مطالعات دین پژوهی

مطالعات دین پژوهی

مطالعات دین پژوهی سال اول پاییز و زمستان 1396 شماره 2

مقالات

۱.

مهد تمدن ها در قرآن کریم

نویسنده:

کلید واژه ها: تمدن فرهنگ دین پیامبران قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹
تمدن و تمدن آفرینی در زندگی اجتماعی بشر از موضوعاتی است که همواره مورد توجه مورخان و اندیشمندان بوده و هست. با توجه به اینکه دنیای معاصر نیازمند شناخت و بهرهمندی از آموزههای ناب و حقیقی جهان اسلام است، این مقاله با استفاده از آیات قرآن کریم، منابع تفسیری و تاریخی و منابعی که به مسائل اجتماعی پرداختهاند، تمدن آفرینی را تبیین و بررسی می کند. در پژوهش حاضر پس از بررسی مفهومی واژههای تمدن، فرهنگ و دین، دین الهی به عنوان عامل تعیین کننده در ایجاد تمدن، فرهنگ و سبک زندگی معنوی و مادی جامعه بشری شناخته شده که از توانایی لازم در ایجاد تمدن پایدار، شکوفا و سعادتمندانه برخوردار است. هدف از این تحقیق بیان این مسئله است که دین و انبیاء الهی با ظهور در میان جوامع، پیامها و قوانین سیاسی، اجتماعی، تربیتی و اخلاقی ناب برای تمدنآفرینی و اداره جوامع انسانی آوردهاند؛ در نتیجه پیامبران الهی در ابعاد گوناگون معرفتی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به عنوان انسانهای برجسته الهی در میان بشریت نقش مؤثری در تصحیح عقاید، افکار، اندیشه و تمدن جامعه انسانی داشتهاند و تعالیم آنان نیروی لازم را برای ایجاد توسعه و تحول در تمامی بخشهای اجتماعی دارد.در تمدنهایی که محل ظهور انبیاء الهی بوده پیامبران همواره نقش اول را در تکوین ساختار تمدنها به ویژه در تعلیم و تربیت و چگونه زیستن انسان ها و مدیریت اجتماعی و معارضه با حکام جور را بر عهده داشتهاند و رهنمودهای آنها هدایتگر جامعه بشری در سخت ترین شرایط بوده است. در این مقاله سعی شده است مهد تمدنهایی که محل ظهور انبیاء الهی بوده و برخی عوامل فروپاشی آنها بررسی شود.
۲.

تاثیر شبکه های مجازی در هم گرایی و واگرایی جهان اسلام

نویسنده:

کلید واژه ها: همگرایی واگرایی جهان اسلام شبکه های اجتماعی مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱ تعداد دانلود : ۲۷۹
وحدت و اخوت اسلامی میان یک ملت و قوم، نیروها و امکانات را تقویت می  کند، اما تفرقه و اختلاف، نیروها و امکانات را از بین برده و آن ملت را تضعیف می  کند. دشمنان اسلام با توجه به جریان  های تکفیری و با دسترسی به ابزار  های مجازی، جامعه   اسلامی را مورد هجوم بیشتری قرار می  دهند به طوری که دیده می  شود دشمن برای سنگرگیری و حتی سربازگیری، در فضای مجازی علیه اسلام و مسلمین گام  های زیادی برداشته  است. می  توان گفت هر کاربر در شبکه  های مجازی می  تواند در زمینه   نشر اسلام ناب محمدی و وحدت جهان اسلام بسیار مؤثرspan style="font-family: Times New Roman; font-size: medium;"  span style="font-family: Times New Roman; font-size: medium;"باشد تا عقاید و افکار اسلامی را به تمام جهان نشری نماید و همگرایی جهانی اسلام را راه بیاندازد. در پژوهش حاضر همگرایی و واگرایی جهان اسلام با توجه به تأثیر شبکه  های اجتماعی مجازی بر آن بررسی شد. واژگان کلیدی: همگرایی، واگرایی، جهان اسلام، شبکه  های اجتماعی مجازی.
۳.

احکام ساختن و پیراستن مسجد

نویسنده:

کلید واژه ها: مسجد ساختن مسجد احکام مسجد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۶۹۵
مسجد، معبد مسلمانان است و احکام و قوانین خاصی دارد که رعایت آن احکام و دستورات برای حفظ قداست، حرمت و شأن آن لازم است. بنابراین، اهانت به مسجد و شکستن حرمت آن بدون شک از گناهان بزرگ است. اسلام به منظور حفظ حرمت مسجد براى مسلمانان وظایف، احکام و مقرراتى را وضع کرده است. از مهمترین موارد در بنای مسجد رعایت احکام زمینی است که مسجد در آن بنا شده است. از جمله احکامی که در هنگام تهیه زمین برای بنای مسجد اهمیت بسیاری دارد، توجه به حلال و طیب بودن زمین مسجد است، همچنین دستور داده شده که زمین مسجد قبل از مسجد شدن برای امر دیگری وقف نشده یا قبرستان نباشد. از دیگر احکام مسجد می  توان به حکم زینت کردن مسجد با طلا، رعایت سادگی در بنای مسجد، نقاشی و نصب عکس در مسجد، استفاده شخصی از امکانات مسجد، خرید و فروش ابزار و وسایل مسجد، احکام تخریب مسجد اشاره کرد.
۴.

مفاهیم شخصیت از دیدگاه اسلام

نویسنده:

کلید واژه ها: شخصیت نفس روح فطرت قلب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۷ تعداد دانلود : ۴۳۰
بحث درباره شخصیت و اظهار نظر در این زمینه، مستلزم شناخت ماهیت انسان است؛ زیرا ابتدا باید مشخص شود که انسان از چه ساحت های وجودی بهره مند است، چه صفات و انگیزه هایی در وجود او نهفته است، چه کشش ها و غرایز و فطریاتی دارد، کدام یک از این خصوصیات او ذاتی است و به طور طبیعی در وی یافت می شود و کدام یک از خصوصیات او اکتسابی است. از آنجا که ارائه الگو درباره شخصیت با نگرش به متون دینی از مباحث مهم و کلیدی است، بررسی جامع آن مستلزم آن است که دست کم در حوزه روان  شناسی و دین، مورد مطالعه قرار گیرد. تاکنون مطالعات جدی و قابل  توجهی درباره شخصیت با نگرش به منابع دینی انجام نشده است. این فقر پژوهشی باعث شده افراد سطحی  نگر با برداشت  های ناقص و نادرست به اظهارنظرهای خامی بپردازند و آن را به دین نیز نسبت دهند. از آنجا که روش  های تجربی از بررسی پدیده  های غیرمادی و نامحسوس عاجزند، برای مطالعه ساحت غیرمادی انسان باید از روش  های غیر تجربی که امکان بررسی این بُعد از انسان را فراهم می کند، استفاده کرد. برای بررسی مفاهیم شخصیت از بعد دینی باید از مفاهیم اساسی درباره انسان مانند نفس، روح، فطرت و قلب آگاهی داشت تا به هدفی که همان شخصیت سالم و متعادل است، برساند. مقاله حاضر به بررسی مفاهیم شخصیت از دیدگاه اسلام پرداخته است.
۵.

نقش والدین در تربیت دینی کودک از نظر پیامبر صلی الله علیه و آله و امام صادق علیه السلام

نویسنده:

کلید واژه ها: تربیت دینی پیامبر اکرم (ص) و امام صادق (ع) نقش والدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۵۷ تعداد دانلود : ۱۲۱۸
یکی از مهمترین وظایف دینی و اجتماعی والدین (پدر و مادر) تربیت دینی کودک است. والدین نقش بسیار مهمی در شکل  دهی به شخصیت فرزند ایفا می  کنند. دوران کودکی مهمترین مرحله رشد است و عواطف عمیق والدین در شکل  گیری شخصیت کودک در این دوران نقش بزرگی دارد؛ زیرا خانواده نخستین کانون تربیت است. خانواده مدرسه بزرگ تربیتی است که کودک به تدریج از رفتارهای والدین الگوبرداری می  کند، بنابراین مسئولیت پدر و مادر تنها تأمین غذا، لباس و بهداشت کودک نیست، بلکه باید کودک را مطابق دستورات پیشوایان دینی تربیت کنند و بر رفتار، کردار، عبادت و دوستان کودکانشان نظارت کنند. توجه والدین به کودک موجب رشد و شادابی و تربیت صحیح و سالم وی می  شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش والدین در تربیت دینی کودک از منظر پیامبر گرامی اسلام؟ص؟ و امام صادق؟ع؟ انجام شد. ازاین  رو، پس از بیان ویژگی  های فطری و غریزی کودک، نقش پدر و مادر در تربیت دینی کودک بررسی شد؛ زیرا اگر فرزندان تربیت صحیح و مطابق با موازین و دستورات دین مقدس اسلام نداشته باشند، افراد صالح و سودمندی برای جامعه نخواهد شد.