رضا حیدری فرد

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تعیین پدیده های فرهنگ و جو سازمانی نوآورانه در مدارس متوسطه بمنظور ایجاد یک چهارچوب مفهومی مناسب و توسعه مبانی نظری آن می باشد. این پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از راهبرد پدیدارنگاری انجام یافت. جامعه پژوهشی شامل اساتید و صاحب نظران، مدیران شاخص و معلمان نمونه مدارس متوسطه شهر تهران بودند که از میان آن ها 37 نفر به عنوان اطلاع رسان از راه نمونه گیری نظری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و عمیق گرد آوری شدند. روش تحلیل داده ها، تحلیل محتوای استقرایی با استفاده از کدگذاری در سه سطح باز، محوری و گزینشی بود. نتایج و یافته های مربوط نشان دادند که مقوله ها یا ابعاد اساسی فرهنگ و جو سازمانی نوآورانه شامل: 1) فرهنگ پژوهش محوری؛ 2)فرهنگ حامی نوآوری؛3)جو گشودگی و اعتماد متقابل؛4)جو خلاق و حامی نوآوری؛ 5)فرهنگ نقد و نقدپذیری می باشد. نتایج یافته ها بیانگر آنند که با فراهم ساختن بستر لازم برای شکل گیری فرهنگ و جو نوآورانه بر اساس نشانگرهای شناسایی شده در مدارس می توان مدارس را به سمت نوآور شدن هدایت کرد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه هوش سازمانی با اثربخشی مدیران مدارس بوده و روش تحقیق آن توصیفی_ همبستگی است. مشارکت کنندگان دبیران مدارس متوسطه دولتی نواحی سه گانه آموزش وپرورش شهر کرمانشاه بوده اند که تعداد 364 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردیدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه های هوش سازمانی و اثربخشی مدیران بوده است. برای تحلیل داده ها از روش همبستگی پیرسون، آزمون تی گروه های مستقل و رگرسیون چندگانه بهره گرفته شده است. یافته ها نشان می دهد که میزان هوش سازمانی مدارس و نیز وضعیت مدارس از نظر متغیر اثربخشی مدیر، بالاتر از میانگین است. بین هوش سازمانی مدارس و مؤلفه های آن با اثر بخشی مدیران و ابعاد آن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. بین مدارس دخترانه و پسرانه در متغیر هوش سازمانی تفاوت معناداری وجود دارد، اما بین مدارس دخترانه و پسرانه در متغیر اثربخشی مدیران تفاوت معناداری مشاهده نشد. از میان متغیرهای پیش بینی کننده، متغیر کاربرد دانش، تمایل به تغییر، و اجبارکاری بیشترین سهم را در پیش بینی متغیر اثربخشی مدیران (متغیر ملاک) داشته اند. در مجموع، نتایج نشان داد که میزان هوش سازمانی مدارس و اثربخشی مدیران در جامعه آماری مورد مطالعه بالاتر از میانگین است. همچنین مؤلفه کاربرد دانش بالاترین ضریب همبستگی را با اثربخشی مدیران نشان داد. بنابراین کاربرد مؤثر دانش به شکل گیری سازمان های هوشمند می انجامد و مدیران برای ارتقای هوش سازمانی مدرسه باید فرصت ها و امکانات لازم را برای معلمان در جهت تغییر و بهبود امور و برنامه ها فراهم نمایند.  

امروزه نوآوری و حرکت به سوی نوآور شدن و تغییر در ساختارها به منظور نوآور کردن سازمان ها یکی از اهداف مهم سازمانی از جمله مدارس است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی است. حجم کل جامعه آماری معلمان در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ برابر با ۱۹۶ نفر بوده که به شیوه تمام شماری بررسی شد و در نهایت داده های مربوط به ۱۸۵ نفر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این پژوهش از پرسش نامه های استاندارد ساختار سازمانی مدرسه  با آلفای کل 92/. و پرسش نامه فعالیت های نوآورانه معلم با آلفای کرونباخ 899/.، همچنین پرسش نامه کیفیت زندگی کاری با آلفای کرونباخ 968/. استفاده شده است. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه ها با نظر استادان راهنما و مشاور و نظر خواهی از صاحب نظران این حوزه و تنی چند از معلمان و مدیران مدارس بررسی و تأیید شد. ورود داده ها، تحلیل توصیفی متغیرهای جمعیت شناختی با استفاده از نرم افزارهای SPSS ₂₀ و آزمون فرضیه ها با استفاده از نرم افزار AMOS20 و به شیوه معادلات ساختاری به انجام رسید. نتایج نشان داد که ساختار سازمانی مدرسه با فعالیت های نوآورانه معلمان و با کیفیت زندگی کاری آنان رابطه معناداری دارد. همچنین کیفیت زندگی کاری معلمان با فعالیت های نوآورانه آنان مرتبط است. بین معلمان زن و مرد از نظر میزان بروز فعالیت های نوآورانه معلمان تفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین کیفیت زندگی کاری در رابطه بین ساختار سازمانی و فعالیت های نوآورانه معلمان در شهرستان ملکشاهی نقش میانجی دارد.

هدف اصلی این مقاله، پیش بینی عملکرد شغلی معلمان براساس سبک رهبری توزیعی مدیران و راهبرد های خودمدیریتی می باشد. روش پژوهش توصیفی - همبستگی و جامعه آماری آن شامل کلیه ی معلمان مدارس ابتدایی شهرستان ملکشاهی در سال تحصیلی 1400-1399 به تعداد 156 نفر بود که در پژوهش حاضر، به دلیل حجم پایین جامعه آماری به صورت کل شماری، تعداد 156 نفر مورد بررسی قرار گرفت. ابزار مورد استفاده مقیاس استاندارد عملکرد شغلی پاترسون(1970)، مقیاس رهبری توزیعی ایلمور ودیویس(2009) و مقیاس راهبرد های خودمدیریتی ملاحسینی و برخورداری(1386) می باشد. یافته های توصیفی نشان داد که میزان عملکرد شغلی، رهبری توزیعی و راهبرد های خودمدیریتی و مؤلفه های آنها در سطح بالاتر از متوسط قرار دارند. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد در سطح معنی داری 05/0 بین رهبری توزیعی و راهبرد های خودمدیریتی با میزان عملکرد شغلی معلمان ابتدایی شهرستان ملکشاهی رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. نتایج ضریب تعیین نیز در تحلیل مدل رگرسیونی نشان داد که سهم رهبری توزیعی و راهبرد های خودمدیریتی بر عملکرد شغلی معلمان مدارس ابتدایی شهرستان ملکشاهی به میزان 1/39 درصد، میزان سهم همزمان کلیه مؤلفه های رهبری توزیعی 9/26 درصد و میزان سهم همزمان کلیه مؤلفه های راهبرد های خودمدیریتی 7/23 درصد است. در راستای یافته های پژوهش جهت بهبود عملکرد معلمان، پیشنهادهایی مرتبط براساس مؤلفه های رهبری توزیعی و نیز راهبردهای خود مدیریتی معلمان ارائه شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش رهبری تحولی مدیران مدارس در کامیابی شغلی معلمان با میانجی گری نقش فضای اخلاقی مدارس ابتدایی دولتی شهرستان ایوان غرب بود. روش پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است و با استفاده از پرسشنامه استاندارد رهبری تحول آفرین(باس و آولیو(2000)) ،کامیابی شغلی (رادسیپ(1984)) و فضای اخلاقی(ویکتور و کون (1988)) اجرا شده است که روایی صوری و محتوایی آنها را متخصصان تأیید کردند و اعتبار آنها با روش آلفای کرونباخ رهبری تحول آفرین87%، کامیابی شغلی 89% و فضای اخلاقی 86% تایید شده است. جامعه آماری این پژوهش، معلمان ابتدایی مدارس دولتی شهرستان ایوان غرب بودند که تعداد آنها 290 نفر بود. برای تعیین حجم نمونه طبق جدول کرجسی و مورگان(1970)، تعداد 182 نفر انتخاب شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش از آزمون های کلموگروف-اسمیرنف ، ضریب همبستگی پیرسون در سطح معناداری 5% و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نهایتاً داده ها به کمک نرم افراز لیزرل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل فرضیه ها و سؤال ها نیز نشان داد در سطح معنی داری 05/0 بین رهبری تحول آفرین و کامیابی شغلی معلمان با میزان فضای اخلاقی معلمان ابتدایی شهرستان ایوان غرب یک رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. همچنین، بین ابعاد رهبری تحول آفرین شامل؛ ترغیب ذهنی، نفوذ آرمانی، انگیزش الهام بخش، ملاحظه فردی با میزان کامیابی شغلی مدارس ابتدایی شهرستان ایوان غرب یک رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. به همین ترتیب، بین ابعاد فضای اخلاقی شامل؛ مراقبت و توجه، قوانین و مقررات، ابزاری، کارایی مدار و مستقل با کامیابی شغلی مدارس ابتدایی شهرستان ایوان غرب یک رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد. نتایج ضریب تعیین و رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که سهم مؤلفه های رهبری تحول آفرین و کامیابی شغلی بر فضای اخلاقی مدارس ابتدایی شهرستان ایوان غرب به میزان 84/19 درصد، میزان سهم همزمان کلیه ابعاد رهبری تحول آفرین بر میزان کامیابی شغلی معلمان ابتدایی شهرستان ایوان غرب 84/19 درصد و میزان سهم همزمان کلیه ابعاد فضای اخلاقی بر میزان کامیابی شغلی مدارس ابتدایی شهرستان ایوان غرب 73/6 درصد است.

پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه فضیلت سازمانی و کیفیت زندگی کاری با اشتیاق شغلی معلمان ابتدایی شهرکامیاران انجام شد. روش پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از حیث نحوه گردآوری داده ها توصیفی -همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه معلمان مدارس ابتدایی شهر کامیاران به تعداد 300 نفر تشکیل دادند، که نمونه آماری با استفاده جدول کرجسی و مورگان (1970) تعداد 185 نفر تعیین گردید و با روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی متناسب با حجم از هر دو گروه زن و مرد انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه های استاندارد فضیلت سازمانی کامرون و همکاران (2004)، پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون (1973) و پرسشنامه اشتیاق شغلی شوفلی و همکاران (2002) مورد استفاده قرار گرفت. پایایی آن ها نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ مورد تائید قرار گرفت. تجزیه وتحلیل با استفاده از نرم افزار SPSS-24 انجام شد. نتایج نشان داد که بین فضیلت سازمانی و کیفیت زندگی کاری با اشتیاق شغلی معلمان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که از بین ابعاد فضیلت سازمانی، خوش بینی به تنهایی توانسته است 21 درصد از تغییرات متغیر اشتیاق شغلی را به خود اختصاص دهد و از بین ابعاد کیفیت زندگی کاری نیز مؤلفه های یکپارچگی و انسجام اجتماعی و شرایط کاری ایمن و بهداشتی 22درصد از تغییرات متغیر اشتیاق شغلی را به خود اختصاص داده اند. در پایان بر اساس یافته ها پیشنهادهایی جهت افزایش اشتیاق شغلی معلمان ارائه شد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش فلسفه بر پرورش مهارت های استدلال و خلاقیت دانش آموزان دختر متوسطه اول بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. جامعهآماری کلیه دانش آموزان دختر متوسطه اول شهر ایلام در سال تحصیلی 1399-1400 می باشد (4850 نفر). نمونه پژوهش 40 نفر از این دانش آموزان است که طبق نرم افزار جی پاور به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند، ابتدا از دو منطقه آموزش و پرورش شهر ایلام یک منطقه و از بین مدارس متوسطه اول دخترانه یک مدرسه و سپس از بین دانش آموزان 40 نفر انتخاب و در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) به صورت تصادفی قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 9 جلسه یک ساعته، تحت آموزش فلسفه به وسیله داستان های فلیپ کم قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خلاقیت عابدی (1363) و پرسشنامه استدلال تامسون (2005) استفاده شده است. جهت تحلیل داده ها، آزمون کواریانس چند متغیره و آزمون t به کار گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش فلسفه بر افزایش خلاقیت و استدلال دانش آموزان موثر بوده است. آموزش فلسفه موجب بالارفتن قدرت پردازش اطلاعات می شود و تمرکز دانش آموزان را بر ابعاد مختلف یک مسئله بالا می برد، در نتیجه می تواند خلاقیت و استدلال را در آنها بالا ببرد.

مقاله حاضر با هدف آزمون نقش میانجی شفافیت سازمانی در رابطه بین سبک رهبری تحول گرا با میزان استفاده معلمان مدارس ابتدایی شهر ایلام از تدریس الکترونیکی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی با مدل معادلات ساختاری با جامعه آماری معلمان مدارس ابتدایی شهر ایلام در سال تحصیلی 1401-1400 به تعداد 851 نفر بوده که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان(1970)، تعداد 265 نفر بود که به علت جلوگیری از افت نمونه و عدم عودت پرسشنامه ها و ... ده درصد بیشتر یعنی 291 نفر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شد و به پرسش نامههای سبک رهبری تحول گرا باس و آولیو (2000)، شفافیت سازمانی راولینز (2002) ، تدریس الکترونیکی واتکینز (2004)پاسخ دادند. نتایج نشان داد که در نمونه معلمان مدل مفروض واسطه مندی نسبی شفافیت سازمانی در رابطه سبک رهبری تحول گرا با میزان استفاده معلمان مدارس ابتدایی شهر ایلام از تدریس الکترونیکی با داده ها برازش مطلوبی داشت. افزون بر این، نتایج نشان داد که در مدل مفروض، تمامی ضرایب همبستگی و ضرایب مسیر رگرسیونی از لحاظ آماری معنادار بودند و میانجی شفافیت سازمانی در این مدل به میزان اثر 364/0، تاثیر مثبت و غیرمستقیم معناداری دارد. در نتیجه، در راستای یافته ها، بر اساس روابط متغیرها در راستای آموزش مدیران و آشنایی آنان با راهبردها و فنون رهبری تحولی و نیز آموزش معلمان در جهت استفاده بهینه از آموزش مجازی و ارتقای کیفیت آموزش معلمان و ایجاد انگیزه در دانش آموزان جهت عملکرد تحصیلی بهتر پیشنهادهایی ارائه شده است.