ابراهیم نصیری

مطالعه و پژوهش بقایای انسانی به ویژه اسکلت هایی که در کاوش های باستان شناسی به دست می آید، اطلاعات بسیار باارزشی درخصوص انسان های باستانی در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. در مطالعات استخوان باستان شناسی جنبه های مختلف ریخت شناسی استخوان پس از طبقه بندی های گونه شناسی موردتوجه قرار می گیرد. در این گونه مطالعه، تعیین جنسیت و تخمین تقریبی سن اسکلت ها از روی ویژگی های ظاهری استخوان ها به شکلی سریع و بدون آنکه نیازی به فعالیت های پیچیده آزمایشگاهی باشد انجام می شود. اسکلت های انسانی مرد و زن هریک دارای تفاوت های آشکار و روشنی هستند. این تفاوت ها براساس شاخص ها و معیارهای استانداردی استوارند. اسکلت انسانی کوریجان از یک محوطه تاریخی به دست آمد که پس از اقدامات مرمتی و حفظ وضعیت و ساختار کالبدی آن در همان شرایط اولیه، ضرورت مطالعات تعیین جنسیت و تخمین تقریبی سن اسکلت موردتوجه قرار گرفت. در نگاه نخست شاید به نظر برسد که پرسش های مربوط به تعیین جنسیت و تخمین سن اسکلت کاملاً واضح یا خیلی پیچیده است. اینکه اسکلت انسانی کوریجان متعلق به زنی یا مردی باشد یا اینکه این اسکلت در رده سنی کهنسال یا بزرگ سال بالغ باشد، اثبات یا ابطال این فرضیه ها نیازمند بهره گیری از رهیافت های علمی و استفاده از متغیرهای قابل سنجش و تجربی بود. علوم زیست شناسی، انسان شناسی جسمانی و استخوان باستان شناسی در ارتباط تنگاتنگ با یک دیگرند که کمک شایانی برای پاسخ گویی به این پرسش ها و فرضیه ها ارائه می دهند.

مقدمه: آموزش بالینی در شکل دهی مهارت های اساسی و توانمندی های حرفه ای دانشجویان در اتاق عمل نقش مهمی دارد. شناخت وضعیت فعلی ، بستری برای ارتقاء عملکرد آنها در آینده میباشد . هدف مطالعه تعیین عوامل موثر بر کیفیت آموزش بالینی از دیدگاه دانشجویان اتاق عمل و هوشبری دانشگاه علوم پزشکی مازندران در سال 1397 بود. روش ها: در مطالعه توصیفی-مقطعی حاضر، 134 نفراز دانشجویان اتاق عمل و هوشبری که حداقل یک ترم تحصیلی کارآموزی بالینی را گذرانده بودند، انتخاب شدند. دیدگاه دانشجویان در مورد آموزش بالینی توسط پرسشنامه پایا و روا، متشکل از پنج بخش : عملکرد مربیان بالینی؛ برخورد با دانشجو، اهداف و برنامه آموزشی، امکانات و تجهیزات محیط بالینی و سیستم ارزشیابی بالینی مورد ارزیابی و امتیاز دهی قرار گرفت. داده ها ، آزمون تی مستقل و کای اسکوئر تجزیه و تحلیل شد. نتایج: میانگین سنی دانشجویان 8/1 ± 6/21 سال بود. میانگین امتیاز حیطه های مورد سنجش به ترتیب عبارت از اهداف و برنامه های آموزشی 6/4 ± 3/10، ، مربی 7/3 ± 4/11 ، برخورد با دانشجو 9/1 ± 2/4، محیط آموزشی 5/2± 9/4 )، نظارت و ارزشیابی 6/1 ± 7/2 و خودکارآمدی دانشجو 7/2 ± 6/7 بود. به ترتیب حیطه مربی و اهداف و برنامه آموزشی بیشترین میانگین امتیاز کسب شد. 9/67 درصد شرکت کنندگان، کیفیت آموزش بالینی را متوسط گزارش کردند و اختلاف نظرات دانشجویان اتاق عمل و هوشبری در حیطه ی اهداف و برنامه آموزشی معنی دار بود (01/0 > P ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه، کیفیت آموزش بالینی در این دو رشته مشابه هم بوده و در کل در سطح متوسطی می باشد. برای بهبود وضعیت آموزش بالینی در این رشته ها، تأمین امکانات، تجهیزات محیط بالینی و بازنگری ابزارها و فرایندهای ارزشیابی بالینی، ارتقای عملکرد مربیان و جذب مربیان بالینی مستقل پیشنهاد می شود

سابقه و هدف: آموزش و رعایت اصول اخلاق حرفه ای در رشته های بالینی پزشکی همواره کانون توجه است. ازاین رو، هدف این تحقیق تعیین دیدگاه کارآموزان، کارورزان، دستیاران بالینی و اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مازندران درباره اهمیت رعایت شاخص های اخلاق حرفه ای در بخش های بالینی بوده است. روش کار: این مطالعه از نوع مقطعی-توصیفی است. جامعه آماری پژوهش تمامی کارآموزان، کارورزان، دستیاران بالینی و اعضای هیئت علمی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مازندران به تعداد 380 نفر در سال ۹۷-1396 بودند که از میان آنان320 نفر به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و به پرسش نامه اخلاق حرفه ای بالینی به روش خودایفا پاسخ دادند. سؤالات مقیاس در پنج حیطه وظیفه شناسی، احترام به دیگران، تعالی شغلی، شرافت و درستکاری و نوع دوستی مشخص شده بود. برای تحلیل میانگین داده های کمّی از آزمون تی و آنوا و برای متغیّرهای کیفی از آزمون کای دو استفاده شد. در این پژوهش همه موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: شرکت کنندگان در پژوهش حاضر 320 نفر (84 درصد) بودند که 163 نفر (9/50 درصد) از آنان را زنان تشکیل دادند. میانگین سنی شرکت کنندگان نیز 4/6±8/26 بود. توزیع فراوانی افراد به این ترتیب بود که 128 نفر (40 درصد) کارآموز، 127 نفر (7/39 درصد) کارورز، 51 نفر (5/17 درصد) دستیار و 9 نفر (8/2 درصد) استاد بودند. علاوه براین، 1/84 درصد از شرکت کنندگان به کارنبردن جملات تحقیرآمیز نسبت به بیماران را گزینه مهم اخلاق حرفه ای بالینی می دانستند و دیدگاه زنان و مردان نیز در اهمیت گویه های اخلاقی تفاوتی نداشت (844/0P<) ولی کارآموزان، کارورزان، دستیاران و استادان درباره اهمیت کدهای اخلاقی اختلاف معنی داری داشتند (035/0>P). نتیجه گیری: از دیدگاه مشارکت کنندگان بالینی، برخی از گویه ها مثل احترام به بیماران اهمیت بالاتری داشت ولی در حیطه تعالی شغلی کم اهمیت بود. ازاین رو، تقویت انگیزه های درونی و بیان جایگاه شاخص های اخلاق حرفه ای بالینی در برنامه های آموزشی بالینی برای برخی از موارد گزارش شده کم اهمیت، توصیه می شود.