ها در گذشته بیش تر مبتنی بر ابزارهای نظامی و قدرت سخت بوده است. امروزه فرهنگ و قدرت نرم به عنوان یک شاخص مهم در توسعه روابط بین دولت ها نقش بازی می کند. دولت ها در عصر جدید به دنبال آنند تا از ابزارهای متفاوت برای برقراری دیپلماسی کارا استفاده نمایند. امروزه کشوری از دیپلماسی موفق برخوردار است که با گسترش ابزارهای تعامل خود با دیگر کنش گران، به تعریف هویتی مناسبی در نزد دیگر دولت ها دست یابد. یکی از ابعاد جدید دیپلماسی، بهره گیری از ارتباطات دانشگاهی و به اصطلاح «دیپلماسی آموزش عالی» است، که مدنظر نگارندگان این پژوهش است. لذا در این مقاله سعی شده تا براساس رویکرد برساخت گرایی و توجه به اصولی مانند شناخت، تعامل و تأثیر آن بر بازتعریف هویت ها و منافع کنش گران در ارتباط با یک دیگر، به بررسی نقش آموزش عالی بر مناسبات سیاسی ایران و اتحادیه اروپا پرداخته شود. سوال اساسی این پژوهش عبارت است از: روابط دانشگاهی و دیپلماسی آموزش عالی چه تأثیری می تواند بر مناسبات سیاسی ایران و اتحادیه اروپا داشته باشد؟ روش این مقاله به شیوه تحلیلی- توصیفی است.
۳.

آسیب شناسی ژئوپلیتیکی تقسیمات کشوری ایران از منظر آمایش سرزمین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای سیاسی سال اول پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: ایران آسیب شناسی آمایش سرزمین تقسیمات کشوری ژئوپلیتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۴ تعداد دانلود : ۶۶۷
تقسیمات سیاسی فضای یک کشور به مثابه قالب سیاسی و مدیریتی فضای ملی است. در واقع تقسیمات فضای ملی جایگاه هر بخش از پهنه سرزمینی را در ساختار فضایی کشور مشخص می کند. لذا تقسیمات کشوری باید براساس اصول و چهارچوب ها و واقعیت های جغرافیایی جهت کارآمدی هر چه بهتر تنظیم گردد و یک الگوی راهبردی جغرافیایی براساس قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدها را به دست دهد. این توجه به منطق جغرافیایی در ترسیم مرزهای سیاسی درون سرزمینی، برگرفته از نگاه سازماندهی و آمایش سرزمین در سطح فضای ملی، منطقه ای و محلی است. ازاین رو در مقاله حاضر سعی بر آن است تا به آسیب شناسی ژئوپلیتیکی تقسیمات کشوری در ایران براساس منطق و واقعیت های جغرافیایی و در واقع با رویکرد سازماندهی و آمایش-سرزمین پرداخته شود. سؤال اساسی این پژوهش این است که: از منظر جغرافیا و آمایش سرزمین، تقسیمات کشوری ایران دچار چه ضعف هایی است؟ پیامدها و آسیب های ژئوپلیتیکی آن در فضای سرزمینی کشور چگونه است؟ در بخش یافته های تحقیق نگارندگان به مسئله عدم انطباق تقسیمات کشوری فعلی ایران بر نواحی جغرافیایی (طبیعی و انسانی) و نیز عدم توجه به مؤلفه های شکلی در سازماندهی سیاسی فضا و تقسیمات کشوری از جمله عوامل شکل و وسعت و استقرار نامتوازن مراکز استان ها پرداخته و چنین نتیجه گیری نموده اند که این آسیب ها به طور مستقیم بر توسعه، امنیت و توازن فضایی در کشور اثر منفی می گذارد. لازم به ذکر است که این مقاله از نوع تحقیقات کاربردی است و به شیوه ای تحلیلی-توصیفی نگاشته شده است.
۴.

