مینا شمخی

مینا شمخی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۱ مورد.
۱.

بررسی آیات استثنایی سوره های انعام و اسراء

نویسنده:
منبع: حسنا سال هفتم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلید واژه ها: اسباب نزول ترتیب نزول مکی و مدنی سوره اسراء سوره انعام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸۵ تعداد دانلود : ۸۷۹
به آیات مدنی در سور مکی و آیات مکی در سور مدنی اصطلاحاً «آیات مستثنی» گفته می شود. از جمله سوره های قرآنی که گفته شده دارای آیات مستثنی هستند، سوره های مکی انعام و اسراء است. برخی با توجه به روایات ضعیف و نادرست این آیات را استثنا کرده اند در این مقاله سعی می شود چنین روایاتی بررسی شوند. در این مقاله با استفاده از ادله و شواهد درون متنی و برون متنی، ابتدا یکپارچگی نزول این دو سوره، سپس با اقامه دلایلی تاریخی وتطبیق آنها با محتوا و سیاق آیات و روایاتِ ترتیبِ نزول، زمان و مکان نزول سوره ها در مکه اثبات می شود.
۲.

تبیین مفهوم «مقام محمود» با بهره گیری از آیه 79 سوره اسراء

نویسنده:
منبع: تفسیرپژوهی سال ششم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۲ 168 - 155

کلید واژه ها: اخلاق اسراء شفاعت عرفان مقام محمود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳۳ تعداد دانلود : ۲۰۹
مقام انسان در دایره وجود، بسیار عالی است. خداوند انسان را به گونه ای خلق کرده که می تواند تا سدره المنتهی پیشرفت نماید و با رعایت اخلاق به اوج مقام انسانیت (خلیفه اللهی) برسد. آیه 79 سوره اسراء، ضمن دعوت پیامبر و مسلمانان و بلکه انسان به شب زنده داری بارعایت اخلاق الهی، به مقام والای «محمود» اشاره می نماید. به راستی حقیقت مقام محمود چیست؟ کدام ویژگی اخلاقی سبب رسیدن به آن می شود؟ در این پژوهش به روش کتابخانه ای، به تحلیل و استنتاج نظر مفسران و اندیشمندان اسلامی اعم از شیعه وسنی، پرداخته و نتایج نشان می دهد که «مقام محمود» به مقام شفاعت، مقام وجه الله، اعطای لوای حمد، جامع خصلت های ستوده، مقام لقاء الله، بالاترین مرتبه حمد، اهلیت ظهور امام مهدی(عج) ، بالاترین مقام عرفانی سلوک(مع الحق فی الخلق) و واسطه بین خداوند و مقام حمد تعریف شده است. نظریه ای که بیش از همه در میان مفسران فریقین مشهور است ، نظریه مقام شفاعت کبری پیامبر(ص) و به تبع آن ائمه معصومین و اولیاء الله می باشد. البته مقام لقاء الله که شفاعت را هم در برمی گیرد.در این نوشتار قابل بررسی است.
۳.

تفسیر ظاهری و غیرظاهری کتاب مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادیان و عرفان سال چهل و چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلید واژه ها: کتاب مقدس عهدجدید عهد عتیق تفسیر ظاهری تفسیر غیرظاهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۰ تعداد دانلود : ۶۴۹
مسیحیان و یهودیان بر این باورند که خداوند برای راهنمایی انسان، پیامبرانی را برانگیخت و پیام خود را از رهگذر وحی به آنها رساند. مجموعه ی این پیام های وحیانی در پیکر کتاب مقدس، مشتمل بر عهد عتیق و عهد جدید، شکل گرفته است. با نگاهی گذرا به تاریخ یهودیت و مسیحیت و متون تفسیری آنان، خواهیم دید که گونه های مختلف تفسیری با روش ها و گرایش های گوناگون، برداشت های گوناگونی از این متون عرضه کرده اند که گاه برای خواننده نه تنها هدایت بخش نیستند، بلکه ابهام آفرین نیز می نمایند. در میان این روش های تفسیری، دو روش نسبت به دیگر روش ها از کهنگی و گستردگی شایان ملاحظه ای برخوردارند؛ نخست، تفسیر ظاهری و دیگری، تفسیر غیرظاهری (تمثیلی و مجازی). تفسیر ظاهری تنها با ظاهر الفاظ و نخستین لایه ی معنایی سر و کار دارد، اما تفسیر غیر ظاهری که در نقطه ی مقابل رویکرد نخست قراردارد، در پی کشف معانی درونی و روحانی متون مقدس است. این رویکرد در تفسیر کتاب مقدس همیشه نمود جدی داشته و مفسر را در تبیین معنای واقعی متن و از میان برداشتن دشواریهای آن یاری می رساند. در این شیوه ی تفسیری، مسیحیان از یهودیان بهره های فراوان برده اند، به ویژه که با کمک آن می توانستند متون خود را با متون مقدس یهود پیوند زنند.
۵.

مکاتب ظاهرگرا در تفسیر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوشی نو در معارف قرآنی سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱

کلید واژه ها: مبانی تفسیر مکاتب تفسیری تفسیر ظاهری ظاهرگرایان سلفیون تأویل گرایان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۶ تعداد دانلود : ۷۰۸
در تاریخ تفسیر قرآن شاهد مکاتب مختلف تفسیری در باب فهم و برداشت آیات الهی هستیم که از یک سو، هر کدام در بستر و ریشه ها و عواملی شکل گرفته و از دیگر سو، هر یک از آنها، آثار و تأثیرات خود را بر حوزه اندیشه اسلامی بر جای گذاشته است. در این مقاله از میان مکاتب مختلف و فراوان تفسیری، به بررسی مکتبی عمده و کاملاً متمایز که خود شامل مکاتب فرعی دیگری می شود، پرداخته و در باره مبانی آن سخن خواهیم گفت. این مکتب که در طول زمان و تاریخ اسلام به حیات خود ادامه داده و افراد زیادی را زیر لوای خود گرفته، عبارت است از مکتب تفسیر ظاهری. مراد از تفسیر ظاهری، تفسیری است که بر اساس وضع و قراردادهای لفظی و یا دلالت های عقلی انجام گیرد و مکاتب ظاهرگرا، مکاتبی هستند که استناد به ظاهر آیات و مدلول لفظی آنها را در تفسیر قرآن، لازم می دانند. از این رو، این مکتب در مقابل مکتب باطنی - غیرظاهری- قرار دارد. بنابراین، عنوان مکتب تفسیر ظاهری، عنوان عامی است که بر هر مکتب و نظریه ای که با این مبنا به تفسیر بپردازد، اطلاق می شود. این مکتب، طیف های گوناگونی را شامل می شود که مهمترین آنها را یادآوری می کنیم.
۸.

پدیده وحی بر رسول خدا ص در آینه روایات(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۲

کلید واژه ها: وحی احادیث فرشته اقسام وحی حالات پیامبر ص

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی وحی و نبوت و امامت در روایات
تعداد بازدید : ۱۱۶۲ تعداد دانلود : ۲۶۱۹
ارتباط خدا با رسول اکرم ص از موضوعاتی است که چند و چون آن همیشه مورد بحث و گفت وگوی دین داران بوده است. واژه وحی در ادبیات روایی اهمیت به سزایی دارد و آنچه در منابع حدیثی فریقین در این رابطه از پیامبرص، امامان : و یا صحابه و تابعان نقل شده همچنان بهترین آبشخور برای دستیابی به گزاره وحی بر پیامبرص در متون دینی است و نیز روشن گر معنا و بیان گر انواع آن است. بنا بر این با بررسی متون حدیثی به عنوان منبع مهم معرفتی، می توان به شناخت کاربردهای وحی دست یافت. ازاین رو، در نوشتار حاضر، که بر اساس روش توصیفی و شیوه کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل و تبیین داده هاست، به تعریف وحی و مهم ترین کاربردهای وحی بر پیامبر ص دراحادیث پرداخته می شود که عبارتند از: چگونگی اولین وحی، نقش فرشته در وحی، اقسام وحى، انواع برخورد با فرشته، علائم حدوث وحی، مواقع فرود وحی.
۱۲.

توصیه های قرآنی امام جواد (ع)

نویسنده:
منبع: بینات سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۹۱) ویژه نامه قرآن و امام جواد (ع)
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی حدیث و علوم حدیث حدیث معارف حدیثی اخلاق و تربیت در روایات
تعداد بازدید : ۹۸۳ تعداد دانلود : ۴۴۴
۱۴.

مقایسه تحلیلی شخصیت از دیدگاه روانشناسی با مفهوم شاکله در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ مشاوره و روان درمانی سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳ 159 - 182

