حمید آتش پور

زمینه و هدف: اختلال وسواسی-جبری اختلال اضطرابی ناتوان کننده ای است که ویژگی اصلی آن وقوع وسواس ها و اعمال اجباری است. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی بسته طرح واره درمانی مبتنی بر مسائل روانی–اجتماعی بیماران وسواس- جبری با درمان شناختی-رفتاری بر طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی - جبری می باشد. روش پژوهش: مقاله حاضر از روش نیمه آزمایشی، نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری 45 روزه بود. جامعه پژوهش در این مطالعه شامل کلیه مبتلایان به اختلال وسواسی-جبری مراجعه کننده به دو کلینیک روان درمانی در شهر اصفهان بود. 45 نفر برای مطالعه انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه طرح واره درمانی مبتنی بر مسائل روانی-اجتماعی (براساس بسته درمانی یانگ، کلیوسکو و ویشار، 2003)، درمان شناختی-رفتاری (استروچ و همکاران، 2007) و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی ها قبل و بعد از مداخله و 45 روز بعد (مرحله پیگیری) به پرسشنامه های پرسشنامه طرحواره یانگ فرم کوتاه (یانگ، 1994) و پرسشنامه اضطراب (بک، 1989) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه-گیری مکرر و نرم افزار اس پی اس اس تحلیل شد. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد میانگین طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب در دو گروه آزمایش (طرح واره درمانی و درمان شناختی-رفتاری) و گواه تفاوت معنی داری دارد. علاوه براین، بر اساس نتایج طرح واره درمانی در مقایسه با درمان شناختی-رفتاری، در کاهش طرحواره های ناسازگاری اولیه (06/33=F؛ 001/0>P) و اضطراب (26/11=F؛ 001/0>P) بیماران اثربخش تر بود. نتیجه گیری: در مقایسه با درمان شناختی–رفتاری، درمان طرح واره درمانی مبتنی بر مسائل روانی–اجتماعی می تواند نقش مؤثری در کاهش طرحواره های ناسازگار اولیه و اضطراب این بیماران داشته باشد.

اهداف: این طرح با هدف تدوین بسته آموزش شخصیت محور مبتنی بر تیپ شناسی انیاگرام و اثربخشی آن بر ابرازگری هیجانی افراد متقاضی ازدواج انجام شده است تا روان شناسان و مشاوران خانواده بتوانند آن را در مشاوره های پیش از ازدواج برای ارتقای ازدواج های سالم به زوجین آموزش دهند. مواد و روش ها: بسته آموزشی مبتنی بر انیاگرام، با مروری بر منابع و پژوهش های مربوطه و بر اساس پیشینه پژوهشی و تکنیک های مربوط به تیپ شناسی انیاگرام با در نظر گرفتن سازه های مؤثر بر آن و به صورت کتابخانه ای و وسیع بررسی و ساخته شد. ﺟﺎﻣﻌﻪ پژوهش ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﮐﻠﯿﻪ زوﺟﯿﻦ در مرحله پیش از ازدواج ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮاﮐﺰ ﻣﺸﺎوره ﺷﻬﺮ اصفهان در بهار و تابستان ۱۳۹۶ﺑﻮد ﮐﻪ در طرحی شبه آزمایشی انتخاب شدند. پرسش نامه ابرازگری هیجانی کینگ و امونز (EEQ, 1990)، در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون (با فاصله 45 روز پس از اتمام آموزش) برای سنجش متغیر وابسته استفاده شد. ﮔﺮوه آزﻣﺎیﺶ نیز طی ده جلسه نوددقیقه ای یک بار در هفته مورد آموزش قرار گرفتند. یافته ها: آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد بسته آموزشی شخصیت محور مبتنی بر انیاگرام، بر ابرازگری هیجانی افراد متقاضی ازدواج مؤثر بوده است. بین نمرات گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون پس از کنترل پیش آزمون تفاوت معناداری وجود داشت (0/05>P). نتیجه گیری: به طور کلی این پژوهش نشان داد بسته آموزشی ازدواج جهت کمک به زوجین متقاضی ازدواج برای ﺷﻨﺎﺳﺎیی و اﺑﺮاز صحیح هیجانات از طریق آشنایی با ویژگی های شخصیتی خود و طرف مقابل، درمقایسه با گروه کنترل، اثربخش بوده است؛ این نتایج برای متخصصان و دست اندرکاران امور مشاوره پیش از ازدواج جهت ارائه خدمات بهتر کاربردی است.

زمینه: نقش تأثیرگذار و مهم هیجان ها در زندگی تحصیلی دانش آموزان، توجه روانشناسان تربیتی به هیجانات را به خود جلب کرده است. بنابراین، آیا آموزش نظم جویی هیجان پیشرفت می تواند بر هیجان های منفی و بهزیستی روانشناختی دانش آموزان اثربخش باشد؟ هدف: این پژوهش به منظور مطالعه اثربخشی آموزش نظم جویی هیجان های پیشرفت بر هیجان های منفی و بهزیستی روانشناختی دانش آموزان انجام شد. روش: این مطالعه نیمه آزمایشی «با طراحی یش آزمون، پس آزمون، پیگیری با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمام دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بود. از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی استفاده شد. شرکت کنندگان آزمون هیجان پیشرفت (پکران، گوئتز و پری، 2005) و مقیاس بهزیستی روانشناختی (ریف، 2002) را تکمیل کردند. سپس تعداد 50 نفر دانش آموز با هیجان های منفی بالا (356 = n ) گزینش و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. بسته آموزشی محقق ساخته (1396) به مدت 6 هفته (2 جلسه در هفته، هر جلسه 90-60 دقیقه) برای گروه آزمایش اجرا شد و گروه گواه آموزشی دریافت نکرد داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس تک متغیری تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش نظم جویی هیجان های پیشرفت باعث کاهش هیجان های منفی و افزایش بهزیستی روانشناختی گروه آزمایش در پس آزمون بود (001/0= p ). این نتایج در دوره پیگیری نیز تداوم یافت. نتیجه گیری: آموزش نظم جویی هیجان های پیشرفت در کاهش هیجان های منفی و ارتقاء بهزیستی روانشناختی در دانش آموزان مؤثر بود.

هدف: اختلال هویت جنسیتی، اختلالی جدی است که فرایندهای روان شناختی، ارتباطی، اجتماعی و هیجانی افراد مبتلا را با آسیب جدی مواجه می سازد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر مشکلات بین فردی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی شهر اصفهان در سه ماهه پاییز سال 1397 بود. در این پژوهش تعداد 30 فرد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی با روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و با انتساب تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. گروه آزمایش مداخله درمان شناختی رفتاری را طی دو و نیم ماه در 10 جلسه 90 دقیقه ای دریافت نمودند. پرسشنامه های مورد استفاده شامل پرسشنامه مشکلات بین فردی (بارخام، هاردی و استارتاپ، 1996) بود. داده های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی- رفتاری بر مشکلات بین فردی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی تأثیر معناداری داشته است(f= 45/27, p<0/001). میزان تاثیر آماری درمان شناختی- رفتاری بر مشکلات بین فردی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی 64 درصد بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که درمان شناختی رفتاری با بهره گیری از فنونی همانند انجام تمرین های رفتاری، شناسایی باورهای بنیادی ناکارآمد و بکارگیری هیجانات افکار منطقی و کارآمد می تواند به عنوان یک درمان کارآمد جهت کاهش مشکلات بین فردی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی مورد استفاده گیرد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیرآموزش مدیریت شناختی- رفتاری(CBM) بر کیفیت زندگی دانشجویان انجام شد. طرح پژوهش، آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و گمارش تصادفی بود. جامعه ی آماری پژوهش را تمامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان در پاییز 1391 تشکیل می دادند که از میان آنها 40 نفر به شیوه ی در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی کیفیت زندگی SF-36بود. در 10 جلسه(هر جلسه 90 دقیقه طی 5 هفته و هر هفته 2 جلسه) آموزش مدیریت شناختی- رفتاری بر روی گروه آزمایش اجرا گردید. یافته ها نشان داد که آموزش مدیریت شناختی- رفتاری تاثیر معناداری بر 5 بعد از کیفیت زندگی شامل خستگی یا نشاط، سلامت عاطفی، عملکرد اجتماعی، درد و سلامت عمومی دارد(01/0>P). اما درسه بعد از کیفیت زندگی(عملکرد جسمانی، محدودیت ایفای نقش ناشی از مشکلات هیجانی و محدودیت ایفای نقش ناشی از مشکلات جسمانی) بین دو گروه تفاوت معناداری(05/0<P) به دست نیامد. بر این اساس بدیهی است که از طریق آموزش های گروهی مبتنی بر مدیریت شناختی رفتاری بتوان ضمن آموزش شناخت و درک شرایط روانی بهتر کیفیت زندگی دانشجویان را ارتقا بخشید.

هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش پنج عامل بزرگ شخصیت (نوروز گرایی، برون گرایی، تجربه پذیری، همسازی و وظیفه شناسی) در پیوند میان عدالت سازمانی ادراک شده با رفتارهای ضد تولید در نمونه ای از کارکنان صنایع بود. سیصد و شش نفر از کارکنان مرد این صنایع با پاسخگویی به پرسشنامه فرم کوتاه پنج عامل شخصیت (NEO) ، پرسشنامه عدالت سازمانی (OJI) و پرسشنامه رفتارهای کاری ضدتولید (CWB) در این پژوهش شرکت کردند. نتایج پژوهش نشان داد که بین نوروزگرایی با عدالت رویه ای، عدالت تعاملی همکار محور و رفتارهای ضد تولید معطوف به سازمان، بین برون گرایی با عدالت تعاملی همکار محور و رفتارهای ضد تولید معطوف به سازمان و همکاران، بین تجربه پذیری با رفتارهای ضد تولید معطوف به سازمان و همکاران، بین همسازی با عدالت رویه ای، عدالت تعاملی همکار محور و رفتارهای ضد تولید معطوف به سازمان و همکاران و بین وظیفه شناسی با عدالت تعاملی همکار محور و رفتارهای ضد تولید معطوف به سازمان و همکاران رابطه معنادار وجود دارد. همچنین نتایج پژوهش نشان داد وقتی وظیفه شناسی و برون گرایی بالا است، افزایش عدالت تعاملی همکار محور باعث کاهش رفتارهای ضدتولید معطوف به همکاران و سازمان می شود و وقتی تجربه پذیری پایین است، افزایش عدالت تعاملی همکار محور باعث کاهش رفتارهای ضدتولید معطوف به همکاران می شود.