محمدرضا تخشید

محمدرضا تخشید

مدرک تحصیلی: استادیار روابط بین الملل، دانشگاه تهران

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۷ مورد از کل ۱۷ مورد.
۱.

رویکردی تئوریک به ماهیت و ابعاد راهبردهای امنیتی اروپا در ساختار نظم تک قطبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی دوره پنجم شهریور ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۱۹)

کلیدواژه‌ها: اروپا ایالات متحده راهبرد های امنیتی نظم تک قطبی عملکرد مستقل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۷ تعداد دانلود : ۹۳۱
شاید بتوان مهم ترین تأثیری را که فروپاشی شوروی در سال 1991 به عنوان نماد پایان نظام دوقطبی بر حوزه های کلان بین المللی گذارد، در قلمرو امنیتی دانست. این رخداد سبب شد بسیاری از کشورها با درک الزامات و شرایط جدید (ساختاری نوین با منطقی متفاوت از ساختار پیشین)، تداوم بقا و موجودیت خود را در راهبرد های جدید تعریف کنند. نوشتار حاضر با هدف تبیین ماهیت راهبردهای امنیتی اروپا بعد از جنگ سرد، با در نظر گیری نظریات واقع گرایانه ساختاری والتز و چهارچوب تک قطبی هنسن، معیارهایی را در نظر می گیرد که ضمن بررسی تعاملات اروپا با تک قطب، می توان راهبردهای امنیتی این واحد را استخراج کرد. با توجه به این موضوع، گرچه اروپا در عمل تلاش هایی را برای عملکرد مستقل انجام داد اما ناتوانی در مدیریت مسائل امنیتی درونی و نزدیکی ایدئولوژیک به تک قطب سبب شد تا راهبرد امنیتی آن بیش از آنکه بر عملکرد مجزا و مستقلانه از تک قطب ابتنا شود، عمدتاً در عملکرد نزدیک با تک قطب تعریف شود.
۴.

تسلّط بر منابع نفتی استراتژیک خلیج فارس و تهاجم نظامی ایالات متّحده به عراق

نویسنده:
منبع: مطالعات جهان دوره اول پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: خلیج فارس عراق اوپک منابع نفتی امنیت انرژی ایالات متحده استراتژی های نفتی تهاجم نظامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۳ تعداد دانلود : ۸۴۷
ایالات متّحده در مارس 2003 م، با اتّخاذ سیاست یک جانبه گرایی، بدون مجوز شورای امنیت و خارج از کانال های سازمان ملل متّحد، به عراق حملة نظامی کرد. نخستین مداخلة آمریکا در عراق، در سال 1991 و با مجوز شورای امنیت و ائتلاف به نسبت بزرگی از متّحدانش صورت گرفت و سرانجام ایالات متّحده موفّق شد کویت را از اشغال عراق خارج کند؛ اما تهاجم نظامی آمریکا در مارس 2003 به عراق، به طور کامل با حملة قبلی تفاوت داشت. مسئله ای که در این پژوهش مطرح می شود، این است که مهم ترین علّت تهاجم نظامی ایالات متّحده به عراق در سال 2003 چه بود؟ برای پاسخ به این سؤال، تسلّط بر منابع نفتی استراتژیک خلیج فارس به منزلة فرضیة اصلی مطرح و تأیید می شو د. برای آزمودن فرضیة اصلی، به شیوة مثبت عمل کرده، به شاخص ها و مفاهیمی که اثبات کنندة این فرضیه باشند، اشاره می شود. همچنین به تلاش تاریخی قدر تهای بزرگ برای تسلّط بر منابع نفتی استراتژیک اشاره می کنیم، سپس نقش لابی ها و شرکت های چندملیتی نفتی را بررسی خواهیم کرد. در ادامه، موقعیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خلیج فارس، اهداف استراتژیک آمریکا در خلیج فارس و استراتژ یهای نفتی این کشور در خلیج فارس مورد مطالعه قرار می گیرد.
۶.

تحریم اقتصادی، اثرگذاری ذهنی و کنش سیاسی: نمونه موردی دانشجویان دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: رفتار سیاسی آثار ذهنی تحریم ها تقاضای سیاسی دانشجویان دانشگاه تهران

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی جامعه شناسی سیاسی جامعه شناسی سیاسی ایران
  3. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مسایل ایران
  4. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مسایل ایران چالشها و فرصت های ایران در جهان کنونی
تعداد بازدید : ۱۰۸۴ تعداد دانلود : ۹۸۲
عمده آثار موجود در زمینه مطالعاتِ مربوط به تحریم های اقتصادی در رشته روابط بین الملل، جنبه های حقوقی و اقتصادی آن ها را مد نظر خود قرار داده اند. امّا تحقیق حاضر به دنبال بررسی ابعاد جدیدتری از آثار تحریم ها بر روی شهروندان کشورِ هدف تحریم می باشد. در این راستا جنبه های ذهنی و روانی اثرگذاری تحریم های ایالات متحده آمریکا بر نوع مطالبات و سطح مشارکت سیاسی شهروندان ایرانی موضوع پژوهش در نظر گرفته شده است. فرضیه تحقیق بیان می دارد که هرچه تحریم ها بر روی شهروندان اثرگذارتر باشد، رفتار سیاسی آنان ماهیتی خشونت آمیز پیدا کرده و نوع مطالبات افراد به سمت موضوعات اقتصادی تر حرکت خواهد کرد. امّا نتایج حاصل شده نشان می دهد که علی رغم افزایش میزان مشارکت سیاسی افرادی که تحریم ها را اثرگذار ارزیابی کرده اند، نوع مطالباتشان بیشتر حول محور موضوعات مدنی و سیاسی دارای سطح معناداری قابل تبیینی می باشد. محقق بر این باور است که این خصیصه مربوط به ویژگی های خاص جامعه آماری تحقیق، یعنی دانشجویان دانشگاه تهران می باشد و در صورت گسترده تر شدن جامعه آماری، امکان سنجش فرض اولیه، مجدداً مهیا خواهد شد. لازم به ذکر است، داده ها از طریق توزیع پرسشنامه میان دانشجویان دانشگاه تهران بدست آمده و ابزار تجزیه و تحلیل آماری آن نیز، نرم افزار SPSS می باشد.
۷.

شبکه های ذهن و قدرت رسانه ها در بازنمایی غیر واقعی برنامه هسته ای ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال هفدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۶۶)

کلیدواژه‌ها: مانوئل کاستلز نشانگرهای بدنی آنتونیو داماسیو مدل برانگیختگی شبکه ای آبشاری رابرت انتمن چارچوب ذهن برنامه صلح آمیز هسته ای ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۴ تعداد دانلود : ۵۹۶
این مقاله قصد دارد با استفاده از مدل عملیاتی مانوئل کاستلز در کتاب خود، «قدرت ارتباطات» تحت عنوان شبکه های ذهن و قدرت که با استفاده از فرضیه نشان گرهای بدنی و پژوهش های علم اعصاب آنتونیو داماسیو و همچنین، مدل برانگیختگی شبکه ای آبشاری رابرت انتمن توانسته به تحلیل چگونگی همگامی عموم مردم آمریکا در حمایت از جنگ آمریکا به عراق در شرایط فقدان دلایل لازم و منطقی برای این جنگ بپردازد، به تبیین چگونگی بهره گیری آمریکا از مباحث هسته ای ایران در راستای دستیابی به همین هدف بپردازد. فرضیه مقاله این است که «ایالات متحده آمریکا تلاش نموده با تسخیر اذهان مردم آمریکا، در راستای تهدید آمیز قلمدادنمودن فعالیت های صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران، در دستیابی این کشور به فناوری هسته ای و بهره گیری از آن ایجاد خلل نماید.» بازه زمانی مورد نظر این تحقیق پیش از دوران ریاست جمهوری اوباما می باشد.
۸.

