پژوهش در آموزش زبان و ادبیات فارسی
پژوهش در آموزش زبان و ادبیات فارسی دوره 4 پاییز و زمستان 1402 شماره 2 (پیاپی 11)
مقالات
حوزه های تخصصی:
هدف مطالعه حاضر بررسی و تحلیل فرآیند آموزش زبان فارسی به دانشجویان غیر فارسی زبان دانشگاههای علوم پزشکی کشور است. پژوهش به روش کیفی و از طریق مصاحبه با دست اندرکاران اجرائی انجام شد. جامعه پژوهش را دانشگاههای علوم پزشکی قطب کشور واقع در استان تهران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل می دادند. مصاحبه ها به روش تحلیل محتوا و با نرم افزار MAXQDA10 تحلیل شد. مفاهیم منتج از مطالعه عبارت بودند از: 1)عوامل موثر بر ضرورت یادگیری زبان فارسی: دانشی(5 عامل)، فردی(6 عامل)، دانشگاهی(7 عامل)، و بین المللی(3 عامل)؛ 2)چالشهای آموزش زبان فارسی: دانشی(9 چالش)، نرم افزاری(7 چالش)، فردی(1 چالش)، دانشگاهی(20 چالش)، نهادهای آموزشی(2 چالش)، و بین المللی(1 چالش)؛ 3)فرصتهای آموزش زبان فارسی: دانشی(5 فرصت)، نرم افزاری(4 فرصت)، فردی(2 فرصت)، دانشگاهی(4 فرصت)، و نهادهای آموزشی(3 فرصت). ضروری است مدیران حوزه آموزش علوم پزشکی پیشنهادات و راهکارهای هفتگانه حاصل از مطالعه حاضر را در برنامه ریزی ها، طرح ریزی ها و فعالیتهای دانشگاهی مدنظر قرار دهند.
نقد و تحلیل تصاویر کتاب فارسی چهارم دبستان و بررسی ارتباط آن ها با متن درس
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، تحلیل وضعیت کیفیت و ارتباط تصاویر کتاب فارسی پایه چهارم دبستان با متن دروس مورد نظر است. روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و از نظر شیوه جمع آوری داده ها، کیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه مورد مطالعه شامل کتاب فارسی پایه چهارم ابتدایی چاپ سال 1401 است و روش انجام این تحقیق، روش نمونه گیری تمام شماری است؛ به صورتی که همه تصاویر کتاب فارسی چهارم بررسی شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که 44 درصد صفحات این کتاب حاوی تصویر است. همچنین میزان ارتباط 91 درصد این تصاویر با متن دروس رعایت شده است. در نتیجه از نظر ارتباط تصاویر با متن درس در مواردی نیازمند توجه بیشتر و بازنگری مطلوب است. میزان انطباق تصاویر با مسائل فرهنگی و نیازهای روز جامعه نیز تا حدود زیادی رعایت شده؛ به صورتی که 91 درصد تصاویر فارسی پایه چهارم با فرهنگ و مسائل روز همخوان است.
بررسی بیش فعالی همراه نقص توجه با اختلال یادگیری نمونه موردی یکی از دانش آموزان پایه هشتم
حوزه های تخصصی:
اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه و مشکل در یادگیری، از مهم ترین اختلال های روان پزشکی در کودکان است که تا نوجوانی و بزرگ سالی هم ممکن است ادامه داشته باشد. هدف این مطالعه، بررسی بیش فعالی همراه نقص توجه با اختلال یادگیری نمونه ی موردی یکی از دانش آموزان پایه ی هشتم است. روش پژوهش به صورت مشاهده ی مستقیم رفتار در کلاس و بررسی روند نحوه ی انجام تکالیف محوله و دیگر ابزار پژوهش استفاده از پرسش نامه ی استاندارد محقق ساخته است که به منظور تحلیل داده ها، از از نرم افزار SPSS استفاد شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان داد که یکی از عوامل رفتاری در دانش آموزانی که دارای اختلال یادگیری هستند، اهمال کاری یا واگذار کردن کارها و تکالیف محوله به آینده است؛ به گونه ای که در نتایج پژوهش مشخص شد، دانش آموز مورد مطالعه هم در انجام تکالیف اهمال کاری می کرد که با تمرکز بیشتر معلم بر روی این دانش آموز به حل تکالیف و گرفتن نمره ی مطلوب در فعالیت ها می توان رسید. همچنین تحلیل داده های آماری، سه اختلال تکانشی بودن، بیش فعالی و بی توجهی را در این دانش آموز نشان داد.
بنیان های تربیتی کودک در گفتمان سعدی و مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
حوزه های تخصصی:
هدف: این جستار با هدف بازشناسی مبناهای محیط گرایی و ذات گرایی در تربیت کودک در اندیشه سعدی و مقایسه با جایگاه همین مبناها در مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انجام گرفت. روش و مواد: روش انجام مطالعه، کتابخانه ای بود که با مراجعه به منابع و اسناد مرتبط با موضوع انجام شد. اسناد مورد نظر به صورت نظری و هدفمند از دو اثر سعدی به نام بوستان و گلستان و مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش انتخاب گردید. واحد نمونه متناسب با مطالعات کتابخانه ای با مراجعه به اسناد انتخاب شده، باب های مربوط به تربیت در دو اثر گلستان و بوستان و متن مبانی نظری سند تحول انتخاب شد. داده ها با کمک فیش برداری و یادداشت برداری گردآوری و با استفاده از روش مرور و تحلیل متن، مورد واکاوی قرار گرفتند. یافته ها و نتیجه گیری: در فرایند گردآوری، تحلیل و مقایسه داده های استخراجی از متون در نهایت، سه رویکرد از هم تفکیک شد که مقوله ی تربیت را از زاویه متفاوتی بررسی کردند: دیدگاه ذات گرایی، دیدگاه محیط گرایی و دیدگاه تلفیقی(ذات گرایی/محیط گرایی). در نتیجه تحلیل ها مشخص شد که سعدی مقوله تربیت را از زاویه ی هر دو رویکرد مدنظر داشت و هر دو عامل (وراثت و محیط) را در چگونگی تربیت مؤثر می دانست. رویکرد کلی مبانی نظری سند تحول نیز همسو با نگرش سعدی یک رویکرد تلفیقی به مقوله تربیت داشت، هرچند در نهایت اراده ء فرد را تعیین کننده معرفی کرده است.
بررسی ادبیات جهان در کتاب های متوسطه سال تحصیلی 1300 - 1400 از نظر محتوا
حوزه های تخصصی:
استفاده از ادبیات جهان دربرنامه درسی ایران ودرس فارسی و کتاب آن به عنوان مهمترین ابزار آموزش زبان رسمی اهمیت بسیاری دارد؛ بخصوص در دوره متوسطه که مقدمه ورود دانش آموزان به عرصه های شغلی یا ادامه تحصیل در آموزش عالی است و به سبب گسترش قابلیت ذهنی و روحی آنان در این سن کتابهای فارسی این مقطع می تواند زمینه ساز ارتباط گسترده تر ایشان با آثار برجسته ادبی و ترغیب به مطالعات بعدی باشد. علاوه بر این آشنایی با ادبیات جهان می تواند زمینه ساز آشنایی دانش آموزان با اندیشه ها و مضامین شاهکارهای ادب جهان شود. از این رو پژوهش پیش رو در تلاش است که به روش تحلیلی –توصیفی به بررسی محتوایی نمونه های ادبیات جهان مندرج در کتابهای فارسی این دوره بپردازد و نشان دهد که آثارمندرج در این کتابها دارای چه محتوایی می باشد و نتایج به دست آمده از بررسی پژوهشگر حاکی از آن است که مضامین و محتوای استفاده شده در آثار گزیده ی ادبیات جهان بیشتر به مبانی اخلاقی، خودسازی، عشق و محبت، ادب پایداری، آوارگی و مبارزه با ظلم و ستم اختصاص دارد
چگونه توانستم مشکلات املایی را در دانش آموزان پایه ششم بهبود بخشم
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف بهبود مشکلات املایی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی دبستان بهار شهرستان الیگودرز صورت پذیرفت. تحقیق حاضر از نوع، تحقیقات توصیفی است که به صورت اقدام پژوهی انجام شد. جامعه آماری پژوهش تمام دانش آموزان پایه ششم ابتدایی دبستان بهار شهرستان الیگودرز بودند که در سال تحصیلی 1402- 1401 به تحصیل اشتغال داشتند و کل جامعه آماری که 28 نفر بودند به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات از نوع مشاهده و بررسی املا دانش آموزان است. برای بهینه سازی روش آموزش املا (به عنوان یک ماده درسی که قابل آموزش است؛ نه به عنوان یک درس که همیشه ارزشیابی می شود)، در کنار روش مرسوم دیکته گویی از روش های نوین آموزش املا، ارائه کاربرگ های آموزش املا، روش های تقویت حافظه دیداری و... بهره گرفته شد و کلمات در قالب اسلاید در اختیار دانش آموزان قرار گرفت. بر اساس نتایج، راهکارهای اجرا شده بر خطاهای املایی دانش آموزان پایه ششم ابتدائی تأثیر دارد و مهارت های نوشتاری، دقت و توجه و حافظه دیداری آنها بهبود می یابد و مطالب را بهتر به یاد می آورند.