علی بهاری

آدمیان از دیرباز، خاستگاه و گوهر خود را برتر از عالم مادی موجود می دانسته اند. اعتقاد به این باور که نیاکان بشر جایگاهی بهشتی داشته و در نتیجه گناه، به این خاکدان درافتاده اند، در غالب اسطوره ها و ادیان کهن بازتاب دارد و یکی از عناصر اصلی انسان شناسی ادیان قدیم و زنده را تشکیل می دهد. این مقاله به مرور و تحلیل داستان آفرینش، ویژگی های نخستین زیستگاه آدم و حوا (عدن) و علت هبوط آنان در کتاب مقدس می پردازد و آنها را با باورهای اسطوره های کهن تر خاورمیانه، از جمله اسطوره های بین النهرین، ایران و مصر مقایسه می کند؛ همچنین رهیافت های روان شناسانه و اسطوره ای اندیشمندانی چون کمبل، فروید،یونگ،تیلیش و جان گری در تفسیر اسطوره های هبوط بیان می شوند. این بررسی تطبیقی نشان می دهد که در کتاب مقدس و اسطوره های بین النهرین عناصر و نمادهای مار، درخت، زن، گناه، هبوط (اخراج) از پردیس و اجتناب خدا/خدایان از شراکت انسان در اوصاف الوهیت، به ویژه دارا بودن علم، قدرت و حیات جاودان نقش مهم و مشابهی داشته اند.

بسیاری از پژوهش های انجام شده در زمینه دلبستگی بیان کرده اند که تعاملات مراقب کودک و واکنش های مراقب به کودک، نقشی اساسی در شکل گیری دلبستگی کودک ایفا می کنند. هدف این پژوهش تبیین چرخه انتقال بین نسلی سبک های دلبستگی بود که در این راستا به بررسی تأثیر سبک های فرزندپروری والدین و آسیب های کودکی بر سبک های دلبستگی فرزندان پرداخته شد. در این پژوهشِ پس رویدادی با طرح علی، 175 نفر از دانشجویان ایرانی به روش در دسترس از دانشگاه خوارزمی، تهران و علوم پزشکی البرز انتخاب شده و به ابزار پیوند والدین، پرسش نامه آسیب های کودکی و پرسش نامه سبک های دلبستگی بزرگسالان پاسخ دادند. داده ها به وسیله آزمون تحلیل واریانس، تحلیل میانجی و تحلیل مسیر مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که تفاوت در سبک های فرزندپروری والدین موجب تفاوت در سبک های دلبستگی فرزندان آن ها می شود. نتایج تنها از رابطه بین دو مؤلفه مراقبت و کنترل والدین با شاخص اجتناب دلبستگی حمایت کردند و بین این مؤلفه ها با شاخص اضطراب، رابطه ای مشاهده نشد. از طرفی آزار عاطفی ادراک شده ، در رابطه بین مؤلفه های فرزندپروری والدین و شاخص اجتناب دلبستگی فرزندان، میانجیگری می کند. نهایتاً به مدلی دست یافتیم که چگونگی تأثیر هم زمان دو عامل مراقبت و کنترل بر شاخص اجتناب، با میانجیگری آسیب های ادراک شده کودکان را نشان می دهد.

اهداف هدف پژوهش حاضر تبیین نقش واسطه ای نشخوار فکری در رابطه میان سبک های دلبستگی و نشانه های افسردگی است. مواد و روش   ها این پژوهش، تحقیقی پس رویدادی با طرح علّی است. ۱۷۵ نفر از دانشجویان ایرانی به عنوان نمونه به پرسش نامه های افسردگی بک- نسخه دوم، مقیاس پاسخ نشخواری و پرسش نامه دلبستگی بزرگ سالان پاسخ دادند. داده ها با استفاده از آزمون های تحلیل واریانس، رگرسیون، تحلیل میانجی و نرم افزار SPSS نسخه ۲۳ تجزیه وتحلیل شدند. یافته   ها نتایج نشان داد جهت گیری دلبستگی با نشخوار فکری (۰/۰۰۱ P< ) و افسردگی (۰/۰۰۰۵ P< ) مرتبط است. شاخص اجتناب سیستم دلبستگی با در فکر فرورفتن نشخواری ارتباط معناداری دارد (۰/۰۰۲ P< ). همچنین نتایج پژوهش حاضر از میانجیگری در فکر فرورفتن نشخواری در رابطه بین شاخص اجتناب دلبستگی و نشانه های افسردگی حمایت کرد (۰/۰۰۰۵ P< ). نتیجه   گیری مؤلفه در فکر فرورفتن نشخوار فکری در رابطه میان شاخص اجتناب دلبستگی و نشانه های افسردگی میانجیگری می کند. یافته های این پژوهش بر نقش رابطه بین مراقبان و کودک در شکل گیری نشخوار فکری و افسردگی تأکید می کند. همچنین برای جلوگیری از ایجاد این سازه ناکارآمد برنامه های پیشگیرانه ای را پیشنهاد می کند.