کاوشی در مداخله روسیه در بحران سوریه از منظر ژئوپلیتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال یازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 305 - 320

کلیدواژه‌ها: الزام های ژئوپلیتیکی جنگ داخلی سوریه رقابت با آمریکا روسیه مقابله با تروریسم ویژگی ژئوپلیتیکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۲ تعداد دانلود : ۴۸۴
هدف این نوشتار تبیین مداخله روسیه در بحران سوریه از منظر ژئوپلیتیک است. مداخله مسکو در بحران سوریه هم زمان با آغاز بحران شکل گرفت. صرف نظر از مواضع ابتدایی دمیتری مدودیف، در دوره های دیگر، خط مشی روسیه در برابر آن بحران به نفع دولت اسد بود. حمایت مسکو از دولت سوریه در ابعاد نظامی، سیاسی، اقتصادی و رسانه ای انجام شد. مهم ترین بعد کمک روسیه در این بحران به ورود مستقیم واحدهای نیروی هوایی و دریایی روسیه در آن در اواخر تابستان 2015 باز می گشت. در تأثیر این کمک ها موازنه نیروها به سود ارتش و نیروهای امنیتی سوریه تغییر کرد و آن ها توانستند بخش شایان  توجهی از مناطق را از کنترل مخالفان و افراط گرایان خارج کنند. پرسش نوشتار این است که چرا روسیه در بحران سوریه مداخله کرد، در حالی که تا پیش از آن مسکو در هیچ یک از بحران های خارج از قلمرو اتحاد شوروی مداخله نکرده بود؟ فرضیه نوشتار این است که مجموعه ای از الزام های ژئوپلیتیکی موجب شد که روسیه در این بحران مداخله و از دولت اسد حمایت کند. برای سنجش این فرضیه از مدلی بهره گرفتیم که از سه مفهوم «ویژگی ژئوپلیتیکی»، «قلمروسازی ژئوپلیتیک»، «گذار ژئوپلیتیکی» گرفته شده است. موارد یادشده الزام های ژئوپلیتیک را در پی داشته است که روسیه را به مداخله در این بحران برانگیخت. این الزام ها، جلوگیری از تداوم عقب نشینی روسیه از غرب، مقابله با تروریسم، افراط گرایی و تجزیه طلبی، حفظ قلمرو نفوذ، حفظ توازن منطقه ای و حفظ ثبات منطقه ای هستند.
۹.

حفظ قلمرو نفوذ: تبیینی بر سیاست خارجی روسیه در برابر بحران سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال دوزادهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۵) 309 - 325

کلیدواژه‌ها: ترتوس جنگ داخلی سوریه رقابت با آمریکا روسیه قلمرو نفوذ ژئوپلیتیکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۲ تعداد دانلود : ۴۷۹
هدف نوشتار پیش رو، بررسی دلیل های مداخله روسیه در بحران سوریه است. پرسش نوشتار این است که چرا روسیه در بحران سوریه به نفع دولت این کشور مداخله کرد؟ فرضیه این است که نگرانی از تحدید قلمرو نفوذ در خاورمیانه موجب شد که روسیه در بحران سوریه به نفع دولت این کشور مداخله کند. برای تبیین، نوشتار از قلمروسازی ژئوپلیتیکی به عنوان چارچوب مفهومی بهره برده است. از سال 1991 تاکنون تحول های مناطق ژئوپلیتیکی، از جمله در خاورمیانه، بیشتر به ضرر روسیه رقم خورد؛ زیرا متحدان و دوستان آن در خاورمیانه یکی پس از دیگری سرنگون شدند. صدام در سال 2003 از قدرت برکنار شد. چندی بعد، اجرای طرح خاورمیانه بزرگ موجب شد که جایگاه حاکمان اقتدارگرا به خطر بیفتد. خیزش های عربی نیز این روند را تشدید کرد. بدین شکل، زمینه نفوذ روسیه به کمترین حالت رسید. در این خیزش ها دولت معمر قذافی در لیبی سرنگون شد و دولت بشار اسد در سوریه تا آستانه سرنگونی پیش رفت. سوریه که از دوره اتحاد شوروی بخشی از قلمرو نفوذ آن بود، آخرین نقطه حضور روسیه در خاورمیانه به شمار می رود. باور رهبران روسیه این بوده است که با سرنگونی اقتدارگراها در خاورمیانه که بیشتر از دوستان روسیه هستند، یا دولت های غرب گرا بر سر کار می آیند یا تندروها که هر دو شکل، علیه منافع روسیه در منطقه است. در صورتی که دولت بشار اسد نیز فرو می ریخت، روسیه در خاورمیانه به قدرتی حاشیه ای تبدیل می شد. در نتیجه، ضرورت حفظ قلمرو نفوذ در این کشور و خاورمیانه موجب شد که روسیه در بحران سوریه مداخله کند.
۱۰.

