صدیقه کیانی سلمی

با توجه به لزوم تقویت و توسعه صنعت گردشگری برای دستیابی به اعتبار و جایگاه واقعی خود در سطح بین المللی، بایستی بخش های مختلف این صنعت را شناسایی کرد و به بخش های پراهمیت تر توجه ویژه ای مبذول داشت. یکی از این بخش های مهم که قابلیت تبدیل شدن به امر فرابخشی در صنعت گردشگری را دارد andquot;ورزشandquot; است که از آن به عنوان گردشگری ورزشی نام برده می شود.امروزه گردشگری ورزشی، فراتر از یک صنعت به پدیده ای اجتماعی- اقتصادی در سطح جهانی تبدیل شده است و بسیاری از کشورها به عنوان منبعی مهم جهت بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود از آن استفاده می کنند. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی عوامل موثر و اولویت بندی فعالیت های گردشگری ورزشی در سطح استان چهارمحال و بختیاری می باشد. ابزار اصلی جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته ای است که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان و پایایی آن نیز با محاسبه نرخ ناسازگاری به تأیید رسیده است. جامعه آماری 40 نفر از کارشناسان ورزشی و گردشگری در استان چهارمحال و بختیاری هستند. تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه، با استفاده از روش ANPو در نرم افزار Super Decisionانجام شد. نتایج حاکی است در زمینه رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه گردشگری ورزشی، تسهیلات اقامتی andndash;رفاهی با امتیاز 171852/0 و پس از آن امنیت، بیشترین تأثیر را دارا هستند و در اولویت بندی 6 گروه فعالیت های گردشگری ورزشی، ورزش های کوهستانی با 273932/0 امتیاز، در بالاترین رتبه قرار دارند و پس از آن ورزش های مبتنی بر طبیعت و زمین خشک و ورزش های آبی و تابستانی قرار می گیرد.

مفهوم توانمندسازی در ابعاد متفاوت به معنای تقسیم مسئولیت و قدرت به رده های مختلف اجتماعی و مبارزه با بی قدرتی و افزایش مشارکت است. با توجه به اهمیّت مبحث توانمندی در توسعه شهری در پژوهش حاضر توانمندی در ابعاد اجتماعی و کالبدی در رویکردی مقایسه ای بین دو محلّه پشت مشهد بالا و محلّه طاهر و منصور شهر کاشان مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است و در ادامه راهبردهایی برای بهبود آن ارائه شده است. اطلاعات مورد نیاز با ابزار پرسشنامه گردآوری و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران به تعداد 380 نفر محاسبه شده است. یافته ها با بهره گیری از نرم افزارهای SPSS و AMOS مورد تحلیل قرار گرفت. برای انجام تحلیل های آماری و پاسخگویی به فرضیات پژوهش از فراوانی، آزمون تی تک نمونه ای، آزمون تی زوجی، ضریب همبستگی پیرسون و برای مدل سازی از تحلیل عاملی اکتشافی و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده گردید. نتایج نشان دهنده آن است دو محلّه پشت مشهد بالا و طاهر و منصور شهر کاشان در ابعاد اجتماعی و کالبدی توانمندسازی با یکدیگر تفاوت معناداری دارند. نتایج حاصل از مدل سازی معادلات ساختاری بیان می کند در بُعد اجتماعی عامل اعتماد و مشارکت ساکنان، با 0.77 بیشترین بار عاملی را دارا است و بیشتر از سایر عوامل بر توانمندسازی اجتماعی ساکنان محلاّت مورد بررسی اثر گذار بوده است. در بُعد کالبدی نیز عامل رضایت کالبدی بیشترین بار عاملی را با 0.72 به خود اختصاص داده است و بیش از سایر متغیرهای مورد بررسی با توانمندی کالبدی همبستگی داشته است؛ همچنین، نتایج حاصل از کاربرد ضریب همبستگی پیرسون، نشان از ارتباط مثبت و معنادار توانمندسازی کالبدی و توانمندسازی اجتماعی در سطح اطمینان 99 درصد دارد. بررسی مقایسه ای بین ابعاد توانمندی کالبدی و اجتماعی با استفاده از آزمون تی بیان کننده آن است میزان توانمندی کالبدی در بین ساکنان محلّه طاهر و منصور بالاتر از میزان آن در محلّه پشت مشهد بالا بوده است؛ همچنین، ساکنان محلّه طاهر و منصور نسبت به محلّه پشت مشهد بالا از توانمندی اجتماعی بیشتری برخوردار هستند.