سیاست آب در حوضه آبریز کارون بزرگ و چالش های هیدروپلیتیکی ناشی از آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال هشتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 43 - 60

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک هیدروپلیتیک انتقال بین حوضه ای آب کارون بزرگ امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۳۹۷
آب به عنوان یک ماده رقابتی بسیار مهم در سطح بین المللی، منطقه ای، ملّی، ناحیه ای و محلّی است و بر این اساس مدیریّت منابع آب، رقابت شدیدی را برای سلطه و نظارت بر منابع آبی ایجاد کرده است، که از آن به «ژئوپلیتیک آب» و یا «هیدروپلیتیک» تعبیر می شود. توزیع ناهمگون مکانی و زمانی بارش، کمبود ریزش های جوّی، عدم تناسب میان عرضه و تقاضای آب در برخی نواحی کشور، کاهش تدریجی منابع آب بویژه بر اثر برداشت بی رویه از آب های سطحی و زیرزمینی و تغییرات آب و هوایی در کنار رشد بالای جمعیّت بویژه در برخی نواحی کشور از یک سو و انتقال آب از نواحی دارای توان هیدرولوژیکی نسبتاً خوب به سایر مکان های دارای کمبود آب از سوی دیگر سبب می شود که رقابت های شدید و منفی بر سر تصاحب منابع آب صورت گیرد. این امر در نهایت زمینه تنش میان گروه ها، مراکز جمعیّتی و فضاهای سکونتگاهی را با یکدیگر فراهم می نماید. امری که از منظر ژئوپلیتیک منجر به صورت بندی «هیدروپلیتیک منفی» در مقیاس ملّی و ناحیه ای می گردد. مقاله حاضر با روش تحقیق تحلیلی توصیفی و با هدف شناسایی و تبیین اثرات مدیریت غیرآمایشی و غیرمنطبق بر توان سرزمینی در حوزه منابع آب و بویژه مسئله انتقال بین حوضه ای آب از حوضه آبریز کارون بزرگ (بهشت آباد) به داخل فلات مرکزی ایران در بروز منازعات و واگرایی های محلّی انجام گرفته است.
۵.

جغرافیا، برساخت گرایی و تبیین برساخت گرایانه ژئوپلیتیک (معرفی رویکرد ژئوپلیتیک برساخت گرا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۹

کلیدواژه‌ها: جغرافیا ژئوپلیتیک برساخت گرایی ساختار ژئوپلیتیکی ژئوپلیتیک برساخت گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۷ تعداد دانلود : ۷۰۱
ژئوپلیتیک به عنوان دانشی که ضلع سیاسی علم جغرافیا را تشکیل می دهد، در طول دوره های مختلف از مناظر و دیدگاه های مختلف بدان نگریسته شده است. از ژئوپلیتیک سنتی و نظریه های فردریک راتزل، هوفر و مکیندر، ماهان، اسپایکمن گرفته تا نظریه های کوهن و لاکوست و نهایتاً ژئوپلیتیک انتقادی و پست مدرن، هر کدام براساس اهداف و نحوه ی جهان بینی و تصورات خود، تأویلی خاص ارائه داده اند. اما آنچه باید مدّ نظر هر ژئوپلیتیسین قرار گیرد این است که، به دنبال قلمروهای جدید در ژئوپلیتیک باشند و رهیافت های جدید فلسفی را مورد توجه قرار دهند و برای تعالی دانش ژئوپلیتیک، این رشته را براساس رویکردهای نوین فلسفی تبیین کنند و این نظریات را با ماهیّت و هویّتی ژئوپلیتیکی برای تحلیل های بنیادی و کاربردی خود مورد استفاده قرار دهند. ژئوپلیتیک امروزه نیازمند گسترش حوزه ی نظری و فلسفی خود است. در این راستا نگارندگان در این مقاله سعی دارند که ابتدا با بررسی هارمونی و همسازی که بین جغرافیا و نظریه برساخت گرایی وجود دارد و سپس تبیین برساخت گرایانه ژئوپلیتیک، به معرفی رویکردی نو در ژئوپلیتیک تحت عنوان ژئوپلیتیک برساخت گرا بپردازند. سؤال های مطرح در این پژوهش به این شرح است که: چه هارمونی و همسازی بین جغرافیا و رویکرد برساخت گرایی وجود دارد؟ مفاهیم پایه در تبیین برساخت گرایانه از دانش ژئوپلیتیک کدامند؟ در ادامه باید اشاره کرد که این مقاله به شیوه ای تحلیلی-توصیفی نگاشته شده است.
۶.

