کلیات

نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۷۵۵ مورد.

۱.

درآمدى بر اندیشه هاى تربیتى علامه طباطبائى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدصادق سنگى محمدهاشم رضایى

منبع: معرفت سال بیست و ششم مرداد ۱۳۹۶ شماره ۲۳۶

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت معلم شاگرد استلزامات تربیتى روش تدریس و تشویق و تنبیه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۵۳

این پژوهش با روش توصیفى تحلیلى، درصدد تبیین نظریه علامه طباطبائى در خصوص اندیشه هاى تربیتى مى باشد. علامه به تناسب، در مباحث علمى فلسفى خود به بحث هاى مرتبط با فلسفه تعلیم و تربیت پرداخته است. نظرات ایشان با توجه به رویکرد فلسفى و توجه ویژه به حکمت متعالیه و تکمیل آن، بستر مناسبى براى طرح ریزى یک نظام جامع تربیتى برآمده از فلسفه اسلامى است. خصوصیات کم نظیر و گاهى هم منحصردبه فرد ایشان، از جمله اشراف بر مباحث فلسفه اسلامى و ارائه نظرات مبتکرانه از طرفى و آشنایى با فلسفه غرب و مبانى آن از سوى دیگر، مى تواند از دلایل اقبال عموم فرهیختگان حوزوى و دانشگاهى به ایشان باشد. ازاین رو، پرداختن به آراى این اندیشمند فرزانه، گامى به سوى نظام تعلیم و تربیت اسلامى مى باشد. در این تحقیق سعى شده است با بیان دیدگاه علامه طباطبائى درباره فلسفه آموزش و پرورش، بعد نگرشى آن و استلزامات تربیتى آن در آموزش و پرورش، با نقل قول مستقیم و گاهى هم با برداشت هاى محتاطانه از تفسیر شریف المیزان، به طور اجمالى نظام تربیتى اسلامى بر اساس دیدگاه ایشان ترسیم شود.

۲.

تربیت انسان در پرتو انسان شناسی صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ناصر مومنی

منبع: حکمت صدرایی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلید واژه ها: انسان شناسی کرامت انسانی ملاصدرا مبانی تربیت جامعیت انسان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۰۲۳ تعداد دانلود : ۲۵۲۶

انسان و شناخت ابعاد وجودی او از دیرباز مورد توجه اندیشمندان حوزه دین، اخلاق، فلسفه و عرفان بوده است، ولی در حکمت متعالی صدرایی با نگاه به رویکردهای دینی، اخلاقی، فلسفی و عرفانی و با هدف تفاهم این مشرب ها تبیین شده است، این مسأله جایگاهی ویژه دارد. در رویکرد فلسفی ملاصدرا، که بیشتر ناظر به جنبه فراطبیعی انسان و شایستگی های اوست، اصل و حقیقت آدمی دارای وحدت و جامعیتی است که نه تنها جامع همه مراتب انسانی و حیوانی و نباتی است، بلکه باز نمود تمامی حقایق هستی است. در این انسان شناسی فراگیر، که تنها با مبانی فکری صدرایی موجه می گردد، انسان طیف گسترده ای از ضعیف ترین مراتب اشیا تا قوی ترین را در بر می گیرد و می تواند با دانش و بینش و اخلاق پسندیده، که در سیر طبیعی حرکت، هویت او را شکل می دهد، خود را به کمالات شایسته و مقام جانشینی خدا برساند و البته در صورت کوتاهی، خود را در سیر نزولی قرار داده، گرفتار خسرانی بزرگ خواهد کرد. از آنجا که نوع نگاه افراد به انسان و جایگاه او، در تمامی شئون زندگی آنها تأثیر گذار است و به آن جهت می دهد، به دلیل اهمیت مبانی فلسفی در علوم انسانی، در این مقاله کوشش می شود انسان شناسی صدرایی، به مثابه یکی از مهم ترین مبانی نظری ""تربیت""، با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گیرد و به پیامدهای احتمالی آن در این رابطه اشاره شود.

۳.

جستارى در تربیت عقلانى؛واکاوى دیدگاه قرآن کریم و اندیشه امام خمینى قدس سره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علیرضا فقیهى نسرین ترکاشوند

