منزلت عقل در فهم و کشف حکم الهی با تأملی در اندیشه های علامه آیت الله جوادی آملی (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
یکی از مباحث مهم در مورد عقل، حجیت و نقش آن در فهم و کشف حکم الهی می باشد. تردیدی نیست که شناخت درست از دین، در سایه سار بهره درست از منابع آن دین می باشد. در این مهم چنانچه دین مجموعه ای از اعتقادات، احکام و اخلاقیات بوده باشد راه دست یابی به این امور از منابعی است که توسط دین مشخص می گردد. فقها برای شریعت اسلامی به طور کلّی، چهار منبع مشخّص کرده اند که عبارتند از: قرآن؛ سنّت، اجماع و عقل. در این میان در مورد حجیت عقل در جهت فهم و یا کشف حکم الهی دیدگاههای متعددی مطرح شده، عده ای قائل به عدم فهم و برخی هم ضمن پذیرش حجیت عقل قائل به کشف حکم الهی از سوی عقل می باشند. دراین مهم، از ظواهر برخی سخنان علامه جوادی آملی بر می آید که ایشان قائل به نفی حکم عقل بوده مع الوصف در برخی دیگر از آثار ایشان بر می آید که ایشان عقل را منبعی مستقل در کنار کتاب و سنت دانسته، معتقدند آنچه را که کتاب و سنت بیان نکرد عقل بیان داشته و فتوای آن عین فتوای شرع می باشد. لذا از آنجاییکه فهم این نکته در جهت شناخت جایگاه عقل در کشف حکم الهی به عنوان یک منبع مستقل، مهم به نظر می رسد این تحقیق با روش تحلیلی به بررسی این مواضع پرداخته، یافته های تحقیق بر آن است که عقل از سویی با نگاه به نقل می تواند موفق به درک و کشف حکم الهی گشته و از سویی در کنار نقل خود با تشخیص برخی مصالح و مفاسد می تواند به کشف حکم الهی بپردازد و در حقیقت حکم الهی از دو ابزار نقل و عقل بیان گشته عقل نیز منبعی برای حکم الهی شمرده می شود.The status of reason in forging or discovering divine decree with a reflection on the thoughts of Allama Ayatollah Javadi Amoli.
One of the important issues regarding reason is its authority and the role of forgery or discovery of rulings in religious discussions. Religious thinkers should refer to sources to understand religion in order to gain a correct understanding and knowledge of religion. On the other hand, correct religious knowledge is in the shadow of the correct use of its sources.In this regard, it is apparent from the appearance of some of Allamah Javadi Amoli's statements that he believes in the discovery of rulings by reason and denies the issuance of rulings. However, in some of his other works, it is apparent that he considers reason to be an independent source alongside the Book and the Sunnah, and believes that reason expresses what the Book and the Sunnah do not express.This research examines these positions using a critical analytical method. The findings of the research show that on the one hand, reason can succeed in understanding and discovering the divine decree by looking at the narration, and on the other hand, by recognizing some advantages and disadvantages along with its narration, it can forge the divine decree. In fact, the divine decree is expressed through two tools: narration and reason, and reason is also considered a source for the divine decree
تبلیغات
