درخت حوزه‌های تخصصی

دایره المعارف اسلام و مسلمانان، کتاب مرجعی در مورد اسلام است، و در مورد زندگی و اعتقادات مسلمانان. برای دانشجویان در هزاره جدید تنظیم شده است. کاری جهانی است که بازتاب دهنده تحقیقات عمیق و کارهایی است که چهره اسلام در طول تاریخی که برآن گذشته بیان می کند. این کتاب در دو جلد و 504 مقاله تنظیم شده، و متن حاضر، ترجمه مدخل حدیث این دایره المعارف می باشد. نویسنده این مقاله، عبدالقادر طیب است که از نویسندگان این کتاب است. وی از اساتید دانشگاه رادباند هلند بوده و هم اکنون در مرکز تحقیقات اسلام و زندگی عمومی، در آفریقا، مشغول به کار است. مجله حدیث اندیشه، مقاله را مبرا از نقد و بررسی نمی داند و پذیرای نکته سنجی های حدیث پژوهان گرامی است.

شناخت دقیق نهج البلاغه، در فهم کلام امیرمؤمنان تاثیری شگرف دارد. اگرچه تاکنون در معرفی این اثر جاودانه، تلاش های ستودنی به ثمر رسیده است، اما شناخت ساختار و نحوه طراحی نهج البلاغه، و چگونگی گزارش سید رضی، بر بهره مندی ما میافزاید. شناخت شیوه گزارشی سیدرضی، مانند استفاده از تقطیعات، عناوین رسا و توضیحات او، افزون بر آن که زیبایی ها و کاستی های روش وی را نشان می دهد، در پاسخ گویی به شبهاتی که پیرامون این کتاب مطرح شده است، نیز مؤثر خواهد بود.

با توجه به واقعیت پدیده نامطلوب وضع حدیث در تاریخ اسلام و آثار سوء و مخرب آن بر فکر و عمل مومنین که به نوعی هزینه دین و ایمان مردم به پای منافع مادی یا غیر مادی فردی یا گروهی نوشته می شود، هر یک از فرق اسلامی از دیرباز سعی کرده خود را از آن مبرا بداند و دیگران را بدان متهم سازد. متاسفانه در این میان از سوی برخی از فرق مسلمان، شیعیان بیشتر در مظان اتهام قرار گرفته اند. در این مقاله سعی شده تا با مراجعه به منابع معتبر و پیگیری ادله و شواهد موجود، آشکار گردد: آیا برای وضع حدیث آغازگرانی وجود دارد؟ و اگر وجود دارد، این افراد چه کسانی می باشند. ماحصل آن است که نمی توان به آسانی از آغازگرانی خاص برای وضع حدیث در تاریخ اسلام سخن گفت، هر چند می توان گروه هایی را در دامن زدن و تشدید آن بر شمرد که به طور قطع، میان آنها شیعیان برخلاف نظر برخی از دانشمندان اهل سنت، حضور ندارند.

زمینه و هدف : گفتار سنجیده و رفتار نظام مند حضرت علی، (ع) که از آن به سیره علوی یاد می کنیم و در کتاب نهج البلاغه که اندیشه های حضرت علی (ع) را به ما می نمایاند، زمینه تحقیق و پژوهش در این مقاله است که هدف از آن، شناختن و نمایاندن جایگاه وحدت گرایی در اندیشه علوی است که معمولاً در سیره علوی مغفول مانده است. مواد و روش ها : انتخاب خطبه ها و نامه ها و حکمتهای علوی به صورت گزینشی که با موضوع مقاله ارتباط دارد و به شیوه تنظیم و تحلیل محتوایی مورد پژوهش قرار گرفته است. نتایج و یافته ها :وحدت گرایی یکی از هدفهای آ رمانی در اندیشه علوی است که آن حضرت در اندیشه و گفتار و رفتار به آن می اندیشید و سخن می گفت و بدان پایبند بود و به آن اصالت می داد و سیره علوی در دوران خلفا، الگوی مناسبی برای تلاشگران در راه وحدت امت اسلامی است.

از منظر امام علی(ع) هر کدام از اعضای جامعه عضوی از پیکرة امت اسلامی اند که دارای ارتباط عمیق و صمیمی و دارای حقوقی متقابل نسبت به یکدیگرند. تربیت اجتماعی نیز در پی آن است تا بین مسلمانان همبستگی و اتحاد به وجود آید، افراد نسبت به امور جامعه اهتمام بورزند، با انصاف و عدالت خواهی حقوق دیگران را رعایت نمایند، در انجام امور اجتماعی همکاری و تعاون داشته باشند و به برقراری روابط مهرآمیز و معاشرت با دیگران بپردازند. به همین سبب، در این نوشتار مفهوم، اهداف، اصول و روش های تربیت اجتماعی از منظر نهج البلاغه مورد بررسی قرار می گیرد.

توسعه هرچه بهتر روابط صحیح اجتماعی افراد یک جامعه، بستگی به تدوین و ارائه تربیت اجتماعی برپایة فرهنگ، عقاید، اهداف و سیاست های تربیتی آن جامعه دارد. از آنجا که فرهنگ جامعة ما فرهنگ اسلام است، بر پیروان این مکتب، خصوصاً اولیای تعلیم و تربیت جامعه لازم است در مرحله اول به تبیین و تشریح قواعد موجود در تربیت اجتماعی مطلوب و منطبق بر موازین اسلامی اقدام کنند. این مقاله برای وصول به این مقصود نخست به ارائه تعریف تربیت اجتماعی براساس سخنان حضرت علی(ع) پرداخته، آنگاه مبانی و اصول تربیت اجتماعی را بر مبنای نهج البلاغه استخراج و تبیین خواهد نمود. تحقیق حاضر، از نوع تحقیقات کاربردی است. در این تحقیق برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از تحلیل محتوا استفاده شده است. این روش، در پی برجسته سازی محورهای یک موضوع یا یک متن با هدف تحلیل، توصیف و ارائه موقعیت ها می باشد.