طراحی سیستم خبره فازی برای مدیر عالی حریم خصوصی در حوزه تبادلات الکترونیکی دولت و کسب وکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت فناوری اطلاعات دوره ۷ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ 511 - 530

کلیدواژه‌ها: تبادلات الکترونیکی دولت و کسب وکار سیستم خبره مدیر عالی حریم خصوصی منطق فازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۸ تعداد دانلود : ۱۷۱
مدیران عالی حریم خصوصی با نقش ها و مسئولیت های متنوع و متعددی مواجه اند. از این رو، به منظور آگاه کردن مدیر عالی حریم خصوصی از وضعیت حریم خصوصی تبادلات الکترونیکی دولت و کسب وکارها، در این مقاله نوعی سیستم خبره فازی با نام «سیستم خبره فازی مدیر عالی حریم خصوصی» طراحی شده است. به منظور تدوین مدل پژوهش و پایگاه دانش سیستم خبره یادشده، مفاهیم شایستگی مدیر عالی حریم خصوصی، نیت جرایم الکترونیکی، نوع تبادلات الکترونیکی بین دولت و کسب وکارها، اخلاق مداری حرفه ای طرفین تبادلات الکترونیکی و فناوری های محافظ حریم خصوصی شرکت، مؤلفه های وضعیت حریم خصوصی تبادلات الکترونیکی دولت و کسب وکارها شناسایی شدند. به منظور اعتبارسنجی سیستم خبره فازی مدیر عالی حریم خصوصی، مقایسه ای از خروجی های سیستم پیشنهادشده با نظر خبرگان به عمل آمد. این سیستم، به تحلیل حریم خصوصی تبادلات الکترونیکی دولت و کسب وکارها و ارائه توصیه های دقیق تر، کمک می کند.
۷.

مولفه های تأثیرگذار بر حاکمیت دریایی جمهوری اسلامی ایران در حوزه خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۹) 7 - 18

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک حاکمیت استراتژی جمهوری اسلامی ایران خلیج فارس مرز دریایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۶ تعداد دانلود : ۱۳۳
گرچه خلیج فارس در گذشته تحت حاکمیت ایران بوده است؛ اما، با تولد کشورهای عربی در کرانه های جنوبی آن، حاکمیت ایران با چالش های جدیدی مواجه شده است. دخالت های قدرت های فرامنطقه ای نیز در این حوزه در مواردی حاکمیت ایران را با موانع ژئوپلیتیکی مواجه ساخته است. از این رو، بررسی قلمرو و موانع ژئوپلیتیکی حاکمیت جمهوری اسلامی ایران در حوزه خلیج فارس از اهمیت خاصی برخوردار است. چراکه، اعمال حاکمیت بر خلیج فارس با منافع و قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران رابطه اساسی دارد. هدف از ارائه مقاله حاضر، بررسی و تبیین ویژگی های ژئوپلیتیکی جدید خلیج فارس و عوامل تأثیرگذار بر ساختار ژئوپلیتیکی آن می باشد. بر این اساس، سؤال اصلی مقاله این است که قلمرو و موانع ژئوپلیتیکی حاکمیت جمهوری اسلامی ایران در حوزه خلیج فارس کدام اند؟ به نظر می رسد، عوامل سنتی، ساختاری یا تلفیقی از هر دو، عوامل اصلی و تأثیرگذار بر حاکمیت جمهوری اسلامی ایران در حوزه خلیج فارس هستند. 
۸.

تحلیل ژئوپلیتیکی لزوم تغییرات جمعیتی و سیاست گذاری آمایشی در عرصة توزیع جغرافیایی آن در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: ایران آمایش سرزمین توزیع جغرافیایی ژئوپلیتیک تغییرات جمعیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۹۲ تعداد دانلود : ۷۷۳
ایران از نظر ژئوپلیتیکی، برای دست یابی به وزن ژئوپلیتیکی بالا در سطح منطقه و جهان، و رفع تهدیدات پیرامونی، باید جمعیت خود را افزایش دهد. وسعت سرزمینی ایران به اندازه ای است که می تواند پذیرای جمعیتی بیشتر از جمعیت کنونی باشد. ایران هم اکنون با تراکم جمعیتی 46 نفر در هر کیلومتر مربع در رتبة 162 جهان قرار دارد. اما علاوه بر تعداد جمعیت، کیفیت و کارایی جمعیت نیز برای پیشرفت و افزایش وزن ژئوپلیتیکی لازم است. از این رو، در این پژوهش سعی شده ضمن تبیین ژئوپلیتیکی لزوم تغییرات افزایشی جمعیت در ایران، شاخص های بهینه سازی این تغییرات و سیاست گذاری برای هدایت آن در قالب برنامه های آمایش سرزمین بررسی شود. سؤال های پژوهش چنین طرح شده اند: از منظر آمایش سرزمین چه شاخص هایی در برنامة افزایش جمعیت اولویت دارد؟ و چه مناطق و استان هایی برای پذیرش جمعیت بیشتر وضعیت بهتری دارند؟ هدف کلی این مقاله بررسی شاخص های مهم آمایش سرزمین در سیاست افزایش جمعیت و سپس اولویت بندی استان های کشور بر اساس این شاخص ها برای افزایش جمعیت است. این مقاله به شیوه ای تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است.
۹.

تحلیل و رتبه بندی استان های کشور ایران از نظر ظرفیت های راهبردی سرزمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال هفتم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۷ 144 - 165

کلیدواژه‌ها: ظرفیت های سرزمینی وزن ژئوپلیتیک استان های کشور ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۹۹
کشورهای مختلف جهان دارای جایگاه متفاوتی به لحاظ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، امنیتی و غیره هستند. مجموع این عوامل سبب تعیین رتبه ی جهانی کشورها در ساختار ژئوپلیتیک جهان می گردد. این جایگاه جهانی را ژئوپلیتیسین ها در اصطلاح جایگاه ژئوپلیتیک و مجموع و حاصل ضرب عواملی که منجر به تعیین این جایگاه ژئوپلیتیک می شود را وزن ژئوپلیتیک می گویند. بخش مهمی از عوامل تعیین کننده ی وزن ژئوپلیتیک را ظرفیت های سرزمینی مشخص می کند. آن دسته از ظرفیت های سرزمینی که دارای نقش مهم و اساسی تری در تعیین وزن و جایگاه ژئوپلیتیک کشور و همچنین توسعه و استقلال آن می شوند، ظرفیت های راهبردی سرزمینی هستند. در این مقاله نگارنده گان سعی نموده اند تا جایگاه و نقش استان های مختلف کشور را از نظر ظرفیت های راهبردی سرزمینی مورد بررسی و تحلیل قرار دهند و به رتبه بندی استان ها بپردازند. در این راستا این سؤال اساسی طرح شده است که: چه استان هایی و در چه زمینه هایی به لحاظ ظرفیت های راهبردی سرزمینی بیش ترین نقش و جایگاه را در وزن ژئوپلیتیک کشور ایران دارند؟ راهبردی ترین استان های کشور به لحاظ مجموع ظرفیت های سرزمینی کدامند؟ این مقاله به شیوه ای تحلیلی-توصیفی انجام شده و از نوع تحقیقات تلفیقی (کمی- کیفی) است. داده ها نیز از طریق کتابخانه ای و اسنادی و آمارنامه ها و سایت های معتبر سازمان ها و استان داری ها و وزارت خانه ها گردآوری شده است.
۱۰.

بررسی نقش ژئوپلیتیک انرژی در مفهوم سازی هلال شیعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال اول پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ 143 - 167

کلیدواژه‌ها: نفت ژئوپلیتیک انرژی هلال شیعی ایران امریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۲۸۹
هلال شیعی مفهومی است که در سال های اخیر اعراب حوزه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی و غربی ها مرتب آن را تکرار می کنند و به تازگی برخی شیعیان و ایرانیان نیز، این مفهوم را به کار می برند. ظهور یک مفهوم نو در منطقه خاورمیانه و مفهوم سازی درباره تشیع که در سرنوشت شیعیان و ایران که بزرگ ترین کشور شیعی تأثیرگذار محسوب می شود، هر پژوهشگری را به تفکر وامی دارد؛ از این رو، تأمل درباره چیستیِ هلال شیعی و عوامل پیدایی آن و تأثیرش بر جایگاه جمهوری اسلامی ایران و شیعیان منطقه جزء ضرورت های تحقیق در موضوع هلال شیعی است. بنابراین، نگارندگان در مقاله حاضر به دنبال پاسخ گویی به این سؤال اساسی اند که: انرژی با تأکید بر نفت، چه نقش ژئوپلیتیکی در پیدایی هلال شیعی دارد؟ (سؤال) نیاز امریکا برای مشروعیت بخشی به حضورش در منطقه و کنترل منابع نفتی سبب مفهوم سازی و پیدایی هلال شیعی شده است. (فرضیه) این مقاله در دستیابی به جایگاه انرژی در مفهوم سازی هلال شیعه است. (هدف) پاسخ به سؤال و نیل به هدف مقاله، با جمع آوری داده ها از طریق کتابخانه ای، اسنادی و به شیوه تحلیلی- تبیینی میسر است (روش) که حاصل آن، دسترسی به نتایجی چون: کشف موقعیتی جدید برای شیعه، استعماری بودن مفهوم هلال شیعی و هویداسازی نقش نفت در خلق یک مفهوم ژئوپلتیکی است. (یافته)
۱۱.