کلید واژه ها: «قرآن» «روانشناسی» «شاکله» «شخصیت» « مؤلفه ها»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۵ تعداد دانلود : ۴۸۷
در آموزه های قرآنی، بهره مندی افراد جامعه اسلامی از شخصیت کارا، مفید و اثرگذار، از اهمیت ویژه ای برخورداراست و این موضوع نیز یکی از مفاهیم بنیادین در ادبیات روانشناسی است. ازاین رو هدف پژوهش حاضر: بررسی مفهوم و عناصر شکل دهنده شاکله در قرآن و تطبیق آن با مؤلفه های شخصیت در روانشناسی است. روش پژوهش: کیفی از نوع تحلیل محتوا بوده و جامعه پژوهش: شامل کلیه آیات قرآن مربوط به شاکله بود که به منظور استخراج مبانی مشاوره ای بر پایه آیات قرآن کریم و روایات در جهت حل معضلات روانی شخصیتی به انجام رسید. یافته های این پژوهش، ضمن آشکارسازی جلوه ها و ابعاد شخصیت سالم و متعالی و تبیین ویژگی های مفهوم شناسانه آن، نشان دهنده تفاوت معناداری بین شخصیت و شاکله است که اگرچه در یک تعریف کلی شبیه به یکدیگر هستند، اما شاکله معنایی اعم نسبت به شخصیت داشته و مؤلفه های دیگری همچون: خلق وخوی، نیت ها، نیازها، ساختارهای روحی، تعقل و رفتارها را نیز در برمی گیرد.
۱۶.

علامه جعفری و واکاوی گزاره های علمی در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 25-47

کلید واژه ها: علامه جعفری نهج البلاغه علم ودین نظام آفرینش قانون‏مندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۴ تعداد دانلود : ۲۸۰
قرآن کریم و روایات معصومین(ع) به ویژه نهج البلاغة امیر مومنان(ع)، در مناسبت های گوناگونی به طرح و واکاوی جهان طبیعت و نمودهای مختلف آفرینش مخلوقات پرداخته اند و البته از این کند و کاوها هدفی جز تبیین هدف مندی و غایت مداری جهان هستی نداشته اند. علامه محقق، محمدتقی جعفری در اثر وزین ترجمه و شرح نهج البلاغه، عالمانه به این امر پرداخته و با ذکر نمونه های فراوانی، ضمن اثبات هماهنگی آموزه های علوی(ع) در تبیین شگفتی های نظام آفرینش با یافته های علوم تجربی، قانون مندی جهان خلقت را از دیدگاه حضرت(ع) و تعالیم اسلامی و اثرات این قانون مندی را در حیات معقول و رو به کمال آدمی تشریح نموده است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از ابزار کتابخانه ای و استناد به منابع معتبر، بخش هایی از معارف بلند نهج البلاغه امیرمومنان(ع) را که حکایت از شگفتی های جهان طبیعت و آفرینش الهی دارد، در کنار واکاوی های عالمانه شارح معاصر آن گزارش می کند تا نمونه ای باشد از هم خوانی و هم یاری علم و دین.
۱۷.

معناداری یا بی معنایی گزاره های قرآن

نویسنده:
منبع: حسنا سال هشتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۱

کلید واژه ها: گزاره های قرآنی معناداری پوزیتیویسم زبان دین

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۱۲۷۸
معنا داری و یا بی معنایی گزاره های دینی یکی از اصول و مبانی مهم  در تفسیر متون مقدس به حساب می آید؛ زیرا اگر چنین گزاره هایی بی معنا بوده و فقط در سطح گزاره هایی برای بیان احساسات دینداران و مانند آن باشد، نمی توان با تکیه بر آنها به فهم دقیق و کاملتر آیات الهی دست یافت  ولی در صورت معنادار دانستن متون دینی می توان به این هدف رسید. این موضوع که عمدتاً درباره عهد قدیم وجدید مطرح بوده است؛ توسط برخی نویسندگان معاصر به متن قرآن نیزکشانده شده است. در نظریه کاربردی معنا، هر لفظی در حوزه استعمالی خودش معنادار تلقی می شود، بر این اساس گزاره های دینی در حوزه استعمالی خود معنادار خواهند بود. تحقیق دراین نوشتار به روش کتابخانه ای و با استفاده از تحلیل داده ها و نظریات مختلف در زمینه ماهیت معناداری گزاره های قرآنی صورت گرفته است. در اثبات وتبیین معناداری عبارات قرآنی از شواهد و دلایل مختلفی مدد گرفته شده است  که در دو دسته کلی شواهد درون متنی(قرآن - روایات) وشواهد برون متنی (عقلی – کلامی) مطرح شده است. بنابراینگزاره های قرآنی، معنادار و ناظر به واقع هستند.
۱۸.

بازپژوهی شفاعت از دیدگاه قرآن

نویسنده:
منبع: پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال اول مهر ۱۳۹۸ شماره ۳

کلید واژه ها: خداوند شفاعت شفیع فرشتگان آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۲ تعداد دانلود : ۵۱۱
شفاعت یکی از موضوعاتی است که به علت تحقیق نکردن و تأویل نادرست آیات قرآن، باعث گمراهی عده ای شده است. در این مقاله سعی بر آن است که بحث شفاعت مورد تحلیل دقیق قرار گیرد و حقیقت آن روشن شود. نگارنده، نخست شرح لغوی و اصطلاحی شفاعت آمده است. در بخش بعد به بررسی دقیق بحث شفاعت در آخرت، با استفاده از آیات قران پرداحته است. سپس شفاعت در دنیا را که به شفاعت تکوینی که همان اسباب و مسببات است و شفاعت حسنه و شفاعت سیئه که به ترتیب، واسطه در امور خیر و واسطه در امور ناصواب است، تقسیم شده اند، بررسی کرده است. در بخش بعدی بحث، شبهات شفاعت را مطرح کرده و در قسمت پایانی، نظرات اندیشمندان مسلمان و عقاید آنها را در مورد شفاعت بازنگری کرده است. حاصل بحث: شفاعت راه تربیتی است که باعث جرات بر گناه نمی شود، و جریان فیض الهی، برای بندگانی است که به خود ستم کرده اند.
۱۹.

مبانی علامه طباطبایی در نقد نظرات زمخشری در تفسیر الکشاف(با رویکردی بر ادله ی قرآنی و قرائن درون متنی آیات)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰شماره ۴۴ 41 - 72

کلید واژه ها: تفسیر المیزان نقد نظرات زمخشری ادله ی قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۹۴۷
یکی از مباحث تفسیری علامه طباطبایی در تمام مجلدات المیزان، پرداختن به صحت و سقم آرای دیگر مفسران می باشد که با در نظر گرفتن معیارهایی به پذیرش و یا نقد نظرات آنان اقدام نموده است. از مهم ترینِ این تفاسیر؛ تفسیر «الکشاف» می باشد که مؤلف المیزان علاوه بر تأیید و بهره گیری از نظرات {نحوی و ادبی} زمخشری، در موارد متعددی با تکیه بر ادله ی قرآنی و قرائن درون متنیِ آیات به بررسی و تحلیل نظرات ایشان پرداخته و با دلایلی از جمله: در نظر نگرفتن ارتباط و قرائن موجود درآیات، بی توجهی به سیاق آیات، تحلیل ناصواب نحوی و ادبی آیات، مخالفت نظر وی با معارف قرآنی، نسبت ناروا به پیامیر اسلام (ص)، تعیین ناصواب مطلق و مقید، عام و خاص، ناسخ و منسوخ، برداشت ناصواب زمخشری از مباحث عقیدتی، ناسازگاری نظر وی با امور مورد تأیید قرآن و علم، عدم توجه به عدل الهی در تفسیر آیات، بدون استدلال بودن نظرات مؤلف الکشاف و... آرای وی را مورد نقد و رد قرار داده است.
۲۰.

اسرائیلیات در تفسیر منهج الصادقین با تأکید بر داستان نوح(ع) در سوره هود(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سراج منیر سال دهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۵ 139 - 159

کلید واژه ها: قرآن حدیث منهج الصادقین نوح اسرائیلیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۴۰۹
موضوع پیدایش اسرائیلیات در میان مسلمانان و راه یابی آن به حوزه های حدیث، تاریخ و تفسیر، بسی درخور اهمیت است. با آغاز عصر تدوین تفسیر، اسرائیلیات بسیاری که وارد حوزه ی فرهنگ اسلامی شده بود، به تفاسیر راه یافت که تفاسیر شیعه نیز از این امر مستثنا نبودند. شیوه ی تعامل مفسران شیعی با روایات اسرائیلی از جهت ذکرسند، نقد و ردّ آنها متفاوت بوده است. آسیب های اساسی این رویکرد تفسیری، به دو ام ر باز می گردد: یکی، پرهیز از بررسی سندی روایات و دیگری، پرهیز از تحلیل دلالی و عرضه آن ها بر دلایل قطعی نقلی و عقلی؛ چنان که میراث فرهنگ روایی اهل بیت (ع)، گنجینه ای علیه اسرائیلیات و خرافه است. یکی از تفاسیر شیعه، تفسیر«منهج الصادقین فی إلزام المخالفین» نگاشته ملافتح الله کاشانی است که در آن روایات اسرائیلی به چشم می خورد. مفسر، گاهی این روایات را به منظور نقد آورده است؛ ولی در برخی موارد، مخصوصا در داستان های انبیاء مانند داستان حضرت نوح(ع)، روایات اسرائیلی را بدون هیچ نقدی آورده است. این روایات افزون برکاستی های سندی، از نظر محتوایی هم سستی هایی داشته و با نص صریح قرآن، احادیث معصومان(ع)، عقل و علم در تعارض اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان