خوانشی تطبیقی ریشه های برخی الگوهای تزئیناتی در معماری سنتی مراکش

چکیده

تزئینات یکی از شاخص ترین مؤلفه هایی است که معماری سنتی مراکش با آن شناخته می شود و با توجه به اینکه نشانه شناسی جریانات تأثیرگذار در حوزه تزئینات با روایی بیشتری نیز انجام می پذیرد، پرداختن به ریشه شناسی الگوهای تزئیناتی می تواند بازنمایی صحیح تری از ریشه های کلیت معماری مراکش را رقم بزند. مبتنی بر بررسی های میدانی صورت گرفته، سه حوزه تأثیرگذاری زیبایی شناسی رومی، بربر و اسلامی به الگوهایی تزیینی دیواری در معماری مراکش شکل داده است. برهم نهی الگوهای رنگین بربری و هندسه نقوش اسلامی و نشانه ریسمانی بربری که بعدتر جایگزین نقش کلید قوس رومی در این گونه تزیینات می شود، بهره گیری از طرحواره های صدفی در مقیاس های مختلف و افزونه های رنگین نقوش هندسه اسلامی از این جمله اند. در این مقاله با معرفی ریشه های خالص این نقوش در نمونه های خالص تر مراکشی و سپس توضیح و تحلیل موارد اولیه تلفیقی و پس از آن نمونه های مرکب پیش رفته، سیر تحول این نقوش تبیین می شود. یافته ها دلالت بر ترکیب های دوتایی و سه تایی از این ریشه ها دارد.