فقه اهل بیت

نویسنده پس از تعریف تغییر جنسیت به بیان اقسام آن مى پردازد و سپس حکم هریک را براساس ادله فقهى بیان مى کند: 1. تغییر جنسیت در افراد سالم یعنى اینکه مرد یا زن کامل و سالمى با عمل پزشکى کاملاً به جنس مخالف تبدیل شود اگر چه قابل تصور است ولى عملاً ممکن نیست ولذا بررسى حکم فقهى آن از مدار بحث خارج است. 2. تغییر جنسیت در ناراضیان جنسى (ترانس سکشوال) در واقع تغییر جنسیت نیست، بلکه تغییر در یک جنس و تبدیل آن به همان جنس به طور ناقص و در حقیقت تنقیص جنسیت است. این نوع تغییر در جنسیت به حکم ادله متعدد شرعى حرام است . 3. تغییر جنسیت در خنثاى غیر مشکل در واقع کشف جنسیت واقعى فرد و تکمیل آن است. این نوع تغییر براساس قواعد و احکام اولیه بى اشکال است . 4. تغییر جنسیت در خنثاى مشکل از آن رو که تعیین جنسیت خنثاى مشکل ممکن نیست، تغییر جنسیت وى به صورت واقعى نیر ممکن نیست و با تغییر صورى نیز الحاق فرد به یکى از دو جنس مؤنث یا مذکر، محقق نخواهد شد و حکم عقل در این باره لزوم احتیاط است.

محور بحث این مقاله بررسى راه هاى شرعى اثبات هلال است، پس از تعریف پدیده هلال طبیعى و چگونگى تکوین آن و گزارشى از چگونگى طرح مسئله در متون فقهى، در دو جهت به بحث پرداخته شده است: جهت اول، تشخیص موضوع حکم رؤیت هلال، و جهت دوم بررسى راه هاى مستقیم (حسى) رؤیت هلال براساس ادله عام و ادله خاص.

تورق عقدى است که با هدف تأمین منابع مالى و نقدینگى صورت مى گیرد و در بیشتر مذاهب فقهى به عنوان بخشى از بیع العینه مورد بحث قرار گرفته است. اخیراً در برخى از بانک هاى کشورهاى عربى از این عقد استفاده مى شود که اجراى آن موافقان و مخالفانى در میان اندیشمندان اهل سنت دارد. با توجه به کاربرد این عقد در تأمین نقدینگى و سرمایه در گردش بازرگانان و تولید کنندگان، مناسب است جواز آن از منظر فقهاى امامیه نیز مورد بررسى قرار گیرد. در این مقاله به استخراج دیدگاه امامیه با استفاده از منابع فقهى پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان مى دهد نه تنها دلایل قابل اتکایى بر عدم صحت این عقد و مخالفت آن با عمومات و اطلاقات وجود ندارد، بلکه براى تأیید صحت این عقد مى توان از آثار متعدد علمى فقهاى امامیه استفاده کرد.

در دو آیه 34 و 128 سوره نساء به بحث نشوز زن و مرد اشاره شده است. توجه به کاربرد قرآنى واژه و روایات امامان معصوم(ع) و نظر لغویان همواره مهم ترین منابع براى فهم مفردات قرآن هستند، اما در برخى موارد مفسران با تکیه بر گفتار اهل لغت، به کاربرد قرآنى آن واژه چندان توجه مبذول نداشته اند. یکى از این واژگان، کلمه «نشوز» است. به نظر مى رسد این واژه در قرآن به معناى جمع شدن (با شدت الصاق و چسبیدگى) است و در روابط زوجین از آن به «رغبتى افسارگسیخته به جماع» تفسیر مى شود. این برخلاف گفتار مفسران است که نشوز را به معناى ارتفاع و بلندى دانسته و در روابط زوجین آن را برترى طلبى ایشان به یکدیگر تعبیر کرده اند. البته برخى از معاصران نیز این دیدگاه مشهور را نپذیرفته اند و با استناد به کار برد قرآنى این واژه و خطبه پیامبر(ص) در حجة الوداع، نشوز زن و مرد را «الرغبة الجامحة فی الجماع» تفسیر کرده اند، (1) که دیدگاه مختار نگارنده همین است.

اینجانب طى سال هاى 1385 تا 1388 چهار مقاله به نام «جدال تعبّد و تعقّل در فهم شریعت» در فصلنامه فقه اهل بیت(ع) نگاشتم (1) و مرحوم على ابوالحسنى (منذر) این سلسله مقالات را طى سه مقاله به نام «شیخ فضل اللّه نورى، مواجهه عقلانیت وحى باور با عقلانیت خود بنیاد غربى» در همین نشریه مورد نقد و بررسى قرار داد. (2) مجموع صفحات سه مقاله ایشان حدود 250 صفحه و در حدّ یک کتاب است. آقاى ابوالحسنى قصد داشت مقاله دیگرى نیز در نقد مقالات اینجانب

کتاب «ذخیرة الصالحین فی شرح تبصرة المتعلمین» اثر فقیه پارسا آیت اللّه العظمى شیخ محمدرضا طبسى نجفى، شرحى مزجى و استدلالى بر «تبصرة المتعلمین» علامه حلّى است. این موسوعه فقهى، یک دوره کامل فقه استدلالى است که نگارش و تألیف آن بیست و پنج سال طول کشید. نسخه خطّى این اثر ارزشمند، هم اکنون به وسیله برخى محقّقان حوزه در حال تصحیح، تحقیق و تخریج مصادر است که ان شاء اللّه به زودى به زیور طبع آراسته و تقدیم مجامع علمى و حوزوى خواهد شد. در این نوشتار ابتدا به اختصار به زندگینامه و معرّفى شخصیت و جایگاه علمى نویسنده این کتاب مى پردازیم و سپس با بررسى توصیفى این اثر ماندگار، شیوه و سبک تألیف آن را تبیین مى کنیم.