درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: ارزیابی و رتبه بندی وب سایت کتابخانه های ملی کشورهای آسیایی. روش/ رویکرد پژوهش: به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار WQET، 34 وب سایت کتابخانه ملی مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار گرفت. یافته ها: توجه به مخاطبان، اهداف وب سایت، سهولت جستجو، سرعت بارگذاری، روزآمدی، گرافیک، وجود پیشینه و سوابق علمی پدیدآورندگان حقیقی و حقوقی، دامنه و ساختار وب سایت، در وب سایت های مورد بررسی به میزان بسیار زیاد رعایت شده است. وب سایت کتابخانه ملی سنگاپور با امتیاز 80، رتبه نخست و لائوس با امتیاز 36 آخرین رتبه را کسب کرده است. کتابخانه ملی ایران نیز با امتیاز 76، در رتبه ششم قرار گرفت و از نظر درجه بندی دارای وب سایتی قابل اعتماد است.

هدف: ارزیابی وضعیت راهبردی اداره کل پردازش و سازماندهی و ارائه راهبردهایی به منظور نیل به اهداف راهبردی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. روش/رویکرد پژوهش: با روش پیمایشی- تحلیلی و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه با کارشناسان مسئول، رؤسای گروه ها و مدیر کل پردازش و سازماندهی، و سایر متخصصان اداره کل، نقاط قوت، ضعف، فرصت ها، و تهدیدهای اداره کل شناسایی و رتبه بندی شد و سپس با استفاده از ابزار تحلیل SWOT وضعیت راهبردی اداره کل تعیین و راهبردهای WO (فرصت- ضعف) SO- (فرصت- قوت) ST- (قوت- تهدید)، و WT (ضعف- تهدید) ارائه شده است. یافته ها: اداره کل از لحاظ راهبردی در موضع تهاجمی است. مدیریت و کارشناسان می توانند با تکیه بر نقاط قوت و بهره برداری از فرصت های موجود، نقاط ضعف را کمرنگ و تهدیدهای محیطی را کنترل کنند. با مقایسه نقاط قوت، ضعف، فرصت ها، و تهدیدها در ماتریس SWOT راهبردهای پیشنهادی پژوهش عبارت است از تقویت دورکاری، هماهنگی بیشتر اداره کل فناوری و ارتباطات، بازبینی روال فیپا، پیش بینی مشوق های مادی و معنوی در حد امکانات، دقت بیشتر در جابجایی کارشناسان، و برقراری گفتگو و هماهنگی با سایر ادارات سازمان است.

هدف: تحلیل وضعیت فهرست نویسی نشریات عربی کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران. روش/ رویکرد پژوهش: تعداد 808 عنوان نشریة عربی موجود در کتابخانة ملی به روش پیمایشی- تطبیقی و با استفاده از سیاهة وارسی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بررسی عناصر کتابشناختی داده های فهرست نویسی نشان داد که عنوان کامل و شرح پدیدآور، محل، و تاریخ نشر از نظر قواعد انگلوامریکن در وضعیت مناسبی قرار دارد؛ اما وجه تسمیه، عنوان به زبان دیگر و سایر اطلاعات عنوان، نام ناشر، محل تولید، پیوست ها، و ناحیة یادداشت ها وضعیت استانداردی ندارند. همچنین رده بندی ها نشان از پراکندگی موضوعی نشریات عربی دارد؛ به طوری که تاریخ بیشترین و ادیان کمترین فراوانی را در میان رده های موضوعی نشریات عربی دارد. نتیجه گیری: میزان استفاده از قواعد انگلوامریکن در فهرست نویسی نشریات عربی کتابخانة ملی ضعیف و نامناسب است.

هدف: بررسی رابط کاربر صفحات وب 15 کتابخانه ملی دیجیتالی به منظور پیشنهاد معیار برای رابط کاربر کتابخانه ملی دیجیتالی ایران. روش/رویکرد پژوهش: با استفاده از سیاهه وارسی (شامل 10 معیار و 114 مؤلفه) رابط های کاربر ارزیابی شده است. یافته ها: از میان کتابخانه های دیجیتالی امریکن مموری، فرانسه، و استرالیا بیشترین و افغانستان، صربستان، و ایتالیا کمترین امتیاز را کسب کردند. معیارهای زبان رابط، سادگی، و انسجام به ترتیب با 33/98، 15/91 و 76/86 درصد بیشترین، و معیار کنترل کاربر با 7/6 درصد به کمترین میزان در کتابخانه های دیجیتالی رعایت شده اند. نتیجه گیری: بیشتر امتیازات در رعایت معیارهای عمومی مانند زبان رابط کاربر و سادگی است. معیارهای اختصاصی در بیشتر کتابخانه ها رعایت نشده است. چارچوبی برای به کارگیری معیارهای ارائه شده در کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی ایران پیشنهاد شده است.