تحلیل ژئوپلیتیکی سیاست خارجی کشور عراق در قبال کشورهای همجوار(در دوران جمهوری فدرال عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال ششم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 32 - 51

کلیدواژه‌ها: رفتار شناسی ژئوپلیتیک سیاست خارجی عراق کشورهای همسایه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲
سیاست خارجی هر کشوری تا حدود بسیار زیادی ریشه در مشخصه های ژئوپلیتیکی آن کشور دارد. برخی از کشورها بواسطه ی وسعت زیاد، شکل خاص و یا موقعیت ژئوپلیتیکی منحصر به فرد دارای اهمیتی بالاتر نسبت به کشورهای دیگر هستند. این موقعیت ژئوپلیتیکی می تواند در قالب استقرار یک کشور در سرزمین مرکزی یک منطقه و حتی جهان و یا قرار گیری یک کشور در منطقه حایل بین قدرت های منطقه ای و جهانی باشد. گاهی ادامه ی فضایی قومیت ها و مذاهب در درون چند کشور همسایه و سیاسی شدن آن ها نیز باعث شرایط فوق العاده ی یک کشور می شود. در اینجا نگارندگان درصدد هستند تا رفتارهای کشور عراق در قبال همسایگانش را از سال 2003 به بعد را براساس عوامل ژئوپلیتیکی مورد تحلیل قرار دهند. در این راستا این سوال اساسی مطرح می گردد که چه عوامل ژئوپلیتیکی و چگونه سبب شکل دادن به رفتارهای سیاست خارجی عراق در قبال کشورهای همسایه از سال 2003 به بعد می شوند؟ این مقاله به شیوه ای تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است.
۱۳.

تبیین ژئوپلیتیکی الگو های اسلام گرایی در جهان اسلام از منظر برساخت گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی سال دهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک جهان اسلام اسلام گرایی برساخت گرایی الگوهای اسلام گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۷ تعداد دانلود : ۹۱۸
از اوایل قرن بیستم جریان های فکری اسلامی با عنوان نهضت های بیداری اسلامی در جهان اسلام شکل گرفتند و هدف آنها مقابله با استعمار کشورهای اسلامی توسط غرب و بازگشت مسلمانان به احکام و قوانین اسلامی بود که به فراموشی سپرده شده بودند. هدف کلی این جریانات، بازتولید و زنده کردن اسلام سیاسی در قرن بیستم بود. روند بیداری اسلامی و اسلام گرایی تاکنون سبب شکل گیری الگوهای مختلف اسلام گرایی در نقاط مختلف جهان اسلام شده است. در این مقاله سعی داریم تا به تبیین ژئوپلیتیکی این الگو ها از دیدگاه برساخت گرایی بپردازیم. بنابراین در پی پاسخگویی به این سؤال اساسی هستیم که از دیدگاه برساخت گرایی کدام یک از الگوهای اسلام گرایی دارای اصول و چارچوب ژئوپلیتیکی سازگار تر با اسلام معیار در جهت بازسازی هویت و منافع جهان اسلام است؟ شیوه پژوهش نیز توصیفی ـ تحلیلی است.
۱۴.

تحلیل ساختار ژئوپلیتیکی حاکم بر روابط دوجانبه ی ایران و جمهوری آذربایجان از سال 1991 تا 2010 میلادی با رویکرد جغرافیای برساخت گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۴ تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۸۰)

کلیدواژه‌ها: ایران روابط دو جانبه جمهوری آذربایجان برساخت گرایی ساختار ژئوپلیتیکی کنشگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۶ تعداد دانلود : ۵۵۲
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دهه ی 1990 و استقلال کشورهای تحت سیطره ی آن، ایران در مرزهای شمال و شمال شرقی خود؛ یعنی آسیای مرکزی و قفقاز با کشورهای نوظهوری همسایه شد. یکی از این کشورها جمهوری آذربایجان است که روابط بین ایران و این کشور به دلایل بسیاری اهمّیّت دارد و انتظار می رود در آینده، بین دو کشور روابط بیشتری را مشاهده کنیم. اما با وجود فرصت ها و مزیت های فراوان برای افزایش همکاری، در عمل شاهد روابط سطح پایین، عادی و گاه رو به تعارض و آشفتگی هستیم. بنابراین ما برآنیم تا با نگاهی برساخت گرایانه به فهم و درکی از ساختار ژئوپلیتیکی حاکم بر روابط دو جانبه ی ایران و جمهوری آذربایجان دست یابیم. از این رو به دنبال پاسخگویی به این سؤال هستیم که ساختار ژئوپلیتیکی حاکم بر روابط دو جانبه ی ایران و جمهوری آذربایجان چگونه و تحت تأثیر چه فرایندهایی برساخته شده است؟ این مقاله دارای دو فرضیه است: یکی اینکه به نظر می رسد ساختار ژئوپلیتیکی حاکم بر روابط ایران و جمهوری آذربایجان از دیالکتیک (جدل و کشمکش) میان فرایندهای همگرا ساز و واگرا ساز برساخته می شود و در فرضیه دوم نیز چنین به نظر می آید که هرچه فرایندهای واگرا ساز بیشتر و گسترده تر از فرایند های همگرا ساز باشند، آشفتگی در ساختار ژئوپلیتیکی حاکم بر روابط دوجانبه بیشتر است. در این پژوهش به صورت بینابین، هم از روش هرمنوتیک و هم اثباتی برای دستیابی به پاسخ سؤال و رسیدن به درکی از موضوع استفاده شده است.
۱۵.

موقعیت ژئوپلیتیکی منطقه آزاد چابهار و تأثیر آن بر شکل گیری توسعه ی منطقه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال چهارم تابستان ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۵) 137 - 151

کلیدواژه‌ها: ژئوپلیتیک موقعیت ژئوپلیتیکی توسعه منطقه ای منطقه آزاد چابهار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۵۰۴
هر کشوری ممکن است باتوجه به توانمندی های سرزمینی خود اقدام به برنامه ریزی جهت توسعه اقتصادی کند. این برنامه ریزی های توسعه براساس ویژگی های هر منطقه تدوین می شود و باتوجه به میزان توانمندی آن منطقه به نتایج مشخصی دست می یابد. در این مقاله نیز نگارندگان سعی دارند با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی خاص منطقه آزاد چابهار به بررسی نقش این عنصر ژئوپلیتیکی در شکل گیری توسعه منطقه ای این منطقه آزاد بپردازند. بنابراین سوال اصلی این پژوهش این است که: موقعیت ژئوپلیتیکی منطقه آزاد چابهار چه نقشی در شکل گیری توسعه منطقه ای آن خواهد داشت؟ فرضیه تحقیق نیز بدین صورت است که: به نظر می رسد موقعیت ژئوپلیتیکی منطقه آزاد چابهار نقش مهم و انکار ناپذیری در شکل گیری توسعه منطقه ای آن خواهد داشت. لازم به ذکر است که مقاله حاضر به شیوه ای توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است. 
۱۶.

سنجش کیفیت و ظرفیت گردشگری شهری بر اساس الگوی رفتاری گردشگران و جامعه میزبان، نمونه موردی: شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای جغرافیای انسانی بهار ۱۳۸۹ شماره ۷۱

کلیدواژه‌ها: گردشگری شهری جاذبه های گردشگری ظرفیت پذیرش سنجش کیفیت گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۰۴۴
شهرها دارای جاذبه های گردشگری فراوان می باشند و همواره گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می نمایند. لذا توسعه گردشگری شهری پایدار و مدیریت خردمندانه آن نیازمند برنامه ریزی می باشد. در دهه های اخیر رشد و توسعه صنعت گردشگری و اتخاذ آن به عنوان یکی از فعالیت های عمده اقتصادی از طرف کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، برنامه ریزان را بر آن داشته تا جهت توسعه فعالیت های گردشگری به دو مقوله مهم توجه نمایند:اول افزایش کیفیت تجربه گردشگری، دوم تلاش در جهت حفظ منافع جوامع میزبان در این مطالعه هدف سنجش و ارتقا ظرفیت پذیرش گردشگری شهر اصفهان در راستای توسعه پایدار گردشگر بوده است. این تحقیق از نوع توسعه ای و روش آن کمی، تحلیلی، پیمایشی می باشد. در این تحقیق شهر اصفهان به دلیل وجود جاذبه های فراوان گردشگری و اهمیت وافر آن در سطح ملی و منطقه ای و همچنین به دلیل وجود جاذبه های فراوان گردشگری و اهمیت وافر آن در سطح ملی و منطقه ای و همچنین به دلیل چند نقشی بودن انتخاب گردیده است.قلمرو زمانی تحقیق فروردین 1388 تا آذر 1388 بوده است. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که ظرفیت پذیرش و کیفیت گردشگری این شهر از دید گردشگران بیش از ظرفیت پذیرش بالفعل این شهر می باشد هر چند که تسهیلات و زیرساخت های گردشگری این مقصد هنوز در مرحله توسعه قرار دارد. این مقصد در مرحله ای قرار گرفته است که به تدریج آثار مخرب محیطی و اجتماعی– اقتصادی آن از سوی گردشگران درک می شود. و مدل تحقیق نیز تایید نموده که حجم گردشگران بیش از ظرفیت پذیرش این شهر می باشد. در مجموع می توان نتیجه گرفت که به دلیل حجم ورودی گردشگران بیش از ظرفیت پذیرش کالبدی این مقصد گردشگری جامعه میزبان نیز تاثیرات نامطلوب و منفی گردشگری را در ابعاد مختلف اقتصادی اجتماعی محیطی کالبدی احساس نموده اند. از دیگر سو کیفیت تجربه گردشگری نیز در شهر اصفهان رو به کاهش است و تنها وجود جاذبه های با اهمیت در این شهر باعث جذب گردشگران به این مقصد شده است و امکانات و تسهیلات مناسب گردشگری نتوانسته است نقش مناسبی در این میان ایفا نماید.
۱۷.

بررسی سنجش ظرفیت پذیرش گردشگری شهری و مدل سازی شهرهای گردشگری پایدار از بعد کالبدی(نمونه موردی منطقه 12 تهران)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال نهم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: توسعه پایدار گردشگری پایدار ظرفیت پذیرش گردشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۸ تعداد دانلود : ۱۱۰۲
در دهه های اخیر رشد و توسعه صنعت گردشگری و اتخاذ آن به عنوان یکی از فعالیت های عمده اقتصادی از طرف کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، برنامه ریزان را بر آن داشته تا جهت توسعه فعالیت های گردشگری به دو مقوله مهم توجه نمایند: اول افزایش کیفیت تجربه گردشگری، دوم تلاش در جهت حفظ منافع جوامع میزبان. دور از ذهن نیست که دستیابی به این دو مهم تنها از طریق شناسایی، تعیین و ارتقاء ظرفیت پذیرش گردشگری در راستای توسعه پایدار این مقاصد گردشگری میسر می گردد. در این مطالعه هدف سنجش و ارتقاء ظرفیت پذیرش گردشگری در منطقه 12 تهران در راستای توسعه پایدار گردشگری بوده، در این راستا تجزیه و تحلیل داده ها از طریق مدل اتحادیه جهانی حفاظت از محیط طبیعی در سه بعد فیزیکی، واقعی و موثر جهت سنجش ظرفیت پذیرش و کیفیت تجربه گردشگری انجام گرفت. نتیجه این تحقیق نشان می دهد که حجم گردشگران ورودی به این منطقه بیش از ظرفیت پذیرش بالفعل این منطقه از شهر می باشد و روند توسعه گردشگری در این منطقه با توجه به ظرفیت پذیرش تعیین شده شکلی ناپایدار دارد. از این رو در انتهای این تحقیق پیشنهاداتی نیز جهت ارتقاء ظرفیت پذیرش در راستای توسعه پایدار گردشگری در این مقصد ارائه گردید.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان