پژوهش حاضر با هدف تبیین نابرابری جغرافیایی فرصت های دسترسی به آموزش عالی بین شهرستان های استان آذربایجان غربی انجام گرفته است. تحقیق حاضر توصیفی -تحلیلی و جامعه آماری شهرستان های استان آذربایجان غربی است. نمونه گیری به صورت سرشماری بوده است. شیوه جمع آوری آمار و اطلاعات به صورت اسنادی و پیمایشی است. در تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های تاپسیس، ضریب پراکندگی، تحلیل رگرسیون، تحلیل مسیر،و شبکه های عصبی استفاده شده است. نتایج رتبه بندی مناطق با استفاده از تکنیک تاپسیس نشان می دهد که بین شهرستان های استان نابرابری فرصت دسترسی به آموزش عالی وجود دارد و شهرستان ارومیه برخوردارترین و شهرستان چالدران محروم ترین شهرستان استان آذربایجان غربی اند. مدل ضریب پراکندگی برای اندازه گیری نابرابری نشان داد که بیشترین میزان نابرابری75/0 در شاخص آموزشی و کمترینمیزان نابرابری 46/0 در شاخص زمینهفردی و خانوادگی بوده است. براساس نتایج تحلیل مسیر شاخص آموزشی دارای بیشترین و شاخص توسعه یافتگی جغرافیایی دارای کمترین تأثیرات مستقیم بر نابرابری فرصت های دسترسی به آموزش عالی هستند. نتایج پیش بینی با استفاده از شبکه عصبی نیز نشان می دهد شاخص های آموزشی و شاخص های توسعه یافتگی جغرافیایی به ترتیب بیشترین و کمترین اهمیت را در پیش گویی نابرابری فرصت های دسترسی به آموزش عالی بین شهرستان های استان آذربایجان غربی داشته اند.نتایج مبیّن نیاز مناطق کمتر برخوردار از دسترسی به آموزش عالی به برنامه ریزی و توجه ویژه سیاست گذاران این حوزه به این نابرابری ها و عوامل مؤثر است.