منبع: معرفت سال بیست و ششم مرداد ۱۳۹۶ شماره ۲۳۶

کلید واژه ها: عقل قرآن امام خمینى قدس سره تربیت عقلانى

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۲۱ تعداد دانلود : ۱۵۷۵

رشد، پویایى، استحکام و پیشرفت حیات انسانى براساس بهره مندى از فکر صحیح تأمین مى شود. حیات انسانى حیاتى فکرى است و مهم ترین وجه تمایز انسان از دیگر حیوانات این است که انسان، حیوانى است متفکر، و زندگى بشر نیز بدون تفکر و تعقل سازمان نمى پذیرد. ازاین رو، لازمه ابتناى حیات بر فکر این است که هرقدر فکر کامل تر باشد، استحکام حیات بیشتر است. اما اینکه قرآن تفکر را اساس و زیربناى تکامل قلمداد کرده است و ریشه تمام مفاسد اجتماعى و فردى را حاکم نبودن عقل مى داند، خود بهترین دلیل براى اثبات اهمیت تفکر و تعقل نزد قرآن کریم است. پژوهش حاضر با هدف تبیین تربیت عقلانى از منظر قرآن و اندیشه امام خمینى قدس سره، با روش توصیفى تحلیلى تدوین یافته است.

۴.

تحلیل محتوای مقاله های دوفصلنامه «تربیت اسلامی» در سال های 1384−1394(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی محمدی معصومه حسن خانی معصومه امید

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلید واژه ها: تحلیل محتوا م‍ق‍ال‍ه ه‍ای ف‍ارس‍ی دوفصلنامه تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و...]

تعداد بازدید : ۱۰۳۵ تعداد دانلود : ۲۴۲۷

هدف اصلی این نوشته، تحلیل محتوای 151 مقاله منتشر شده در 20 شماره دوفصلنامه علمی − پژوهشی «تربیت اسلامی»است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی است که با استفاده از روش تحلیل محتوا صورت گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد که در هر شماره این نشریه، ۷.۵۵ مقاله منتشر شده که ۸۰.۸ درصد آنها با استفاده از روش کتابخانه ای نوشته شده بودند. ۷۷.۳ درصد از مقاله ها را نویسندگان مرد نوشته اند. بیش از ۵۸ درصد از نویسندگان مقاله ها نیز دارای مدرک دکتری بودند. ۴۱.۷ درصد از مقاله های نوشته شده تک مؤلفه بودند. در بین دانشگاه ها نیز دانشگاه اصفهان با ۴۰ مقاله، پژوهشگاه حوزه دانشگاه با ۳۰ مقاله و دانشگاه تهران با ۲۳ مقاله بیشترین سهم را در انتشار مقاله های این نشریه عهده دار بودند. از نظر موضوعی نیز ۲۲ درصد مقاله های منتشر شده در حیطه ها و ابعاد تعلیم و تربیت در اسلام نوشته شده اند.

۵.

تبیین سیره تربیتی امام صادق جهت ارائه الگویی برای سبک زندگی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سوسن کشاورز سینا ترکاشوند

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلید واژه ها: امام صادق سبک زندگی اسلامی سیره تربیتی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۲۱۷ تعداد دانلود : ۲۰۶۴

هدف کلی پژوهش حاضر تبیین سیره تربیتی امام صادقj جهت ارائه الگویی برای سبک زندگی اسلامی می باشد. چراکه یکی از الزامات تحقق جامعه دینی، شکل گیری سبک زندگی اسلامی از طریق ارائه و تبلیغ انواع سبک های زندگی مقبول و منطبق با آموزه های اسلامی است. سبک زندگی، نشان دهنده مجموعه جهت گیری های ارزشی، هنجا رها، خواسته ها، تمایلات و شیوه های رفتا ری جامعه است. روش مورد استفاده تحلیل محتوای کیفی است. این پژوهش حاکی از آن است که سیره تربیتی امام صادقj، نشانگر توجه ایشان به تمامی ابعاد و ساحت های تربیتی (اعتقادی، عبادی و اخلاقی؛ ساحت اجتماعی، سیاسی؛ ساحت زیستی و بدنی؛ ساحت اقتصادی و حرفه ای؛ ساحت زیبایی شناختی و هنری؛ ساحت علمی و فناورانه) بوده و به همین دلیل به عنوان اسوه حسنه، قول و فعل و تقریر ایشان می تواند الگوی مطلوبی برای شکل بخشی به سبک زندگی آحاد جامعه باشد. متناظر با پیشنهاد کاویانی و بهره گیری ایشان از دیدگاه آدلر برای ارائه الگویی تجویزی برای سبک زندگی اسلامی و متناظر با محور تنه درخت سبک زندگی، می توان با نظر به ابعاد مختلف ساحت های تربیتی مطرح گردیده، نوع نگرش به هستی، نگرش به خود و نگرش به دیگران را برای شکل گیری سبک زندگی متربیان مبتنی بر سیره تربیتی امام تصویر نمود.

۶.

تأثیر مراتب دینداری بر کاهش انحرافات اجتماعی درآموزه های قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدباقر آخوندی

منبع: انسان پژوهی دینی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۷

کلید واژه ها: قرآن آسیب های اجتماعی دینداری مراتب دینداری مصونیت بخشی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۱ تعداد دانلود : ۱۰۹۰

به تصریح بسیاری از آیات قرآن و یافته های جامعه شناسی، دینداری در برابر انحرافات اجتماعی مصونیت ایجاد می کند و زمینه کاهش آنها را فراهم می آورد؛ اما پرسش این است که با این ویژگی دینداری، چرا بخشی از دینداران، اهل کج رفتاری نیز هستند؟ چرا بعضی مواقع دینداری نه تنها مصونیت ایجاد نمی کند که به گسترش انحرافات و مسائل اجتماعی با اشکالی جدید می انجامد؟ بنابراین، هدف، تبیین این مسئله با مراجعه به آیات قرآن و تفاسیر است. این هدف با اتخاذ رویکردی تفسیری و پدیدارشناسانه و استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، میسر شده است. نتایج نشان می دهد راز مسئله تحقیق در سیالیت و مدرج بودن دینداری نهفته است. از آنجا که دینداری با نگاهی تقلیل گرایانه، دارای هفت مرتبه قابل سنجش تجربی است، در اولین مراتب به دلیل ضعف و سستی ایمان، احتمال بروز انحراف اجتماعی بسیار است و با عبور از مراتب اولیه و حرکت به مراتب بالاتر، دینداری تقویت می شود.

۷.

جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامه درسی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین کریمیان فائزه ناطقی محمد سیفی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلید واژه ها: تفکر انتقادی در آموزش و پرورش، تعلیم و تربیت اسلامی ویژگی های تفکر انتقادی سند برنامه درسی ملی ج.ا.ا.

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۱۳ تعداد دانلود : ۱۳۰۵

هدف این پژوهش، بررسی نقش تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی با توجه به سند برنامه درسی ملی (به عنوان یکی از زیر نظام های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش)، و روش آن، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی است. ابزار جمع آوری اطلاعات، فیشبرداری از منابع و اسناد مکتوب در تعلیم و تربیت ایران و اسلام در زمینه تفکر انتقادی است. یافته های پژوهش نشان داد: 1 مهارتهای تفکر انتقادی، تحلیل، تفسیر، ارزشیابی، استنباط و توضیح مورد توجه و تأکید در سند برنامه درسی ملی است. 2 هدف تربیت در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران قرب الی الله است که تفکر انتقادی یکی از راه های دستیابی به آن است. 3 در قرآن کریم توجه به تفکر انتقادی مورد تأکید قرار گرفته است «فبشرعباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه اولئک الذین هدئهم الله و اؤلئک هم اولواالالباب» (زمر/17): بندگانم را بشارت ده. آنان که چون سخنی بشنوند به نیکوترین وجه عمل کنند. آنان هستند که خداوند به لطف خاص خود هدایتشان فرموده است و هم آنان به حقیقت، خردمندان عالمانند. بنابراین در فلسفه تعلیم و تربیت کشور توجه به آن ضروری است. 4 با عنایت به تأکید سند برنامه درسی ملی، تفکر انتقادی یکی از مبانی رشد اجتماعی و عقلانی در تربیت است.

۸.

عوامل تهذیب نفس در نگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمدرضا حسینی

منبع: حکمت صدرایی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: نفس اسلام انسان ملاصدرا تهذیب

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۵۶۳ تعداد دانلود : ۱۰۳۳

تهذیب نفس عبارت است از پاکیزه کردن، پاک نگه داشتن، تطهیر، پیراستن و آراستن برای رشد، تعالی و سعادت ابدی انسان، که مورد عنایت و توجه قرآن و روایات معصومین(ع) قرار دارد؛ گر چه طى کردن این مراتب به هدایت و ارشاد الهى مشروط بوده و شامل همه افراد نمى شود بلکه تنها شامل آن انسانی مى شود که خواست خدا به آن تعلق گرفته باشد. ما در این مقاله با در نظر گرفتن دیدگاه های مختلفی که پیرامون تهذیب نفس ارائه شده است، جایگاه، هدف و عوامل تهذیب نفس در نگاه و اندیشه ملاصدرا را مورد بررسی قرار داده ایم. نتیجه پژوهش این است که عوامل متعددی مانند: قرآن، انبیا و راهنمایان، علم، عمل و عبادات و تأییدات الهی، در تهذیب نفس نقشی مهم و به سزا ایفا می کنند. از جمله نافع ترین تمرین ها برای تهذیب نفس، عباداتی با هدف قطع توجه از غیر خدا به خداست، از این رو با تحقیق از آثار ملاصدرا می توان دریافت که تهذیب نفس در نظر ملاصدرا، از اهداف غائی بوده و موجبات تقرب الی الله را فراهم می سازد.

۹.

