واژگان پارسی و قافیه شعر تازی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
رواج واژگان بیگانه به ویژه پارسی در زبان عربی، از روزگار خلافت عباسی تاکنون، نگاه پژوهشگران را به خود جلب کرده و یادداشت های زیادی درباره این واژه ها و اصلشان در زبان پارسی و شیوه های تعریب و ضوابطش به نگارش درآمده، همان گونه که به ریشه های سیاسی، جغرافیایی و دینیِ گسترش این واژه ها در زبان عربی پرداخته شده است ولی آنچه کمتر و شاید هرگز از آن سخنی به میان نیامده نقش و کارکرد هنری این واژگان در شعر تازی است. اگر با نگاه تیزبینانه تر به جایگاه واژه های پارسی در شعر تازی بنگریم، درمی یابیم که بسیاری از آنها به مثابه قافیه به کار رفته اند و چون از ارزش والای هنری، موسیقایی و معنایی قافیه در این شعر آگاهیم، توان پنداشت که سرایندگان عربی زبان، آگاهانه و با هدف بهره گیری از ارزش های موسیقایی و معنایی این واژگان آنها را در قافیه به کار برده اند. نویسنده، در جستار پیش رو، نخست از برخی بیت ها، قطعه ها و قصیده هایی که سرایندگانشان از واژه های بیگانه و به ویژه پارسی در جایگاه قافیه بهره برده اند، یاد می کند و سپس از کارکرد فنّی یا انگیزه هنری کاربرد چنین واژگانی در این جایگاه سخن می گوید. ارزشمندترین کارکردهای هنری واژگان پارسی قافیه را می توان به درازا کشیدن چکامه های عربی، آشنایی زدایی معنایی نزد خواننده و کمک به اثربخشی موسیقایی شعر عربی دانست. سرایندگان برای بهره گیری از این ارزش ها واژه های پارسی قافیه را در ساخت های گوناگون اسمی، فعلی، وصفی و چه بسا ساخت هایی متفاوت با ساخت شناخته آنها میان مردم عرب زبان به کار برده و گاه ترکیب هایی دوبخشی از واژه های عربی و پارسی ساخته اند تا بتوانند این واژه ها را با دیگر واژه های عربی قافیه هم ساز و هم آوا کنند.Persian Words and Rhyme of Arabic Poems
The spread of foreign words, especially Persian, in the Arabic language, from the time of the Abbasid caliphate until now, has attracted the attention of researchers, and many articles have been written about these words and their origin in the Persian language, as well as their translation methods and rules. The political, geographical and religious spread of these words in the Arabic language has been discussed as well, but what is less and perhaps never mentioned is the artistic role and function of these words in Arabic poetry. If we take a closer look at the position of Persian words in Arabic poems, we find that many of them are used in rhymes, and since we know the high artistic, musical and semantic value of rhyme in Arabic poetry, we can assume that the Arab poets, knowingly and with a purpose taking advantage of the musical and semantic values of these words, have used them in rhymes. In the present essay, the author first mentions some verses, pieces and odes whose composers have used foreign words, especially Persian, in the rhymes, and then talks about the technical function or artistic motivation of using such words in this position. The most valuable artistic functions of Persian rhyming words can be considered as elongating Arabic odes, semantically defamiliarizing the verses in the reader's mind and contributing to the musical effectiveness of Arabic poetry. In order to take advantage of these values, the poets have used Persian rhyming words in various nominative, verbal, and adjective constructions, and sometimes constructions different from the known forms among Arab-speaking people. They have also made two-part combinations of Arabic and Persian words so that they can combine these words with other Arabic rhyming words.
تبلیغات
