امیر یوسفلی

پالایشگاه ها از جمله صنایع تبدیلی از ماده اولیه نفت و گاز هستند که در صورت عدم مدیریت صحیح، فرآیند تولید آنها و همچنین محصولات تولید شده توسط این شرکت ها می تواند تاثیرات زیست محیطی بسیار نامطلوبی به همراه داشته باشد. امروزه این شرکت ها تمام تلاش خود را به کار می گیرند تا آسیب های زیست محیطی وارده از طریق محصولات و زنجیره تامین، تولید و توزیع خود را به حداقل برسانند. اولین گام برای مدیریت صحیح تاثیرات زیست محیطی، توجه به شرایط فعلی و ارزیابی صحیح از محصولات تولیدی می باشد. در این مقاله روشی برای ارزیابی درجه سبز بودن محصولات پالایشگاه ها ارائه می شود که برای این منظور ابتدا پارامترهای موثر بر سبز بودن محصول تعیین شده و در ادامه در قالب یک ساختار سلسله مراتبی دسته بندی می شوند. با توجه به عدم امکان تعریف تابعی صریح برای ارزیابی نحوه تاثیر پارامترها در افزایش یا کاهش درجه تطابق محصول با شرایط زیست محیطی، از کنترلرهای فازی استفاده شده و با بکارگیری پایگاه قواعد ممدانی، یک سیستم استنتاج سلسله مراتبی برای تعیین درجه سبز بودن محصولات تولیدی پالایشگاه ها ارائه شده است. کارایی مدل ارائه شده با پیاده سازی آن بر روی تعدادی از محصولات پالایشگاه بندرعباس ارزیابی شده و نتایج بدست آمده عملکرد منطبق بر واقعیت سیستم استنتاج ارائه شده را تایید می کند.

محیط پیچیده امروز، سازمان ها را با چالش رسیدن به اهداف مواجه می کند. وجود نظام ارزیابی عملکرد برای پایش عملکرد سازمان در دستیابی به اهداف اجتناب ناپذیر است. بنابراین هدف اصلی این مقاله ارائه مدل تلفیقی برای ارزیابی عملکرد واحدهای تصمیم گیر با قدرت تفکیک پذیری مناسب (مورد مطالعه: موسسات آموزش عالی) است. پژوهش از حیث روش جنبه توصیفی- تبیینی دارد. از لحاظ جهت گیری پژوهش توسعه ای است. جامعه آماری شامل خبرگان دانشگاهی شهر سمنان می باشند که 57 نفر آنها به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه محقق ساخته است که روایی محتوا و سازه آنها به استناد نظر خبرگان و تحلیل عاملی و پایایی آنها به استناد مقدارآلفای کرونباخ بیشتر از 0.7 مورد تایید قرار گرفته است. قوانین استنتاج فازی نیز بر اساس نظر پنج نفر از خبرگان منتخب دانشگاهی تدوین شد. همچنین برای ارزیابی عملکرد، رویکرد برنامه ریزی ریاضی «تحلیل پوششی داده ها» مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها شامل شناسایی 9 متغیر ورودی و 8 متغیر خروجی است. پس از انجام تحلیل عاملی بر روی شاخص ها سه سازه وضعیت پذیرش دانشجو، وضعیت نیروی انسانی و وضعیت زیرساخت با ماهیت ورودی و سه سازه وضعیت آموزشی و پژوهشی دانشجویان، وضعیت درآمدهای دانشگاهی و وضعیت ارائه خدمات دانشگاهی به عنوان سازه های خروجی شناسایی شدند. تدوین 27 قانون برای محاسبه مقدار هر سازه توسط سیستم استنتاج فازی ممدانی از دیگر یافته های پژوهش است. مدل پیشنهادی6 واحد را کارا ارزیابی نموده است که در مقایسه با واحدهای کارای شناسایی شده چهار مدل دیگر به مراتب کمتر است. همچنین نتایج حاصل از آزمون کروسکال- والیس گویای میانگین رتبه کارایی کمتر مدل پیشنهادی نسبت به سایر مدل ها است که تاییدی بر این مدعا می باشد.

هدف: حل مسئله تعیین اندازه اقتصادی سفارش با فرم برنامه ریزی هندسی در فضای هیبریدی به کمک یک سیستم پشتیبان تصمیم قاعده پایه، هدف اصلی این مقاله است. دوری از پیچیدگی های اجرای مسائل بهینه سازی و استفاده از دانش بهینه برای ساخت یک سیستم استنتاج که درک آن برای تصمیم گیرنده راحت تر است، از ویژگی های اصلی این مقاله محسوب می شود. روش: استفاده از متغیرهای تصمیم غیر قطعی، استخراج دانش بهینه از مسئله بهینه سازی هیبریدی و به کار بردن این دانش در طراحی سیستم استنتاج هیبریدی رویکرد اصلی این مقاله است. یافته ها: سیستم استنتاج هیبریدی توسعه داده شده در 100 مسئله تصادفی استفاده شد و نتایج آن با مقادیر بهینه به دست آمده از حل مسئله برنامه ریزی هندسی مقایسه گردید. افزون بر 97 درصدِ انحرافات مقدار تابع هدف از جواب بهینه، کمتر از 2 درصد بود. این موضوع در خصوص متغیرهای تصمیم نیز صدق می کند. این نتایج نشان می دهد که سیستم استنتاج هیبریدی برای به کارگیری به عنوان یک سیستم پشتیبان تصمیم بهینه گرا، کارایی بالایی دارد و به نتایج آن می توان اعتماد کرد. نتیجه گیری: مهم ترین ویژگی مدل ارائه شده این است که بر خلاف سایر مقالات در ادبیات موضوع، مسئله بهینه سازی را با یک پایگاه قواعدِ گرفته شده از خبرگان جایگزین نمی کند، بلکه رویکردی برای ساختن پایگاه قواعد بهینه از مدل بهینه سازی ارائه می دهد. در این رویکرد با جایگزینی توزیع هیبریدی بهینه به جای مقدار قطعی بهینه برای متغیرهای تصمیم، تمام تصمیمات بهینه ای که ممکن است در آینده لازم باشد را به تصمیم گیرندگان ارائه می دهد.  

امروزه، سازمان ها برای توسعه نیروهای خود با ریسک ها و ابهام های فراوانی مواجه هستند. سازمان ها هزینه بسیاری دربرابر توسعه نیروهای خود صرف کرده و از بازگشت پذیری سرمایه خود اطمینان کافی ندارند. ازسوی دیگر، اهتمام به توسعه و ارتقای سرمایه انسانی در سازمان ها، امری حیاتی است. هدف این پژوهش ضمن مروری بر الگوهای ریسک و توسعه منابع انسانی، ارائه الگوی ریسک توسعه منابع انسانی در سازمان های دانش بنیان با استفاده از روش پژوهش آمیخته است. پژوهش حاضر از حیث نتیجه در مرحله اول، یک پژوهش توسعه ای و در مرحله دوم یک پژوهش کاربردی است. جمع آوری داده ها در بخش کیفی به وسیله 17 مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان و در بخش کمی به وسیله توزیع 100پرسش نامه انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از روش معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که ابعاد فردی ریسک توسعه منابع انسانی مانند ریسک های دانشی و مهارتی، ریسک های رفتاری و ریسک ادراکی از اهمیت و اولویت بالاتری نسبت به ریسک های سازمانی مانند ریسک های عملیاتی و محیط منابع انسانی برخوردار هستند. مدیران سازمان های دانش بنیان به وسیله مدل ریسک توسعه منابع انسانی قادر خواهند بود که تحلیل جامع تری از ریسک توسعه منابع انسانی در بعد فردی و سازمانی داشته و جهت کاهش ریسک توسعه منابع انسانی بهینه تر عمل کنند.

یکی از مهمترین موضوعاتی که مدیران به منظور افزایش عملکرد سیستم ها با آن روبرو هستند مسئله تخصیص افزونگی قابلیت اطمینان (RRA) است. در بسیاری از مدل های RRA معمولا قابلیت اطمینان اجزاء عددی در بازه (0،1) در نظر گرفته می شود، این در حالی است که پارامترهای مختلفی می تواند بر قابلیت اطمینان اثر گذاشته و آن را در طول زمان تغییر دهید. بنابراین بهتر است قابلیت اطمینان یک سیستم به صورت غیر قطعی در نظر گرفته شود. در این مقاله با در نظر گرفتن قابلیت اطمینان اجزاء یک سیستم به عنوان متغیرهای تصادفی، یک سیستم پشتیبان تصمیم گیری بهینه گرا پیشنهاد شده است که برای استنتاج مقادیر بهینه یا نزدیک به بهینه ی متغیرهای تصمیم و تابع هدف از قواعد اگر- آنگاه تصادفی استفاده می نماید. به منظور بررسی کارایی سیستم پیشنهاد شده مثال های متعدد ی ارائه شده است که مقایسه نتایج استنتاج شده با مقادیر بهینه نشان از عملکرد بسیار مناسب سیستم پشتیبان تصمیم توسعه داده شده دارد.

استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها-برای ارزیابی عملکرد و رتبه بندی سازمان ها- در حال گسترش است. یکی از چالش های مهم این مدل، کاهش قدرت تفکیک پذیری واحدهای تصمیم گیر در مواجهه با تعداد زیاد ورودی و خروجی است؛ بنابراین هدف پژوهش، توسعه مدل جامع ارزیابی عملکرد همراه با بهبود قدرت تفکیک پذیری واحدهای تصمیم گیر است. در این راستا از کارت امتیازی متوازن برای شناسایی شاخص های جامع استفاده شد.  برای اولین بار-به طور همزمان-از دو رویکرد عینی و ذهنی مبتنی بر تحلیل عاملی و سیستم استنتاج فازی برای کاهش شاخص ها و بهبود قدرت تفکیک پذیری واحدهای تصمیم گیر استفاده شد. پژوهش از حیث روش ، توصیفی-تبیینی و از لحاظ جهت گیری تحقیق، کاربردی-توسعه ای است. جامعه آماری-برای شناسایی شاخص های ارزیابی عملکرد و تدوین قوانین استنتاج فازی-خبرگان مؤسسات آموزش عالی شهرستان سمنان بوده است. همچنین بیست و چهار مؤسسه آموزش عالی شهرستان سمنان برای تست مدل انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده ها دو پرسشنامه محقق ساخته است. روایی پرسشنامه ها به ترتیب توسط روایی محتوا و سازه مورد تأیید قرارگرفت. همچنین پایایی پرسشنامه ها به ترتیب به استناد مقدارآلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بیشتر از 0.7مورد تایید است. دستاورد پژوهش را می توان طراحی مدل تلفیقی با رویکردهای عینی و ذهنی برای بهبود قدرت تفکیک پذیری واحدهای تصمیم گیر دانست. در این خصوص 26 شاخص شناسایی شد و توسط تحلیل عاملی به 8 سازه تقلیل یافت. همچنین با اتکا به سیستم استنتاج فازی طراحی شده،سازه ها نمره دهی شدند. نتایج نشان داد:قدرت تفکیک پذیری واحدهای تصمیم گیر توسط مدل پیشنهادی در مقایسه با دیگر مدل های مرسوم مبتنی بر رویکردهای عینی و ذهنی بیشتر بوده به طوری که تعداد واحدهای کارا در مدل پیشنهادی به 10 مورد کاهش یافته است. همچنین منتج از نتایج آزمون کروسکال- والیس و محاسبه انحراف معیارنمره کارایی؛ مدل پیشنهادی به ترتیب با کسب میانگین رتبه 48.29 و کسب پراکندگی 0.221دارای رتبه کارایی کمتر و پراکندگی نمره کارایی بیشتر نسبت به سایر مدلها  است  که تأییدی بر بهبود قدرت تفکیک پذیری مدل پیشنهادی می باشد.

هدف پژوهش طراحی مدل تلفیقی با بهره گیری از کارت امتیازی متوازن و سیستم استنتاج فازی برای ارزیابی عملکرد آموزشی و رتبه بندی این موسسات با دیدی جامع و دقت بالا است. روش پژوهش مطالعه موردی می باشد.جامعه آماری شامل 66 نفر از خبرگان دانشگاهی شهر سمنان است. مستند به فرمول کوکران و فرمول حجم نمونه در تحلیل عاملی 57 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای شناسایی شاخصها و تعیین سازه های مناظر کارت امتیازی متوازن از دو پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. روایی محتوا پرسشنامه ها با استناد به شاخص روایی CVR در تمامی گویه ها بیشتر از 0.29 (مختص 40 خبره و بیشتر) محاسبه شده همچنین روایی سازه پرسشنامه دوم به دلیل دسته بندی شاخص ها در چهار منظر کارت امتیازی متوازن مورد بررسی قرار گرفت. شاخص AVE در منظرهای مالی 0.79 ،مشتری 0.89،رشد و یادگیری 0.83،فرآیندهای داخلی 0.80 بوده که نشان از روایی سازه مناسب است. پایایی پرسشنامه ها نیز به ترتیب با مقدار آلفای کرونباخ 0.77 و0.83 مورد تأیید است. با استناد به نتایج حاصله موسسه "رشددانش" یا امتیاز(0.71)، موسسه "کومش" با امتیاز(0.62) و موسسه "فضیلت" با امتیاز(0.45) به ترتیب بهترین عملکرد آموزشی را داشته اند. یافته های این پژوهش می تواند علاوه بر بهبود دقت محاسبه نمره عملکرد آموزشی ، رتبه عملکرد آموزشی موسسات آموزش عالی را با در نظر گرفتن میزان منابع مصرفی برای حصول آن مشخص کند.