عبدالرحیم اسداللهی

کاهش مشارکت جامعه محلی خوزستان و ایرانیان در برنامه های اجتماعی و سیاسی منطقه بین سال های 1380 تا 1384 مشاهده شده است. این مسأله زمینه انجام بررسی هایی را در خصوص دلایل کاهش مشارکت اجتماعی فراهم نموده است. در این میان، افت شدید فعالیت های اجتماعی سالمندان ناشی از نابرابری فضای اجتماعی همراه با رشد جمعیت این گروه اجتماعی چشمگیرتر به نظر می رسد. این بررسی به روش پس رویدادی مطالعه عوامل مهم مشارکت اجتماعی سالمندان می پردازد. نظریات و دیدگاه های مشارکت؛ سرمایه و اعتماد اجتماعی، نابرابری و عوامل مؤثر بر آنها مطالعه گردید که در مجموع شش دسته عوامل اثرگذار انتخاب شدند. جامعه آماری شامل سالمندان بالای 60 سال سن ساکن شهر اهواز است. به روش نمونه گیری خوشه ای دو منطقه 3 و 8 از مناطق هشتگانه شهرداری اهواز انتخاب و 163 سالمند از این مناطق به روش کاملاً تصادفی آزمون شدند. یافته های بررسی نشان داد از میان دسته عوامل اثرگذار، متغیرهای اعتماد و تعلق اجتماعی بالاترین ضریب اثر و همبستگی را با متغیر مشارکت داشته است. اثرگذارترین متغیرهای بعدی به ترتیب تأثیر بر متغیر وابسته شامل احساس مالکیت بر محیط شهری و نابرابری فضای اجتماعی، جنسیت، پایگاه اقتصادی اجتماعی، عضویت در نهادهای مردمی، مدت زمان اقامت در شهر بر حسب سال، رضایت از خدمات شهری، وضعیت تأهل، اشتغال، سلامت و بهداشت، آموزش و سواد و تقدیرگرایی بودند. نکته جالب، منفی بودن نقش متغیر گرایش به مذهب همراه با متغیر تقدیرگرایی بود. در پایان راهکارهایی از جمله تقویت و تخصصی نمودن برنامه های مشارکتی ویژه سالمندان و زنان، توسعه شبکه های اجتماعی و پیوندهای جماعتی با تقویت حس اعتماد و برابری اجتماعی ارائه و بیان شده است که بر فضای قومیتی و گروه های خاص مثل سالمندان و زنان در برنامه ریزی های شهری و منطقه ای، توسعه مشارکت های مدنی، توسعه سرمایه اجتماعی و کاهش نابرابری در فضای اجتماعی تأکید گردد.

"طرح بحث: این مقاله به بررسی ارتباط سبب شناختی بین ایذا در دوران کودکی از سوی والدین و بروز جرم شرارت در دوره های بعدی زندگی این کودکان می پردازد. بر مبنای نظریه لئونارد برکوییتس و بندورا می پردازد. روش تحقیق: جامعه پژوهشی این بررسی کلیه مجرمین بزه شرارت و خشونت در زندان های خوزستان در سال 1384 می باشد که با نمونه گیری تصادفی 80 نفر از آنها انتخاب و آزمون کودک آزاری در مورد آنها اجرا و پرونده محکومیتی و مددکاری آنها مورد مطالعه قرار گرفت. یافته ها: 90 درصد نمونه ها گزارش کردند که والدین (به ویژه پدران) کم یا بی سواد، آنها را طی دوران کودکی آزار و اذیت نموده اند که بیشتر از نوع آزار جسمانی بوده است. در مجموع میانگین درصدی نمره آزمون کودک آزاری در میان آزمودنی ها بالاتر از سطح میانه (60 درصد) بود. مصادیق کودک آزاری شامل تنبیه بدنی، سوء استفاده جنسی، غفلت از فرزندان و محرومیت از غذا و تفریح می باشد. نتیجه: فرضیه اصلی پژوهش، معناداری و هماهنگی سبب شناختی بین این دو پدیده را تایید کرد. رابطه معناداری بین سواد والدین، ساخت خانواده تک والدی و طلاق زود هنگام با کودک آزاری آنها مشاهده شد. همچنین با کاهش سن و سواد مجرمان شدت جرم شرارت در آنها گسترش می یابد. "

