خسرو موحد

گرایش ذاتی انسان به طبیعت و فرآیندهای طبیعی متمرکز است، که می تواند اثرات روحی و جسمی را به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر انسان داشته باشند. که در این میان نقش معنویت را که یکی از نیازهای روحی است نمی توان نادید گرفت معنویت یکی از نیازهای درونی انسان و بخش جدایی ناپذیر از اخلاق و ارزش های انسانی است ﻣﺤ ﯿﻂ ﻫ ﺎیی موفق تر به لحاظ کاری هستند که بتوانند این عامل را که در اﻓﺰاﯾﺶ بازدهی و ﺳﻼﻣﺘﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎراﯾﯽ کارکنان ﺗﺄﺛﯿﺮ گذار است را تامین کنند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیرات معماری بیوفیلیک بر بهزیستی معنوی کارکنان ادارات در محیطهای اداری انجام شده است. تحقیق حاضر از نوع ارتباطی و همبستگی است، و از نظر هدف، تحقیقی کاربردی می باشد. روش تحقیق، روش پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد سنجش بهزیستی معنوی در میان کارکنان است. پایایی پرسشنامه با توجه به آلفای گرونباخ (70/0) مورد تایید قرار گرفت پرسشنامه ها با استفاده از نرم افزارspss نسخه 22 تایید شد.روش آزمون و بررسی فرضیات تحقیق با استفاده از همبستگی پیرسون و فراوانی ورگرسیون صورت گرفت،وهمچنین از آزمون لوین نیز جهت اثبات فرضیه تحقیق استفاده شد نتایج این پژوهش بیانگر آن است که بین که بین میزان انگیزه ، تحمل مشکلات و امید برای رسیدن به هدف با ضریب همبستگی به ترتیب 0. .855** ،.718** 0 و. 802** 0 با در سطح معنی داری ، 0.01وضعیت نور طبیعی رابطه وجود دارد..

مسأله تامین مسکن برای اقشار کم درآمد نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته است و تاکنون سیاست های مختلفی برای تامین مسکن گروه های کم درآمد در نظر گرفته و به اجرا درآمده است. ازسویی دیگر، گسترش آسیب های اجتماعی در مسکن مهر از مهمترین موضوعاتی است که لازم است مورد توجه برنامه ریزان و معماران در طراحی و ساماندهی مسکن مهر قرار گیرد که ضرورت اصلی این پژوهش را بخود اختصاص داده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و پیمایشی می باشد که از روش تحلیل عاملی نیز بهره برده است. جامعه آماری این مطالعه ساکنان مسکن مهر شهر صدرا بوده است که به روش خوشه ای تعداد 136 نفر از ساکنان به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار پژوهش برای ارزیابی مولفه-های کیفی و کالبدی مسکن مهر برای کاهش آسیب پذیری اجتماعی، پرسشنامه محقق ساخته بوده که به منظور سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید که مقدار این ضریب برای پرسشنامه نگرش 83 درصد محاسبه شد که نشان دهنده پایایی پرسشنامه می باشد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که عوامل و شاخص های مورد استفاده برای سنجش و ارزیابی پروژه مسکن مهر صدرا در چهار عامل شناسایی شدند که این عوامل تحت عنوان شاخص معماری و زیرساختی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی- فرهنگی نام گذاری شدند. در پایان نیز راهکار هایی در ارتقا مسکن مهر برای کاهش آسیب های اجتماعی ارائه شده است.

اصل سلسله مراتب یکی از اصلی ترین مفاهیم در معماری است. همچنین فضای سکونت از جمله عملکردهایی است که وجود اصل سلسله مراتب در آن بسیار ضروری است. با این حال در طول دوره های مختلف و با گذشت زمان، نمود این اصل در خانه های ساخته شده در سبک های گوناگون معماری ایرانی به صورت های متفاوتی بروز یافته است. . ترتیب قرارگیری فضاها در کنار یکدیگر و اضافه شدن برخی فضاها به ساختار فضایی خانه و همچنین تحولات فضایی آن ها در طول دوره های مختلف، به تبع نمایش این اصل در معماری چنین فضاهایی را دستخوش تغییرانی نموده است. این پژوهش که به دنبال یافتن مولفه های سلسله مراتب شکلی فضایی و بررسی کیفی و کمی آن در زبان الگوی بناهای قاجار تهران می باشد، به بررسی شواهد و مدارک تاریخی و فرهنگی موجود می پردازد. نمونه های مورد مطالعه در این تحقیق خانه های سنتی مربوط به دوره قاجار در تهران و نتیجه حاصل مقایسه و ارائه تجزیه و تحلیل نهایی بر اساس نمونه های مورد مطالعه خواهد بود. هدف از این پژوهش تبیین مفهوم سلسله مراتب فضایی و مقایسه نگاه شکلی به گونه در الگوی سکونت گاهی قاجار می باشد، همچنین بررسی چگونگی سیر تغییرات  سلسله مراتب در تحولات خانه ها در دوران قاجار هدف دیگری است که این پژوهش به دنبال پاسخی برای آن خواهد بود. روش تحقیق در این پژوهش روش ترکیبی است و با مراجعه به میراث فرهنگی و مطالعات منابع موجود، فهرستی از خانه ها جمع آوری و از میان آن ها تعدادی بعنوان نمونه  به روش بحرانی و احتمالی غیرهدفمند جهت مطالعه انتخاب شده اند. مطالعه از رجوع به منابع و مطالعات کتابخانه ای و میدانی و همچنین  لکه گذاری و اصلاح نقشه ها شروع و سرانجام با تجزیه و تحلیل کالبدی و ساختاری فضاها و رسم تناسبات و هندسه هر خانه به جمع بندی نهایی رسید. در گام بعد از داده های حاصل از نمودارهای توجیهی و نرم افزار UCL Depth Map با روش نحو فضا (Space Syntax) به منظور استخراج یافته ها استفاده شده و در نهایت بعد از جمع آوری داده ها، تحلیل صورت گرفت . نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این است که سه شاخص عمق، اتصال و هم پیوندی در سه دوره قبل از ناصری، ناصری و بعد از ناصری به مرور زمان با کاهش درونگرایی، عمومیت و یکپارچگی همراه بوده اند.

امروزه پرداختن به موضوع حضور جوانان در فضاهای شهری و ارتباط آن با مؤلفه های معماری بسیار با اهمیت است. دستیابی به نقش این عناصر در افزایش حضور جوانان در معابر، گام مهمی برای کاهش مشکلات جوانان خواهد بود. تقویت حضور جوانان، ضمن ایجاد تعامل با سایر شهروندان، زمینه استفاده از این فرصت ارزشمند به منظور برنامه ریزی اوقات فراغت جوانان و افزایش سرزندگی شهروندان در فضاهای شهری خواهد بود. مهم ترین هدف این پژوهش، ارزیابی تأثیر عناصر کالبدی معماری از جمله فرم و شکل نمای بناهای مجاور معابر شهری، رنگ بدنه ها، نوع کف سازی، مبلمان، تنوع کاربری، محل قرارگیری و شکل باغچه ها و آب نماها و ... بر میزان حضور جوانان در فضاهای شهری و به ویژه معابر است. این تحقیق از نقطه نظر هدف بیرونی از گونه کاربردی است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و دیدگاه 400 نفر از شهروندان شامل ساکنان، کسبه و رهگذران، با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته، برداشت شده است. این برداشت ها  با استفاده از تحلیل های آماری در نرم افزار SPSS v.24 اولویت بندی گردیدند. در ادامه با روش تجزیه و تحلیل عاملی، محتوا و بار عاملی پرسش های موجود در هر یک از مؤلفه ها ارائه گردیده است. بر مبنای نت ایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها، مهمترین مؤلفه ها از نظ ر پاس خ دهن دگان دسته بندی شد. یافته های تحقیق نشان می دهد، عناصر مبلمان شهری ب ا ض ریب همبس تگی 64/. در مقایسه با مؤلفه های خدمات عمومی و رفاهی، محیطی، ویژگی های عملکردی، مؤلفه های ایمنی و امنیت، تنوع فضایی، کالبدی و  مؤلفه های انعطاف پذیری، بیشترین تأثیر را بر افزایش حضور جوانان در خیابان عفیف آباد شیراز داشته اند. همچنین مشخص گردید، توجه به نظافت و پاکیزگی محیط و دسترسی به خدمات عمومی، مهمترین عوامل مورد توجه جوانان حاضر در خیابان عفیف آباد به منظور انگیزه حضور آنان در معابر شهری بوده است.

رشد جمعیتی شهر شیراز در محدوده محله قصردشت در دوره معاصر، منجر به ساخت فضاهای مسکونی گسترده و تخریب چشم انداز محله شده است. هدف این تحقیق، بررسی رابطه بین ارزشهای فرهنگی و شکل گیری چشم انداز فضاهای مسکونی می باشد. جامعه آماری این پژوهش محله قصردشت شیراز می باشد. روش نمونه گیری به صورت ساده تصادفی است. نوع تحقیق در پژوهش پیمایشی (زمینه یابی) می باشد و روش تحقیق همبستگی به رابطه میان متغیرها پرداخته است. مدل تحلیل عاملی مسیر در نرم افزار لیزرل جهت پیش بینی ارتباط متغیرها مستقل، وابسته و میانجی شامل؛ ارزشهای فرهنگی، چشم انداز و ادراک را مورد کنکاش قرار داده است. پرسشنامه محقق ساخته است. و روایی و پایایی پرسشنامه بوسیله نظر اساتید و الفا کرونباخ در نرم افزار اس پی اس بررسی می شود. و به صورت خود پرسشگر به صورت نمونه گیری غیر احتمالی پر می شود. نتایج در دو سطح آمار توصیفی (مدت سکونت) و استنباطی (همبستگی و سطح معنی داری رابطه) مورد بررسی قرار می گیرد. در مدل تحلیل عاملی مسیر رابطه میان متغیرهای؛ مستقل (ارزشهای فرهنگی)، وابسته (چشم انداز) و میانجی (ادراک) تایید شده است. متغیر وابسته عناصر طبیعی ارتباط بیشتری با ارزشهای فرهنگی دارد و این موضوع بیانگر این است که عناصر طبیعی نقش مهم تری بر کیفیت چشم انداز دارد. و در سطح معنی داری رابطه بین مولفه های ارزشهای فرهنگی رابطه مستقیم و معنی دار می باشد، اما مولفه های، آداب و رسوم و مسولیت پذیری دارای رابطه مستقیم و معنی دار نمی باشد

معماری به صورت ابزاری برای پاسخگویی به نیازهای انسان است و در این زمینه، مساجد به عنوان یکی از جلوه های معماری اسلامی، سهم ویژه ای در پاسخگویی به نیازهای روحی انسان برعهده دارد. مساجد در گذر زمان دارای اصولی واحد برای ایجاد سلسله مراتب هستند. این پژوهش به دنبال بازشناسی سلسله مراتب در مساجد شهر شیراز است تا بتوان آن را در مساجد معاصر شیراز مورد استفاده قرار داد. بر همین اساس در ابتدا با مراجعه به متون معماری و نیز دیدگاه صاحب نظران، به بازشناسی اصل سلسله مراتب مکانی پرداخته شد و سپس به تعریف علمی این کلمه و یافتن بن مایه های آن پرداخته شده است. برای این منظور از روش توصیفی- تحلیلی برای بدست آوردن مبانی نظری و از روش نحوه فضا به کمک نرم افزار Depthmap برای تحلیل چهار مسجد نمونه موردی برگرفته شده است. یافته های پژوهش بیانگر این موضوع است که در مساجد شهر شیراز، فضاهای عمومی که بیشتر مورد استفاده قرار می گرفته اند مانند شبستان در درجه اول دسترسی در نظر گرفته شده اند و تمام فضاهای دیگر دارای محرمیت بیشتری بودند و در درجه دوم دسترسی قرار داشتند تا جایی که افراد استفاده کننده عادی حتی شاید متوجه وجود این فضاها در مسجد نمی شدند. همچنین در مساجد شهر شیراز در صورتی که امکان ایجاد دو ورودی بوده است، دو ورودی را از دو محل کاملاً متفاوت می ساختند تا جایی که حتی مساجد ارتباط دهنده دو محله با هم بودند. اهداف پژوهش: 1.بازشناسی اصول سلسله مراتب مکانی در مساجد سنتی ایران. 2.تحلیل سلسله مراتب مکانی مساجد شیراز با روش نحو فضا. سؤالات پژوهش: 1.چه عواملی بر شکل دهی به ساختار مکانی مساجد سنتی ایران تأثیرگذار بوده است؟ 2.سلسله مراتب مکانی مساجد شیراز  بر چه اساسی بوده است؟

