طبیعت انسانی از دیدگاه کنفوسیوس و سعدی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

طبیعت وسرشت انسانی یکی از پیچیده ترین و پوشیده ترین موضوعاتی است که در کل تاریخ فرهنگی و اجتماعی بشر همواره مورد بحث ومناقشه بوده است. گروهی سرشت انسانی را مجبول بر خیر و گروهی مبتنی بر شر می دانند و گروهی دیگر اساساً ذات و سرشتی برای انسان قایل نیستند و تکوین شخصیت او را معلول و محصول آموزش و آمیزش های اجتماعی می دانند و هر گروه در تأیید معتقدات خویش، دلایل و براهینی اقامه می کنند. دو تن از بزرگ ترین متفکران و مصلحانی که در گذشته به سبب نوع شخصیت، اهداف و آرمان های انسانی، اجتماعی، سیاسی و اخلاقی عمیقاً بدین مسیله پرداخته اند و عوامل مکمل و مؤثر در تتمیم یا تخریب سرشت آدمی را بررسی نموده اند، یکی کنفوسیوس، حکیم چینی و دیگری شیخ اجل سعدی شیرازی در ایران است که به سبب دامنه نفوذ و استمرار و پایایی افکار و آثار آنان در زوایا و اعماق پنهانی دو ملت چین و ایران و امروزه در بخش بزرگ و شایسته توجهی از جهان، بررسی دقیق دیدگاه های آنان برای تصمیم گیری های کلان فرهنگی و اجتماعی در روزگار ما حایز کمال اهمیت است. این مقاله ابتدا به طبقه بندی دقیق آثار و نیز امکان یا عدم امکان تطبیق افکار این دو اندیشه ور به دلیل تفاوت زمان، مکان و زبان، و آنگاه به تحلیل مصداقی اندیشه ها و آرای سعدی و کنفوسیوس درباره سرشت انسان و عوامل مکمل و مخرب در تکوین آن می پردارد.