حاشیه نشینی از پیامدهای توسعه ی ناهمسو و بدریخت در نظام شهرنشینی است. شهرها بستری گسترده از ساختارهای خرد و کلان ارتباطی، تعارضات اجتماعی و خشونت های سازمان یافته اند. شهر ایلام نیز با مسئله ی حاشیه نشینی و آثار منفی آن روبه روست. این بررسی به مطالعه ی تطبیقی شاخص های توسعه ی انسانی شهر- روستا در سه منطقه ی حاشیه نشین شهر ایلام (بان بور، بان چرمگ و کمربندی) می پردازد. آمارهای پایه ای داده ها مربوط به سرشماری 1390 و آمارنامه ی 1392 استان است. برای امکان مقایسه، آزمون بررسی طراحی و بین 174 خانوارها نمونه ی اجرا که اعتبار آن به روش آلفای کرونباخ 62/0= α به دست آمد. نتایج نشانگر توسعه نایافتگی و توزیع نابرابر هزینه-درآمد و دیگر شاخص های توسعه ی انسانی به ویژه مؤلفه های بهداشت و آموزش است. این نتایج همسویی بالایی با چارچوب نظری پژوهش (گیدنز، زیمل و مرتون) داشت. مهاجرت در این مناطق بیشتر در ساخت خویشاوندی و بر اثر دافعه ی اجتماعی- فرهنگی روستایی بوده است، نه دافعه ی اقتصادی روستا یا جاذبه ی اقتصادی شهرها. سواد سرپرست خانوار بیشتر بر سواد دختران و زنان این مناطق به صورت مثبت و همسو تأثیر داشته است. این مقاله پیوند همه جانبه ی نهاد مهم آموزش و فرهنگ را با دو مفهوم مهم اجتماعی، توسعه و حاشیه نشینی نشان داد و تأثیرگذاری یک جانبه ی نهاد اقتصاد را به چالش طلبید.

هدف: تحقیق به بررسی ساختار اجتماعی و فرهنگی جرائم مواد مخدر در مناطق شهرداری اهواز با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی می پردازد. روش: جامعه آماری شامل مجرمین مواد مخدر در سال 1392 در کانون اصلاح و تربیت اهواز می باشد و از آزمون های آماری و نموداری از جمله آزمون های مرکز متوسط، آزمون بیضی انحراف معیار، روش درون یابی (آزمون تراکم کرنل) استفاده شد. یافته ها: مهمترین مراکز بزهکاری مواد مخدر در مناطق هم مرز با محدوده اسکان غیر رسمی مثل مناطق کوت عبدالله، لشکرآباد و خشایار (مناطق 5 و 6 شهری اهواز) هستند. همچنین بین میزان بی سوادی و تراکم جمعیت، جرم خیز بودن مناطق رابطه مستقیم وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: تحلیل مکانی بزه یا کیفرشناسی جغرافیایی می تواند ابزار سیاستگذاری انتظامی و امنیتی در مبارزه با مواد مخدر باشد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی اولیه مقیاس آگاهی (دانش)، نگرش، قصد و عملکرد در سالمندان با سابقه سوءمصرف مواد در جامعه ایران در سال 1397 انجام شد. روش: این پژوهش توصیفی-همبستگی از نوع معتبرسازی ابزار بود. جامعه آماری شامل همه سالمندان وابسته به مواد مراجعه کننده به مرکز جامعه سلامت روستایی و خانه های بهداشت در شهر خفر بود. 101 سالمند با سابقه سوءمصرف مواد به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در این مطالعه، داده ها به وسیله پرسش نامه جمعیت شناختی و پرسش نامه محقق ساخته (یعنی مقیاس دانش، نگرش، قصد و عملکرد در سوءمصرف مواد) جمع آوری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها به شیوه تحلیل عامل اکتشافی انجام شد. یافته ها: بر اساس تحلیل عامل اکتشافی، 4 عامل آگاهی، نگرش، قصد و عملکرد استخراج شدند . نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه، ابزار طراحی شده یک ابزار معتبر برای سنجش آگاهی، نگرش، قصد و عملکرد در سالمندان با سابقه سوءمصرف مواد در جامعه ایرانی است.

سابقه و هدف: بحث بومی سازی علوم در مراکز دانشگاهی ایران در کلیه ی گرایش های مرتبط با کار بر روی انسان، موضوعی است که همواره نقد شده است و دیدگاه های همسو و غیرهمسوی فراوانی داشته است. در میان دانش های نوین شکل گرفته در اواخر قرن بیستم، دانش مطالعه ی حیات زیستی، روانی و اجتماعی افراد سالمند یا جرونتولوژی در واقع از جدیدترین شاخه های علوم است. همانند علوم دیگر ریشه ی نوین این علم در غرب بنیان نهاده شده؛ و برای نخستین بار در سال های اخیر در دانشگاه های ایران پایه ریزی شده است. این مطالعه در پی بیان خاستگاه های نظری، اسلامی و عقیدتی این حوزه از دانش در جامعه ی شرقی و اسلامی است. روش کار: این پژوهش مطالعه یی مروری ازنوع کتابخانه یی است. در این مطالعه ابتدا به مجموعه ی آیات قرآنی، احادیث، سوابق و مستندات تاریخی با محوریّت سالمندان مراجعه شد؛ و متون مرتبط با واژگان کلیدی سالمند و سالمندی گردآوری و ثبت شد. در این پژوهش همه ی موارد اخلاقی رعایت شده است. علاوه براین، نویسندگان مقاله هیچ گونه تضاد منافعی گزارش نکرده اند. یافته ها: مطابق منابع موجود فقهی و اسلامی به نظر می رسد برای بومی سازی و استناد به منابع قرآنی و روایی اسلامی، بسترهای کهن فرهنگ ایرانی و اسناد فقهی فراهم است و توجه به آنها ضرورت دارد. نتیجه گیری: با توجه به کامل و جاودانه بودن اسلام و احاطه ی آن بر ساختار وجودی انسان و نیازهای حقیقی او، تدوین سرفصل دروس مصوب رشته ی جدید سالمندی مبتنی بر اصول و موازین اسلامی، ضرورت دارد.

با افزایش جمعیت سالمندان، ضروری است تا تناسب اماکن مختلف از جمله اماکن مذهبی با شرایط و نیازهای سالمندان بررسی شود. براساس نظریه تعالی که از جدیدترین نظریه های سالمندشناسی است، طی دوران سالمندی تمایلات معنوی افراد افزایش و حضور در مناسک مذهبی بیش تر می شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی میزان تطابق حرم مطهرحضرت شاهچراغ (ع) با شاخص های شهر دوست دار سالمند بوده است. مطالعه ی مقطعی حاضر با مشارکت 400 سالمند ساکن شهر شیراز در سال 1398 به انجام رسید. نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای از بین سالمندان تحت پوشش پایگاه های بهداشتی شهر شیراز انتخاب شدند. اطلاعات به وسیله پرسشنامه شهر دوست دار سالمند سازمان جهانی بهداشت(AFCQ) و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی جمع آوری شد. داده ها به وسیله آزمون های تی مستقل و رگرسیون سلسله مراتبی در سطح معناداری 05/0 توسط نرم افزارSPSS  نسخه 23 تجزیه و تحلیل شدند. براساس نتایج، نمره کل شهر دوست دار سالمند و شش شاخص آن در حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) در وضعیت متوسط قرار داشت. همچنین نمره کل و همه شاخص ها (فضاهای باز و مکان های عمومی، ایمنی و سهولت تردد، احترام و شمول اجتماعی و بهداشتی- درمانی) به جز شاخص ساختمان ها و مشارکت اجتماعی براساس جنسیت دارای تفاوت معنادار بودند.