رضا وفایی

ه دف پ ژوه ش ح اض ر بررسی م ی زان ت وج ه به ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش در کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه تحلیلی شامل کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 95-94 و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش(1390) بود که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهش نمونه گیری انجام نشد و کل جامعه تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا بود که روایی آن با استفاده از قضاوت متخصصان تعیین شد. داده های حاصل با استفاده از شاخص های آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند: در کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی 528 مرتبه به ساحت های شش گانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش توجه شده، که به تفکیک در پایه های سوم، چهارم، پنجم و ششم به ترتیب 138، 87، 136 و 167مرتبه می باشد. از میان ابعاد مورد بررسی، بُعد علمی و فناوری با میزان بار اطلاعاتی 980/0 و ضریب اهمیت 178/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است، این در حالی است که بعد اقتصادی و حرفه ای با میزان بار اطلاعاتی 733/0 و ضریب اهمیت 133/0 کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مؤلفه های آموزش چند فرهنگی در کتاب های درسیِ دوره متوسطه در سال تحصیلی93-1392 انجام شد. تحقیق به شیوه تحلیل محتوا و اسنادی انجام شده است. جامعه پژوهشی حاضر، شامل کلیه کتاب های درسی دوره دوم متوسطه نظری در سال تحصیلی 93-1392 است که درمجموع شامل 32 کتاب است. از بین جامعه پژوهش، تعداد 7 عنوان کتاب درسی شامل کتاب های؛ مطالعات اجتماعی سال اول متوسطه، جامعه شناسی 1، جامعه شناسی 2، علوم اجتماعی سال چهارم متوسطه، تاریخ ایران و جهان 1و 2، تاریخ شناسی سال چهارم متوسطه رشته ادبیات و علوم انسانی که توقع طرح مؤلفه های آموزش چند فرهنگی در آن ها وجود دارد، نمونه پژوهش را تشکیل می دهند. . ابزار پژوهش در بخش تحلیل اسنادی فرم فیش برداری و در بخش تحلیل محتوا چک لیست یا سیاهه تحلیل محتوا بوده است. داده های تحلیل محتوا با استفاده از آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. عمده ترین یافته های پژوهش عبارت اند از: از مجموع 180 فراوانی مرتبط در کتب درسی دوره متوسطه، کتاب درسی تاریخ (1) با 76 فراوانی مرتبط با مؤلفه های آموزش چند فرهنگی ، یعنی (22/42%) بیشترین میزان توجه به مؤلفه های آموزش چند فرهنگی و کتاب درسی مطالعات اجتماعی اول متوسطه با 5 فراوان یعنی (77/2%)، کمترین میزان توجه به مؤلفه های آموزش چند فرهنگی را داشته اند. از بین مؤلفه های مطرح در آموزش چند فرهنگی بیشترین میزان توجه به مؤلفه «معرفی فرهنگ های مختلف به دانش آموزان در محتوای کتب درسی» با 59 فراوانی مرتبط با مؤلفه های آموزش چند فرهنگی یعنی (77/32%) و کمترین میزان توجه مربوط به مؤلفه های «کمک به درک و تحمل آراء متفاوت از فرهنگ های دیگر در محتوای کتب درسی و تعریف تکالیف چند فرهنگی برای دانش آموزان در محتوای کتب درسی» با یک فراوانی یعنی (55/0%) است.

این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل ویژگیها و عناصر برنامه درسی مبتنی بر نظریه پست مدرن و هم چنین نقد عناصر برنامه درسی آن با توجه به مبانی تعلیم و تربیت اسلامی با استفاده از روش تحلیلی استنادی صورت گرفته است. بررسی برنامه درسی پست مدرنیسم نشان داد که تعاملات پیچیده، تغییرات مداوم و چهارچوبهای کل گرایانه از ویژگیهای این برنامه درسی است و آنان برنامه درسی را به لحاظ هدف، محتوا، روش و ارزشیابی متغیر می دانند. هم چنین نقد عناصر برنامه درسی پست مدرن از دیدگاه مبانی تعلیم و تربیت اسلامی و برنامه درسی مبتنی بر آن نشان داد که در دیدگاه برنامه درسی پست مدرن به جای تأکید بر هویت منسجم برنامه درسی بر دگرگونی تأکید می شود. اهداف آموزش و برنامه درسی، نسبی و متغیر، و با توجه به اوضاع و موقعیت متغیر است. محتوای برنامه درسی پست مدرن ثابت نمی ماند بلکه ممکن است بسته به خواست فرد و عرف در نوسان باشد و هم چنین در این دیدگاه صرفا فعالیتهای یادگیری دانش آموز مهم تلقی، و معلم به عنوان عنصر تأثیرگذار در این فرایند به حاشیه رانده می شود و هیچ استاندارد مشخص و مدونی در ارزشیابی وجود ندارد.

پژوهش حاضر با هدف تبیین ابعاد و مؤلفه های بیداری اسلامی و تحلیل جایگاه آن در کتاب های درسی تاریخ دوره دوم متوسطه ایران صورت پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی شامل؛ تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا بوده و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می گردد. جامعه پژوهشی، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با ابعاد و مؤلفه های بیداری اسلامی و 4 عنوان کتاب درسی تاریخ دوره دوم متوسطه (تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی) چاپ شده در سال تحصیلی 95-1394 می باشد که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی، از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری مورد تحلیل واقع شده است. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است. داده های اسنادی به شیوه کیفی و داده های تحلیل محتوی با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفته اند. عمده ترین یافته های پژوهش بیانگر آن است که: 1. چارچوب مفهومی بیداری اسلامی را می توان بر اساس مدارک و مستندات مرتبط در 3 بُعد و 48 مؤلفه تدوین نمود. 2. در م ج م وع کتاب های درسی تاریخ دوره دوم متوسطه 2656 مرتبه به ابعاد و مؤلفه های بیداری اسلامی، توجه کرده بودند که میزان فراوانی و درصد آن در کتاب های تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی به ترتیب 357 (4/13 %)، 740 (9/27 %)، 1342 (5/50 %)، 217 (2/8 %) می باشد. 3. همچنین در بین ابعاد مورد بررسی بعد شناختی با میزان بار اطلاعاتی 907/0 و ضریب اهمیت 359/0 بیش ترین و بعد عملکردی با میزان بار اطلاعاتی 789/0 و ضریب اهمیت 312/0 کم ترین توجه را به خود اختصاص داده اند.

صنعت برق کشور از زمان تاسیس تا به امروز، در سایه خط مشی های متفاوت و تا حدودی متعارض در چرخه فعالیت آن، همواره صحنه تحولات و فرود و فرازهای فراوانی بوده است. اراده برای تشکیل بنگاههای خصوصی و متعاقبا برچیدن آن، تاسیس وزارت آب و برق و تشویق به مصرف بیشتر در دهه چهل و نیمه اول دهه پنجاه با تخصیص و جذب منابع مالی قابل توجه از درآمدهای نفتی به منظور سرمایه گذاری ...

هدف: تحلیل جایگاه ابعاد و مؤلفه های فرهنگ مطالعه در درسنامه های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش به روش تحلیل محتوا و از نوع کاربردی است. جامعه آماری، درسنامه های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران است. یافته ها: کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی 264 مرتبه به مؤلفه های فرهنگ مطالعه توجه کرده اند و میزان آن در پایه های سوم، چهارم، پنجم، و ششم به ترتیب 40، 54، 49، و 121 مرتبه است. در بین ابعاد مورد بررسی، بُعد آگاهی از راهبردهای صحیح مطالعه با میزان بار اطلاعاتی 999/0 و ضریب اهمیت 225/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده ، در حالی که بُعد انگیزش به مطالعه با میزان بار اطلاعاتی 773/0 و ضریب اهمیت 175/0 کمتر مورد توجه واقع شده است. نتیجه گیری: توجه به فرهنگ مطالعه در درسنامه های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی در ایرانضمن نامتناسب بودن با ویژگی های روان شناختی و زیست شناختی دانش آموزان در حد پایینی قرار دارد.

هدف پژوهش حاضر تبیین ابعاد و مؤلفه های رشد معنوی انسان و تحلیل آن در محتوای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ایران است. روش پژوهش توصیفی شامل؛ تحلیل اسنادی و نیز تحلیل محتوا بود و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می گردد. جامعه تحلیلی، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با ابعاد و مؤلفه های رشد معنوی انسان و متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مصوب آذر ماه 1390 می باشد که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی، از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بود. داده های اسنادی به شیوه کیفی با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند آنتروپی شانون مورد تحلیل قرار گرفت. عمده ترین یافته های پژوهش بیانگر آن است که: - چارچوب مفهومی رشد معنوی انسان را می توان براساس مدارک و مستندات مرتبط در 3 بُعد و 29 مؤلفه تدوین نمود. - میزان تراکم توجه به رشد معنوی در بخش هدف های عملیاتی و راهکارها با 70 فراوانی و 7/41 درصد زیاد و در بخش بیانیه مأموریت با 2 فراوانی و 2/1 درصد بسیار کم می باشد. - در بین ابعاد مورد بررسی، بعد اخلاق با میزان بار اطلاعاتی 839/0 و ضریب اهمیت 373/0 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده است، این در حالی است که به بعد تعقل با میزان بار اطلاعاتی 670/0 و ضریب اهمیت 298/0کمتر توجه شده است.

ه دف پ ژوه ش ح اض ر ب ررس ی م ی زان ت وج ه ب ه مؤلفه های آموزش چند فرهنگی در ک ت اب های درسی تاریخ دوره متوسطه ایران است. تحقیق به شیوه اسنادی و تحلیل محتوی انجام شده است. ابتدا مؤلفه های آموزش چند فرهنگی به کمک روش تحلیل اسنادی از متون نظری و سوابق پژوهشی احصاء و سپس میزان توجه به این مولفه ها تحلیل محتوی شده است. جامعه پژوهشی شامل 4 عنوان کتاب درسی تاریخ دوره متوسطه (تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی) در سال تحصیلی 94-1393 می باشد که با توجه به ماهیت موضوع پژوهش و محدودیت جامعه آماری از نمونه گیری صرف نظر شده و کل جامعه آماری به عنوان نمونه در نظر گرفته شده اند. ابزار اندازه گیری سیاهه تحلیل محتوا بوده و نتایج پژوهش با استفاده از شاخص های آمار توصیفی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. ع م ده ت ری ن ی اف ت ه های پ ژوه ش بیانگر آن است که: 1. در م ج م وع 291 مرتبه به مؤلفه های آموزش چند فرهنگی توجه شده است که میزان فراوانی و درصد آن در کتاب های درسی تاریخ ایران و جهان 1 و 2، تاریخ معاصر ایران و تاریخ شناسی به ترتیب 117 (2/40 %)، 57 (6/19 %)، 40 (7/13 %)، 77 (5/26 %) می باشد. 2. در بین مؤلفه های آموزش چند فرهنگی بیشترین توجه به مؤلفه معرفی فرهنگ های مختلف به دانش آموزان در محتوای کتب درسی با 62 فراوانی و 3/21 درصد و کمترین توجه به مؤلفه ایجاد زمینه درک متقابل از سیر تحول فرهنگ های مختلف در محتوای کتب درسی با 2 فراوانی و 7/0 درصد صورت گرفته است.

پ ژوه ش ح اض ر با هدف نقد و ارزیابی جایگاه ابعاد و مولفه های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش صورت پذیرفته است. روش پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا است. جامعه پژوهشی، شامل متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مصوب آذر ماه 1390 می باشد که با توجه به ماهیت موضوع و محدودیت جامعه پژوهشی، از نمونه گیری صرف نظر شده و کل آن مورد بررسی و تحلیل واقع شد.ابزار اندازه گیری، سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده است که پس از مطالعه و بررسی منابع نظری در حوزه قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران جهت بررسی سند تحول بنیادین تهیه شد. داده ها با استفاده از شاخص های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد تحلیل قرار گرفته اند. ع م ده ت ری ن ی اف ت ه ه ای پ ژوه ش بیانگر آن است که: در م ج م وع 226 مرتبه به مؤلفه های قدرت نرم توجه شده که میزان تراکم آن در بخش هدف های عملیاتی و راهکارها با 75 فراوانی و 33/2درصد زیاد و در بخش های بیانیه مأموریت و چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین با 7 فراوانی و 3/1 درصد کم است. در بین ابعاد مورد بررسی، بعد سیاسی با میزان بار اطلاعاتی 0/890 و ضریب اهمیت 0/275 بیش ترین و بعد علمی و فناوری با میزان بار اطلاعاتی 0/678 و ضریب اهمیت 0/210 کمترین توجه را به خود اختصاص داده اند.

بیماری مولتیپل اسکلروز (MS) نوعی بیماری علاج ناپذیر مغز است که شدیداً موجب نگرانی و کاهش عزت نفس مبتلایان می شود و آن ها را مجبور به سازگاری با ناتوانی های ناشی از بیماری می سازد. این مطالعه با هدف تعیین رابطه ی میان عزت نفس با نگرانی در جوانان بیمار مبتلا به مولتیپل اسکلروز در شهر شیراز انجام گرفته است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعه ی آماری مورد بررسی این پژوهش را تمامی جوان 20- 40 ساله ی مبتلا به مولتیپل اسکلروز استان فارس که تا پایان سال 1391 عضو انجمن بیماران MS فارس بودند، تشکیل داده اند. از بین بیماران تحت پوشش انجمن بیماری های خاص، 150 نفر (90 زن و 60 مرد)، بیمار مبتلا به ام. اس. با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه ی عزت نفس و پرسش نامه ی محقق ساخته ی نگرانی بود. داده ها پس از ورود به نرم افزار آماری SPSS نسخه ی 16 و با استفاده از آزمون های آماری همبستگی و رگرسیون در سطح خطای 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتیجه ی تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد، بین عزت و نگرانی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروز در دو جنس، رابطه ی معکوس معنی داری وجود دارد و عزت نفس می تواند 66% نگرانی را در این قشر پیش بینی کند. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش برگزاری جلسه های آموزشی برای آگاهی دادن درباره ی اهمیت عزت نفس موجب می شود، بیماران و خانواده های آن ها به روش منطقی تری با مشکل های بیماری مولتیپل اسکلروز روبرو گردند و این مسئله می تواند نگرانی های آن ها را تا حدی کاهش دهد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه های سرمایه اجتماعی از معتبر داخلی و خارجی و ارزیابی جایگاه آن در اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی صورت گرفته است. نمونه های مورد مطالعه شامل سه دسته منابع خارجی و داخلی مرتبط با سرمایه اجتماعی، اسناد بالادستی(سند تحول بنیادین آموزش وپرورش، سند برنامه درسی ملی و اهداف مصوب دوره ابتدایی تحصیلی) و متن کتب درسی مطالعات اجتماعی پایه های سوم تا ششم ابتدایی بود. روش پژوهش مورد استفاده فراترکیب بوده که در خلال آن برای ارزیابی اسناد بالادستی و کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. یافته های ناشی از فراترکیب بیانگر آن بود که سرمایه اجتماعی را می توان در قالب 10 کلان مؤلفه ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی، ارتباط اجتماعی، اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، انسجام اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی، عدالت اجتماعی، پذیرش تنوع فرهنگی، زبانی و مذهبی، حمایت اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و 49 زیر مؤلفه دسته بندی کرد. تحلیل محتوای اسناد بالادستی نیز نشان داد چارچوب مفهومی مذکور در سند تحول و برنامه درسی ملی تا حد مطلوبی مورد توجه قرار گرفته لکن اهداف مصوب دوره ابتدایی نتوانسته در راستای آن ها حرکت کند و دچار غفلت هایی شده که در کتب درسی مطالعات اجتماعی تجلی یافته است. اصلی ترین غفلت ها در مؤلفه های ارزیابی و گزینش منابع اطلاعاتی(استفاده از رسانه ها، اطلاع از محیط پیرامون، سعی در کشف واقعی بودن اطلاعات) و انسجام اجتماعی(همبستگی با دیگران بر سر منافع کشور و تعهد به اجتماع) بوده است.