جواد رنجبر

جواد رنجبر

مدرک تحصیلی: استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور.

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۴ مورد از کل ۱۴ مورد.
۱.

تصویر حرفی رمز زیبایی وصفیات ابن خفاجه اندلسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر وصف تصویرپردازی ابن خفاجه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی ادبیات عرب
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات جهان نقد و بررسی آثار
تعداد بازدید : ۲۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۱۰۶
ابن خفاجه ادیب و شاعر اندلسی و ملقب به «صنوبری اندلس» است. از آنجا که اغلب موضوعات شعری به گونه ای به «وصف» برمی گردد و او سرآمد شاعران وصف سراست، پس باید او را از بزرگ ترین شاعران ادب عربی به شمار آورد. بررسی علل موفقیت او در فن وصف و رمز زیبایی وصفیات ابن خفاجه می تواند روش و اسلوبی خاص در اختیار علاقه مندان قرار دهد. «تصویر حرفی» اصطلاحی است که بر دقیق ترین وصفیات و بهترین و زیباترین قصاید وصفی دلالت می کند. بر این اساس می توان قصاید وصفی را به تابلویی نقاشی مبدل نمود؛ و هر اندازه این تبدیل و بازپردازی دقیق تر باشد، قصیده وصفی هم به همان میزان زیباتر است. مقاله حاضر پس از بررسی اجمالی موضوع وصف، به عناصر گفتمان تصویرساز و عناصر مولد وصف خواهد پرداخت.
۲.

بینامتنی قرآنی و روایی در شعر ابن یمین فریومدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن حدیث بینامتنی ابن یمین فریومدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی بازتاب آیات و احادیث
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی بینامتنیت
تعداد بازدید : ۱۶۹۶ تعداد دانلود : ۹۱۱
یکی از رویکردهای جدید نقد ادبی که در نتیجه­ی تحول بنیادین در ساختار نقد قدیم در غرب رواج پیدا کرد، نظریه­ی بینامتنی است. این نظریه که در اواخر دهه­ی شصت میلادی از سوی ژولیا کریستوا مطرح گردید، حاکی از جذبه­های هر متن، با بسیاری از متون دوره­های مختلف معاصر یا پیش از خود است و یا به عبارتی دیگر، هر متنی، بینامتنی است. این نظریه اکنون با عنوان «تناص» در نقد عربی معروف شده است و با توجه به تعامل تنگاتنگ متون فارسی و عربی، این پدیده در ادبیات فارسی نیز می­تواند معیار بررسی و نقد قرار گیرد. تأثیرپذیری لفظی و معنوی ابن یمین از مضامینِ آیاتِ قرآنی و احادیثِ اهل بیت(ع) به­ویژه امام علی(ع)، در اشعار وی به فراوانی دیده می­شود. این اثرپذیری، باعث شکل گیری انواع و اشکال بینامتنی در اشعار وی گشته است که در اغلب موارد، به شکل آگاهانه و مستقیم صورت پذیرفته است. پربسامدترین نوع بینامتنی در اشعار ابن یمین از نوع نفی متوازی یا امتصاص است که در این نوشتار، برخی از آن­ها تبیین و تحلیل شده است تا تاکیدی باشد بر پیوند عمیق و ناگسستنی فرهنگ و ادب پارسی با مناهل قرآن و اهل بیت(ع).
۵.

بررسی روابط بینامتنی قرآن کریم با رمان""شئ من الخوف"" ثروت اباظه

کلید واژه ها: قرآن کریم بینامتنیت ثروت اباظه رمان شیء من الخوف

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی بینامتنیت
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی تأثیر قرآن بر ادبیات
تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۵۵۰
بینامتنیت یکی از رویکرد های نقد ادبی جدید است که روابط بین متون را مورد بررسی قرار می دهد. شاعران و نویسندگان معاصر به این پدیده زبانی توجه نموده و از آن در آثار خود بهره برده اند. از جمله این نویسندگان، ثروت اباظه نویسنده معاصر مصری است که آثار متعددی در زمینه رمان، داستان کوتاه، نمایشنامه و پژوهش ادبی و... از خود به جای گذاشته است که نمونه هایی از بینامتنیت قرآنی در آثار وی مشاهده می گردد. تأثیرپذیری لفظی و معنوی ثروت اباظه از مضامینِ آیاتِ قرآنی در آثار وی به فراوانی دیده می شود. این اثرپذیری ، باعث شکل گیری انواع و اشکال بینامتنی در آثار وی گشته است. در این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در قالب نظریه نقدی «بینامتنیت» ضمن تبیین و تفسیر روابط بینامتنی رمان « شئ من الخوف» ثروت اباظه با متون دینی به ویژه قرآن کریم و میزان تأثیرپذیری این نویسنده ی پرکار از منهل همیشه جوشان وحی، مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نتایج نشان می دهد که نویسنده از بینامتنی پنهان و آشکار، مستقیم و غیرمستقیم استفاده نموده است و رمان خود را به ذکر شخصیت های قرآنی، الهام گیری از آیات قرآن کریم به شکل نفی جزئی و متوازی و بیان ارزش های دینی و اسلامی آراسته کرده است.
۷.

تحلیل سبک شناسی آوایی و ترکیبی سوره مبارکه قمر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سوره قمر سبک شناسی سطح آوایی سطح ترکیبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۵ تعداد دانلود : ۶۶۳
سبک شناسی یکی از شیوه های تحلیل فنی و ساختاری متون ادبی است که در میان پژوهش های مربوط به زبانشناسی جایگاه والایی را به خود اختصاص داده است. امروزه سهم عمده ای از مطالعات و تحقیقات حوزه زبانشناسی به سبک شناسی اختصاص یافته است. این پدیده ادبی و شیوه تحلیلی که در زبان عربی با عنوان «الاسلوبیّه» شناخته می شود، در پی بررسی تفاوت های موجود میان انواع متون است. بدون تردید قرآن کریم به عنوان نمونه ای بی نظیر از متون فاخر ادب عربی، چشم انداز وسیعی از زیبایی های کلامی را فراروی مخاطبان قرار می دهد که این معنا از شیوه های متنوعی که خداوند به منظور تاثیر بر مخاطب به کارگرفته، تجلی می یابد. سوره مبارکه قمر یکی از مظاهر بارز هنری و جلوه گاه زیباشناسی قرآن کریم است. پژوهش حاضر بر آن است تا با شیوه توصیفی-تحلیلی و با استفاده از معیارهای سبک شناسی جدید گوشه ای از زیبایی این کتاب سترگ را در دو سطح آوایی و ترکیبی بررسی نماید. نتایج به دست آمده نشان می دهد عناصری که موسیقی درونی و بیرونی آیات این سوره را تامین می کند، از بسآمد بسیار بالایی برخوردار است. هم چنانکه ساختار منسجم موسیقایی همه جانبه ای اعم از نوع حروف و کلمات به کار رفته در هر آیه، چینش حروف و کلمات، قافیه و نظام فواصل آیات و هماهنگی بین واج ها، صامت ها، مصوّت های کوتاه و بلند، به گونه ای است که موسیقی حاصل از صفات حروف و پیوند منسجم آنها بر اساس مفهوم و معنای آیات به تصویر درآمده است.  
۸.

سبک شناسی بلاغی و نحوی سوره مبارکه حجر

کلید واژه ها: قرآن کریم سبک شناسی سوره حجر سطح بلاغی سطح نحوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۹۰
سبک شناسی یکی از شیوه های تحلیل و تفسیر متون ادبی بر پایه عناصر زبانی است که در میان پژوهش های حوزه زبان شناسی، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. سوره حجر یکی از سور مکّی قرآن است که از جهت بلاغی و نحوی، واجد نکات شایسته توجّه بسیار است، چنانکه سبک شناسی بلاغی و نحوی این سوره می تواند زیبایی ها و ظرافت های قابل تأمّلی از این چشمه فیّاض وحی را برای مخاطبان مشخّص سازد. این پژوهش با روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از معیارهای سبک شناسی جدید به تحلیل و تبیین ویژگی های بلاغی و نحوی سوره حجر پرداخته و کوشیده است لایه هایی از زیبایی این سوره را از منظر اسالیب بلاغی و نحوی مثل: «تقدیم و تأخیر»، «حذف» و «تضاد و مقابله» و ... مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از تحقیق، بیانگر آن است که در این سوره اسالیب به نحوی دقیق و ملموس، ضمن ایجاز کلام، به انتقال دقیق و مؤثّر معنا یاری رسانده و اغراضی همچون تأکید، مبالغه، تعظیم و تکریم و ...  در جهت تصویرآفرینی و ترسیم پیام های مورد نظر براساس مفاهیم آیات، به شکلی هنری و زیبا تجلّی یافته است. همچنین مشخّض گردید که اسلوب تقدیم و تأخیر، اسلوب حذف و اسلوب تضاد و مقابله در خدمت ایفاد معنی و شکل دهی به منظومه معرفتی مدّنظر خداوند متعال، نسبت به دیگر عناصر زبانی از بسآمد بیشتری برخوردارند.
۹.

