فیلم مستند توضیحی، در دهه 1930 از میان جنبش مستندسازی گریرسون سر برآورد و با استفاده از گفتار تفسیری «صدای خداگونه»، در خدمت اهداف آموزشی و تبلیغی قرار گرفت. این شیوه از مستندسازی در قالبی بلاغی و استدلالی، مخاطب خود را اغلب با استفاده از صدای یک راوی مورد خطاب قرار می دهد. مستند توضیحی با توجه به تحولات فنی و زیباشناختی و گسترش رسانه تلویزیون، در اواخر دهه 1950 به عنوان شیوه ای پرکاربرد و جدی در مستندسازی تلویزیونی تا به امروز به کار گرفته شده است. در ایران به دلیل شناخت ناکافی اکثر تهیه کنندگان و کارگردانان سینما و تلویزیون از قابلیت ها و نیز تحولات اخیر این شیوه، اغلب آنها با نگاهی کلیشه ای و تقلیدوار به تولید این نوع مستند پرداخته اند، بدون اینکه ویژگی های ساختاری آن را از جنبه های زیبایی شناسی، عمیقاً بشناسند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ساختار "فیلم مستند توضیحی" و نیز چگونگی استفاده از آن در مستندسازی تلویزیونی است. این پژوهش با روش کتابخانه ای- اسنادی و با هدف شناختِ ویژگی های پژوهشی، ساختاری، زیبایی شناسی و قابلیت های محتوایی مستند توضیحی و چگونگی به کارگیری آن ها در تولید این نوع فیلم مستند، انجام گرفته است
