بررسی تکثر معنا و لایه های پنهان در حکایت «در سبب ورود حدیث الکافر یاکل فی سبعه امعاء و المومن یأکل فی معا واحد» با رویکرد نظام رمزگان روایی رولان بارت (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
حکایت «در سبب ورود این حدیث مصطفی صلوات الله علیه که الکافر یاکل فی سبعه امعاء و المومن یاکل فی معا واحدا» اولین حکایت از دفتر پنجم مثنوی شریف است. این حکایت در مذمت حرص و آز آورده شده و تأکید دارد که ایمان صرفاً در لفظ نیست و مؤمن واقعاً ویژگی هایی دارد که در ظاهر و اعمال او هم نمود پیدا می کند و…. پژوهشگر در تحلیل این حکایت مثنوی، برای کشف ویژگی های خلاقانه و لایه های پنهان حکایت از رمزگان روایی رولان بارت بهره برده است. برای تحلیل دقیق حکایت های ژرف مثنوی، قطعاً به کارگیری روش های علمی و ساختارمند در حوزه خوانش و نقد ادبی بسیار حائز اهمیت بوده و یکی از این روش های عالمانه و دانشگاهی، بهره گیری از شیوه رمزگان رولان بارت است. در این شیوه، بارت متون را به خواندنی و نوشتنی تقسیم می کند. متن نوشتنی متنی است حائز اهمیت و درجه اول، برخلاف متن خواندنی که بیشتر سرگرم کننده است و نه تأمل برانگیز. پژوهشگر برای بررسی حکایت مذکور از این روش استفاده کرده تا دریابد که مثنوی با ویژگی های فوق الذکر طبق تعاریف بارت در کدام یک از دو متن می گنجد؟ بررسی حکایت در سبب ورود این حدیث… با شیوه توصیفی-تحلیلی و بر اساس رمزگان پنجگانه بارت نشان می دهد نظر به فراوانی همه رمزگان های پنجگانه، این حکایت نه تنها شنیدنی که نوشتنی هم هست و دو رمزگان نمادین (تقابل ها) و فرهنگی در این حکایت بسیار پرکاربرد هستند. نکته حائز اهمیت این پژوهش این است که باوجوداینکه حکایات مثنوی معنوی به صورت شفاهی و آموزشی برای انتقال مفاهیم مدنظر مولانا سروده شده، اما متن این حکایت برخوردار از بالاترین نمودارهای مرتبط با متن نوشتنی است. همچنین ازآنجاکه عرفان به نوعی مقوله ای است که بر تضادها و تفاوت ها استوار است، شاهد تقابل های معنایی و مفهومی قابل ملاحظه ای در این حکایت هستیم. ضمن اینکه اصطلاحات عرفانی و دینی و به کارگیری معانی نو و ترکیبات ادبی موجب شده است رمزگان فرهنگی نیز در این حکایت از بسامد بالایی برخوردار باشد.An Investigation into the Multiplicity of Meaning and Hidden Layers of the Story “On the Reason of the Introduction of this Hadith of Mustafa (PBUH)...” Using Roland Barthes’ Narrative Codes
This story is the first story from the fifth book of Masnavi. This story is mentioned to condemn greed. It emphasizes that a believer has characteristics that can be seen in his appearance and actions. This study tried to analyze this story of Rumi and use Roland Barthes’ narrative codes to discover the creative features and hidden layers in this story. For a detailed analysis of the profound stories of the Masnavi, it is definitely very important to use scientific and systematic methods in the field of reading and literary criticism, and one of these scholarly and academic methods is Roland Barthes’ narrative codes. Barthes divides texts into readerly and writerly. Writerly texts are important and first-class texts, unlike readerly texts, which are more entertaining and not thought-provoking. Examining the story about “On the Reason of the Introduction of this Hadith of Mustafa (PBUH)...” using a descriptive-analytical method and Barth’s codes shows that considering the frequency of all the five codes, this story is not only readerly but also writerly, and two symbolic (oppositions) and cultural codes in this story are very widely used. In addition, mystical and religious terms, and the use of new meanings and literary combinations have caused cultural codes to have a high frequency in this story.
تبلیغات