خودفریبی از منظر روان شناسی و اخلاق با تأکید بر اندیشة آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی علیزاده علی اکبر تیموری فریدنی

منبع: اخلاق وحیانی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلید واژه ها: اخلاق معرفت فریب خودفریبی خطای شناختی قصد فریب

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۷۴۸ تعداد دانلود : ۹۳۳

خودفریبی پدیده ای شایع است که هرکس آن را در حیات خود تجربه می کند؛ بااین حال تبیین چیستی و عوامل شکل گیری آن چندان ساده نیست. در خودفریبی شخص به عملی اقدام می کند که باعث ایجاد باور و شناخت خطا برای او می شود. این تعریف اجمالی بسیاری را قانع نکرده و آنان را برآن داشته است تا با نظر به مفهوم فریب، خودفریبی را تعریف کنند. مشابه سازی این دو پدیده به تناقض و چاره اندیشی برای برون رفت از آن منجر شده است. در تراث اسلامی اگرچه واژه خودفریبی به کار نرفته، اما به نیکی به زمینه های رخ دادن این پدیده ذیل بحث غرور اشاره شده است. از منظر اسلامی می توان ده عامل را برای خودفریبی برشمرد که با التفات به آن ها از خودفریبی پرهیز کرد. این مقاله که از شیوه توصیفی تحلیلی بهره می برد، نخست نگاه گذرایی به تعریف و ماهیت خودفریبی می کند، سپس عوامل روان شناختی معرفتی شکل گیری آن را از منظر اسلامی، به ویژه با تکیه بر اندیشه آیت الله جوادی آملی بررسی می کند. درنهایت به بررسی اخلاقی این پدیده خواهد پرداخت.

۱۰.

نگاهی اصلاحی به برنامه فلسفه برای کودکان در بستر حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدعلی عبداللهی پرستو مصباحی جمشید

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلید واژه ها: فلسفه برای کودکان تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تربیت در دیدگاه ملاصدرا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۳۳ تعداد دانلود : ۱۰۵۸

در این پژوهش پس از تبیین معنای فلسفه در تربیت به تعیین نسبت حقیقت با ساخت معنا و ارتباط آنها با نسبی گرایی پرداخته، و میزان سازگاری و ناسازگاری این برنامه با تعلیم و تربیت اسلامی در بستر فلسفه صدرایی واکاوی می شود. طبق نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، سیالیت هویت انسان برخلاف نگرش پست مدرنی که بستر ظهور برنامه فلسفه برای کودکان است، تغییرات متزلزل معقولیت و تنوع معرفت در حیطه امور قراردادی، بدون التزام به حقیقت قلمداد نمی شود، بلکه آن جوشش و کششی ذاتی، برخاسته از معیار وزین عقل و باور ایمانی در راستای کشف و درک حقیقت است و در مسیر استکمال نفس انسان قرار دارد. هدف این مقاله تبیین، تحلیل و تصحیح برنامه فلسفه برای کودکان متناسب با بسترهای فرهنگی جامعه ایرانی با روش توصیفی تحلیلی است. به نظر می رسد بهره گیری از نظام فلسفه صدرایی در تبیین چگونگی تکوین و به-کارگیری باورهای عقلی و ایمانی در زمینه تربیت بدرستی می تواند توان دیدگاه اسلام را در زمینه ایجاد و تقویت نظام آموزشی رسمی و غیر رسمی نشان دهد.

۱۱.

دلالت هاى تربیتى نهج البلاغه بر اسلامى سازى عناصر برنامه درسى(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن نجفى احمد طالعى فرد حسن ملکى

منبع: معرفت سال بیست و ششم مرداد ۱۳۹۶ شماره ۲۳۶

کلید واژه ها: نهج البلاغه اسلامى سازى دلالت هاى تربیتى عناصر برنامه درسى

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۹۹۱ تعداد دانلود : ۹۴۱

پژوهش حاضر با هدف اسلامى سازى عناصر برنامه درسى (هدف، محتوا، روش و نحوه ارزشیابى) بر اساس آموزه هاى تربیتى امیرمؤمنان على علیه السلام در نهج البلاغه انجام شده است. روش پژوهش، توصیفى تحلیلى مى باشد. یافته هاى پژوهش به شیوه تحلیل اسنادى و تحلیل محتوا استخراج و با استفاده از روش کیفى تحلیل شده است. نتایج بیانگر آن است که در نظام تربیتى نهج البلاغه، چهار عنصر شاخص برنامه درسى مورد توجه واقع شده است، به گونه اى که در عنصر اهداف مى توان دو نوع غایى (وصول به مقام قرب الهى) و واسطه اى (الهى، فردى، اجتماعى و زیست محیطى)، در عنصر محتوا حوزه هاى معرفتى متعددى از جمله آموزش تاریخ، قرآن، احکام دینى، اخلاق، زمین شناسى، ستاره شناسى، بهداشت و روان شناسى، در عنصر یاددهى یادگیرى، مجموعه اى از روش هاى متنوعى همچون حکمت، اکتشافى، مشارکتى، پرسش و پاسخ، تمثیل، الگویى، موعظه و امر و نهى و همچنین در عنصر ارزشیابى روش هایى مانند آغازین، تکوینى، شفاهى و خودارزیابى را معرفى نمود.