بررسی و تحلیل «رنگ سیاه» در اشعار نیما و محمود درویش

کلید واژه ها: نیمایوشیج محمود درویش رنگ سیاه خفقان شب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۵۶
عنصر رنگ، با ادبیات، پیوند تنگاتنگ و عمیقی دارد. رنگ ها، احساسات و نشانه های گوناگونی را القا می کنند که از طریق آن می توان بسیاری از راز و رمزها را کشف نمود و از اوضاع سیاسی – اجتماعی عصر شاعر پرده افکند. نیمایوشیج در ادبیات معاصر فارسی و محمود درویش در ادبیات معاصر عربی، با هوشیاری و هنرمندانه از امکان برجسته رنگ ها در تصویرسازی های خویش بهره جسته اند. در این نوشتار برآنیم تا بازنمود «رنگ سیاه» را در تصاویر شعری این دو شاعر بررسی و تحلیل نماییم. نگاه های تقریباً همسان و دریافت های همگون در به کارگیری رنگ سیاه، بیانگر استفاده آگاهانه این رنگ، در روانشناسی هر دو شاعر است و نشان می دهد که در لایه های پنهان ذهن این دو شاعر، خوش بینی چندانی به تحولات اجتماعی وجود ندارد. در تصویرسازی نیما، عنصر رنگ گسترده ترین سمبل ها و سیاه پربسامدترین رنگ ها است. سیاه اختناق جامعه، ظلم و فساد و استبداد و بى عدالتى حاکم بر آن، و همدردی با فقرا است. در رمزگرایى محمود درویش نیز، عنصر رنگ وسیعترین عنصر تداعى است. شاعر، همچون شاعری چیره دست، عمق غم، خشم، آوارگى، و خفقان حاکم بر وطن خود را به وضوح به تصویر مى کشد. واژگان کلیدی: نیمایوشیج، محمود درویش، رنگ سیاه، خفقان، غم و اندوه، شب.
۱۰.

دراسه العناصر الفنیه فی روایه «عینا أم موسی» الإسلامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الأدب القصصی العرض القصصی الحوار القصصی الأسلوب الحبکه المضمون رمان «عینا أم موسی»

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۹۹
علیاء الأنصاری کاتبه عراقیه ملتزمه؛ لها ست روایات ومجموعتان قصصیتان. تدور روایاتها حول المرأه وقضایاها المعیشیه، ففی کل روایه تحکی عن العراق ومآسیها وآمالها وشعبها وتشیر فی حینها إلی المبادئ الإسلامیه. إنّ البحث هذا بناء علی المنهج الوصفی- التحلیلی یقوم بدراسه العناصر الفنیه کالحبکه والمضمون، والأسلوب، والزمان، والمکان و... فی روایه «عینا أمّ موسی». والنتائج تدلّ علی أنّ الروایه تتمتع بالعناصر الفنیه فی إطار بنیه متماسکه ومتلاحمه. من حیث الحبکه أیضا نری أنّ الروایه تبدأ بمقدمه جیّده کما تنتهی بخاتمه مناسبه، کما أنها تحظی بعده حوادث، وهذه الأحداث تتمتع بالعناصر الجمالیّه للحبکه کالأزمه والصراع والحل.
۱۱.

معناشناسی آیات عرش در قرآن کریم براساس روابط هم نشینی و جانشینی

کلید واژه ها: قرآن کریم روابط هم نشینی و جانشینی عرش علم و تدبیر الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۸۶
یکی از رویکردهای اخیر در علم زبان شناسی، پژوهش های نوین در نوع شناخت ویژگی های آیات و سوره های و یا دلالت های معنایی یک واژه در قرآن کریم است که این موضوع به فهم عمیق و شناخت بطن و مبانی معارف الهی در قرآن کریم کمک شایانی می کند. واژه عرش در آیات مختلف قرآن کریم دارای معانی متعددی است که با توجه به ساختار جمله به لحاظ ادبی، نحوی و بلاغی و بر اساس محور هم نشینی و جانشینی، جایگاه عرش و معنای حقیقی آن را تبیین می نماید. این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی با جامعه آماری آیات عرش است که واژه عرش که با توجه به معانی کلمه عرش در آیات بر اساس روابط هم نشینی و جانشینی و با در نظر گرفتن مترادفات عرش، از جمله: علم، قلب انسان کامل، فلک، قدرت و... مشخص می شود که عرش الهی دارای معانی متعددی است که گاهی حاکی از عالم مجردات و گاهی هم برحسب معنای ظاهری از عالم مادیات به شمار می-رود. از مهمترین یافته های پژوهش می توان به این موضوع اشاره کرد که بهترین محور جانشین عرش، علم و جایگاه تدبیر الهی است که معنای دقیق آن در این مفهوم یافت می شود.
۱۲.

Exploiting the Bed and Subbed of the Seas from Juridical and Law Perspective(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Bed and Subbed of the Seas Governments Sovereignty international law The law of the seas common heritage of mankind

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۸۴
Exploiting the bed and subbed of the seas which are outside the governments’ sovereignty is always discussed since the countries severely need to these resources and the technological progress makes it possible to exploit these areas. Present study aims to respond this question that how resources of bed and subbed of the seas outside governments’ sovereignty are exploit based on law perspective, and how can analyze juridical attitude in this issue. In law perspective, according to the 1982 Convention on the Law of the Seas, these areas are the common heritage of humanity and International Seabed Authority is responsible in this field. In Islamic jurisprudence, exploitation of properties which do not belong to a specific person and freely are in access the public is named Anfal. But the bed and subbed of the seas are not included in any of the territories such as Dar al-Harb defined by the jurists, because no government have the right to claim sovereignty over these areas, and Dar al-Kofr is not in charge of these areas either. It is necessary to act based on international treaties and customary in such a situation. It means that Dar al-Islam is committed to act in accordance with existing international treaties and customary. Even if Dar al-Islam has not accepted any treaties regarding the bed and subbed of the seas, it is committed to implement international regulations based on international customary since international customary has known the bed and subbed of the seas outside the governments’ sovereignty as the common heritage of humanity.
۱۳.

روابط بینامتنی داستان حضرت موسی با رمان "طارق من السماء"(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم بینامتنیت ثروت اباظه رمان طارق من السماء داستان حضرت موسی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۹۳
در این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در قالب نظریه نقدی "بینامتنیت" ضمن تبیین و تفسیر روابط بینامتنی رمان های ثروت اباظه با  قرآن کریم به ویژه داستان حضرت موسی (ع)، میزان تأثیر این داستان در رمان «طارق من السماء» مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نتایج نشان می دهد که نویسنده از بینامتنی پنهان و آشکار استفاده نموده است و رمان خود را به ذکر داستان های قرآنی به ویژه داستان حضرت موسی (ع)، به شکل نفی جزئی و متوازی آراسته کرده است.
۱۴.

دراسه مظاهر الدعوه إلی الصحوه والرقي في شعر جمیل صدقي الزهاوي(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الوطنیه الصحوه والتقدم المقاومه جمیل صدقی الزهاوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۷۱
إنّ حب الوطن ظاهره فطریه فی ذات البشر و هو یحب وطنه بما هو الانسان کما أن الوطنیه ظاهره بارزه فی شعر کثیر من الشعراء ونکاد لانجد شاعراً لم یتطرق إلی موضوع الوطن و الذود عنه فی شعره. ومن ثمّ أن الزهاوی شاعر مهتم بالوطن فی شعره علی حدِّ یجعله ساحهً للدعوه إلی الوطن؛ ینادی لتقدمه وصحوه شعبه. إنّه یستعین فی سبیل هذه الدعوه بقضایا مختلفه لکی یحث ابناء وطنه علی التقدم کما یکافح مع الاستعمار والاجانب المحتلین ویکرم منزله العلم والفن والحضاره لتأثیرها فی الحث علی التقدم ویشیر إلی تقدم الغرب تعریضاً علی المواطنین. کما یهتم الزهاوی بقضایا الوطن وتقدمه اهتماماً بالغاً فیتحسر علی تخلف الوطن ویشکو من إهمال الشعب حقه، لکنه یبذل من نفسه حتی فی سبیل الوطن. قد اعتمد هذه الدراسه علی منهج الوصفی-التحلیلی ویسعی لتنیین اهتمام الشاعر بالوطن و الترکیز علی استنباط العناصر المتعلقه بالصحوه والمقاومه فی شعره وتحلیل القضایا التی یستعین بها الشاعر فی بیان الدعوه إلی الصحوه والرقی.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان