تعلیم و تربیت نظری

نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۹۳۸ مورد.

۶۱.

مؤلفه هاى «امر به معروف و نهى از منکر» با تأکید بر تدوین الزام هاى عملىو کاربست هاى آن در محیط هاى آموزشى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن نجفى محمود امیدى

منبع: معرفت سال بیست و چهارم اسفند ۱۳۹۴ شماره ۲۱۹ «ویژه جامعه شناسی»

کلید واژه ها: امر به معروف و نهى از منکر مؤلفه هاى شاخص الزامات عملى محیط هاى آموزشى

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۳۷۲

در جهان کنونى، زندگى اخلاقى بشر در اثر تزلزل نظام هاى ارزشى و انحلال مبانى مقدسات، با بحران هاى گوناگون اخلاقى، معنوى، فرهنگى و دینى مواجه شده است. «امر به معروف و نهى از منکر»، به منزله بخشى از سیاست هاى نظارتى و کنترلى دین مبین اسلام براى برقرارى نظم عمومى در جامعه اسلامى، نقش مهمى در افزایش التزام همگانى به رعایت ارزش ها و هنجارهاى پذیرفته شده اجتماعى ایفا مى کند. ازاین رو، هدف این پژوهش شناسایى مؤلفه هاى «امر به معروف و نهى از منکر» با هدف تدوین الزامات عملى و استفاده از آنها در محیط هاى آموزشى است. روش انجام پژوهش توصیفى تحلیلى است. یافته هاى پژوهش بیانگر آن است که از مفاهیمى همچون خدامحورى، توجه به کرامت انسانى، محبت و صمیمیت، بردبارى، حق گویى و باطل ستیزى، عدالت مدارى، و هدایت گرى مى توان به عنوان مؤلفه هاى اساسى امر به معروف و نهى از منکر یاد کرد.

۶۲.

تحلیل وضعیت و ارائه الگوی کاهش نابرابری های آموزشی و عدالت گستری براساس آموزه های دینی و ارزش های انقلاب اسلامی (مطالعه موردی دانش آموزان مقطع متوسطه استان آذربایجان غربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مریم سامری محمد حسنی میر محمد سیدعباس زاده میر نجف موسوی

منبع: تربیت اسلامی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰

کلید واژه ها: قرآن نهج البلاغه امام خمینی (ره) نابرابری آموزشی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و جامعه

تعداد بازدید : ۱۰۳۵ تعداد دانلود : ۶۵۵

تحقیق حاضر به شیوه توصیفی – تحلیلی و پیمایشی با هدف تحلیل وضعیت و ارائه الگوی کاهش نابرابری های آموزشی و عدالت گستری در بین دانش آموزان مقطع متوسطه استان آذربایجان غربی بر پایة آموزه های قرآن و نهج البلاغه و دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) درحوزه عدالت و برابری صورت گرفته است. با مراجعه به قرآن کریم، نهج البلاغه و مجموعه 22 جلدی صحیفه امام (ره) شاخص های مورد نیاز از طریق تحلیل محتوا استخراج و سپس با توجه به وضعیت موجود شاخص ها در جامعه آماری مورد نظر مدل نهایی کاهش نابرابری های آموزشی ارائه شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی (درصدها، فراوانی ها، میانگین و..) و آمار استنباطی (تی مستقل٬ تحلیل واریانس٬ ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر) با بهره گیری از نرم افزار آماری SPSS صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که بین دانش آموزان دختر و پسر، بین مدارس شهری و روستایی و بین طبقات اجتماعی مختلف نابرابری وجود دارد اما بین دانش آموزان اقوام مختلف ساکن در استان آذربایجان غربی نابرابری وجود ندارد. براساس نتایج تحلیل مسیر، شاخص اقتصادی بیشترین تأثیر را بر نابرابری آموزشی دارد.

۶۳.

بررسی تفسیری «إتّخاذ أخدان» در آیات قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی رفیعی موحد

منبع: مطالعات تفسیری سال ششم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلید واژه ها: تفسیر اجتماعی آیه 5 مائده آیه 25 نساء اتخاذ اخدان فحشای باطنی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۰۰۷

جامعه دینی امروز در اثر شفاف نبودن یا تبیین نشدن آموزه های قرآن در خصوص مناسبات و روابط اجتماعی یا در اثر غفلت و بی مبالاتی مردم و مسئولان، شاهد سر بر آوردن پدیده جاهلی گرفتن دوست پسر و دوست دختر و شیوع و سوق تدریجی آن به سمت ارزش شدن و تبدیل ناهنجاری به هنجار اجتماعی است. این موضوع نیازمند واکاوی قرآنی است. رابطه دوستی با نامحرم مطابق آیات محکم، بدون نسخ، تخصیص و اختلاف میان مفسران قرآن کریم؛ مانند: «فَانْکِحُوهُنَّ ... مُحْصَناتٍ غَیْرَ مُسافِحاتٍ وَ لا مُتَّخِذاتِ أ َخْدان»، به طور مطلق و با تأکید زیاد، برای همه زمان ها و برای همگان و در هر شرایطی، ناشایست است و نباید محقق شود. سیاست کلی قرآن، پیشگیری و سپس براندازی یا به انزوا راندن این ناهنجاری است. در این باره در مقاله حاضر 24 زمینه بروز این پدیده از منظر تفسیر آیات و پنج راهکار قرآنی برای مبارزه با این ناهنجاری شناسایی و ارائه شده است.

۶۴.

نقش خانواده و مدرسه در پرورش ارزش کرامت اخلاقى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن رحمان نیا سید احمد فقیهى

منبع: معرفت سال بیست و چهارم آبان ۱۳۹۴ شماره ۲۱۵ ویژه تعلیم و تربیت ارزش ها

کلید واژه ها: خانواده پرورش مدسه کرامت اخلاقى

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۲۳۴ تعداد دانلود : ۶۵۳

پرورش کرامت انسانى را مى توان به عنوان یکى از مهم ترین اهداف در نظام تربیتى اسلام در نظر گرفت. منظور، نه کرامت ذاتى انسان، بلکه کرامت اکتسابى مراد است. شاید بتوان ادعا نمود که غایت همه فعالیت هاى تربیتى شکوفا ساختن و بالفعل رساندن این نوع کرامت در ساحت وجودى انسان مى باشد. این نوشتار با روش توصیفى تحلیلى، از بین عوامل گوناگون تأثیرگذار بر پرورش کرامت، عاملیت «خانواده» و «مدرسه» را مورد بررسى قرار داده است که نقشى ویژه در پرورش کرامت اخلاقى آنها ایفا مى نمایند. برهمین اساس در یک سو، «توجه به جنبه الگویى والدین»، «رابطه عاطفى والدین و فرزندان» و «اعتدال در محبت ورزى» در خانواده؛ و در سوى دیگر، «توجه به اهداف تربیت» و «الزامات اخلاقى مربیان و رابطه آنها با متربیان» و نیز عامل «دوستان و همسالان» در مدرسه، از جمله مؤلفه هایى هستند که متناسب با ویژگى هاى خانواده و مدرسه، محوریت یافته و در شکوفایى و پروراندن کرامت اخلاقى فرد اثرگذار خواهند بود.

۶۵.

فراتحلیل متغیرهای همبسته با تفکر انتقادی در نظام آموزشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عیسی جعفری بهزاد رسول زاده

منبع: تفکر و کودک سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: تفکر انتقادی فراتحلیل نظام آموزشی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۱۱ تعداد دانلود : ۷۷۰

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی اندازه اثر متغیرهای همبسته با تفکر انتقادی در نظام آموزشی ایران بود. روش پژوهش حاضر از نوع فراتحلیل بود. از این رو با استفاده از پایگاه های اطلاعاتی داخلی نسبت به یافتن و جمع آوری تمام گزارش های پژوهشی اقدام شد. نمونه مطالعات مورد استفاده شامل 15 مطالعه انجام شده از سال 1387 تا 1394 در سراسر ایران بود که 4625 آزمودنی را در بر می گرفت. داده های حاصل از این 15 مطالعه با روش اندازه اثر ضریب همبستگی پیرسون برای مدل اثرهای ثابت مورد فراتحلیل قرار گرفتند. کلیه تحلیل های آماری با استفاده از ویرایش دوم نرم افزار جامع فراتحلیل انجام شد. یافته ها نشان داد که میانگین اندازه اثر کلی برای مدل اثرات ثابت برابر 517/0 و برای اثرات تصادفی برابر 521/0 است که هر دو در سطح 001/0 معنی دار هستند. بنابراین میانگین اندازه اثر پژوهش حاضر (517/0) را می توان اندازه اثر متوسط تا زیاد تفکر انتقادی تفسیر کرد. بین سخت کوشی، پیشرفت تحصیلی، شادکامی، خودتنظیمی، خلاقیت، انگیزه پیشرفت، نقشه های استدلالی، باورهای خودکارآمدی، شیوه های شناختی، بازاندیشی در عمل، مهارت های حل مسئله، ارزشیابی، سبک های تفکر، صفات شخصیت و کیفیت تدریس با تفکر انتقادی اندازه اثر معنی دار وجود دارد.

۶۶.

«حلقه کندوکاو اخلاقی»، رویکردی نوین در تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: روح الله کریمی

منبع: تفکر و کودک سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی حلقه کندوکاو اخلاقی نظریه تبیین ارزش ها نظریه رشد قوه قضاوت اخلاقی پیاژه-کلبرگ نظریه مراقبتی گیلیگان رویکرد سنتی ارسطویی نظریه رفتارگرایی اسکینر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۸۲۵ تعداد دانلود : ۱۳۲۵

هدف اصلی این پژوهش مقایسه رویکرد فلسفه برای کودکان با سایر رویکردهای مهم در موضوع تربیت اخلاقی است. بدین منظور با طبقه بندی رویکردهای تربیت اخلاقی بر اساس ابعاد وجود آدمی (باور، عاطفه، اراده و رفتار) به رویکردهای باورمحور، عاطفه محور، اراده محور و رفتارمحور، مهم ترین نظریه ها ذیل هر یک از این رویکردها به طور مختصر تبیین شده است. در رویکرد باورمحور، نظریه تبیین ارزش ها و نظریه رشد قوه قضاوت اخلاقی پیاژه-کلبرگ، در رویکرد عاطفه محور، نظریه مراقبتیِ گیلیگان، در رویکرد اراده محور، نظریه سنتی-ارسطویی و در رویکرد رفتارمحور، نظریه رفتارگرایی اسکینر به اختصار تبیین شده اند و سپس مزایا و معایب هر یک به ویژه انتقادات وارد بر آن ها از منظر برنامه فلسفه برای کودکان مورد بحث قرار گرفته است. در ادامه تلاش شده است ضمن یک مقایسه تطبیقی نشان داده شود چه اشتراک ها و افتراق هایی میان رویکرد برنامه فلسفه برای کودکان در تربیت اخلاقی که آن را به طور مختصر «حلقه کندوکاو اخلاقی» می نامیم، با هر یک از نظریه های رقیب وجود دارد. نتیجه نهایی این است که «حلقه کندوکاو اخلاقی» از تمام رویکردها و نظریه های دیگر در تربیت اخلاقی متمایز است و بنیان گذاران این برنامه به صورت آگاهانه تلاش کرده اند نظریه ای در تربیت اخلاقی ارائه دهند که ضمن پوششِ تمام ابعاد وجود آدمی، جامع مزایای نظریه های رقیب و مانع نواقص آن ها باشد.

۶۷.

اهداف واسطی ""تربیت"" در دوران کودکی بر اساس رویکرد اسلامی عمل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نرگس سجادیه محمدرضا مدنی فر خسرو باقری

منبع: تربیت اسلامی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۱

کلید واژه ها: اهداف تربیت کودکی نظریه اسلامی عمل تمهید

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۶۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۸۶

پژوهش حاضر بر آن است تا با مفروض انگاشتن نظریه اسلامی عمل و چارچوب انسان شناختی آن، تصویری از دوران کودکی و اهداف فعالیت های تمهیدی در آن فراهم آورد. روش مورد استفاده، روش بسط مفهومی است. در این راستا، ابتدا در تحلیلی استعلایی، شرط های ضروری اهداف واسطی تربیت،استنباط شده و تلاش شده تا از میان آن ها، آن دسته از شرط هایی که در دوران کودکی امکان تحقق دارند، در مقام اهداف تمهید در دوران کودکی تبیین شوند. برخی از این اهداف از این قرارند: سلامت، پاکی و قوت جسم، آشنایی اولیه با آموزه های دینی شامل پیام های انسانی، مفاهیم، مناسک و مظاهر دین، افزایش قابلیت انتخاب و دست ورزی با امیال درونی و افزایش گرایش معطوف به مصادیق خیر.

۶۸.

ارزیابی محتوای برنامة درسی «اخلاق اسلامی» دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سیف الله فضل اللهی قمشی فائزه ناطقی محمد سیفی

منبع: اسلام و پژوهش های تربیتی سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۴)

کلید واژه ها: اخلاق اسلامی ارزشیابی محتوا برنامة درسی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۶۹ تعداد دانلود : ۴۴۵

هدف این مقاله ارزشیابی محتوای برنامة درسی اخلاق اسلامی دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم است. روش تحقیق از نظر اهداف، «کاربردی» و به لحاظ شیوة جمع آوری اطلاعات، «توصیفی» از نوع «پیمایشی» و جامعة آماری 40 تن از استادان است که کل آنان به عنوان نمونة آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامة محقق ساخته حاوی 25 سؤال بسته پاسخ در طیف پنج درجه ای لیکرت با پایایی 0.89 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از روش های آمار «توصیفی میانگین»، «انحراف استاندارد»، «واریانس»، «ضریب پراکندگی» و «آزمون استنباطی Z تک گروهی» استفاده شد. یافته ها نشان داد: محتوای برنامة درسی اخلاق اسلامی دانشگاه ها با نیازها و اهداف منظور، فرهنگ، ایده آل ها و آرزوهای اجتماعی، استعداد و توانایی دانشجویان، نیازها و علایق آنان و اصول و قانونمندی های برنامه ریزی درسی کاملاً تناسب دارد که با اطمینان 0.99 و خطای 0.01تأیید شدند. وضعیت نسبی میزان تناسب محتوای برنامة درسی اخلاق اسلامی با اصول و قانونمندی های برنامه ریزی درسی بیش از ملاک های مربوط به تناسب محتوا با ارزش های اجتماعی و ویژگی ها و نیازهای فراگیران است.

۶۹.

مصاحبه با مولانا شرف الدین جامی الاحمدی (عضو محترم شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت و امام جمعه اهل سنت تربت جام)

منبع: حبل المتین سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۹۸۷ تعداد دانلود : ۳۳۶

۷۰.

چالش های اخلاقی اشتغال زنان برای خانواده (بررسی تطبیقی اسلام و فمینیسم و ارائه راهکارها)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهوش کهریزی علی مرادی

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال هشتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۸

کلید واژه ها: اسلام فمینیسم راهکار اشتغال زنان چالش

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۸۳ تعداد دانلود : ۸۶۷

تحقیقات نشان می دهد مادران شاغل باید نزدیک به دوبرابر مادران غیرشاغل در هر روز وقت صرف کنند تا بتوانند هم وظیفه مادری و همسری خود را انجام دهند و هم از عهدة مسئولیت شغلی خود برآیند که این موجب کاهش توانایی، بی حوصلگی و خستگی بیش از حد آنها می شود. اسلام با اشتغال زنان در بیرون از خانه مخالفتی ندارد؛ به شرط آنکه، سلامت اخلاقی آنان به خطر نیفتد، حرمت و عفت آنان در معرض آسیب و خطر قرار نگیرد و کیان خانواده آسیب نبیند. در مقابل، فمینیسم با روانه ساختن بی رویه زنان به بازار کار، به محیط خانه که بهترین محیط هنرنمایی زن و مهم ترین ابزار زن برای مشارکت اجتماعی و تأثیرگذاری بر اعضای خانواده است، آسیب های جدی وارد کرده است. در این پژوهش که به روش توصیفی - تحلیلی صورت گرفته، دیدگاه های اسلام و فمینیسم در موضوع اشتغال زنان با هم مقایسه شده و سپس چالش های اخلاقی این امر برای خانواده از دیدگاه فمینیسم و راهکارهای اسلام در این زمینه بررسی شده است.

۷۱.

پرسش، آموزش، سنجش و ارزش: فرایند آزمون سازی و ارزشیابی اسلامی

نویسنده: مهدی شفیعیان

منبع: پژوهش های تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۱

کلید واژه ها: آموزش ارزش سنجش پرسش آزمون سازی رویکرد اسلامی قرآنی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۱۱۵ تعداد دانلود : ۳۹۹

آزمون سازی یکی از مهم ترین مفاهیم و فرایندهای آموزشی است که در بسیاری از رشته های دانشگاهی نادیده انگاشته می شود و مدرسین بدون دانش کافی در این حوزه اقدام به طراحی سؤال و سنجش دانشجویان به وسیله شیوه های فردی می کنند. در این میان، اسلام و قرآن همانند دیگر حوزه ها به این امر نیز توجهی ویژه داشته اند و نکاتی کلیدی و بنیادین را موردبحث قرار داده اند. اگرچه پژوهش های متفاوتی درزمینه ی تعلیم و تربیت دینی یا اسلامی صورت گرفته است، اما در حیطه آزمون سازی بر اساس بررسی های پژوهشگر کار درخوری دیده نمی شود. در این مطالعه، با بررسی آیات قرآنی در گستره موردنظر و رجوع به احادیث و تفاسیر معتبر شیعی برای بسط موضوع و درعین حال ارائه خوانشی درست از آیات سعی می شود تا فرایند آزمون سازی از ابتدا تا انتها مورد ارزیابی قرار گیرد؛ به دیگر سخن، از سنجش قبل از آموزش، حین آن، طراحی سؤال تا نمره دهی همگی مدنظر قرار می گیرند تا هم تحقیقی جامع ارائه گردد و هم تصور غالب مبنی بر محدود بودن آزمون به جلسه آن در پایان سال یا تدریس تغییر یابد. در بخش پایانی نیز در رابطه بااخلاق آزمون سازی سخن به میان می آید تا جنبه های معنوی این جستار نیز لحاظ گردیده باشد. یافته ها علاوه بر صحه گذاشتن بر برخی نظریه های روز آزمون سازی، حکایت از محوریت مدرس، نیاز به تداوم سنجش و رعایت اصول اخلاقی دارند.

۷۲.

شناسایی گونه های غالب وغایب تلفیق دربرنامه درسی دانشگاه علوم اسلامی رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امین بابادی حسین جعفری ثانی مرتضی کرمی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۸

کلید واژه ها: برنامه درسی تلفیق میان رشته ای دانشگاه علوم اسلامی رضوی درون رشته ای فرارشته ای

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۹۳ تعداد دانلود : ۳۹۵

مطالعه حاضر با هدف شناسایی گونه های غالب وغایب تلفیق دربرنامه درسی دانشگاه علوم اسلامی رضوی و بررسی میزان فاصله آن با وضعیت ممکن صورت پذیرفت.روش پژوهش از نوع توصیفی/مقایسه ای بود وجامعه آماری شامل تمامی دانشجویان دانشگاه علوم اسلامی رضوی در سال تحصیلی 92-93به تعداد 940 نفربود.که 135نفر طبق فرمول حجم نمونه به شیوه نمونه گیری هدفمند به طوری که دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی که مدت زمان بیشتری را در دانشگاه سپری کرده اند و دروس بیشتری را گذرانده اند انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند که در نهایت داده های حاصل از 80پرسشنامهای که توسط جعفری ثانی وهمکاران(1392) بر اساس الگوی تلفیق فوگارتی(1991)تهیه شده بود پس از جلب مشارکت آزمودنی ها جمع آوری شد و با استفاده از آمار توصیفی، تحلیل واریانس یک طرفه درون آزمودنی ها و تی همبسته مورد تحلیل وتفسیر قرار گرفت. یافته ها نشان داد که: 1- از دید دانشجویان دانشگاه علوم اسلامی رضوی، در حال حاضر، الگوی تلفیق بین رشته ای بر تدوین واجرای برنامه درسی این دانشگاه غالب است.2- الگوی تلفیق فرارشته، در برنامه درسی دانشگاه علوم اسلامی رضوی غائب(امکانپذیرتر) است3- ازنظر دانشجویان،بین وضع موجود و وضع ممکن در هر سه دسته از الگوهای کلان تلفیق در برنامه های درسی دنشگاه علوم اسلامی رضوی تفاوت معنی دار مشاهده شد. با عنایت به یافته های حاصل، الگوی تلفیق غالب بر برنامه درسی دانشگاه علوم اسلامی رضوی الگوی تلفیق بین رشته ای است که با ماهیت دانشگاه(حوزوی دانشگاهی) همخوانی دارد. والگویی که می تواند در برنامه درسی این دانشگاه مورد نظر قرار گیرد و به عبارت دیگر غائب می باشد، الگوی فرارشته ای است.

۷۳.

تبیین سبک زندگی مؤمنانه براساس خطبه 193 نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود معینی پور رضا لک زایی محمدحسین ظریفیان یگانه

منبع: پژوهشنامه اخلاق سال هشتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۷

کلید واژه ها: زندگی مؤمنانه زندگی اخلاقی خطبه همام زندگی عقلانی زندگی رفتاری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۵۸۰ تعداد دانلود : ۱۵۸۹

از دیدگاه نهج البلاغه، انسان دارای سه مرتبه و نشئه وجودی است؛ نشئه روحانی و عقلی، برزخی و قلبی و دنیایی و مادی. بر این اساس، انسان، در سه دنیای مادی و ظاهری که همین عالم دنیاست، و نشئه نفس انسانی که شامل قوای ظاهری و باطنی اوست و نشئه ای غیبی که روح او را پوشش می دهد، زندگی می کند. در مقاله حاضر شاخص های زندگی مؤمنانه در عرصه زندگی عقلانی، اخلاقی و رفتاری براساس خطبه همام تبیین می شود. زندگی و حیات عقلی انسان مؤمن مبتنی بر توحید است که نگاهی قدسی و معنوی به مؤمن می بخشد. سبک زندگی اخلاقی اتصاف به جنود عقل و پیراستگی از جنود جهل دارد و در سبک زندگی ظاهری و رفتاری، آنچه از مؤمن بروز و ظهور دارد، انجام دستورات فقهی و شرعی است.

۷۴.

روشهای تربیت کودک تا هفت سالگی در اندیشه امام علی (علیه السلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: غلامحسین رضایت فاطمه رضایت

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۷

کلید واژه ها: تربیت اسلامی روشهای تربیت روشهای تربیت از نظر امام علی (ع)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۸۸۶ تعداد دانلود : ۲۹۶۹

هدف این پژوهش شناسایی روشهای تربیت کودک تا هفت سالگی در اندیشه امام علی(ع) بود. در راستای دستیابی به این هدف یک سؤال کلی و دو سؤال فرعی طراحی شد. روش این پژوهش، توصیفی تحلیلی است که برای تحلیل داده های تحقیق از روش تحلیل محتوا استفاده شد. مواد و محتوای این تحقیق کتابهای ارزشمند نهج البلاغه و غررالحکم بود. در این مقاله ابتدا مفهوم تربیت و روشهای تربیت، تبیین، و سپس در پاسخ به سؤال اول روشهای تربیتی بر مبنای دیدگاه امام علی(ع) با استفاده از روش تحلیل محتوا استخراج شد. نتایج و یافته های پژوهش نشان داد که روشهای تربیتی در اندیشه امام علی(ع) شامل یازده روش، الگوسازی، محبت، امر به معروف و نهی از منکر، پند و اندرز، داستان، عادت دادن، تشویق، تنبیه، استفاده از مثل، دعا و نیایش و جهاد بود. در ادامه و در پاسخ سؤال دوم، که روشهای تربیتی مناسب برای کودک تا هفت سالگی کدام است، روش تربیت از طریق جهاد حذف شد که متناسب با وضع کودک تا هفت سالگی نیست.

۷۵.

بررسی مفهوم حجاب در متون اسلامی، جایگاه آثار و جلوه های تربیتی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اکبر رهنما زهرا علی اکبرزاده آرانی مجید خاری آرانی

منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۲

کلید واژه ها: حجاب تربیت اسلامی بعد اجتماعی بعد فردی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۰۱ تعداد دانلود : ۱۰۶۷

یکی از نیازهای حقیقی در زمینه های تربیتی، دینی، اخلاقی و فرهنگی، مسئلة حجاب است. هرچه الگوهای حجاب مراتب برتر و بالاتری داشته باشند، تأثیر بیشتری بر معنویّت و دینداری فرد و جامعه خواهند گذاشت و هرچه حجاب فردی و اجتماعی، متعالی باشد، تقدّس و حرمت اخلاقی و رشد و تعالی جامعة اسلامی بیشتر خواهد بود. حجاب آثار تربیتی در دو زمینة فردی و اجتماعی دارد که مهم ترین آثار حجاب در بُعد فردی، شخصیّت، سلامت جسمانی، استحکام خانواده، آرامش و امنیّت و در بُعد اجتماعی، مسئولیّت اجتماعی، آزادی زن، سلامت اخلاقی جامعه و حفظ نیروی کار اقتصادی و حفظ استقلال فرهنگی است. این مقاله به بررسی مفهوم حجاب و آثار تربیتی آن می پردازد. این بررسی از نوع توصیفی تحلیلی است. روش گردآوری اطّلاعات کتابخانه ای و روش تجزیه و تحلیل اطّلاعات تحلیل محتواست.

۷۶.

سنجش نگرش، موانع و راهکارهای فراگیرشدن حفظ قرآن میان خانواده های شهدا و ایثارگران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رضا معصومی راد

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۷

کلید واژه ها: سنجش نگرش به قرآن حفظ قرآن کریم خانواده شهدا و ایثارگران برنامه های قرآنی در استان گیلان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۶۲ تعداد دانلود : ۵۵۲

هدف این پژوهشِ ترکیبی تبیینی، سنجش نگرش، موانع و راهکارهای حفظ قرآن میان خانواده های شهدا و ایثارگران استان گیلان است که بدین منظور در بخش کمی پژوهش با استفاده از روش تحقیق پیمایشی و نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای، اطلاعات 322 پرسشنامه، گردآوری و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که اغلب پاسخگویان، نگرش مثبتی نسبت به قرآن، فعالیتهای قرآنی و ضرورت حفظ سورههای آن داشتند. بیشتر پاسخگویان (خانواده های ایثارگان) تمایل دارند، فرزندشان حافظ قرآن شوند. داده های بخش کیفی پژوهش، که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه با 40 نفر از متخصصان به دست آمده است با استفاده از شیوه کدگذاری تحلیل شد. یافته ها نشان می دهد از مهمترین موانع فعالیتهای قرآنی، توزیع نامناسب امکانات فرهنگی در روستاها و شهرهای کوچک است. وجود مربیان با تجربه، آموزش صحیح، حمایت و تشویق فعالان قرآنی، تخصیص بودجه و بهبود عملکرد نهادهای دولتی مربوط به ترتیب اهمیت از جمله عواملی است که در فراگیر شدن حفظ قرآن در جامعه هدف نقش تعیین کننده ای دارد.

۷۷.

عدم انطباق روش تدریس دبیران دین و زندگی پایه سوم متوسطه با کتاب راهنمای تدریس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن اسلامیان محمود سعیدی رضوانی مقصود امین خندقی

منبع: تربیت اسلامی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰

کلید واژه ها: روش تدریس راهنمای تدریس ارزیابی استاندارد ارزیابی سهلگیرانه سازماندهی فعالیت ها یاددهی - یادگیری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۲۳۰ تعداد دانلود : ۶۲۸

پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان انطباق روش تدریس دبیران درس دین و زندگی پایه سوم متوسطه با کتاب راهنمای تدریس و از طریق روش توصیفی- پیمایشی، انجام گردید. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دبیران رسمیِ مرد درس دین و زندگی پایه سوم متوسطه شهر مشهد بوده که پس از انتخاب ناحیه دو آموزش و پرورش شهر مشهد و با استفاده از روش سرشماری در نمونه گیری، کلاسهای تدریس همه دبیران درس دین و زندگی پایه سوم متوسطه در هر 9 دبیرستان پسرانه این ناحیه طی 39 جلسه مورد مشاهده و ارزیابی دقیق قرار گرفت و برای تکمیل اطلاعات پژوهش با همه دبیران مصاحبه انجام شد.نتایج نشان داد که در ارتباط با مولفه های کلیات و تمهیدات، میزان انطباق فعالیت های دبیران با توصیه های کتاب راهنمای تدریس در هیچ یک از موارد در حد مطلوبی نیست و نیز انطباق فعالیت های دبیران و مشارکت دانش آموزان در بخش سازماندهی فعالیت های یاددهی- یادگیری با توصیه های کتاب راهنمای تدریس در بیشتر موارد در حد مطلوبی نبود. همچنین اکثر دبیران اظهار داشتند که آگاهی، تسلط و استفاده آنان از کتاب راهنمای تدریس بسیار کم است. در مجموع، یافته ها نشان داد که از روش تدریس توصیه شده در راهنمای تدریس تا حد زیادی غفلت شده است. این امر اثربخشی برنامه درسی درس"" دین و زندگی"" را با چالشی جدی مواجه می سازد.

۷۸.

روش هاى آموزشى از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مژده علیزاده سید حمیدرضا علوى

منبع: معرفت سال بیست و چهارم اردیبهشت ۱۳۹۴ شماره ۲۰۹ ویژه علوم تربیتی

کلید واژه ها: قرآن تعلیم و تربیت روش هاى آموزشى

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۸۷۹ تعداد دانلود : ۵۹۲

اهمیت روزافزون روش هاى آموزشى همچون دیگر دانش ها در میدان توسعه دانش و فناورى هاى امروز بر کسى پوشیده نیست. ازاین رو، شناسایى این روش ها از منظر قرآن کریم به عنوان کامل ترین منبع الهى که برنامه تعلیم و تربیت جهانى بشر را در خود جاى داده است و همچنین به منظور نیل بیشتر متعلمان به رشد و تعالى امرى ضرورى است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسى روش هاى آموزشى از منظر قرآن کریم مى باشد. به منظور وصول به هدف فوق، از روش توصیفى تحلیلى و از منابع اسنادى استفاده گردیده است. نتایج تحقیق مبیّن آن است که روش هاى آموزشى از منظر قرآن کریم را مى توان به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم نمود. روش هاى آموزشى مستقیم عبارتند از: روش پرسش و پاسخ و سخنرانى. روش هاى آموزشى غیرمستقیم نیز عبارتند از: الف. روش هاى غیرمستقیم کلامى (شامل مباحثه، گفت وگو به منظور کشف حقایق، روشن سازى نگرش ها)؛ ب. روش هاى مشاهده اى (شامل: مشاهده عینى، و ایفاى نقش)؛ ج. روش هاى مبتنى بر کاوشگرى (شامل: حل مسئله، تفکر استقرایى و تفکر قیاسى). از دیگر روش هاى غیرمستقیم مى توان روش تصویرسازى ذهنى را نام برد.

۷۹.

ساخت و هنجاریابی پرسشنامه فرزندپروری در نگرش اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: آسیه مکتوبیان بهارانچی سید محمد کلانتر کوشه محمدحسین خوانین زاده

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۷

کلید واژه ها: هنجاریابی تربیت فرزندپروری اسلامی پرسشنامه فرزندپروری تربیت دینی فرزند

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۱۳ تعداد دانلود : ۸۷۱

هدف این پژوهش، ساخت و هنجاریابی پرسشنامه «فرزندپروری در نگرش اسلامی» است. در همین راستا، پرسشنامه ای درباره فرزندپروری بر اساس عوامل اسلامی تدوین، و برای تعیین روایی محتوایی از متخصصان علم تربیت و مشاوره نظرخواهی شد. پس از اعمال نظر ایشان، پرسشنامه نهایی همزمان با پرسشنامه فرزندپروری بامریند بر روی 1220 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه سال 1394 در نواحی 1، 2و 3 شهرستان اصفهان اجرا گردید. با استفاده از نرم افزار SPSS و با اجرای تحلیل عاملی، شش عامل از پرسشنامه استخراج شد که در مجموع، 54 سؤال از 182 سؤال طرح شده را در بر گرفت و 56 درصد از واریانس سؤالها را تبیین کرد. برای به دست آوردن عاملهای پرسشنامه از روش تحلیل عاملی استفاده شد. این روش با استفاده از شیوه تحلیل عوامل اصلی و چرخش واریماکس و در نظر گرفتن اندازه های ویژه بیشتر از یک انجام شد. پس از آن به نامگذاری عوامل از طریق تحلیل عاملی اکتشافی پرداخته شد که عبارت است از: اخلاص والدین در تربیت، ارزشهای تربیتی، منطق در تربیت فرزندان، ارتباط انسان در تربیت، اهتمام والدین به نقش خدا در زندگی، بی مبالاتی والدین در تربیت دینی. همسانی درونی سؤالات با ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که 941/0 را به دست داد. هم چنین، ضریب همبستگی پرسشنامه با خرده مقیاسهای آزادگذاری، استبدادی و اقتدار منطقی از پرسشنامه «فرزندپروری بامریند» محاسبه شد که به ترتیب عبارت است از: 179/0-، 140/0- و 586/0. بنابراین، اعتبار و روایی پرسشنامه در حد مطلوبی است و این ابزار، فرزندپروری را در نگرش اسلامی بخوبی می آزماید.

۸۰.

نگاه فرانوگرایان به برنامه درسی و شناسایی عوامل مغفول آنها با تأکید بر آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صادق زارع صفت رضوان حکیم زاده

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و سوم دوره جدید بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۶

کلید واژه ها: نقد فرانوگرایی عوامل برنامه درسی نقاط قوت و ضعف برنامه درسی توحید محوری

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان

تعداد بازدید : ۱۰۳۶ تعداد دانلود : ۶۵۱

هدف این پژوهش بررسی نگاه فرانوگرایان به برنامه درسی و شناسایی عوامل مغفول آنها با تأکید بر آموزه های اسلامی است. این پژوهش بر اساس ماهیت کیفی اکتشافی، مبتنی بر هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری داده ها توصیفی تحلیلی است. داده ها به منظور تحلیل پس از جمع آوری مبتنی بر آرای برنامه درسی اسکایرو، نال و جی میلر عواملی چون هدف، محتوای آموزشی، نقش مربیان، راهبردهای یاددهی یادگیری، یادگیرندگان، فناوری آموزشی و ارزشیابی، مقوله بندی و ارائه شد. نتایج این پژوهش حاکی است که مبناهایی در عوامل هدف، روش آموزش، محتوای آموزش و ارزشیابی مغفول مانده است. فرانوگرایان با ردّ میراث ارزشمند به نقادی اصول، روشها و سبکهای ارزشیابی می پردازند و به طور کلی تلاشهای برنامه درسی فرانوگرا در گفتمان خلاصه می شود. در تبیین عوامل برنامه درسی (هدف، روش، محتوا و ارزشیابی) مبتنی بر توحید محوری و با تأکید بر تعلیم و تربیت اسلامی انسان امروزی می تواند با پیروی از آن، نیازهای خود را پاسخ دهد. برنامه درسی مبتنی بر آموزه های اسلامی، دارای ویژگیهایی نظیر هدف نهایی آن قرب الهی، انتخابهای آن زمینه ساز تقرب به ربَ خویش، محتوا مبتنی بر آموزه های قرآنی بوده و ارزشیابی نیز وقتی مطلوب است که با ارزشهای اسلامی متناسب است و فرد به تمام روابط چهارگانه ارتباط با خدا، خود، دیگران و طبیعت توجه کند.

درخت حوزه‌های تخصصی