مریم السادات رنجبر

این تحقیق به منظور تعیین الگوی طراحی برنامه درسی شهودی مبتنی بر بررسی زیبا شناسانه دیوان حافظ، صورت گرفته است. واکاوی ابیات به روش کیفی هرمنوتیک انجام یافته و از کلیه منابع چاپی و الکترونیکی در دسترس، برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با به کارگیری نظام مقوله بندی قیاسی انجام شده و نتایج درزمینه اهداف، منابع و راهبردهای یاددهی –یادگیری در قالب مقوله های محوری، تقسیم بندی گردیده است. الگوی برنامه درسی شهودی، برای تمام برنامه ریزان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت کشور این امکان را فراهم می کند که از منابع غنی ادبی، هنری و عرفانی در امر تعلیم و تربیت استفاده کنند. تعلیم و تربیت، با این فهم و ادراک به سمت کشف معانی فراعقلی در سایه دانش درونی بی مرز و انتها به عنوان سرچشمه خطاناپذیر حقیقت خواهد رسید.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های نگارش فارسی دوره دوم ابتدایی بر اساس الگوی خلاقیت پلسک بوده است. روش پژوهش، از نوع تحلیل محتوا است و جامعه آماری، محتوای کتب نگارش فارسی دوره دوم ابتدایی (پایه های چهارم، پنجم و ششم دبستان) در سال تحصیلی 98-1397 بوده کهبا توجه به محدود بودن جامعه آماری، حجم نمونه برابر با جامعه انتخاب گردید. واحد تحلیل، چهار بخش املا و دانش زبانی، نگارش،درک متن و هنر و سرگرمی کتاب های مدنظر و واحد ثبت، مضمون هر فعالیت و سؤال بوده است. ابزار جمع آوری اطلاعات، فهرست وارسی مبتنی بر اصول و مؤلفه های الگوی خلاقیت پلسک بود که بر اساس فرمول هولستی 83/0پایایی داشت. پس از کدگذاری هر فعالیت و سؤال و شمارش فراوانی ها با استفاده از روش آنتروپی شانون،به تحلیل داده ها پرداخته شد ونتایج حاصل نشان داد که در محتوای این کتب دو مؤلفه معکوس سازی و تقویت اصلا مورد توجه قرار نگرفته است. همچنین بیشترین ضریب اهمیت در طراحی سؤالات و فعالیت ها، به مؤلفه های اصل توجه و کمترین ضریب اهمیت به مؤلفه اصل تحرک تعلق دارد. لذا بازنگری محتوای این کتب از نظر توجه متعادل به همه مؤلفه های الگوی خلاقیت پلسک در طراحی فعالیت ها، ضرورت دارد.

بنا به روایت اسطوره ها، هما مرغی فرخنده فال و پیک سعادت بوده و هر کس زیر سایه او قرار می گرفته، دولتمند و صاحب سعادت می شده است. این مرغ به دلیل استخوان خواری و بی آزاری، همواره مورد اشاره شعرا بوده است. هرچند صائب، این مضامین را در شعر خویش آورده، اما طبق شیوه معمول شاعران این عصر، از آرایه ها و صناعات ادبی همچون کنایه، تمثیل و تشبیه استفاده می کند و با هنجارشکنی، چهره ای متفاوت از هما ارائه می دهد. او سایه زودگذر و تیره هما را دلیلی بر ناپایداری دولت و اصلی مهم در عدم دل بستگی به آن می داند. تصویری که صائب از این مرغ ارائه داده، هما را موجودی زمینی و ملموس ساخته است. همچنین به اعتقاد او دلیل فرخندگی  این مرغ اسطوره ای، تواضع و فروتنی و دلیل شهرت وی قناعت او به پاره ای استخوان بوده است. بنا براین، صائب خواستار این نیست که در زیر سایه بال هما قرار گیرد، چون سعادت را امری ذاتی می داند نه اکتسابی. صائب از این مرغ اسطوره ای برای وصف طبیعت و آوردن تمثیل های گوناگون و توصیف موضوعات پیش پا افتاده و عادی استفاده کرده است، که در این مقاله به آنها اشاره شده، از جنبه های مختلف مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد.