تحلیل گفتمان مجازات های تعزیری در نظام کیفری ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تأکید بر شرعی سازی قوانین، مجازات های تعزیری برای نخستین بار در قانون راجع به مجازات اسلامی به رسمیت شناخته شد. ظهور مجازات تعزیری در سپهر حقوق جنایی ایران و رشد آن در فرایند کیفرگذاری، پرسش هایی را در خصوص فهم و تحولات آن ایجاد کرده است. براین اساس، شناسایی گفتمان های اثرگذار در شکل گیری مجازات های تعزیری و عوامل مؤثر بر هژمونی آن ها از مسائل مهم در باب ادراک فلسفیِ مجازات های تعزیری است؛ ازاین رو، هدف اصلی این پژوهش، تبیین نقش و تأثیر گفتمان های حاضر در تحولات شکل گرفته در پهنه تعزیرات با استفاده از روش عملیاتی تحلیل گفتمان (پدام) است. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که سه گفتمان «فقه حکومتی»، «فقه سنتی» و «مدرنیسم کیفری» در متن تحولات مجازات های تعزیری اثرگذار بوده اند. در آغاز شکل گیری مجازات های تعزیری، رویکردهای فقه حکومتی و فقه سنتی، گفتمان های معارض بودند. در این دوره، غلبه فقه حکومتی بر فقه سنتی موجب شد تا پارادایم های مدِّنظر حامیان فقه حکومتی همچون تعیین تعزیر توسط حاکمیت، معیّن بودن تعزیر و متنوع بودن آن ها به عنوان اصول اساسیِ مجازات های تعزیری به رسمیت شناخته شوند. بااین حال، یافته های حاصل از مطالعات تجربی در جرم شناسی و کیفرشناسی، از یک سو و انعطاف پذیری مجازات های تعزیری از باب «التّعزیرُ بما یراهُ الحاکم» ازسوی دیگر، موجب شده است تا گفتمان مدرنیسم کیفری نیز به عنوان یک گفتمان غالب در مجازات های تعزیری دارای اثر باشد.Discourse Analysis of Taʿzīr Punishments in the Iranian Penal System
Following the Islamic Revolution and the emphasis on the Islamization of laws, Taʿzīr punishments were officially recognized for the first time in the Islamic Penal Code. The introduction and expansion of Taʿzīr punishments within Iran’s criminal law system has raised important questions regarding their interpretation and developments. Therefore, identifying the influential discourses in the formation of Taʿzīr punishments and the factors contributing to their hegemony (dominance) are key issues in the philosophical understanding of these punishments. The primary objective of this study is to clarify the role and impact of current discourses on the transformations occurring in the field of Taʿzīr punishments, employing the discourse analysis methodFindings reveal that three discourses have influenced the transformations of Taʿzīr punishments: 1) governmental jurisprudence 2) traditional jurisprudence and 3) penal modernism. In the early stages of the formation of Taʿzīr punishments, the governmental and traditional approaches were opposing discourses. During this period, the dominance of governmental jurisprudence over traditional jurisprudence led to the recognition of the paradigms advocated by supporters of governmental jurisprudence, such as the determination of Taʿzīr by the ruling authority, the specification of Taʿzīr, and their diversity as fundamental principles of Taʿzīr punishments. However, the findings of empirical research in criminology and penology, on the one hand, and the flexibility of Taʿzīr punishments under the principle “al-ta'zīru bimā yarahu al-ḥākīm” (Taʿzīr is at the discretion of the ruler) on the other hand have contributed to making the discourse of penal modernism also a dominant discourse in the realm of of Taʿzīr punishments.
تبلیغات
