فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۵۲۱ تا ۵۴۰ مورد از کل ۱٬۷۷۹ مورد.
۵۲۱.

قانون گرایی حاکمان در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنت قانون کتاب قانون گرایی حاکمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۰ تعداد دانلود : ۱۰۰۰
بسیاری از کشورهای پیشرفته، مدعی قانون گرایی و حاکمیت قانون بوده، رسانه های تبلیغاتی آنان نیز، با روش های گوناگون به تلقین و تبلیغ این ادعا پرداخته اند. اگرچه، شناخت و تعیین قوانینی که دارای قابلیت اداره و هدایت جامعه بشری به سعادت و رفاه باشند، موضوعی مهم درخور بررسی ای است، نیاز انسان ها در حیات اجتماعی به قانون جاذبه و زیبایی خاصی به واژه قانون گرایی بخشیده است. این مقاله پس از بررسی چیستی قانون، به بیان قوانین معتبر و لازم الاتباع از نظر امام علی× پرداخته است. به نظر آن حضرت، احکام کلی عقلی، قوانین الهی برگرفته از کتاب و سنت معصومان^ و سنت های خوب گذشتگان می تواند به منزله قانون مطرح شود. حاکمان درصورتی قانون گرا خواهند بود که با تمام توان در راستای حاکمیت بخشیدن به قانون و اصلاح جامعه در پرتو آن بکوشند و در راه تحقق عدالت همه جانبه همت نمایند.
۵۲۶.

فضای فرهنگی ـ اجتماعی صدور خطبه های نهج البلاغه

کلید واژه ها: نهج البلاغه خطبه امام علی فضای صدور فضای فرهنگی ـ اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۹ تعداد دانلود : ۱۲۳۵
علل، زمینه ها و شرایطی که باعث صدور خطبه ای از جانب امام علی× شده است «فضای صدور خطبه های نهج البلاغه» قلمداد میشود که در کتب حدیثی آن را «اسباب صدور حدیث» می گویند. این مقاله به منظور فهم بهتر معانی خطبه های نهج البلاغه و حل برخی تضاد های ظاهری به بررسی فضای فرهنگی ـ اجتماعی صدور این خطبه ها میپردازد. در این راستا علاوه بر بررسی روایات معتبر مربوط به خطبه های نهج البلاغه، مطالعه برخی شرح ها، کتب تاریخی مربوط به حوادث قرن اول هجری نیز سودمند است. ذکر این نکته نیز لازم است که ما در نقل فضای صدور حکم را به یک مورد خاص منحصر نمی کنیم؛ بلکه در فهم بهتر حدیث و روایت از آن بهره مند می شویم. در این نوشتار تلاش شده است تا با توجه به اهمیت مسئله، پیشینه تاریخی آن بازگو و روش های فهم فضای صدور تبیین و با آسیب شناسی بحث، میزان تأثیر فرهنگ زمانه در این خطبه ها واکاوی گردد. `
۵۲۷.

راهنمای پژوهش و تحقیق در نهج البلاغه

نویسنده:

کلید واژه ها: نهج البلاغه شروح فارسی و عربی فرهنگ نامه ها فرهنگ موضوعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۳ تعداد دانلود : ۱۵۷۵
پژوهش و دستیابی به معارف غنی نهج البلاغة علوی مرهون شناخت دقیق این کتاب براساس آثاری است که در زمینة شکل، ساختار و تبیین معانی آن ارائه شده است. این مقاله در دو بخش به معرفی نهج البلاغه، دیدگاه اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان درباره آن، معرفی ترجمه های فارسی، فرهنگ نامه ها، فرهنگ های واژگان و موضوعی نهج البلاغه و شیوه استفاده از آن میپردازد و ضمن معرفی مهم ترین شروح فارسی و عربی نهج البلاغه، به تبیین شیوه تألیف و نگارش برخی شروح جهت استفادة محققان میپردازد.
۵۲۹.

معناشناسی روایات صعب و مستصعب(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: حدیث امر صعب مستصعب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۰۲۱
در میان روایات اهل بیت، روایاتی وجود دارد که با این عنوان «احادیث ائمّه، صعب و مستصعب هستند» مطرح شده¬¬اند و محدّثان شیعه در کتب خود این روایات را با اسناد ¬و تعابیر مختلف ذکر کرده¬اند. شارحان حدیثی شیعه در بیان معنا و مفهوم این احادیث، به سه گروه تقسیم شده اند: برخی بر این باورند که این احادیث به بطون مختلف معنایی کلمات معصومان اشاره دارد و نشان از این است که بعضی معانی احادیث، برای همگان قابل فهم نیست؛ عدّه¬ای آن را ناظر به فضایل و کمالاتی می دانند که در وجود معصومان است که درک و اعتقاد به صحّت آن برای توده مردم مشکل است. و دسته سوم، ولایت معصومان را مصداق این احادیث می دانند. مقاله حاضر سعی بر آن دارد تا با جمع آوری نقل های مختلف این احادیث و استفاده از قرائن موجود در این روایات، کاوشی در ارائه نظر صحیح انجام دهد و در این راستا نشان داده خواهد شد که نظر گروه اوّل، ناصواب و نظر گروه دوم، صحیح است و نظر گروه سوم نیز به نحوی از مصادیق مورد دوم است. هم چنین علل به خطا رفتن عدّه-ای از شارحان این احادیث، ذکر می شود تا حدیث پژوهان با دانستن آن علل، خود را از ارتکاب چنین اشتباهاتی حفظ کنند.
۵۳۰.

جایگاه ابن اثیر و کتاب «النهایة فی غریب الحدیث و الأثر»(مقاله ترویجی حوزه)

کلید واژه ها: النهایه ابن اثیر غریب الحدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۱۱۸
ابن اثیر (م 606 ق)، یکی از تواناترین غریب نگاران حدیث است و کتاب وی، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، یکی از مهم ترین کتاب های غریب الحدیث به شمار می رود. توانایی های فردی ابن اثیر، تسلّط او بر علوم مرتبط با غریب الحدیث هم چون لغت و حدیث و هم چنین بهره¬گیری از همه دستاوردهای گذشتگان، سه عنصر اساسی در موفّقیت او در این دانش و نیز توجّه زیاد صاحب نظران پس از او به کتاب النهایه نیز نشان گر قوّت کار وی در این عرصه است.
۵۳۱.

راوی شناسی / هشام بن حکم(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: کلام مناظره آثار شرح احوال هشام بن حکم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۲
هشام بن حکم، از برجسته ترین و تأثیرگذارترین علمای شیعی در قرن دوم هجری است؛ قرنی که از یک سو، محلّ تلاقی و تصادم آرا و افکار مختلف بوده و از سوی دیگر، نقطه عطفی در تاریخ تشیّع و بلکه اسلام است. در این قرن، به سبب انتقال قدرت سیاسی از اموی به عباسی، فرصتی از برای نحل گوناگون حاصل گردید تا به تحکیم و اشاعه مبانی فکری و عقیدتی خود بپردازند. در این دوران، صادقین به بنیان گذاری مکتبی پرداختند که اندیشه و اعتقاد شیعی را مستحکم ساخت و تحوّلی شگرف در محدوده فرهنگ و اندیشه اسلامی ایجاد نمود و دانش آموختگانی نظیر هشام بن حکم، زرارة بن اعین، مؤمن الطاق، و هشام بن سالم را به جامعه تشیّع و بلکه اسلام عرضه کرد. این نوشتار بر آن است که با بهره گیری از متون معتبر و برجسته اسلامی، به کشف حقیقت و بازشناخت ابعاد شخصیت متکلّم برجسته مدافع و ناصر بحق حریم ولایت هشام بن حکم، پرداخته و به صورت هرچند مختصر ضمن بیان شرح احوال و آثار ایشان، افکار و گرایش های کلامی او را منعکس سازد.
۵۳۲.

اصطلاح «اخباری» در سیر تحول مفهومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اصحاب حدیث اهل حدیث اخباری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۸
در این مقاله، کاربردهای گوناگون اصطلاح «اخباری» در گذر زمان بررسی شده است. مفهوم آغازین اصطلاح «اخباری» تا سده ششم، قصه-پرداز یا تاریخ نویس بود. پس از سده ششم، «اخباری» علاوه بر مفهوم پیشین، در مفهومی نزدیک به حدیث گرایی به کار رفت. این اصطلاح از سده یازدهم به پیرو مکتب استرآبادی اطلاق گردید و از همان زمان با نوعی ابهام رو به رو بود. در ادامه مقاله، پس از بررسی این ابهام به پیامدهای آن در تطبیق مصادیق اخباریان اشاره شده است.
۵۳۴.

اقتباس های قرآنی در نهج البلاغه

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن نهج البلاغه اقتباس امیرالمؤمنین اقتباس جزئی اقتباس اشاره ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۰ تعداد دانلود : ۸۹۹
پیوند ناگسستنی و همه سویه نهج البلاغه با قرآن کریم، از مسائل حائز اهمیت است. یکی از مظاهر این پیوند، اقتباس های قرآنی نهج البلاغه است. اهمیت بررسی این اقتباس ها به چند امر باز میگردد: نخست، گونا گونی اقتباس های قرآنی است. دوم، کارکردهای متفاوت این اقتباس هاست. در این نوشتار میکوشیم با رویکردی تحلیلی این اقتباس ها را بررسی کنیم. گونه های اقتباس قرآنی نهج البلاغه عبارت است از: اقتباس کامل، جزئی، متغیر، اشاره ای و نهایتاً استنباطی. پربسامدترین گونه، اقتباس جزئی است، و پیچیده ترین اقتباس، استنباطی است. کارکردهای اقتباس نیز متعدد است، گاه برای زیبایی افزایی است، گاهی دیگر برای توضیح و تفسیر و زمانی کارکردی دو سویه در سخن دارد، مانند اینکه کارکرد بلاغت افزایی با کارکرد استدلال در یک عبارت گره میخورد
۵۳۵.

حدیث در فراز و نشیب عقاید صوفیه(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: تأویل حدیث مشروعیت صوفیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸۸ تعداد دانلود : ۳۸۹۸
حدیث در تاریخ پر فراز و نشیب خود، همواره در معرض تحریف، جعل و تأویل گروه ها و فرقه هایی بوده که هر کدام به نوعی برای مشروعیت بخشیدن به مبانی خود به آن دست زده اند. از جمله این فرقه ها، اهل تصوّف هستند که در طول تاریخ حیات خود، به فرقه ها و شعب بسیار زیادی منشعب شده اند. از آن جا که صوفیه در تعالیم خود از احادیث استفاده زیادی کرده اند، بررسی تعامل صوفیه با حدیث، ضروری به نظر می رسد. از این رو، در این پژوهش به بررسی و نقد این تعامل پرداخته شده است.
۵۳۶.

بررسی روایات تاریخ نگارش قرآن،در صحیح بخاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن علوم قرآنی کلیات تاریخ قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث کلیات موارد دیگر متون حدیث
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی موارد دیگر قرآن و تفسیر در روایات
تعداد بازدید : ۱۲۹۴ تعداد دانلود : ۵۹۷
رسول خدا(ص)نویسندگانی داشتند که به محض نزول وحی،آیات قرآن را می نگاشتند.بدین ترتیب همه قرآن در حیات پیامبر و به دستور آن حضرت نوشته شد.عده ای از صحابه نیز در همان زمان برای خود قرآن هایی فراهم کرده بودند که علاوه بر آیات قرآن،مطالبی را نیز که پیامبر به عنوان تفسیر،پیرامون آیات می فرمودند،در آن می نوشتند.پس از رسول خدا(ص)یک بار در عهد ابی بکر و بار دوم در عهد عثمان دستور به نگارش قرآن داده شد.در این مقاله،روایات مربوط به جمع و نگارش قرآن در زمان پیامبر اکرم(ص)و ابوبکر و عثمان از کتاب صحیح بخاری مورد نقد و بررسی قرار گرفته است
۵۳۷.

تحلیل فرآیند تحول ارزش های اجتماعی در نهج البلاغه ...

کلید واژه ها: ارزش های اجتماعی تحول ارزش ها فرآیند ارزش ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۰۱
فرآیند تحول ارزش های اجتماعی به جهت مدیریت تغییرهای اجتماعی همواره مورد توجه جامعه شناسان و رهبران جوامع بشری بوده است. جامعه شناسان بر این باورند که با پژوهش در فرآیند دگرگونی ارزش های اجتماعی جوامع، میتوان روند و چگونگی نسخ آن در گذشته و جایگزینی ارزش های اجتماعی جدید و چگونگی تغایر و تضاد آنها را بررسی کرد. طرح ارزش های اجتماعی از محوریترین موضوع های نهج البلاغه است که امام علی× در بیان آن به چگونگی، زمینه ها، عوامل شکل گیری و علل شیوع و تحول آن، به ویژه در جامعة اسلامی، توجه میکند. مراحل فرآیند دگرگونی ارزش های اجتماعی در نهج البلاغه، عبارت است از: پیدایش، فراگیری، تثبیت و جایگزینی. همچنین دلایل عمده تحول از نگاه نهج البلاغه را میتوان دین و شریعت، نظارت و مراقبت اجتماعی، حاکمان و فرمانروایان و هواهای نفسانی معرفی کرد.
۵۳۸.

انسان کامل در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان