مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای

مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای

مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره سوم زمستان 1401 شماره 4 (پیاپی 10)

مقالات

۱.

بررسی و تحلیل طرح راهبردی توسعه شهری (CDS) کازرون با رویکرد توسعه پایدار شهری

کلید واژه ها: توسعه پایدار توسعه شهری فرایند تحلیل سلسله مراتبی استراتژی های توسعه شهری شهر کازرون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۵۴
زمینه و هدف: توسعه پایدار راهکاری است ایدئولوژیک برای برون رفت از مشکلات کنونی گریبانگیر شهرهای درحال توسعه برای حرکت به سوی آینده ای روشن که منابع محیطی جهت استفاده نسل های بعدی حفظ شده است. شهرگرایی به سرعت درحال گسترش است، بهره کشی از منابع و تولید زباله افزایش می یابد و خزش شهری بصورتی بلدوزرگونه اراضی بکر را به مصارف شهری می رساند. شهر کازرون در آینده با چالش های جدی توسعه مواجه خواهد بود؛ در چنین شرایطی سوال این است که چه راهبردهایی برای توسعه آتی شهر می توان ارائه داد و اصولاً رویکرد توسعه پایدار در چه ابعادی و با چه پاسخ هایی ارائه می شود؟ به نظر می رسد توسعه پایدار بتواند با ارائه راهکارهای هوشمندانه و توسعه اندیشیده، تأمین نیازهای نسل های آینده را تضمین نماید. پایگاه تئوریک این پژوهش مبتنی بر مطالعات اسنادی- کتابخانه ای بوده و معیارهای موردنظر را مشخص می سازد.روش: داده های پژوهش مرتبط با نمونه موردی از طریق مشاهدات میدانی، مصاحبه های عمیق و مراجعه به نهادهای دخیل توسعه گردآوری شده و در فرایندی از تکنیک دلفی، بصورت جدول SWOT مورد تدوین و آنالیز قرار گرفته است. راهبردهای مستخرج از جدول سوات تحت ارزیابی با منطق AHP قرار گرفته و به کمک فرایند رفت و برگشتی دلفی، امتیازات هر راهبرد در نرم افزار Expert Choice محاسبه گردید.یافته ها و نتیجه گیری: یافته ها نشان می دهد رعایت عدالت اجتماعی، ارتقای رفاه همگانی، رونق اقتصادی، شیوه های حمل و نقلی پایدار و راهبری هوشمندانه انرژی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی خواهند توانست مؤثرترین شیوه های برخورد با چالش پیش روی توسعه شهر کازرون باشند.
۲.

بررسی و تحلیل میزان تأثیر معیارهای اقلیمی در طراحی مساکن روستایی (مطالعه موردی: شهرستان های دهلران و ایوان استان ایلام)

کلید واژه ها: مسکن بافت روستایی معماری پایدار طراحی اقلیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۵۴
بشر همواره به دنبال راهی برای رفع نیازهای خود بوده است. از ابتدای تاریخ، مسکن مکانی برای نیل به این خواسته منطقی بوده است و با شکل گیری مساکن در کنار هم کیفیت راه خود را به سوی کسب آرامش طی نموده است. از طرفی شرایط محیطی و اقلیمی در شکل گیری مسکن در روستاها اثرگذار بوده و از الگوهای مناسبی در یک فرایند تاریخی در جهت توسعه پایدار پیروی نموده است. بر اساس تجربه های روستاییان برحسب نیازهای معیشتی و اقلیمی در طول تاریخ می توان الگوی مناسب مسکن روستایی را مورد تحلیل قرارداد و با کشف و معرفی این الگوها می توان آن ها را به صورت بخشی از اصول و ضوابط هویت ساز مسکن روستایی مورداستفاده قرارداد. استان ایلام، دارای چهار اقلیم در سطح خود می باشد که سبب شده الگوهای متنوعی در شکل گیری بافت های روستایی و شهری پدید آید. اقلیم در شکل گیری فرم، جهت گیری و استقرار ساختمان، بافت و دیگر خصوصیات مسکن نقش به سزایی داشته است. هدف از انجام این تحقیق رعایت الزامات لازم جهت طراحی بهینه ترین الگوی مسکن روستاییان در نواحی مختلف استان ایلام بوده که نیاز اساسی مهندسان برای طراحی های معمارانه و سازه ای این مساکن می باشند. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بوده که به صورت میدانی از طریق توزیع پرسشنامه و غیرمستقیم به صورت کتابخانه ای انجام شده است. با استفاده از ابزار پرسشنامه مقایسه زوجیAHP نمودارهای لازم به دست آمده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، در طراحی مسکن روستایی شهرستان دهلران و ایوان از میان عوامل اقلیمی، در شهرستان ایوان بارش به میزان 833/0 بیشترین تأثیر و در شهرستان دهلران تابش به میزان 875/0 بیشترین تأثیر را دارد.
۳.