۱۲.

تبیین دیدگاه معرفت شناسی علامه طباطبایی(ره) و دلالتهای آن در محتوا و روشهای تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شیرین رشیدی سوسن کشاورز سعید بهشتی اکبر صالحی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلید واژه ها: علامه طباطبایی تعلیم و تربیت اسلامی علامه طباطبایی و معرفت شناسی دلالتهای تربیتی در نظر علامه طباطبایی محتوای تربیتی و نظریات روشهای تربیتی در نظر علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۴۰۲ تعداد دانلود : ۱۶۲۸

هدف این پژوهش، تبیین دیدگاه معرفت شناختی علامه طباطبایی(ره) و دلالتهای آن در محتوا و روشهای تربیتی است. برای دستیابی به اهداف پژوهش، سه پرسش اصلی ذکر شده است: 1 دیدگاه علامه طباطبایی(ره) درباره معرفت شناسی چیست؟ 2 بر مبنای دیدگاه معرفت شناختی علامه طباطبایی(ره) چه دلالتهایی را می توان برای محتوای تربیتی استخراج کرد؟ 3 بر مبنای دیدگاه معرفت شناختی علامه طباطبایی(ره) چه دلالتهایی را می توان برای روشهای تربیتی ذکر کرد؟ نظر به اینکه هر یک از این پرسش ها به جنبه ای از جنبه های پژوهش می پردازد، روشهای تحلیل مفهومی، استنتاجی متناسب با سه پرسش در این مطالعه استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد علامه طباطبایی(ره) معرفت حقیقی را علم و یقین مطابق با واقع می داند. ایشان وحی، حس، عقل و شهود را جزء منابع معرفت قلمداد می کند. این مقاله پس از تبیین دیدگاه معرفت شناختی علامه طباطبایی (با تأکید بر امکان و انواع معرفت) دلالتهایی در محتوا در دو بعد چگونگی گزینش محتوای درسی از جمله، مطابق با واقع بودن، پرورش تعقل و مانند اینها و چگونگی سازماندهی محتوا هم چون تناسب با میزان آمادگی و ویژگیهای دانش آموزان، تعادل در ارائه محتوای نظری و عملی و نظایر اینها و روشهای تربیتی مانند روش به کارگیری حواس در کسب معرفت، روش جدال احسن و مانند اینها را ارائه می کند.

۱۳.

سبک زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و مدرنیته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد کاویانی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلید واژه ها: سبک زندگی روان شناسی اسلامی خانواده مدرن سبک زندگی اسلامی مطالعات قرآنی خانواده اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۲۹۰ تعداد دانلود : ۲۵۱۵

هدف این پژوهش عبارت است از یک بررسی تطبیقی میان سبک زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و مدرنیته؛ سؤال اصلی این است که نقاط اصلی تمایز میان آن دو کدام است؟ به این منظور، با تکیه بر روش توصیفی−تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای و رویکرد علمی−دینی به مطالعه آموزه های قرآن کریم و دیدگاه های اندیشمندان مدرنیته و آمارهای جوامع متأثر از آن، پرداختیم. دستاورد اصلی این تحقیق این است که هفت تفاوت عمده بین آن دو، کشف شد؛ بعضی از آن تفاوت ها عبارت است از: 1. سبک زندگی قرآنی، بر آزادی «خدامحور» و سبک زندگی مدرنیته، بر آزادی «انسان محور» مبتنی است؛ 2. خانواده، در سبک زندگی قرآنی، برخلاف سبک زندگی مدرنیته، جایگاهی والا دارد؛ 3. ساختار خانواده اسلامی بر ازدواج «شرعی و قانونی»، «خانواده دوجنسیتی» و «خانواده تک شوهری»، تأکید دارد، در حالی که در سبک زندگی مدرنیته، خانواده، از ارزش چندانی، برخوردار نیست و بشر در ساختار خانواده، آزادی کامل داشته و خانواده «هم بالینی»، خانواده «تک جنسیتی» و خانواده «چندشوهری» تجویز می گردد. براساس این تفاوت ها، تفاوت های دیگری نیز شکل می گیرد.

۱۴.

تعمیم پذیری روش های تربیت الهی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی حسینی زاده علی فتحی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلید واژه ها: روش تربیتی خلیفه الله تعمیم پذیری تربیت قرآنی تربیت الهی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۸۴ تعداد دانلود : ۱۳۰۳

قرآن کریم، کتاب تربیتی است که خداوند متعال، در آن هم به طور مستقیم از روش هایی برای تربیت پیامبر اکرمn و سایر مردم استفاده کرده است و هم روش هایی را به پیامبر و دیگران برای تربیت آموخته است. هدف این پژوهش بررسی این مسئله است که آیا مربیان انسانی می توانند از روش های تربیتی خداوند در قرآن کریم به منظور تربیت انسان ها استفاده کنند یا اینکه روش های تربیت قرآن کریم ویژه خداوند است و مربیان انسانی نمی توانند در تربیت از آنها استفاده کنند؟ این تحقیق برای پاسخ به این سؤال از روش تحلیل و تفسیر آیات قرآنی استفاده کرده و به هشت دسته دلیل بر جواز استفاده مربیان از روش های تربیت الهی در قرآن کریم دست یافته است که عبارتند از: هدف تربیتی و هدایتی قرآن، عمومیت و عقلایی بودن زبان قرآن، توصیه به تدبر و تفکر در آیات قرآنی، دستور قرآن به تمسک به حبل الله، خلیفه بودن انسان برای خدا، الگو بودن پیامبر و جواز استفاده آن حضرت از روش های الهی، و نظایر آن.

۱۵.

تحلیل محتوای کیفی کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد حسنی فاطمه وجدانی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: تربیت اخلاقی کتاب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی و تحلیل محتوای کیفی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۰۴۱ تعداد دانلود : ۲۷۸۵

هدف از این مقاله، تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جهت استخراج الگوی نظری تربیت اخلاقی در این کتاب هاست. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی است. برای دستیابی به هدف مقاله، محتوای کتب یادشده از نظر اهداف، محتوا، اشکال ارائه محتوا و روش (یاددهی−یادگیری و ارزشیابی) بررسی شدند. یافته ها نشان می دهد که رویکرد برنامه درسی مطالعات اجتماعی، بین برنامه ای یا تلفیقی است؛ اهداف اخلاقی در کنار دیگر اهداف درس قرار گرفته و محتوای کتاب های درسی هم به تبع اهداف، دارای مضامینی اخلاقی شده است. مدل هدف گذاری، هرمی است. همچنین، برای یاددهی−یادگیری از روش هایی همچون بحث گروهی، بحث درباره موقعیت های اخلاقی فرضی، الگوپردازی، روش توضیحی و روش ایفای نقش استفاده شده است. اشکال ارائه محتوای اخلاقی نیز به طور عمده شامل متن، تصاویر و فعالیت است. برای ارزشیابی نیز افزون بر شیوه های معمول روش هایی همچون خود ارزشیابی نیز پیشنهاد شده است.

۱۶.

نظریه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه (نظریه حکمت متعالیه تعلیم و تربیت)؛ مفهوم شناسی و روش شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعید بهشتی

منبع: قبسات سال بیست و دوم بهار ۱۳۹۶ شماره ۸۳

کلید واژه ها: حکمت متعالیه فلسفه اسلامی روش استنتاجی فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی روش استطباقی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۹۳۶ تعداد دانلود : ۱۳۳۶

هدف از مقاله پیش رو پاسخ گویی به دو پرسش بنیادین درباره نظریه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه است. پرسش نخست جنبه مفهوم شناختی و پرسش دوم جنبه روش شناختی دارد. پیش از تبیین مفهوم شناختی این دانش فلسفی اسلامی، نُه گام مقدماتی به ترتیب بیان شده است؛ از سوی دیگر به لحاظ نوشتن عنصر روش در تعریف دانش نام برده، دو روش عمده تحقیقاتی این دانش، یعنی «روش استطباقی» و «روش استنتاجی» همراه با مرحله های هر کدام به تفصیل معرفی شده است. سپس بر مبنای دو برداشت معنایی گوناگون از دانش بنیادین فلسفه اسلامی، دو معنای متفاوت نیز از فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی عرضه شده است: فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اخص و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اعم. فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اخص نیز در دو لایه گذرگاهی و قرارگاهی به بحث گذاشته شده است. سرانجام با توجه به گام های نه گانه مقدماتی و نیز دو روش پژوهشی نام برده و همچنین دو معنای اخص و اعم فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دو تعریف از این دانش فلسفی ارائه شده است. فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اخص، یکی از علوم فلسفی اسلامی است که با سه روش عقلی، نقلی و شهودی به استکشاف و پردازش گزاره های فلسفی و تربیتی برگرفته از نظام حکمت متعالیه- به عنوان منبع گذرگاهی و نیز جامع ترین نظام فلسفه اسلامی و قرآن کریم و سنت معصومان : به عنوان منابع قرارگاهی- از یک سو و استطباق گزاره های فلسفی و تربیتی و نیز استنتاج و پردازش گزاره های تربیتی از سوی دیگر همت می گمارد. فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی به معنای اعم، یکی از علوم فلسفی اسلامی است که با دو روش عقلی و نقلی به استکشاف و پردازش گزاره های فلسفی و تربیتی برگرفته از علوم فلسفی و تربیتی بشری از یک سو و استطباق گزاره های فلسفی و تربیتی و نیز استنتاج و پردازش گزاره های تربیتی از سوی دیگر همت می گمارد.

۱۷.

هدف غایى تربیت اخلاقى در قرآن از منظر تفسیر «المیزان»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یونس حسنى سید احمد فقیهى

منبع: معرفت سال بیست و ششم مرداد ۱۳۹۶ شماره ۲۳۶

کلید واژه ها: اخلاق تربیت المیزان علامه طباطبایى تربیت اخلاقى هدف غایى

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۳۶ تعداد دانلود : ۸۶۱

«تربیت اخلاقى» عبارت از فرایند زمینه سازى و آموزش و به کارگیرى راه کارهاى معرفتى و انگیزشى و عملى و رفع موانع به منظور تزکیه نفس و رشد و شکوفایى انسان براى نیل به کمال نهایى است. براى تربیت اخلاقى، اهداف متعددى در ابعاد بینش، گرایش و رفتار آدمى ترسیم مى شود که در مجموع، همه این اهداف در راستاى هدف نهایى واحدى قرار مى گیرد. هدف پژوهش حاضر ارزیابى برخى دیدگاه هاى مطرح شده براى هدف غایى و تبیین تعابیر ناظر به آن و واکاوى ارتباط و نسبت بین آنها و در نتیجه، بیان هدف غایى براى تربیت اخلاقى در قرآن کریم از نگاه تفسیر المیزان است. پژوهش حاضر با روش توصیفى و تحلیلى، به این موضوع پرداخته است. عناوین «هدایت»، «عبادت»، «سعادت»، «فوز» و «فلاح»، «رحمت»، «قرب» و «رضوان الهى» در قرآن کریم، مشیر به هدف واحد نهایى است. با بررسى نسبت این تعابیر با یکدیگر و تبیین نقش مقدمى بودن برخى از آنها نسبت به برخى دیگر، نیل به قرب و رضوان الهى به عنوان هدف غایى تربیت اخلاقى، حاصل پژوهش حاضر است.

۱۸.

الگوی استخراج نظام مسائل آموزش و پرورش کشور مبتنی بر بیانات حضرت امام خامنه ای حفظه الله تعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید مهدی سید طباطبایی سینا فریدونی

منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۴

کلید واژه ها: آموزش وپرورش امام خامنه ای دلالت پژوهی الگوی استخراج نظام مسائل

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۱۴۵ تعداد دانلود : ۲۳۹۲

اولین گام در راستای تحول بنیادین و کنار گذاشتن نظام کهنه و تقلیدی نهاد آموزش و پرورش در نظام جمهوری اسلامی ایران، شناخت دقیق از مسائل پیش روی آموزش و پرورش کشور است؛ هدف این پژوهش ارائه الگویی نظام مند به منظور استخراج نظام مسائل انقلاب اسلامی مبتنی بر بیانات رهبر معظم انقلاب است؛ بدین منظور سعی شد تمام سخنرانیهای مرتبط با حوزه آموزش و پرورش معظم له مطالعه و فیش برداری، و الگو با روش دلالت پژوهی استخراج شود. در پایان مشخص شد که الگوی مورد نظر مبتنی بر دو رکن الگوهای توصیفی و الگوهای هنجاری نظام مسائل آموزش و پرورش تشریح شده است.

۱۹.

تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی» در آموزش و پرورش؛ راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدیه سادات خشوعی

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: آموزش و پرورش الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی تربیت اسلامی نسل آینده

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۹۸۷ تعداد دانلود : ۷۷۳

هدف این مقاله، تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی در آموزش و پرورش» به عنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده است. این مقاله با روش تحلیل محتوا انجام شده و برای دستیابی به هدف مقاله، کتاب مفاتیح الحیات(آیت الله جوادی آملی، 1391) و پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) به روش نمونه گیری هدفمند از نوع موارد معروف انتخاب شدند. سپس کتاب از نظر کیفیت زندگی کاری اسلامی و پایگاه از نظر راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی، تحلیل شدند. در این تحلیل، ابتدا مفاهیم مرتبط با کیفیت زندگی کاری اسلامی استخراج و سپس مفاهیم بر اساس محتوای مشترک و چهار رکن مدرسه (یعنی معلم، دانش آموز، مدیر و کارمند) طبقه بندی و به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی تدوین گردید. سپس راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی شناسایی و در مرحله آخر نیز اعتبار و پایایی الگو و راهکارها بررسی و تأیید شدند. به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی به عنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده تدوین و براساس الگو و راهکارها نقشه تربیت اسلامی نسل آینده در آموزش و پرورش طراحی شد.

۲۰.

اصول تربیت توحیدی براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: کیومرث قیصری گودرزی منصور خوشخویی احمد سلحشوری

منبع: تربیت اسلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۵

کلید واژه ها: توحید تربیت توحیدی اصول تربیت توحیدی و تربیت اسلامی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۶۰ تعداد دانلود : ۱۵۶۷

هدف از این مقاله بررسی و استخراج اصول تربیت توحیدی براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهارb است. یکی از چالش های اساسی و مسائل نظام تربیت رایج، عدم استقرار نگرش جامع توحیدی در متربی است که این نقیصه خود را در فضای پر تردید عصر حاضر بیش از گذشته نمایان کرده است؛ اگرچه به توحید به عنوان غایت نهایی تربیت اسلامی تأکید فراوان و مکرری شده است؛ اما نظام تربیتی رایج تنها در مراحل اولیه تربیت به ارائه مطالبی سطحی در باب توحید می پردازد و در سایر مراحل تربیتی به این اصل اساسی و بنیادین آنچنان که لازم و شایسته است توجه نمی شود. این مقاله با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و استنتاجی به واکاوی متون اسلامی در رابطه با توحید و تربیت می پردازد و مبانی و اصول تربیت توحیدی را براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهارb استخراج می کند. با توجه به مبانی انسان شناسی توحیدی در مبنای فقر وجودی انسان، اصولی همچون اصل معرفت، ارتباط و اتصال، تمنا، پرهیز از کثرت گرایی، اخلاص و رضا و خشنودی بررسی و در ارتباط با مبنای صیرورت انسان به سوی خدا، به اصول انتخاب، همت بلند و اراده قوی، تناسب و هماهنگی، تعالی و استعلا، حرکت درونی و استمرار پرداخته شد و در پایان نیز اصول تذکر، محبت، گشودگی و زیبایی شناسی در رابطه با مبنای فطرت الهی و گرایش های درونی ویژه انسان بررسی گردید.

درخت حوزه‌های تخصصی

کلیات

درآمدى بر اندیشه هاى تربیتى علامه طباطبائى(مقاله علمی وزارت علوم)

تربیت انسان در پرتو انسان شناسی صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

جستارى در تربیت عقلانى؛واکاوى دیدگاه قرآن کریم و اندیشه امام خمینى قدس سره(مقاله علمی وزارت علوم)

تحلیل محتوای مقاله های دوفصلنامه «تربیت اسلامی» در سال های 1384−1394(مقاله علمی وزارت علوم)

تبیین سیره تربیتی امام صادق جهت ارائه الگویی برای سبک زندگی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

تأثیر مراتب دینداری بر کاهش انحرافات اجتماعی درآموزه های قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامه درسی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

عوامل تهذیب نفس در نگاه ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

خودفریبی از منظر روان شناسی و اخلاق با تأکید بر اندیشة آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نگاهی اصلاحی به برنامه فلسفه برای کودکان در بستر حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

دلالت هاى تربیتى نهج البلاغه بر اسلامى سازى عناصر برنامه درسى(مقاله علمی وزارت علوم)

تبیین دیدگاه معرفت شناسی علامه طباطبایی(ره) و دلالتهای آن در محتوا و روشهای تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

سبک زندگی خانوادگی از دیدگاه قرآن و مدرنیته(مقاله علمی وزارت علوم)

تعمیم پذیری روش های تربیت الهی در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

تحلیل محتوای کیفی کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر تربیت اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نظریه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بر مبنای حکمت متعالیه (نظریه حکمت متعالیه تعلیم و تربیت)؛ مفهوم شناسی و روش شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

هدف غایى تربیت اخلاقى در قرآن از منظر تفسیر «المیزان»(مقاله علمی وزارت علوم)

الگوی استخراج نظام مسائل آموزش و پرورش کشور مبتنی بر بیانات حضرت امام خامنه ای حفظه الله تعالی(مقاله علمی وزارت علوم)

تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی» در آموزش و پرورش؛ راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده(مقاله علمی وزارت علوم)

اصول تربیت توحیدی براساس آموزه های قرآن و ائمه اطهار(مقاله علمی وزارت علوم)

پالایش نتایج جستجو