بیمار کسی است که ناراحتی روحی یا جسمی و یا هر دو را دارد. بیمارستان مکانی است که بیمار جهت تشخیص و درمان خود به آنجا مراجعه می کند. بنابراین تاثیر گرافیکی محیط بیمارستان بر بیمار بسیار مهم است. رنگ یکی از مولفه های تاثیر گذار در گرافیک بیمارستان است. رنگ درمانی یک هنر قدیمی است. در گذشته، مردم هندوستان و چین به جای بیمارستان، معابدی داشتند که در آنجا بیماران با روش رنگ درمانی درمان می شدند. در این پژوهش ابتدا به مطالعه ی رنگ و استرس و تأثیرات مختلف رنگ بر انسان به عنوان متغیر ها و مؤلفه های مهم گرافیک محیطی ساختمان های درمانی پرداخته شده است، سپس با مشخص کردن وضعیت بیمار و نیازهایش به بررسی عوامل موثر در انتخاب رنگ و تأثیرات آن بر کاهش استرس و طول درمان بیمار پرداخته ایم. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات رابطه ای از نوع همبستگی است و به لحاظ هدف که یافتن رابطه بین تاثیر رنگ ساختمان های درمانی و استرس و طول درمان بیمار است، تحقیقی کاربردی می باشد. روش تحقیق، روش پیمایشی و ابزار گرد آوری داده ها، تلفیقی است از پرسشنامه استاندارد سنجش استرس (dass-21) و پرسشنامه رنگ که توسط نگارنده تهیه شده است. روایی پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ با مقدار 0.897 تایید شد. پرسشنامه با نرم افزار spss 26  تحلیل گردید. آزمون و بررسی فرضیات با استفاده از همبستگی های پیرسون و اسپیرمن صورت گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که بین رنگ با استرس و طول درمان بیمار با ضریب همبستگی های اسپیرمن به ترتیب 0.766 و 0.709 و پیرسون 0.750 و 0.569در سطح معنی داری 0.01 رابطه وجود دارد. بدین معنا که هر چه فضاهای درمانی رنگ مطلوب تری داشته باشند استرس و طول درمان بیمار کاهش می یابد.

گسترش ابعاد مختلف شهرنشینی در سالهای اخیر و رواج یافتن اقدامات شهرسازی جدید، بافت های شهری را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است، بطوریکه امروزه، محدوده های وسیعی از شهرهای کشور و علی الخصوص مناطق و مناطق جدید صورت گرفته در شهرها، با معضلات پیچیده ای از جمله بحران حس تعلق مکانی و هویت شهری رو به رو هستند و روند افت منزلت مکانی- اجتماعی آنها رو به افزایش است. لذا، منظر و سیمای شهری موضوعی مهم و حتی چالش برانگیز در میان صاحبنظران طراحی شهری، معماری و طراحی محیطی است، به گونه ای که نبود ادبیات واحد در این میان حتی به سوء برداشت هایی نیز انجامیده است. از طرف دیگر، اغلب مطالعات مربوط به مکان و موضوعات مرتبط با آن از جمله حس مکان که در حیطه روانشناسی ادراک و علوم تربیتی مورد مداقه قرار گرفته، در شهرسازی به خودی خود کفایت نمی کند و این وظیفه طراح و برنامه ریز است که با بهره برداری از این علوم اقدام به خلق حس مکان نماید و می بایست آنرا چنان طراحی کند که برای مردم قابل درک باشد و با خلق فضاهای عمومی با کیفیت و مطلوب در میان تراکم ساخت و سازها، پهنه ای برای شکل گیری رویدادهای جمعی مهیا سازند؛ فضاهایی که توان القاء حس مکان به شهروندان را دارند. در این مقاله به اصول و معیارهای طراحی منظر در راستای برانگیزش حس مکان اشاره شده و در پایان اصول ادراکی و زمینه ای در طراحی منظر شهری برای ارتقا حس مکان و تعلق به مکان به اختصار تدوین و ارائه شده است.

ازآنجاکه ساختمان ها 40 درصد مصرف سالانه انرژی جهان را به خود اختصاص می دهند، آموزش روش های صحیح مصرف انرژی به کاربران و ساکنان این ساختمان ها می تواند تأثیر زیادی در کاهش مصرف داشته باشد. جهت آموزش این روش ها از سنین پایین، مدارس بهترین محیط جهت آموزش و یادگیری است. چراکه مدارس پایدار به عنوان یکی از بخش های مهم جامعه، علاوه بر انتقال میزان اهمیت بحث پایداری توسط آموزش دیداری و تجربی، خود نیز با صرفه جویی در راه پیشرفت به سوی جامعه ای پایدار گام برمی دارند. با توجه به گستردگی مبحث پایداری، در این پژوهش صرفاً مبحث پایداری اقلیمی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. هدف این مقاله بهینه سازی جداره های ساختمان یک مدرسه در شیراز در جهت کاهش مصرف انرژی است و همچنین لزوم استفاده از سامانه های ایستا در طراحی هر مدرسه با توجه به اقلیم محل مدرسه در جهت استفاده بهینه از انرژی تابشی خورشید می باشد. روش تحقیق مقاله حاضر کمّی و انجام محاسبات با نرم افزار شبیه ساز می باشد، و به منظور مدل سازی از نرم افزار اکوتکت 2011 استفاده گردیده است. جامعه آماری این تحقیق مدارس ساخته شده توسط سازمان نوسازی مدارس استان فارس، بر اساس پلان تیپ اقلیم گرم و خشک، می باشد. در این راستا یک مدرسه 6 کلاسه ابتدایی تیپ 2- 1926 به روش نمونه گیری غیر احتمالی، هدفمند انتخاب شد و تأثیر استفاده از عایق حرارتی در جداره های ساختمان این مدرسه در بهینه سازی مصرف انرژی بررسی گردید. نتایج محاسبات نشان داد که پس از بهینه سازی جداره ها، مجموع فضاهای ساختمان مدرسه مدت زمانی حدود دو برابر بیشتر در محدوده آسایش قرار خواهند داشت.

در رویکرد پدیده شناختی توجه به ماهیت پدیده مهم است. در نتیجه ثبت داده ها و قابلیت های محیط به گونه ای که بتوانند خواص خود را حفظ نمایند، کلیدی است. از این رو ادراکات حسی و راهکارهای بکارگیری آنها در فرایند طراحی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از سوی دیگر ارائه راهکارهای اصلی در تبدیل داده های کمی به کیفی و موثر در روند طراحی پدیده شناسانه و خلق معماری متکی بر ادراکات حسی ملاک عمل است. مسیر اصلی این پژوهش براساس نحوه برخورد با ادراکات حسی موجود در فضا به گونه ای است که بتواند طراح را در روند طراحی بی واسطه با پدیده ها یاری رساند. با توجه به بررسی های صورت گرفته می توان از جمله بهترین راهکارهای دستیابی به این مهم را انتخاب گزینه های حسی در سایت دانست. داده ها می توانند به صورت نقاط و محدوده ها و کریدورهای حسی در سایت عمل نمایند و از نیروهای مستتر در سایت نشات گرفته و طراح را در مسیر طراحی یاری رسانند. اینکه مسیر فرایند طراحی چگونه طراحی گردد و این رویکرد چگونه تاثیر گذار باشد با ارائه مدل های فرایند طراحی که معماران تعریف می نمایند، هماهنگ می گردد.

با توجه به اهمیت طراحی غیرفعال بناها برای کاهش مصرف انرژی در رویکرد نوین جهانی، شناخت نحوه ی کارکرد الگوهای معماری بومی در جهت کاهش فشار ناشی از ساخت و سازهای نوین بر محیط طبیعی و تلاش در راستای احیای چنین الگوهایی در معماری کشور ما ضروری به نظر می رسد. هدف از این پژوهش ارزیابی حیاط مرکزی خانه های دوره ی قاجار شیراز با تکیه بر میزان دریافت تابش انرژی خورشیدی و تأثیر سایه بر میزان تابش است. در این راستا پژوهش پیش رو به این سؤالات پاسخ خواهد داد که: تأثیر جهت گیری خانه های ثبت شده ی دوره ی قاجار بر اساس میزان دریافت تابش انرژی خورشیدی به چه صورت بوده است؟ طول، عرض و ارتفاع چه تأثیری بر میزان سایه و دریافت تابش داشته است؟ روش تحقیق در این مقاله، روشی ترکیبی از بررسی نمونه های موردی و تحقیق میدانی، با شیوه ی جمع آوری اطلاعات از انواع مشاهده های میدانی و مطالعات اسناد کتابخانه ای است. در این مقاله تعدادی از خانه های ثبت شده ی دوره ی قاجار به عنوان نمونه هایی مورد بررسی نقد و تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. سپس با توصیف های تحلیلی، استنتاجی و طبقه بندی آنها احکام لازم صادر گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که بهترین زاویه از نظر دریافت میزان تابش انرژی خورشیدی در جبهه ی شمالی حیاط مرکزی خانه های دوره ی قاجار، محدوده ی زاویه 25 درجه ی چرخش نسبت به شمال است.

یکی از ابعاد مهم در ارتقای کیفیت محیط های شهری، حس تعلق به مکان است. وجود این حس که عاملی مهم در شکل گیری پایه های ارتباطی استفاده کنندگان و محیط است، در نهایت منجر به ایجاد محیط های با کیفیت نیز خواهد شد. در این تحقیق، پس از تبیین ابعاد مختلف حس تعلق به مکان، نقش عوامل کالبدی و محیطی مؤثر و چگونگی تأثیر این عوامل بر حس مکان بررسی شده است. سپس، به بررسی نقش عوامل کالبدی و محیطی در ساحل نمونة موردی (شهر بوشهر) پرداخته و نظر کارشناسان و استفاده کنندگان بررسی شده است. هدف کلی پژوهش حاضر تعیین روابط میان عوامل کالبدی و محیطی شامل محیط طبیعی، موقعیت مکانی و دسترسی، تنوع فضایی، ایمنی، مقیاس انسانی، زیبایی بصری، نفوذپذیری با حس تعلق مکان در ساحل بوشهر بوده است. تحقیق حاضر از نوع تحلیلی– توصیفی و به روش پیمایشی است. نتایج آزمون نشان می دهد که عواملی محیط طبیعی، موقعیت مکان و دسترسی، تنوع فضایی، ایمنی و نفوذپذیری از بین عوامل بررسی شده، رابطة معناداری در ارتقای حس تعلق به مکان در ساحل شهر بوشهر دارد.

امروزه در روستاها با تنوعی از مسکن روبرو هستیم که با چند دهه قبل به شکل معنا داری متفاوت است. مطالعات نشان می دهد که در طی پنجاه سال گذشته تغییرات قابل توجه ای در معماری مسکن روستایی ایجاد شده است. این تغییرات به وضوح چهره روستاها را دگرگون ساخته و مسائل متفاوتی در روستاها به وجود آورده است. در چند دهه اخیر نوگرایی یکی از مهم ترین اتفاق هایی است که در حوزه مسکن روستایی استان فارس رخ داده است. هر چند ریشه های آن را می توان در ارتباط بیشتر شهر و روستا جستجو کرد، اما اصلاحات ارضی در سال ١٣٤٢ را باید سرآغاز جدی نوگرایی در روستاها به شمار آورد. هدف عمده این مقاله بررسی نوگرایی در مسکن روستایی استان فارس است. در این رابطه بدون آنکه این مقاله بخواهد نقدی بر نوگرایی داشته باشد، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی به بررسی تغییر و نوگرایی در معماری مسکن روستایی استان فارس پرداخته است. تغییر در مؤلفه های معماری مسکونی مورد نظر، در واقع به عنوان بخشی از نوگرایی مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده، روش پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، آمارهای موجود مربوط به سرشماری های عمومی نفوس و مسکن روستایی استان فارس ب وده اس ت. تجزی ه و تحلی ل اطلاع ات ب ا اس تفاده از ن رم اف زار « SPSS » و از طری ق آمار توص یفی از جمل ه آزمون تحلیل واریانس ( F ) انج ام ش ده اس ت. نتایج تحقیق نشان دهنده این نکته است که در پنجاه سال گذشته ساخت و سازهای جدید از هویت قبلی روستا تبعیت نکرده و تغییرات قابل توجه ای در واحدهای مسکونی روستایی در مناطق مختلف استان فارس اتفاق افتاده است. همچنین نتایج ح اکی از آن است که مصالح ساختمانی، ریز فضاها در واحدهای مسکونی و تعداد خانوار ساکن در واحد مسکونی تغییرات معنا داری در نیم قرن گذشته داشته است. با توجه به اهمیت شناخت معماری مسکن روستایی، این پژوهش، می تواند نقش مهمی در تدوین تغییرات مسکن روستایی استان فارس داشته باشد.

امروزه مشارکت مردم در نوسازی بافت فرسوده شهرها به عنوان مهم ترین عامل موفقیت درمدیریت شهری محسوب می شود. بدیهی است که مشارکت مردم در نوسازی بافت فرسوده، نیازمند وجود انگیزه های لازم ساکنین است و وجود انگیزه های لازم مستلزم متقاعد شدن آنها در این کار می باشد. متقاعد شدن نیز نیازمند گفتگو و انعطاف پذیری ساکنین می باشد و طبیعتاً گفتگو و انعطاف پذیری مستلزم شناخت عوامل انگیزشی مردم در مشارکت می باشد. مقاله حاضر حاصل پژوهشی است که در خصوص تعیین عوامل انگیزشی مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهرشیراز انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری داده ها به شیوه پیمایش صورت گرفته است. ابزار سنجش این پژوهش پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط صاحب نظران مدیریت شهری مورد تأیید قرار گرفت. نمونه آماری تحقیق شامل 400 نفر از ساکنین محله های مختلف منطقه تاریخی و فرهنگی شهر شیراز است. پرسش اصلی این پژوهش عبارت بود از این که مهمترین عامل انگیزشی مردم برای مشارکت در بهسازی و نوسازی بافت چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که از بین عوامل انگیزشی، عامل محله به خصوص علاقه به بهتر شدن محله و بالا رفتن امنیت آن از سایر انگیزه ها تاثیر بیشتری بر مشارکت داشته است. با بررسی عوامل فردی مشخص شد که سن و نوع جنسیت فرد بر بالا رفتن مشارکت تاثیر دارد.