تبیین مبانی و اصول تعریض خیابان های شهری با رویکرد آموزه های اسلامی و فرهنگ ایرانی (خیابان سنایی مشهد)

کلید واژه ها: تعریض خیابان ها آموزه های اسلامی فرهنگ ایرانی خیابان سنایی مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۷۹
یکی از موضوعاتی که شهرهای امروز ایران با آن مواجه اند، موضوع تعریض خیابان های شهری است. تعریض خیابان های شهری در بافت قدیم شهرها موجب ایجاد بروز مشکلات متنوع در جنبه های مختلف شهر می شود. هدف از انجام این پژوهش بررسی مشکلات خیابان های در حال تعریض و تعریض یافته و ارائه شیوه ای برای تعریض مطلوب تر است. همچنین این تحقیق به بیان راهکارهایی برای برنامه ریزی و طراحی مطلوب تر خیابان های در دست تعریض با تمسک بر آموزه های اسلامی و فرهنگ ایرانی می پردازد. جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده، برداشت های میدانی و مطالعات اسنادی و تحلیل اطلاعات و داده ها، به کمک بهره گیری از روش های توصیفی تحلیلی، مستندسازی و تحلیل گرافیکی صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق، بی توجهی به جداره های با ارزش و هویتمند خیابان ها، درختان کهنسال حاشیه خیابان های قدیمی و نیز نادیده گرفتن فرهنگ، دین و مذهب شهروندان و نیازهای آنها، مصالح و هنر بومی آنهاست. با عنایت به این نوشتار می توان گفت خیابان سنایی (به عنوان نمونه مورد مطالعه) که چندین دهه است درگیر تعریض می باشد و طی این سال ها دچار بی نظمی و آشفتگی در موضوعات ترافیکی، کالبدی، بصری و زیست محیطی گشته، انتخاب شده است. برای تعریض این خیابان پیشنهاد شد که از یک جداره عقب نشینی صورت گیرد تا هم یک جداره باقی بماند و هم درختان کهنسال قطع نشوند. توجه و تاکید بر هنر، مصالح بومی، آموزه های اسلامی و فرهنگ ایرانی تا حد قابل توجهی می تواند آثار سوء تعریض خیابان های شهری را کاهش دهد و خیابان حاصل از تعریض می تواند از هویت، پایداری و کیفیت قابل قبولی برخوردار باشد.
۴.

آینده پژوهی توسعه شهر هوشمند در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر

نویسنده:

کلید واژه ها: آینده پژوهی شهر هوشمند شهرداری هوشمند شهرداری شاهین شهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۵۱
در شاهین شهر اقداماتی در خصوص شهر الکترونیکی توسط شهرداری انجام شده است، این شهر به عنوان پایلوت شهر هوشمند در کشور تعیین شده و در جمع شهرهای هوشمند با شعار: شهروند هوشمند، شهرهوشمند و شهرداری هوشمند، حرکت می کند. ساختار خشک مدیریت شهری در شهر شاهین شهر و شناخت ناکافی از قابلیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث کندی هوشمندسازی در شاهین شهر شده است. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر شناسایی مهمترین شاخص های توسعه شهر هوشمند در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر بود. از این رو روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انتخاب شد. در گام اول از پژوهش فهرستی از عوامل اولیه که توسعه شهر هوشمنددر معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر نقش دارند، به عنوان متغیر های تحقیق، با بهره گیری از منابع اسنادی و پژوهش های پیشین و پرسشنامه دلفی متخصصین شناسایی شدند. در ادامه با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل و نرم افزار میک مک، میزان تأثیرگذاری عوامل اولیه بر روی یکدیگر در قالب پرسشنامه کارشناسان ارزیابی شد. نتایج  مطالعات نشان می دهد که هفت عامل کلیدی در توسعه شهر هوشمند در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر نقش دارند. این هفت عامل شامل بهبود دسترسی به خدمات به کمک فناوری، میزان مشارکت سیاسی شهروندان، میزان رضایت از شفافیت بروکراسی، ایجاد پتلفرم شبکه ای برای همکاری همه ذی نفعان، مهیا بودن زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری، استفاده از فناوری اطلاعات در جهت کاهش روند مبتنی بر کاغذ و ارائه خدمات عمومی آنلاین به شهروندان می شود.
۵.

بررسی و ارزیابی تاب آوری مؤلفه های کالبدی بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی؛ بافت فرسوده شهر مسجدسلیمان)

کلید واژه ها: ارزیابی تاب آوری کالبدی بافت فرسوده شهر مسجدسلیمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۱۲۳
یکی از معضلات جدی که بسیاری از شهرهای ایران با آن روبه رو هستند، فرسودگی بافت های شهری است. فرسودگی معرف وجود شرایطی است که زندگی انسان را در ابعاد مختلف تهدید می کند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی تاب آوری مؤلفه های کالبدی بافت فرسوده ی شهری در شهر مسجدسلیمان است. این پژوهش به عنوان یک مطالعه نظری کاربردی بر مبنای شیوه ی توصیفی – تحلیلی انجام شد. شیوه جمع آوری اطلاعات تلفیق دو روش کتابخانه ای و میدانی می باشد. در این مطالعه، از منابع علمی معتبر داخلی و خارجی و گفت وگو با افراد متخصص بهره گرفته شد. به علاوه، با استفاده از یک پرسشنامه محقق ساخته و بهره گیری از روش وزن دهی سلسله مراتبی فازی (FAHP) و استفاده از تکنیک میانگین هندسی باکلی، اوزان نسبی معیارها محاسبه گردید. براساس نتایج به دست آمده، اغلب متغیر های مؤثر بر تاب آوری کالبدی مانند: اسکلت ساختمان، جنس مصالح، تعداد طبقات، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه، تعداد واحد و عرض معابردر بافت فرسوده شهر مسجدسلیمان غیر تاب آور و یا با تاب آوری کم هستند و بر اساس شاخص های 7 گانه مورد مطالعه، محدوده مورد مطالعه در شهر مسجدسلیمان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. در واقع می توان گفت که بیش از نیمی از بافت فرسوده در شهر مسجدسلیمان (80.2 درصد)، دارای تاب آوری نامطلوبی است. ترتیب تأثیر مؤلفه های تاب آوری کالبدی در بافت فرسوده شهر مسجدسلیمان، بر اساس اوزان آن ها، به ترتیب از کم به زیاد عبارت است از: تعداد واحد، تعداد طبقات، عرض معابر، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه، اسکلت ساختمان و جنس مصالح.
۶.

بررسی سرمایه گذاری در استان زنجان در یک بازه ده ساله (1400- 1390)

کلید واژه ها: سرمایه گذاری داخلی و خارجی رشد اقتصادی استان زنجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۷۴
زمینه و هدف: یکی از عوامل کلیدی تولید که سبب توسعه یافتگی در میان کشور ها می شود تزریق سرمایه است که می تواند تأثیری مثبت بر رشد اقتصادی، درآمدسرانه و اشتغال داشته باشد. افزایش سرمایه گذاری از پس اندازهای غیر فعال سبب رشد- توسعه اقتصاد و بهبود مولفه های اقتصاد کلان نیز می شود. در پژوهش حاضر، با بررسی ها و کاوشهایی در زمینه سرمایه گذاری داخلی و خارجی استان زنجان با پتانسیل بالا در کشور ایران، انتخاب شده است .این استان با توجه به ظرفیتهای سرمایه گذاری، همسایگی با هفت استان دیگر، نزدیکی به پایتخت کشور و تاریخچه آن نشان میدهد، قطب مناسبی برای تحقیق حاضر می باشد. هدف این مقاله بررسی تاثیر سرمایه گذاری های داخلی  بر سرمایه گذاری خارجی و سرمایه گذاری خارجی بر روی سرمایه گذاری داخلی در استان زنجان است.روش بررسی: مدل نظری این مقاله،  دنبال کننده نظریه اسکروپووا 2015 است و داده های سالانه با رگرسیون خطی برای دوره 1390-1400 مورد آزمایش قرار گرفته است.یافته ها و نتیجه گیری: در نهایت نتیجه نشان میدهد که، سرمایه گذاری داخلی و خارجی در استان زنجان رابطه معنی داری نداشته و روی هم تأثیر قابل توجهی ندارند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۵