سیاست خاورمیانه ای آمریکا و تروریسم در منطقه خاورمیانه پس از یازدهم سپتامبر (مطالعه موردی: عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۷ بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 41 - 56

کلیدواژه‌ها: تروریسم خاورمیانه سیاست خاورمیانه ای آمریکا نظامی گری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۵۱۶
 سیاست قدرت های بزرگ تأثیر گسترده ای بر تروریسم در منطقه خاورمیانه داشته است. با توجه به این نکته، مقاله حاضر به بررسی تأثیرات سیاست خاورمیانه ای آمریکا بر تروریسم منطقه ای می پردازد. پرسش اصلی این مقاله این است که سیاست خاورمیانه ای ایالات متحده آمریکا چه تأثیری بر تروریسم در این منطقه داشته است؟ در پاسخ به این پرسش فرضیه اصلی پژوهش این است که سیاست خاورمیانه ای آمریکا (متغیر مستقل) به واسطه اعمال نظامی گری غیرضروری (متغیر میانی مداخله گر)، بهانه ها و توجیهاتی جدید برای فعالیت گروه های تروریستی فراهم آورده و موجب تقویت آنها شده است (متغیر وابسته).
۱۱.

چالش تغییرات اقلیمی؛ دیپلماسی بین المللی محیط زیست و تأثیر آن بر توسعه پایدار

نویسنده:
منبع: دانش تفسیر سیاسی سال سوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۸ 129-148

کلیدواژه‌ها: تغییرات اقلیمی دیپلماسی محیط زیست حقوق بین الملل محیط زیست توسعه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۳۱۶
پدیده ی تغییرات اقلیمی پیامدهای سوئی برای همه نقاط کره ی زمین و تمامی موجودات روی آن دارد. این تغییرات نابودی محیط زیست طبیعی را در پی خواهد داشت. بدتر شدن وضعیت محیط زیست، جامعه بین المللی را وادار به تلاش هایی در زمینه روندهای مذاکراتی و تصمیم گیری سیاسی در جهت توسعه پایدار و تدوین حقوق بین الملل محیط زیست می کند. هدف از دیپلماسی محیط زیست مذاکره برای ممانعت از بروز تبعات و مشکلات زیست محیطی است. دیپلماسی محیط زیست از موارد جدید و فعال در حوزه حقوق و روابط بین الملل است که می توان امیدوار بود دولت ها برای جلوگیری از خطرات زیست محیطی با هم وارد تعامل شوند. باید این نکته را در نظر داشت که محیط زیست مرزهای رسمی و جغرافیایی را به رسمیت نمی شناسد و چالش های جهانی، راه حل های جهانی را می طلبد، و همانا دیپلماسی محیط زیست از موارد تأثیرگذار در زمینه حقوق بین الملل محیط زیست برای رسیدن به توسعه پایدار است. این مقاله به روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای در پی بررسی تأثیرگذاری دیپلماسی محیط زیست در سطح بین الملل و کاستن از پیامدهای تغییرات اقلیمی و درنهایت دست یابی به توسعه پایدار است.
۱۲.

ضرورت ائتلاف راهبردی ایران و چین: متوازن سازی منافع مشترک و پرهیزهای مشترک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۰ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 483 - 501

کلیدواژه‌ها: اتحاد ائتلاف ایران و چین پرهیزهای مشترک مناسبات راهبردی مناسبات عادی منافع مشترک همکاری و مشارکت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۷ تعداد دانلود : ۴۳۴
  مطابق آموزه های نظریه اتحاد[1] و همکاری[2] در روابط بین الملل و به نظر گروهی از پژوهشگران داخلی و خارجی، دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین به رغم داشتن منافع مشترک فراوان در سطوح داخلی، منطقه ای و بین المللی و با وجود برقراری برخی از سطوح مناسبات راهبردی همچنان فاقد شرایط و بایسته های لازم برای ورود به عرصه اتحاد و ائتلاف هستند. پرسش آن است که چه موانعی بر سر راه ارتقای روابط دو کشور از سطوح عادی و بعضاً راهبردی به سطح اتحاد و ائتلاف وجود دارد؟ در پاسخ، گزاره ای که در چارچوب نظریه رژیم ها و با استفاده از دو مفهوم بنیادین منافع مشترک و پرهیزهای مشترک به مثابه فرضیه تقریر و به آزمون داده ها گذاشته شده، دلالت بر این نکته دارد که پرهیزهای مشترک ایران و چین در عرصه داخلی و تعاملات منطقه ای و بین المللی مانع از ارتقای مناسبات دو کشور از سطوح عادی و راهبردی به سطح ائتلاف و اتحاد می شود. برای اثبات/ابطال این فرضیه از روش توصیفی و تحلیلی و برای تجزیه وتحلیل داده های گردآوری شده از منابع کتابخانه ای استفاده شده و در پایان این استنتاج حاصل آمده است که ارتقای مناسبات ایران و چین از سطوح عادی به راهبردی و سرانجام ائتلاف و اتحاد مستلزم متوازن سازی بین منافع مشترک و پرهیزهای مشترک است.
۱۳.

همگرایی و واگرایی فراآتلانتیکی در امنیتی سازی جمهوری اسلامی ایران؛ روندها و الگوها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و یکم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۷۹) 121 - 144

کلیدواژه‌ها: آمریکا اتحادیه اروپا امنیتی سازی همگرایی واگرایی ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۱ تعداد دانلود : ۴۶۳
نویسندگان این مقاله با طرح این سوال که دوری و نزدیکی مواضع آمریکا و اروپا به یکدیگر در برابر جمهوری اسلامی ایران ریشه در چه مسائلی دارد، ضمن بررسی روندها و تجارب موجود، این فرضیه را مطرح کرده اند که میزان همگرایی و واگرایی آمریکا و اروپا در مورد جمهوری اسلامی ایران به موفقیت آمریکا در امنیتی سازی ایران برای اروپا بستگی دارد. به میزانی که آمریکا در این زمینه موفق شده، اروپا را بیشتر با خود همراه کرده و همگرایی آن ها در رابطه با ایران افزایش یافته است. تناسب راهبردها و سیاست های اروپا و آمریکا و همراهی رهبران آنها، میزان پذیرش مرجعیت آمریکا و مقبولیت آن نزد اروپایی ها در دوره های مختلف و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مواردی هستند که در پذیرش یا نپذیرفتن این کنش امنیتی سازی توسط اروپا و در نتیجه همگرایی یا واگرایی فراآتلانتیکی در رابطه با ایران نقش داشته اند.<br />  
۱۴.

جنگ و تحریم های اقتصادی در سیاست خارجی امریکا در دوران پساجنگ سرد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 691 - 669

کلیدواژه‌ها: ابزار اجبار تحریم اقتصادی تحریم مذاکره ای تحریم تنبیهی سیاست خارجی امریکا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۸
با افزایش استفاده از ابزار تحریم، و همزمان کاهش توسل به جنگ در سیاست خارجی امریکا در چند دهه اخیر، پرسش هایی در مورد اهمیت نسبی این دو ابزار اجبار در سیاست خارجی و احتمال جایگزینی تحریم های اقتصادی به جای جنگ به عنوان ابزار غالب در این سیاست مطرح شده است. بروز رویدادهای بین المللی مانند مداخله نظامی امریکا در بوسنی، افغانستان و عراق، و حضور نیروهای نظامی غرب در خاورمیانه برای مبارزه با تروریسم، به پررنگ تر شدن اهمیت جنگ در مقایسه با ابزار غیرنظامی برای رسیدن به اهداف سیاست خارجی واشنگتن کمک کرد. در این پژوهش به این پرسش پاسخ داده خواهد شد که چگونه از ابزار تحریم به عنوان زمینه ساز یا جایگزین جنگ در سیاست خارجی ایالات متحده استفاده شده است. با در نظر گرفتن تفاوت بین تحریم های مذاکره ای و تنبیهی، لزوم کاستن از فشار تحریمی در پاسخ به همکاری دولت هدف، و نگاه به تحریم به منزله جایگزین جنگ، فرضیه مورد آزمون طرح شده است. ازاین رو، استدلال می شود که در سیاست خارجی امریکا، میزان فشار تحریمی (حذف، کاهش یا افزایش تحریم ها) به اهمیت تحریم به عنوان جایگزین، زمینه ساز یا مکمل جنگ بستگی دارد و به میزان همکاری دولت هدف چندان وابسته نیست. برای آزمون این فرضیه از روش مطالعه موردی مقایسه ای اعمال تحریم و یا اقدام به جنگ علیه کره شمالی و عراق در بازه زمانی مشخص، تحلیل رویدادها و مواضع اعلامی دولت واشنگتن با توجه به نظرهای کارشناسان استفاده شد.
۱۵.

عملیات تأثیر محور؛ استراتژی ایالات متحده در افغانستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۱ زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ 21 - 37

کلیدواژه‌ها: ایالات متحده استراتژی افغانستان تأثیرمحوری تروریسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۳ تعداد دانلود : ۳۶۲
دگرگونی های نظام بین الملل در دو دهه اخیر، جهان را به طور عام و ایالات متحده را به طور خاص با تهدیداتی نوین آشنا کرد که برخورد با آنها نیازمند تغییر در استراتژی ها است. این مهم به خصوص با وقوع رویداد 11 سپتامبر نمایی تازه تر به خود گرفت. برخورد با چنین تهدیدات نوپیدا بی شک مستلزم تدوین راهبردی جامع است که متغیرهای مختلف نظامی، سیاسی، اقتصادی، فن آوری و ... را به طور همزمان در برگیرد تا با صرف هزینه های کمتر بتواند بیشترین تأثیر را بر رفتار دیگری داشته باشد. ایالات متحده با چنین رویکردی، عملیات تأثیرمحور را استراتژی خود در مقابله با تروریسم و افراطی گری در افغانستان قرار داده است؛ چرا که ایالات متحده برقراری امنیت خود را در برقراری امنیت در کشورهایی می داند که خیزشگاه عناصری است که می توانند منافع و امنیت آن را تهدید کنند.
۱۶.

تبیینی بر سیستم دفاع موشکی روسیه از دیدگاه واقع گرایی نوکلاسیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اوراسیای مرکزی سال پانزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 129 - 150
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۱۰۶
در سال های اخیر برنامه استقرار سیستم دفاع موشکی روسیه نه در قالب برنامه ای تاکتیکی، بلکه مانند برنامه ای راهبردی ارتقا یافته است. این برنامه شامل توسعه ابزارهای شناسایی، رهگیری و هشدار زودهنگام و استقرار آن ها در مناطق راهبردی در قلمرو روسیه و برخی کشورهای متحد آن است. این پرسش مطرح است که چرا روسیه اقدام به توسعه و استقرار سامانه های دفاع موشکی کرده است؟ در دسته بندی کلان، این نوشتار از دسته پژوهش های کیفی است که در ارائه داده های مربوط به سامانه های دفاع موشکی به روش تاریخی و زمینه آزمون فرضیه به روش تجربی انجام شده است. در قالب این روش، در این نوشتار به سخنان مقام های روس و بررسی اسناد سیاست خارجی و امنیتی روسیه و هم زمانی این برنامه نیز توجه کرده ایم. فرضیه نوشتار این است که تلاش غرب برای استقرار سپر دفاع موشکی موجب شد رهبران روسیه احساس تهدید کنند و امنیت و جایگاه بین المللی کشورشان را به عنوان یک قدرت بزرگ و یکی از دو کانون اصلی قدرت نظامی در خطر ببینند. در نتیجه، سامانه های دفاع موشکی خود را از نظر کیفی ارتقا دادند و در مناطق راهبردی مستقر کردند. در این نوشتار دریافتیم بین این سه متغیر، استقرار سپر دفاع موشکی غرب، ادراک رهبران روسیه و استقرار سیستم دفاع موشکی روسیه، رابطه معناداری وجود دارد. افزون بر آن، استقرار نیروهای تهاجمی آمریکا در اروپا که در پی خروج واشینگتن از پیمان کنترل تسلیحات پدید آمد نیز در پیدایش چنین رویکردی مؤثر بوده است. همچنین یافته های نوشتار نشان می دهد که هم سطح فناوری سامانه های دفاع موشکی روسیه به نسبت نمونه غربی آن پایین تر است و هم قلمرو پوشش آن ها محدودتر است.
۱۷.

تحول در راهبرد کلان دولت های جمهوری خواه ایالات متحده امریکا در دوره زمانی 1988- 1918(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۵۲ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 837 - 811
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۱۶
بنیادی ترین جهت گیری در فرهنگ راهبردی ایالات متحده امریکا بین انزواگرایی و بین الملل گرایی در نوسان بوده است و در راهبرد کلان سیاست خارجی دولت های جمهوری خواه در بازه زمانی بین آغاز جنگ جهانی اول تا پایان جنگ سرد تحول بزرگی مشهود است. پاسخ به دو پرسش زیر از اهداف این پژوهش است: 1. چرا و چگونه چنین تحول چشمگیری پیش آمد؟ 2. چگونه تحولات سطح نظام، با عبور از میدان تأثیر حزب جمهوری خواه به تحول در سیاست خارجی دولت های جمهوری خواه منجر شده اند؟ در فرضیه پژوهشی بیان می شود که مهم ترین عامل تأثیرگذار بر میزان بین الملل گرایی نشان دهنده تحول در راهبرد کلان سیاست خارجی دولت های جمهوری خواه، برآورد هزینه-فایده برای امنیت ملی امریکا بوده است. در چارچوب نظریه واقع گرایی نوکلاسیک با رویکردی کیفی، و با بهره گیری از روش تحلیل رویدادهای تاریخی، به بررسی راهبرد کلان دولت های جمهوری خواه در پنج دوره سرنوشت ساز در بازه زمانی 1988-1918، و تبیین فراز و فرودهای ایجادشده در بین الملل گرایی آن در تمایز با دولت های دموکرات، پرداخته می شود. در هریک از این دوره ها، تحولات بین المللی اثرگذار بر منافع ایالات متحده و پدیدآورنده گفتمان ها و کشمکش های حزبی، و بازخورد ایجادشده در سیاست خارجی دولت های جمهوری خواه به دقت بررسی می شوند. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که میزان بین الملل گرایی در سیاست خارجی دولت های جمهوری خواه بر اثر عامل سنجش هزینه-فایده برای امنیت ملی، همواره دچار نوسان شده است. به شکل خطی صعودی، این نوسان ها روند تغییر در جهت گیری کلان سیاست خارجی دولت های جمهوری خواه را از انزواگرایی به سوی بین الملل گرایی ستیزه جویانه نشان می دهند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان