تحلیل و پهنه بندی میزان آسیب پذیری شهری در برابر مخاطرات طبیعی، مطالعه موردی: شهر ایلام (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
با توجه به وقوع سیلاب مخصوصاً در سطح شهرها و به وجود آمدن خطرات جانی، مالی و محیط زیستی ناشی از افزایش آن، پهنه بندی مناطق سیل خیز از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی – تحلیلی ضمن شناسایی متغیرهای مؤثر در پهنه بندی خطر سیل؛ به دنبال پهنه بندی میزان آسیب پذیری شهر ایلام در برابر مخاطره سیل است. در این پژوهش در ابتدا متغیرهای اثرگذار بر پهنه بندی آسیب پذیری سیل بر اساس مطالعات مختلف شناسایی (11 متغیر)، سپس با استفاده از روش AHP و نظرات مربوط به 73 کارشناس و متخصص وزن مربوط به هرکدام از متغیرها در محیط Export Choice مشخص شد و درنهایت با استفاده از روش FAHP و در محیط GIS نقشه مربوط به پهنه بندی وضعیت آسیب پذیری شهر ایلام در برابر مخاطره سیل ترسیم شده است. در پهنه بندی میزان آسیب پذیری شهر ایلام در برابر سیل از 11 متغیر موردبررسی 3 متغیر فاصله از آبراهه با وزن 244/0؛ فاصله از رودخانه با وزن 126/0 و جهت شیب با وزن 102/0 بااهمیت ترین متغیرها هستند و نقش کلیدی در پهنه بندی میزان آسیب پذیری شهر ایلام در برابر سیل ایفا می کنند. همچنین محدوده وسیعی از شهر ایلام (1687 هکتار) دارای پتانسیل بالای آسیب پذیری از مخاطره سیل می باشد که ناشی از شرایط توپوگرافی و زمین شناسی خاص این محدوده می باشد. قسمت های شمال غربی، غرب و جنوب غربی و جنوب شهر ایلام در وضعیت آسیب پذیری کمتری نسبت به سایر مناطق شهر ایلام قرار دارند. همچنین بیشتر قسمت های مرکزی، شرق و شمال شرق ایلام در وضعیت آسیب پذیری بالا قرار دارند. در ادامه جهت کاهش میزان آسیب پذیری شهر ایلام در برابر سیل پیشنهادهایی ارائه شده است.Analysis and zoning of urban vulnerability against natural hazards The Case study of Ilam city
Due to the increasing incidence of floods, particularly in urban areas, and their associated risks to life, finance, and the environment, zoning flood-prone locations is of utmost importance. Therefore, current descriptive-analytical research aims to identify effective variables in flood risk zoning and assess the vulnerability of Ilam City to flood risk. The study identified factors affecting flood vulnerability zoning based on 11 variables sourced from different studies. The AHP method was then used to assess the opinions of 73 experts and weight experts, in relation to each variable, through the Export Choice software. Finally, the FAHP method was employed alongside GIS software to generate maps showing Ilam city's flood risk vulnerability zoning. When zoning Ilam city's vulnerability to floods, we examined 11 variables. Of these, three variables stand out: distance from waterways, with a weight of 0.244; distance from the river, with a weight of 0.126; and slope direction, with a weight of 1.102. These variables play a key role in determining the vulnerability of Ilam city to floods. A significant portion of Ilam city, spanning 1687 hectares, exhibits a high susceptibility to flood hazards due to its unique topographic and geologic features. The analysis of flood risk zoning in Ilam city indicates that the northwest, west, southwest, and south regions experience a lower level of vulnerability than other parts of the city. Conversely, a significant portion of the central, eastern, and northeastern regions of Ilam are vulnerable to such risks. In the following, suggestions have been made to reduce the vulnerability of Ilam city to floods.
تبلیغات
