پژوهش های جغرافیایی

پژوهش های جغرافیایی

پژوهش های جغرافیایی 1372 شماره 32

مقالات

۱.

تحلیلی از مسائل فنی حفاظت خاک در مدیریت حوضه رودخانه

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 15 تعداد دانلود : 930
"هرچشم اندازی نمایانگر روح عصر مربوط به خود می باشد" انسان در سراسر تاریخ بیش از هر چیز به زمین توجه داشته‘ ولی زمین کمتر از هر پدیده دیگری مورد شناسائی او قرار گرفته است. نگرش به زمین اغلب بعنوان یک ثروت و منبع تامین غذا و یا فضای حیاتی بوده و بندرت بعنوان مایه حیات و منبعی که دارای محدودیت های بسیاری است‘ مورد توجه قرار می گیرد. سوء مدیریت و بهره برداریهای نابجا از زمین باعث گشته که امروزه قسمت اعظم زمینهای قابل کشت بویژه در نزدیکی شهرهای بزرگ‘ قربانی گسترش شهرها‘ استخراج معادن‘ احداث جاده ها و یا فرسایش شوند. فرسایش خاک در طبیعت یک جریان دائمی است وطی قرنها تاثیر متقابل آب و هوا‘ سنگها‘ پوشش گیاهی و میکروارگانیزمها موجب ایجاد و جایگزینی خاک فرسوده شده است‘ اما معمولاً فرسایش ایجاد شده بوسیله انسان که ناشی از شدت بهره برداری ار اراضی‘ قطع درختان جنگلی‘ چرای بیش از حد‘ عدم توجه به طبیعت خاک و محیط آن و در عین حال صرف کار و منابع مالی کمتر برای حفظ کیفیت های خاک است‘ سریعتر از آنکه طبیعت بتواند خاک را بازسازی کند و یا اقدامات حفاظت خاک موثر افتد‘ آنرا از بین برده است. همان فرسایش خاک عاملی بوده که موجب افول بسیاری از تمدنها بویژه در دشتهای خاصلخیز حاصل از آبرفتهای رودخانه ای شده است. در عین حال کاربرد تکنولوژیهای موجود در بهره برداری از اراضی حوضه رودخانه ها نیز با فکر صحیحی همراه نبوده و نتایج نامطلوب بسیاری را ببار آورده است. بنابراین بهبود در وضعیت بهره برداری از منابع زمین و آب در این حوضه ها باید بخشی از زمینه های تحقیق را تشکیل دهد و به بهبود تکنولوژی پایدار منابع در یک حوضه‘ کنترل نمودن خاک در اثر فرسایش می باشد. بازگرداندن سیستم های در هم ریخته شده زمین و آب در حوضه رودخانه ها به همان اندازه که به تلاش علمی نیازمند است‘ به تلاشهای مربوط به زمینه های حقوقی‘ قانونی و اقتصادی – اجتماعی هم نیاز دارد. کانون بحثهای این مقاله بیشتر ابعاد فنی مسائل مربوط به فرسایش و حفاظت خاک را در بر می گیرد و ضمن انعکاس عملکرد سوء مدیریت منابع زمین در مفهوم فرسایش خاک‘ بحث از یک مدل دینامیک در فرسایش‘ به این مقاله امتیازی ویژه می بخشد. در پایان‘ معرفی اجزاء تشکیل دهنده یک برنامه حفاظت خاک به تضمین موفقیت در تلاش برای حفاظت این منبع با ارزش‘ کمک شایان توجهی می نماید.
۲.

سیاست خارجی گورباچف در خلیج فارس

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 751 تعداد دانلود : 478
پس از به قدرت رسیدن گورباچف در ماه مارس 1985‘ وی با معرفی یک سری طرحهای جدید تحت عناوینی چون پروستروئیکا (بازسازی و نوسازی اقتصادی)‘ گلاسنوست (آزادی بیان و ... ) و بالاخره تفکر نوین‘ نه تنها در سیاست داخلی‘ بلکه در سیاست خارجی شوروی نیز در صدد ایجاد تحول و دگرگونی برآمد. موضوع قابل توجه آن است که اجرای این برنامه ها و ایجاد تحولات در داخل‘ نظیر تعدیل سیستم اقتصادی از اقتصاد متمرکز دولتی به سوی اقتصاد بیشتر آزاد خصوصی‘ تغییر در سیاست مهاجرت یهودیان‘ آزادی فعالیتهای سیاسی در داخل و غیره‘ در واقع به گورباچف این امکان را داد که پیش شرطهای تحول در سیاست خارجی نظیر داشتن روابط نزدیک تر با غرب را بدست آورد. در عین حال تحولات در سیاست خارجی خود عاملی بود که از آن کانال‘ موتور تحرک تغییرات داخلی می توانست به گردش خود ادامه دهد. کوشش برای پایان دادن به جنگ سرد‘ توافقهای خلع سلاح‘ ورود وسیع تر به بازارهای جهانی و امکان دسترسی به منابع مالی و تکنولوژی غرب‘ همگی به عنوان پشتوانه اصلی و بینادی ادامه موفقیت آمیز تحولات داخلی دیده می شد. البته قطب رقیب یعنی جهان کاپیتالیستی – صنعتی‘ این تحولات را در جهت منافع خود می دید و آنرا تشویق می کرد.
۳.

جغرافیای جمعیت جوان (روندها و چشم اندازها)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 66 تعداد دانلود : 684
پراکندگی جغرافیایی جمیعت جوان: سازمان ملل متحد معمولاً گزارش های جامعی را ارائه می دهد که حاصل بررسی مآخذ و مدارک متعدد و مراجع و منابع بسیار شناخته شده است. در این گزارش ها‘ ساختار توسعه انسانی در واحدهای متشکل سیاسی جهان و در ابعاد سیاسی‘ اقتصادی و اجتماعی آن با موشکافی‘ دقت و صراحت و بی پروایی و بی طرفی ویژه ای تجزیه و تحلیل شده و به اتکای آمار‘ شواهد و نمودارهای مراجع معتبر بین المللی‘ پیشرفت ها و پسرفت ها‘ توسعه و تنگنا و همچنین چشم اندازهای آینده‘ به تصویر کشیده می شود. در این گزارش ها متخصصان و پژوهشگران به لزوم مشارکت و همیاری هر چه بیشتر مردم جهان و به ویژه در کشورهای عقب مانده جهان تاکید می ورزند تا از منابع غنی اما حیف و میل شده این کشورها و از استعدادهای پنهان و بالقوه ای که امروزه دچار فقر و بدبختی و جنگ و فلاکت اند‘ برای سازندگی فرداها حداکثر استفاده بعمل آید. تلاش بر این است که گزیده هایی از این گزارش ها که از: بخش آمار سازمان ملل‘ بخش جمعیت سازمان ملل‘ مرکز سازمان ملل برای توسعه اجتماعی و امور انسانی‘ اداره سازمان ملل در وین‘ دانشگاه سازمان ملل‘ کمسیون اقتصادی سازمان ملل برای آفریقا‘ کمسیون های مشابه برای آسیا و اقیانوس آرام‘ اروپا‘ آسیای غربی‘ آمریکای لاتین و حوزه کارائیب‘ F.A.O ‘ سازمان بین المللی کار‘ سازمان دریایی بین المللی‘ مرکز بازرگانی بین المللی‘ صندوق کودکان سازمان ملل متحد‘ سازمان آموزش علمی و فرهنگی سازمان ملل‘ سازمان توسعه صنعتی‘ برنامه محیط زیست سازمان ملل‘ صندوق جمعیت سازمان ملل‘ سازمان توسعه صنعتی‘ برنامه جهانی غذا‘ سازمان بهداشت جهانی‘ صندوق بین المللی پول‘ بانک جهانی‘ سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه و تعداد قابل ملاحظه دیگری از مجامع مشهور بین المللی ‘ گرفته شده است‘ بطور فشرده و با نگاهی کوتاه و گذرا و از دیدگاهی جغرافیایی نقل گردد.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۳