بحران پژوهی جهان اسلام (سیاست پژوهی جهان اسلام سابق)

بحران پژوهی جهان اسلام (سیاست پژوهی جهان اسلام سابق)

سیاست پژوهی جهان اسلام دوره 8 زمستان 1400 شماره 23

مقالات

۱.

بررسی ولایت فقیه در اندیشه سیاسی علامه مصباح یزدی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: علامه مصباح یزدی ولایت فقیه عصر غیبت اندیشه سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۱۵۰
هدف پژوهش حاضر واکاوی نظریه ولایت فقیه در اندیشه سیاسی علامه مصباح یزدی می باشد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و به طور عمده بر مستندات، سخنرانی ها و کتب ایشان استواراست . نتایج حاکی از آن بوده که ولایت فقیه در اندیشه سیاسی علامه مصباح یزدی یک بحث کلامی و فقهی است و تمام اختیارت امام معصوم (ع) را برعهده دارد. ایشان در اثبات ولی فقیه به دو دلیل عقلی و نقلی استناد می کند. ایشان در مورد ادله عقلی این نکته را یادآور می شود که عقل از منابع چهارگانه استنباط حکم شرعی است و از این رو، ارزش استناد به دلیل عقلی برای اثبات ولایت فقیه کم تر از ارزش استناد به ادله نقلی و آیات و روایات نیست.
۲.

نقش سیاست گذاری اجتماعی در تقویت گرایش اعضای جامعه به هویت ملی

کلیدواژه‌ها: هویت ملی سیاست گذاری اجتماعی عدالت اجتماعی دولت اعضای جامعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴ تعداد دانلود : ۱۱۷
هدف این پژوهش، بررسی چگونگی نقش سیاست گذاری اجتماعی در تقویت گرایش اعضای جامعه نسبت به هویت ملی خود است. روش این پژوهش، توصیفی– تحلیلی، رویکرد آن نظری می باشد. یافته های پژوهش نشان داد که نیاز به عدالت اجتماعی و دسترسی برابر به منابع و امکانات، رابطه مهمی با موضوع هویت ملی دارد. برآورده شدن نیازهای اعضای جامعه می تواند موجب تقویت گرایش آنان به هویت ملی شان گردد و عدم تأمین نیازها، این گرایش را تضعیف می کند. هنگامی که دولت به عنوان نهاد اصلی سیاست گذار در کشور، بتواند منابع را به طور عادلانه توزیع کند، به تقویت گرایش مردم به هویت ملی کمک می نماید. نکته اساسی این است که دولت ها عمل توزیع را ازطریق فرایند سیاست گذاری اجتماعی به انجام می رسانند و در صورت اجرای صحیح این سیاست است که می توانند بر گرایش افراد به هویت ملی بیافزایند. به طور کلی سیاست گذاری اجتماعی با تدارک رفاه برای اعضای جامعه و ایجاد رضایت در آنان، موجب ارتقای میزان پیوستگی آنان به نظام سیاسی و اجتماع ملی و در نهایت تقویت تعلق خاطرشان به هویت ملی خود می شود.
۳.

بازخوانی جنبش اصلاح دینی (پروتستانیسم) از دیدگاه سیاسی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: جنبش اصلاح دینی مارتین لوتر پروتستان پاپ انگلستان کلیسای ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۰۶
هدف پژوهش حاضر بررسی جنبش اصلاح دینی پروتستان از منظر و رویکردی سیاسی است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که جنبش اصلاح دینی برخلاف آنچه تصور می شود، یک جنبش مذهبی برای احیای دین و جلوگیری از سوءاستفاده از دین مسیحیت توسط کشیشان و پاپ نبود؛ بلکه خود یک جنبش سیاسی علیه پاپ و حاکمیت مطلقه آن بود. حاکمیت مطلقی که موجب می شد هچ یک از پادشاه های نوظهور آن زمان نتوانند علیه تقسیم جهان میان دو امپراتوری اسپانیا و پرتغال که توسط پاپ انجام گرفته بود، اقدامی نماید. بدین ترتیب، این قدرت های نوظهور درصدد تضعیف موقعیت و نفوذ پاپ برآمدند. تأثیر این جنبش در اروپا در کشورها و مناطق گوناگون متفاوت بود، یعنی در مناطقی که پادشاهان آن مخالف پاپ بودند و خواستار حضور قدرتمند درصحنه جهانی، این جنبش با موفقیت همراه گردید؛ اما در مناطقی که خواستار حضور در صحنه جهانی نبودند و پادشاه، آن قدرت لازم برای جنگ در مقابل پاپ و هوادارانش را نداشت این جنبش نتوانست موفقیت چندانی کسب نماید. این جنبش همچنین، موجب متولد شدن دولت – ملت ها در صحنه جهانی گردید.
۴.

جایگاه رهبری در نظام سیاسی از نظر آیت الله خامنه ای

کلیدواژه‌ها: آیت الله خامنه ای رهبری کارکردگرایی مرکز تصمیم گیری نظام سیاسی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۹
هدف اصلی پژوهش حاضر جایگاه رهبری از منظر آیت الله خامنه ای بوده است. در مهمترین مرکز تصمیم گیری در چارچوب کارویژه های نظام اسلامی به این مسأله پرداخته شده است که ازمنظر آیت الله خامنه ای چه فرد یا نهادی، مسائل اصلی سیاست جامعه اسلامی را تشخیص و شناسایی می کند. در دامنه قدرت نیز قلمرو اختیارات رهبری مورد مداقه قرار گرفته شده است. اینکه گستره قدرت رهبر در نظام سیاسی اسلام محدود به حوزه عمومی است یا قلمروهایی از زندگی خصوصی افراد را نیز در بر می گیرد. پرسشی که در پژوهش مورد بررسی قرار گرفته این است که: از منظر آیت الله خامنه ای، رهبری در نظام سیاسی اسلام دارای چه جایگاهی است؟ در پاسخ به این پرسش، این فرضیه مطرح می شود که «از منظر آیت الله خامنه ای، مهمترین مرکز تصمیم گیری مردم هستند و دامنه قدرت رهبری در چارچوب قوانین و جریان قدرت از قائده هرم جامعه است». در این تحقیق با استفاده از چارچوب نظری کارکردگرایی، مهمترین مرکز تصمیم گیری و دامنه و جریان قدرت رهبری در نظام سیاسی اسلامی را از منظر مقام معظم رهبری با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفت. یافته پژوهش حکایت از آن دارد که آیت الله خامنه ای نهاد رهبری را ولی و نماینده عام مردم می داند که با انتخاب و اراده مردم، تصمیمات و اختیارات او قدرت اعمال پذیری پیدا می نماید؛ و رهبری با پیوند دادن اجزا به یکدیگر، نظم و ثبات را در سیستم برقرار می کند.
۵.

واکاوی کیفی جایگاه ساختاری مردم به مثابه سوژه سیاسی-اسلامی در جامعه انقلابی-اسلامی در چشم انداز فکری استاد مطهری (پرابلماتیک شدن سوژه و جامعه انقلابی در دستگاه نظری استاد مطهری مطهری)

کلیدواژه‌ها: مرتضی مطهری جمهوری اسلامی عقلانیت دینی معنویت محوری مردم پرابلماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۱۱۱
هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که استاد مطهری در صورت بندی اندیشه خود پیرامون انقلاب و جمهوری اسلامی، چه دلالت های تشریحی و ضمنی، از مفهوم انسان به مثابه سوژه سیاسی- اسلامی ارائه کرده است؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که استاد مطهری با تحلیلی مقایسه ای و به گونه ای نظام مند، صورت بندی بدیعی از انسان ارائه کرده است. به طوری که با تحلیل مقایسه ای، محتوای فلسفه سیاسی و انسان شناسی دینی را در کالبد مفهوم سوژه پیاده کرده که بنیان آن براساس ساخت عقلانیت دینی معنویت محور است.
۶.

بنیان های ژئوپولیتیکی تأثیرگذار شیعه در نظام منطقه ای خاورمیانه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بنیان های ژئوپولیتیکی شیعه نظام منطقه ای خاورمیانه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۹۶
هدف پژوهش حاضر بررسی بنیان های ژئوپولیتیکی تأثیرگذار شیعه در نظام منطقه ای خاورمیانه است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده، برای گردآوری داده ها، از روش کتابخانه ای و برای تکمیل پرسشنامه و تعیین نمونه آماری، با استفاده از جدول استاندارد مورگان، تعداد 269 نمونه انتخاب شد. با توجه به نتایج بدست آمده، وسعت جغرافیایی منطقه، اولین عامل تاثیرگذار بوده و موجب نقش آفرینی سیاسی شده و خود در پیوند با مفهوم قدرت بوده که امروزه شیعه به یک موضوع ژئوپلیتیک تبدیل شده است؛ زیرا نقطه ثقل جغرافیای شیعیان، مناطقی است که بر روابط قدرت در سطح منطقه و جهان تأثیرگذار است. وجود عتبات عالیات، عامل دوم تاثیرگذار بر شیعیان می باشد. اختلافات و وهابیت، عامل سوم تاثیرگذار بر ایجاد الگوها و کنش های متقابل شیعه در خاورمیانه هستند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۲