نوروز؛ آیین گرامیداشت رستاخیزِ انسان و طبیعت (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
اینک که این مرقومات را مطالعه می فرمایید نوروز بر من و شما گذشته است؛ این که نوروز امسال را نوروز ۱۴۰۴ شمسی خورشیدی بنامیم یا چون تاجیکان و دیگر گرامی دارندگانِ بیرون از مرزهای سیاسی ایران امروزی نوروز ۲۰۲۴ شمسی ترسایی بخوانیمش یا بسان هم میهنان زرتشتی نوروز ۳۷۶۳ اوستایی بدانیم یا چون ایرانیان تا پیش از سقوط قاجار نوروز ۱۴۴۶ هجری قمری، اختیارش با شماست؛ اما تمام این سال شمارهای آورده شده بعد از نوروز، گواه آن است که گرامیداشت نوروز تنها برای آغاز سال نو نیست! نوروز از کهن ترین جشن هایی است که آدمی تا به امروز آن را گرامی داشته که مرتبط با تولد و مرگ کسی نیست. نوروز یک جشن کیهانی است و هنگامه آن، گاهی است که پرتو آفتاب به برج حَمَل می افتد و آغازگر اعتدال بهاری می گردد؛ یعنی دقیقاً همان لحظه ای است که هزاره هاست با نواختن بر طبل ها و کرِنای ها و شلیک توپ ها و آن را ایرانی زادگان از پدر به پسر گرامی داشته اند1 . در نوروز نو شدگی عالم کبیر با نو شدگی عالم صغیر همراه می شوند؛ طبیعت نو می شود، من و شما نیز نو می شویم؛ در مراسم نوروز رختی نو بر تن می کنیم، خود را می آراییم و... که این اعمال و نو شدگی رفتار هم زمان با نو شدگی عالم طبیعت می گردد پس به درستی نوروز تقارن آدمی با طبیعت است.باشندگانِ فلاتِ بزرگِ ایران در دوران باستان که مَردمی کشاورز بودند هر ساله جشن آیینی باشکوهی، در بزرگداشتِ ایزدان گیاهی برگزار می کردند معمولاً در این جشن ها که به جشن مرگ و رستاخیز ایزد گیاهی معروف بود، ابتدا مراسم سوگواری برگزار می شد و سپس، گو اینکه ایزد گیاهی زنده شده، به شادی و پایکوبی می پرداختند. به این ترتیب، می پنداشتند که ایزد گیاهی، لطف خود را شامل حال آن ها خواهد کرد و آن سال محصولات پربارتری خواهند داشت. مرگ و رستاخیز ایزد گیاهی، همواره با آغاز سال نو نیز همراه بود و هدف از برگزاری این آیین ها، جلبِ ترحمِ ایزدِ باروری و در نتیجه، برانگیختن نیروهای زایای طبیعت بود2 . نوروز در ارتباط تنگاتنگ با سرزمین ایران است؛ نوروز و ایران بسان ظرف و مظروفی غیرقابل تفکیک می مانند. برای پاسداشت سرزمین ایران چه در برابر تخریب ماده آن و چه در برابر دست اندازی دشمن بیرونی باید مفاهیمی چون نوروز [که سازنده معنی ایران هست] را والا نهاد؛ زیرا گرامیداشت آیین هایی بسان نوروز روشی برای ژرف اندیشی به باور عمومی نسبت به مقوله سرزمین است و در جهانی که دانش همراه با باور ترویج می گردد پاسداشت آیین هایی چون نوروز به مانند ابزار و روش هایی برای ارتقا و درک عمومی منافع جامعه است. بنگریم به جهان بینی مستور در نوروز که خالقش باشندگان سرزمین ایران بودند که حاکی از نگاه منظومه ای و سامان مند به طبیعت و نسبت آن باسعادت انسان در گیتی است؛ بزرگداشت رشد و حیات انسان با تأکید بر نقطه اعتدال بهاری اقدامی برای پیوند زمین (سعادت بشر) با آسمان (آغاز بهار) است؛ تبلور این جهان بینی را در کتیبه داریوش بزرگ در تخت جمشید [جایگاهی که در دوران هخامنشی نورز را برپا می داشتند] می بینیم که پادشاه بزرگ در شکل نیایش و دعا از درگاه خداوندگار می خواهد که سرزمینش [ایران] از سپاه دشمن، دروغ و خشکسالی در امان بدارد.Nowruz; The Ritual of Honoring Resurrection of Human and Nature
By the time you are reading these writings, Nowruz will have been over for you and me; it is up to you to name this year, Nowruz-e- Khorsidi ( Solar) 1404, or Nowruz-e-Tarsayee 2024 ( Solar-Gregorian) as Tajiks and other celebrants beyond the political borders of today's Iran, or you may want to name it Nowruz-e Avestayee (Avestyan) 3763 as our Zoroastrian compatriots, or Nowruz-e -Hijri (AH) 1446 as Iranians before the fall of the Qajar dynasty, but all these erstwhile calendars of Nowruz verify that Nowruz is not just for the beginning of the New Year!
Nowruz is one of the most ancient celebrations that have been honored by people so far, and it is not associated with anyone's birth or death. Nowruz is a cosmic ceremony that starts when the sun's rays fall on Aries, initiating the vernal equinox; it is the moment that has been celebrated for years by playing drums and trumpets and firing cannons, and it has been celebrated by Iranians for generations 1. In Nowruz, the renewal of the great world goes with the renewal of the small world; nature turns new, and you and I also become new; in the Nowruz ceremony, we put on our new clothes, prettify ourselves, and... these actions and renewal of behavior coincide with the renewal of the natural world; thus, Nowruz is truly the symmetry of man with nature.
The ancient inhabitants of the great Iranian plateau were farmers who celebrated a magnificent ritual ceremony every year in honor of the plant gods. These ceremonies were usually known as the celebration of the death and resurrection of the plant god. First mourning ceremonies were held and then, as if the plant god had come to life, people rejoiced and danced. They believed that the plant god would show his favor to them if they did so and that year they would have more fruitful crops. The death and resurrection of the plant god were always accompanied by the beginning of the new year, and the purpose of holding these rituals was to attract the mercy of the fertility god and, as a result, to arouse the productivity of nature2.
Nowruz is closely associated with Iran; Nowruz and Iran are inseparable body and soul. To protect the land of Iran, whether against the destruction of its substance or against the invasion of a foreign enemy, concepts such as Nowruz [which contributes to the meaning of Iran] must be glorified. Since celebrating rituals such as Nowruz serves as a way to reflect deeply on the general belief of land, in a world where knowledge goes hand in hand with belief, rituals such as Nowruz serve as a tool contributing to raising the awareness of the general interests of society. A look at the worldview of inhabitants of the land of Iran concealed in Nowruz indicates a systematic and organized view of nature showcasing its association with human joy in the universe; celebrating human growth and life while emphasizing the vernal equinox implies tying the earth (human happiness) with the sky (the beginning of spring); such a worldview can be reflected in the inscription of Darius the Great in Persepolis [the place where Nowruz was held during the Achaemenid era], where the great king is portrayed praying and asking God to protect his land [Iran] from enemy armies, lies, and drought.
تبلیغات
