درخت حوزه‌های تخصصی

شبه قاره هند

ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
آموزش و گسترش زبان،خط و ادبیات فارسی ادبیات تطبیقی ادبیات کودک و نوجوان ادبیات و اینترنت تاریخ ادبیات ایران تاریخ ادبیات جهان تاریخ مطالعات ادبی ترجمه حافظ پژوهی خاورشناسی و ایرانشناسی خیام پژوهی زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها زنان و ادبیات سعدی پژوهی شاهنامه پژوهی عرفان و تصوف در ادبیات فنون نگارشی مقاله مولانا پژوهی نظامی پژوهی
اروپا و آمریکا افغانستان و تاجیکستان خاور دور خاورمیانه و کشورهای عرب زبان شبه قاره هند
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۴۱ تا ۱۶۰ مورد از کل ۴۹۰ مورد.
۱۴۱.

بازخوانی چند نامه از حزین لاهیجی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلید واژه ها: حزین لاهیجی رقعات حزین نامه ی حزین به آرزو وصیتنامه ی حزین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۰ تعداد دانلود : ۵۲۰
محمدعلی حزین لاهیجی، عالم جامع الاطراف و شاعر توانای سده ی دوازدهم ایران طی سال های 1146 تا 1180 در هند به سر برد. او که حدود چهل و سه سال از زندگی خود را در ایران سپری کرد، در نوشته ای ارزشمند و البتّه فاقد نام به وسیله ی خودش، به شرح رویدادهای زندگی، سفرها، مطالعات و معرّفی اساتید خود پرداخته است. این اثر که به وسیله ی دیگران، تذکره ی الاحوال، سفرنامه ی حزین، سوانح عمری و... نامیده شده است، منبع کم نظیری در باره ی تاریخ اواخر دوره ی صفویه و مقارن حمله ی افاغنه به اصفهان است؛ امّا در باره ی بخش دوم زندگی حزین که در هند سپری شد، به جز برخی سخنان تکراری تذکره های فارسی، منبع قابل اعتنایی وجود ندارد. در این میان نامه های وی منبع قابل اعتماد و دست اولی برای پیگیری زندگی وی در هند هستند. نامه های فراوانی تحت عنوان "" رقعات حزین"" در کتابخانه های مختلف هند به جای مانده است. اگرچه موضوع بسیاری از این نامه ها، احوال شخصی حزین است؛ امّا برخی نیز در بردارنده ی نکات مهم تاریخی، سیاسی و ادبی هستند. این مقاله به مرور چند نامه ی مهم از حزین اهتمام دارد.
۱۴۳.

معرفی آنند رام مخلص لاهوری و نسخه ی«هنگامه ی عشق»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلید واژه ها: داستان عاشقانه نسخه ی خطی آنند رام مخلص هنگامه ی عشق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸۹ تعداد دانلود : ۶۷۱
آنند رام (Anand Ram)، متخلص به «مخلص «، شاعر و نویسنده ی پارسى­گوی قرن دوازدهم هجری، در سودهره (Sodhra) در بخش سیالکوت (Sialkot) از توابع لاهور(Lahore) به دنیا آمد. مخلص در شاعری از استاد خود میرزا عبدالقادر بیدل پیروی مى کرد و از بهترین شاگردان او بود؛ ولى سخنش از پیچیدگی­ها و نازک خیالی­های معمّاواری که در شعر بیدل دیده مى شود، خالى است . علاوه بر قریحه ی سرشار آنند رام در شاعری ، ذوق نکته­یابى و نقّادی وی نیز شایسته ی توجّه است و سبک نگارش او در نثر هم به متانت و روانى مشهور بوده است ؛ به گونه­ای که مخلص را یکی از بهترین نویسندگان آن روزگار خوانده­اند. هنگامه ی عشق، داستان منثور عاشقانه­ای است که آنند رام مخلص در سال 1152ق. با ترجمه ی آزاد پدماوت (Padmavat)، یکی از افسانه­های باستانی هند، سروده ی ملک محمّد جایسی، با نثری شاعرانه و زیبا به رشته ی تحریر درآورد. در این نوشتار، به معرّفی نسخه ی هنگامه ی عشق و مؤلّف آن پرداخته شده است.
۱۴۴.

مقاله انگلیسی: هندوی فارسی دان؛ تحلیلی بر زندگی چندربهان برهمن و کتاب چهار چمن او (The Persian-knowing Hindu)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵

کلید واژه ها: شبه قاره نثر فارسی زبان فارسی شاهجهان چندر بهان برهمن چهار چمن(چارچمن)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۰۴۱
با نفوذ زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره ی هند و حمایت بی دریغ پادشاهان هند از نویسندگان و شاعران فارسی زبان، آثار فراوانی به این زبان در آن سرزمین تحریر شد که از جمله کتاب چهار چمن اثر چندر بهان برهمن است که به او لقب ""هندوی پارسی دان"" داده اند. دیوان وی شامل غزلیات و رباعیات است. کتاب چهار چمن یکی از آثار مهم وی بشمار می رود، اثری ادبی و تاریخی در چهار بخش که هر بخش ""چمن"" نام دارد. زبانش در شعر ساده و اشعارش دارای مضامین عشق، محبت، تصوف و مسایل وحدت الوجود است که با لحنی عارفانه بیان شده است. در این مقاله سعی گردید علاوه بر ذکر مختصری از زندگی چندر بهان برهمن، به بررسی و تحلیل برجسته ترین نکات کتاب چهار چمن پرداخته شود تا اهمیت و ارزش آن برای مخاطب مشخص گردد. در""چمن""اوّل وی درباره ی مجالس وجشن ها و وزرا وامرای فرمانروا و درابتدای این""چمن""به مریضی صاحب بیگم و شفا گرفتن او به دست یکی ازعرفا می پردازد، در ""چمن"" دوّم بیشتر توجّه وی به مشاغل شبانه روزی فرمانروا از جمله عبادات و نیایش الهی وی بوده است.""چمن""سوم حاوی زندگینامه ی نویسنده و نامه های او به شاه جهان و وزراست، و در ""چمن""چهارم نیز به مباحث عرفانی وعشق الهی پرداخته است.
۱۴۵.

معرفی جوهر معظم سروده ی میرزا گل محمدخان ناطق مکرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۴

کلید واژه ها: سبک آثار فارسی گل محمد ناطق جوهر معظم مضمون و محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۵ تعداد دانلود : ۹۳۲
تمام میراث مکتوب زبان فارسی لزوماً در چارچوب مرزهای فعلی جغرافیایی ایران قابل احصا نیست و تحوّلات گوناگون گذشته، باعث جدایی بخش هایی از این سرزمین، گسترش زبان فارسی و پیدایش آثاری به این زبان در مرزهای خارج از ایران گردیده است. گل محمد ناطق مکرانی یکی از سخنوران منطقه ی بلوچستان پاکستان است که متأسفانه برای ادب دوستان، چندان شناخته شده نیست. آثار ناطق عبارتند از دیوان و یک مثنوی که مثنوی او در دست نیست و دیوان مختصر او که «جوهر معظم» نام دارد، تنها اثر موجود وی است. این دیوان تا به حال دو بار در هند و پاکستان به چاپ رسیده است و اشعاری در قالب های قصیده، قطعه، رباعی و غزل را شامل می شود که در چاپ دوم، مجموعه نامه های شاعر نیز بر آن افزوده شده است. نگارندگان در این مقاله پس از معرّفی مختصر شاعر و دیوان وی، با سیری در این اثر، به روش تحلیل محتوای اشعار، به بررسی کوتاه سبک، مضمون و محتوای آن پرداخته اند.
۱۴۸.

مقاله انگلیسی: مثنوی «چراغ دیر» غالب و اسطوره شناسی هندی گنگا و بنارس و عدد مقدّس 108 (Ghalib’s Masnavi Chiragh-i-Dair and the Indian Myth, Ganga and Banaras and the Holy Number of One Hundred and Eight)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵

کلید واژه ها: مثنوی کاشی غالب چراغ دیر بنارس گنگا 108

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۵ تعداد دانلود : ۹۲۸
میرزا اسدالله خان غالب، یکی از برجسته ترین چهره های ادبیات اردو، فروزان ترین ستاره ی سپهر شعر اردو، و متفکّر و نویسنده ای شهیر است. وی در سرودن غزل و بعضأ قصیده استاد می باشد. غالب را امروزه با اشعار اردویش می شناسند، و این در حالی است که دوست نمی داشت او را با دیوان اردویش مورد قضاوت قرار دهند (وی این اشعار را بی رنگ می خواند). وی به اشعار پارسی اش علاقه ی خاصی داشت و معتقد بود که این اشعار به تنهایی، قادر به مشهور ساختن اوست. وی حدود یازده مثنوی به پارسی سرود. در این مقاله، به بحث درباره ی اسطوره شناسی هندی گنگا و بنارس، و عدد مقدّس 108 و دیدگاه غالب و تحلیل آن در مثنوی «چراغ دیر» می پردازیم.
۱۴۹.

مقاله انگلیسی: نگاره ی خرد در دیبای شعر طالب آملی (The Concept of Rationality in Taleb Amoli’s Poetry)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵

کلید واژه ها: حکمت خردورزی شعر خرد دیوان شاعر طالب آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۱ تعداد دانلود : ۷۴۳
خرد به عنوان پدیده و آفریده ای شریف و گوهری تابناک از مضامین برجسته سروده ها و نگاشته های بسیاری از فرزانگان و سخن سنجان بوده و موجب شده است تا فرمانروایان ملک سخن و ادب هر سرزمینی به اقتضای حال و مقام سخن و سخن نیوشان خویش از آن بهره برند. سخنور دل آگاه و سخته سرای نامی، طالب آملی نیز از جمله ستارگان درخشان آسمان فرهنگ و ادب این سرزمین است که در کنار استفاده از مضامین گوناگون حکمی و معرفتی، از نگاره ی زیبای خرد در دیبای سخن حکیمانه خویش بهره ها برده است که این نوشتار به اختصار بدان می پردازد.
۱۵۱.

پیشینه نوع ادبی واسوخت و بررسی تطبیقی آن در ادبیات فارسی و اردو(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ویژه نامه نامه فرهنگستان (ادبیات تطبیقی) سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی ادبیات فارسی مکتب وقوع واسوخت روی گردانی ادبیات اردو گله و شکوه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰۲ تعداد دانلود : ۹۴۶
چکیده: یکی از نتایج «مکتب وقوع» که در سده دهم هجری در ادبیات فارسی پدید آمد، نوع ادبی معروف به«واسوخت» بود که به ظاهر در ادبیات فارسی، حتی در عهد شاعران مشهوری که اشعاری با مضمون واسوخت سروده اند، دیده نمی شود. همان طور که محققان در شبه قاره گفته اند، این عنوان بعدها در هندوستان به اشعاری با مضمونِ اِعراض و روی گردانی بر مبنای اظهار گله و شکایت از معشوق نسبت داده شده است. در واقع، شاعران اردوزبان، با توجه به فرهنگ و ویژگی های ادبی آن اقلیم، نوآوری ها و ابداعاتی در شیوه بیان این مضامین ایجاد کرده اند که بررسی تطبیقی و نشان دادن آنها از منظر مقایسه و پژوهش حائز اهمیت است. دراین مقاله، ضمن اشاره کوتاهی به تاریخچه واسوخت، به بررسی چگونگی واسوخت های سروده شده به زبان اردو در ادوار مختلف می پردازیم.
۱۵۲.

معرفی مثنوی بلقیس و سلیمان، احمدخان صوفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: مثنوی بلقیس و سلیمان احمد خان صوفی شعر فارسی قرن دوازدهم و سیزدهم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها شبه قاره هند
تعداد بازدید : ۱۹۵۴ تعداد دانلود : ۶۷۶
مثنوی غنایی ""بلقیس و سلیمان""، اثر ""احمد خان صوفی""، شاعر هندی قرن دوازدهم و سیزدهم ﻫجری قمری، به تقلید از ""خسرو و شیرین"" نظامی سروده شده است. در این پژوهش، نسخه ی چاپ سنگی این اثر به همراه شرح احوال و آثار دیگر این مؤلف معرّفی شده، ضمن تبیین مستند داستان قرآنی بلقیس و سلیمان به ویژگی های معراجیّه و ساقی نامه ی آن نیز پرداخته و جنبه های ادبی، زبانی و بلاغی متن مورد تحلیل قرار گرفته است. پس از بررسی زبانی و محتوایی این نسخه، معلوم گشت که شاعر در ایجاد فضای غنایی داستان بلقیس و سلیمان موفّق بوده است. فصاحت و بلاغت منظومه، در حدّ قابل قبولی است و سخن دان پارسی گوی شبه قارّه به زوایا و ظرافت های صورخیال نیز آگاهی و اشراف داشته است.
۱۵۴.

مثنوی واله سلطان و سبک شناسی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: فقیر دهلوی سبک شناسی مثنوی واله سلطان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها شبه قاره هند
تعداد بازدید : ۱۵۲۸ تعداد دانلود : ۶۶۷
میر شمس الدّین فقیر عبّاسی دهلوی، نامور به شمس الدّین ناظم، عربی دان، فقیه، متکلم، محدّث، صوفی و فاضل سده ی دوازدهم، زاده شده به سال 1115ﻫ.ق. در دار الخلافه ی شاه جهان آباد دهلی است. او در آغاز، نام هنری مفتون را برگزیده بود.فقیر، مثنوی عاشقانه ی راستین واله سلطان را بر پایه ی زندگانی دوست خویش علی قلی خان واله ی داغستانی و در عشق او به دختر عمویش خدیجه سلطان در 3230 بیت درسال 1160 ﻫ.ق. به رشته ی نظم درآورد. در این جستار، پس ازشناساندن سراینده، شرح احوال، معرفی آثار او و وجوه برتری مثنوی واله سلطان، سبک آن، به روش تحلیل و توصیف متن بررسی خواهد شد.
۱۵۵.

شاعران بلوچ پاکستانی در دوره ی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: پاکستان ادبیات معاصر زندگی نامه شاعران بلوچ

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات شخصیت ها شاعران
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها شبه قاره هند
تعداد بازدید : ۳۶۲۲ تعداد دانلود : ۱۲۰۲
تحوّلات سیاسی و اجتماعی در پاکستان از ابتدای قرن بیستم میلادی آغاز شده است. به دنبال این تحوّلات کلّی در جامعه ی پاکستان، شاعران بلوچ زبان آن دیار نیز سهم عمده ای در شکل گیری این تحوّلات اجتماعی داشته اند. روند تحوّلات یاد شده بیشتر به خاطر مسائلی چون مهاجرت بلوچ ها به کشورهای دیگر و آگاهی از اوضاع جهان، تحوّلات جهانی که مستقیم یا غیر مستقیم جامعه را تحت تأثیر قرار داد، رواج و گسترش صنعت چاپ و نشر کتاب و روزنامه، تاسیس آکادمی بلوچی در ایالت بلوچستان و...بود که همگی باعث تحوّلی عظیم در فرم، قالب شعر و دگرگونی مضامین اشعار این دوره گردید. این مقاله سعی دارد تا زندگی نامه ی هفت تن از شاعران سرآمد این دوره را که سهم عمده یی در شکل گیری تحوّلات اجتماعی در جامعه ی پاکستان داشته اند، به روش توصیفی بررسی نماید.
۱۵۶.

فردای روشن بررسی موضوع امید درمثنوی« پس چه باید کرد ای اقوام شرق»؟از اقبال لاهوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال چهارم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۳

کلید واژه ها: اقبال لاهوری شعر متعهد جامعه شناسی ادبی ادب تعلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۳ تعداد دانلود : ۶۹۴
اقبال لاهوری یکی از شاعرانی است که متعهدانه مسایل و مشکلات جامعه و مردم کشور خود را در شعرش منعکس کرده و در بیداری مردم سرزمین خود و تأسیس کشور پاکستان نقش مهمی داشته است. وی در شمار معدود شاعرانی است که امید به آینده در شعر شان موج می زند و خوشبینانه پیشنهاداتی برای درمان دردهای اجتماعی مردم جامعه خود ارایه کرده اند. نکته شایان توجه در شعر او آن است که وی نه تنها مشکلات را بازتاب می دهد بلکه راه حل هایی را هم بیان می کند که از بینش اسلامی وی برخاسته است. وی در منظومه ی «پس چه باید کرد ای اقوام شرق ؟»از دیوان خود، مشکلات جوامع اسلامی را بیان و برای آن ها راه حل ارایه کرده است. جستجوی ریشه های عقیدتی خوشبینی اقبال، و روش های او برای حلّ مشکلات اجتماعی، سوال اصلی این تحقیق است. این تحقیق برآن است تا بن مایه های فکری، مضامین و شاخصه های زبانی و ادبی این رویکرد متعهدانه را در اشعار اقبال با نگاهی جامعه شناختی بررسی کند.
۱۵۷.

شعله ی آه، اثری ناشناخته از غیوری دهلوی نویسنده و شاعر فارسی گوی هند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال چهارم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۳

کلید واژه ها: هند ادب فارسی نسخه های خطی شعله ی آه غیوری دهلوی کتابخانه ی بادلیان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات نقد و معرفی کتاب(review)
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها شبه قاره هند
تعداد بازدید : ۱۰۹۷ تعداد دانلود : ۴۶۶
با وجود آن که بخش عظیمی از گنجینه ی ادبی و فرهنگی هندوستان و به ویژه میراث مکتوب فارسی نویسان هندی در سال های اخیر، شناسایی و معرفی گردیده؛ ولیکن کم نیست آثار ادبی که در قالب نظم و نثر در شبه قاره پدید آمده و تا کنون ناشناخته باقی مانده است. یکی از آثار مجهول القدر و ارزنده، داستان عاشقانه ی شعله ی آه از غیوری دهلوی، نویسنده، دبیر و شاعر فارسی گوی شبه قاره ی در قرن دوازدهم هجری است. او از دبیران برجسته ی دوره ی شاه عالم دوم گورگانی بود که به دستور وی، داستان عشقی ملک محمد و شمسه بانو را از اردو به نثر مسجع آمیخته به نظم فارسی، در آورد و آن را شعله ی آه نامید و از آنجا که بخششی از ممدوح بدو نرسید، منظومه ای در دنباله ی آن به نام دود آه سرود. این پژوهش بر آن است تا برای نخستین بار به معرفی این نویسنده و شاعر شیعی شبه قاره و اثر ارزشمند او به نام شعله ی آه بپردازد. تنها نسخه ی باقی مانده از این اثر در ایران، نسخه ای عکسی است که در دانشگاه تهران موجود است و اصل آن نسخه در کتابخانه ی بادلیان انگلستان محفوظ است.
۱۵۸.

ساختار کالج فورت ویلیام و عملکرد آن با رویکرد نثر اردو و زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال چهارم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: داستان ترجمه فارسی اردو فورت ویلیام کریست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۴ تعداد دانلود : ۶۴۹
انگلستان برای گستراندن قدرت رو به فزونی اش، در سال 1800م. فورت ویلیام کالج را در شهرکلکته تأسیس کرد. آنان برای افزایش آگاهی افسران شان از فرهنگ و زبان بومیان شبه قارّه ی هند، ناخواسته، به غنای زبان اردو و ژرف پویی اش یاری رساندند و تألیف به زبان اردو بیشتر و بیشتر شد که این رویکرد، هم قلمرو زبان اردو را گسترش داد و هم تألیف هایی در زمینه ی دستور زبان، در پی داشت. پیامد این حرکت، ترجمه ی داستان های فارسی به زبان اردو بود که بیشتر طیف های مردمی را به سوی خود جلب کرد. چنین می نماید که قطع نفوذ زبان فارسی و فرهنگ آن در این پهنه، محور اصلی سیاست سلطه جویان بوده است. اگرچه عمر فورت ویلیام کوتاه بود و عاقبت به دست سران مؤسس خود از صفحه ی تاریخ محو شد، ولی کارنامه ی درخشانی را بر جای گذاشت. در این مقاله سعی شده است انگیزه ی این کار نامه ی درخشان را با توجّه به اساس و اسباب بر کناری فورت ویلیام مورد بررسی قرار دهیم. محوریت این مقاله ادغام بررسی سیاست و اعمال نظر انگلیسی ها؛ تأثیر فارسی و ادبیّاتش در متون تهیّه شده در آنجا و نحوه شکل گیری نثر ادبی اردوست. روش تحقیق، استفاده از متون معتبر اردو و تحلیلی بر محور مقاله می باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان