مطالعات دین پژوهی

مطالعات دین پژوهی

مطالعات دین پژوهی سال ششم بهار و تابستان 1401 شماره 11

مقالات

۱.

اثبات حجیت سنت اهل بیت علیهم السلام بر اساس حدیث ثقلین

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۹۷
  از بدو بعثت پیامبر اکرم (ص) دو چیز مهم در کنار یکدیگر بودند: قرآن کتاب خداوند و پیامبر اسلام(ص). یکی، کتابی نظری و مملو از دستورات مهم و حیات بخش و دیگری الگویی عملی که مفاد قرآن را به صورت عینی و عملی نشان می داد. این دو در کنار هم بهترین وسیله برای هدایت بشر بودند، ولی پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) این امر کجا محقق می شود و به دست چه کسی سپرده می شود. حضرت محمد (ص) پاسخ این سؤال را در مکان های مختلف و با بیانات گوناگون مطرح کرد. یکی از آنها حدیث ثقلین است که در آن به همراهی قرآن و عترت خودش تا روز قیامت اشاره می کند. تحقیق حاضر با هدف ارتقای سطح علمی نگارنده و محققین درصدد اثبات حجیت سنت اهل بیت (ع) براساس حدیث شریف هست. نتایج پژوهش پس از بررسی سندی و متنی روایت نزد شیعه و اهل سنت و بررسی دلالت آن، ثابت می کند همان گونه که قرآن ، عصمت، علم و وجوب اطاعت دارد عترت پیامبر (ص) هم معصوم، عالم و واجب الاطاعه هستند و این همان حجیت سنت اهل بیت (ع) است.                      
۲.

حکم رشوه غیر قضایی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۹۲
رشوه در بعضی از کشورها در حال تبدیل شدن به یک فرهنگ است. این مشکل اجتماعی باید از زاویه فقه بررسی شود. تحقیق حاضر، پدیده رشوه در مسائل اداری را بررسی و مصادیق آن را بیان می کند. نوشته پیش رو به روش توصیفی-تحلیلی و در محدوده فقه و به روش کتابخانه ای نوشته شده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر عبارتند از: آنچه از سوی راشی برای انجام کاری به مرتشی داده می شود، لزومی ندارد وجه نقد باشد، بلکه هرآنچه ارزش مالی دارد و یا در نزد رشوه گیرنده ارزش ویژه ای دارد مثل احترام، تکریم، ستایش و هر تلاش مدحت آمیز و ستایشگرانه کسی که رفع و رجوع پاره ای از کارها در دست اوست در حکم وجه نقد و مال است. حرمت مال الرشا به وسیله ادله اربعه مانند: آیات قرآن ، روایات معصومین (ع)، اجماع و عقل در باب قضا و غیر قضا به دست می آید.  
۳.

اشتراکات و افتراقات سبک زندگی اسلامی و غربی

تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۱۶۵
سبک زندگی، بخش حقیقی و اصلی تمدن اسلامی است و هدف دین اسلام و انقلاب اسلامى، ایجاد یک تمدن نوین اسلامى است که دو بخش اساسی دارد: ابزارى و متنى. سبک زندگی، همان عقل معاش یا نرم افزار تمدن است. در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به این موضوع توجه خاصی شده است؛ زیرا از سبک زندگی اسلامی، تمدن اسلامی به وجود می آید. هدف از پژوهش حاضر، بیان اشتراکات و افتراقات سبک ندگی اسلامی و غربی است که به روش توصیفی-تحلیلی و به صورت کتابخانه ای نوشته شده است. دستاورد های نوشتار حاضر عبارتند از: بخش فکر و اندیشه، مقوله هایی مثل ایمان به خدا و غیب، علم و آگاهی از واقعیت، توجه به الگوگیری از اهل البیت (ع) که از امتیازات سبک زندگی اسلامی است. در اوصاف فردی، مقوله هایی مثل لباس و پوشش، خوراک و آشپزی و...، همچنین در مبحث خانواده مقوله هایی مثل سبک ازدواج، سبک روابط اجتماعی در درون خانواده و... از امتیازات سبک زندگی اسلامی است. در حوزه اوصاف اجتماعی، مقوله هایی مثل انضباط اجتماعی و قانون مداری از اشتراکات سبک زندگی اسلامی و غربی است. در حوزه کسب و کار نیز دو عامل وجدان کاری و روحیه کار جمعی را می توان از اشتراکات دانست. در نتیجه ایمان و عمل صالح، ملاک و معیار اساسی سبک زندگی اسلامی و دستیابی به حیات طیبه است.  
۴.

مؤلفه های ارزش اجتماعی از منظر اهل بیت علیهم السلام

تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۵۸
ارزش ها از مهمترین مباحثی است که در برقراری نظم اجتماعی توجه جامعه شناسان را به خود جلب کرده است. ارزش های اجتماعی در جامعه اسلامی از دین و آیات قرآن و روایات اهل بیت (علیهم السلام)  گرفته می شود. ارزش های دینی در نظام ارزشی جامعه دینی از ضروری ترین ارزش هاست و هدف اصلی در زندگی، عملی ساختن آموزه های دینی در رفتارهای فردی و اجتماعی است. در این پژوهش که به روش کتابخانه ای و با رویکرد تحلیلی - توصیفی انجام شده است، نتایج پژوهش بیانگر این است که : مولفه های ارزش اجتماعی از منظر اهل بیت علیهم السلام در قالب هشت عنوان کلی وحدت و یگانگی، روابط بر پایه صمیمیت و خوش گمانی، قانون گرایی، امنیت اجتماعی، دیگر خواهی و حس انسان دوستی، همسانی مردم با حاکمان، تشویق نیکوکاران، آمادگی و پیشگیری از حوادث اجتماعی بیان شده است.
۵.

مؤلفه های صلح در خانواده

تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۶۸
یکی از مهمترین مسائل تربیت، اخلاق و فقه، مؤلفه های صلح در نظام خانواده است. صلح، مقوله ای مهم در ایجاد امنیت و آرامش نظام خانواده بوده و نقش بسزایی دارد. هرچه زوجین درک درستی از مؤلفه صلح در نظام خانواده داشته باشند در نوع رفتارشان نسبت به یکدیگر آن را به کار می بندند. نگارندگان با رجوع به منابع فقهی و با روش تحلیلی-توصیفی بعد از جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای به نتایج ذیل دست یافته اند. که از این مؤلفه صلح در نظام خانواده باتوجه به منابع فقهی جست وجو نموده شده است برای ما واضح وآشکار می شود که این مؤلفه تا چه مقدار در نظام خانواده ضرورت دارد وچگونه با پیاده نمودن آن درمتن زندگی صلح و امنیت را به خانواده و جامعه به ارمغان خواهد آورد. همچنین همیشه صلح در مقابل خشونت منطقی نیست بلکه در فقه اسلامی برای ایجاد صلح در خانواده و برقراری عدالت برخی مواقع صلح همراه با تادیب را توصیه می نمایند.