نیاز به امنیت، از بنیادی ترین نیازهای انسان در هر محیطی است که آرامش، رشد، شکوفایی، بروز استعدادها و خلاقیت ها و نیل به همه کمالات انسانی در سایه آن محقق می شود. به تعبیر برخی دانشمندان، مسئله امنیت اجتماعی (جمعی) از دلایل اصلی چشم پوشی بشر از آزادی و حیات طبیعی و قبول کردن زندگی جمعی است. هدف مقاله حاضر، سنجش عوامل مؤثر بر احساس امنیت در مناطق روستایی بخش امامزاده شهرستان نطنز است. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و نوع آن کاربردی - توسعه ای است. جامعه آماری پژوهش، تعداد 5556 نفر از 6 روستا در بخش امامزاده شهرستان نطنز هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 320 نفر محاسبه و تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS و به روش های آمار توصیفی و استنباطی نظیر آزمون تی، ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن انجام شد. نتایج تحلیل نشان می دهند که میزان احساس امنیت در نواحی روستایی مطالعه شده در سطح پایینی قرار دارد و از نظر میزان احساس امنیت بین روستاهای مطالعه شده تفاوت وجود دارد. همچنین، نتایج حاصل از آزمون همبستگی پیرسون نشان می دهند که بین دو متغیر احساس امنیت و میزان اعتماد اجتماعی و میزان امنیت و رضایتمندی رابطه معناداری وجود دارد. مجاورت با کاربری های ترس آور در روستاهای مطالعه شده بر میزان احساس امنیت ساکنان در روستاها تأثیر می گذارد و بنابراین، موقعیت سکونتگاه به ویژه در نواحی روستایی در ایجاد احساس امنیت تأثیرگذار است.

بهطور مرسوم اثرات گردشگری را تحت عناوین اثرات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و زیستمحیطی میتوان مورد بررسی قرار داد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی، بررسی و تبیین اثرات جشنواره گلابگیری در شهرستان کاشان از دیدگاه ساکنان محلی است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی میباشد و روش بررسی در آن توصیفی - تحلیلی و پیمایشی است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 200 نفر محاسبه شده است. جهت تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از پرسشنامه استفاده شده است. نتایج مؤید آن AMOS و SPSS از روشهای مختلفآماری با استفاده از نرمافزار است، برگزاری جشنواره گلابگیری اثرات محیطی، کالبدی، اقتصادی و اجتماعی در منطقه ایجاد نموده است. عامل اقتصادی بیشترین نقش را در تبیین اثرات جشنواره گلابگیری به خود اختصاص داده است. عامل محیطی دیگر عامل مهمی است که تحت تأثیر جشنواره گلابگیری و توسعه گردشگری میباشد. این عامل بیشترین تعداد متغیر را به خود اختصاص داده است. دیگر عامل مهم که تحت تأثیر جشنواره گلابگیری و توسعه گردشگری میباشد عامل کالبدی است. آخرین عامل، عامل اجتماعی است. وجود کمترین بار عاملی نسبت به سایر عوامل گویای این واقعیت است که بافت اجتماعی کاشان در برابر تغییرات مقاومت زیادی از خود نشان میدهد و این منطقه هویت محلی خود را همچنان حفظ کرده است.

ربابه خاتون پیله فروش عضو هیات علمی مربی پایه 22، کارشناسی ارشد پژوهش هنر، گروه صنایع دستی دانشکده معماری هنر، دانشگاه کاشان 09121595306 (kh_ pilehforoush@yahoo.com صدیقه کیانی سلمی استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم،دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان 09131283870، s.kiani@kashanu.ac.ir چکیده: هنرهای صناعی تبلور عینی فرهنگ و مظاهر هنری و ازنوع هنرهای کاربردی و مردمی با طرحها واصالتهای ویژه خود، همیشه چون عاملی مهم و اساسی درپیکره اقتصادی ایران مطرح بوده است. با توجه به جایگاه هنرهای صناعی به عنوان دومین عامل رشد تولید ناخالص ملی، سیاستهای حمایتی و هدایتی گسترده ای در زمینه توسعه آن صورت پذیرفته است که طبیعتاً گسترش آن، اثرات متفاوت و قابل توجهی بر جا می گذارد. با توجه به پیچیدگی و همچنین گستردگی فعالیتها در حوزه هنرهای صناعی اثرات ناشی از آن نیز ابعاد به هم پیوسته ی بسیاری دارندکه لازم است در توسعه اینگونه مشاغل به آنها توجه شود. آگاهی دقیق از وضعیت و اثرات ایجاد شده و نیز شدت و ضعف آن در هر یک از ابعاد، برنامه ریزان را قادر به ارائه برنامه ای متناسب و بهینه برای رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت خواهد نمود و ضریب موفقیت اینگونه مشاغل را ارتقا می دهد.روش تحقیق در این پژوهش، ازنوع توصیفی – تحلیلی است که با هدف بررسی وضعیت کارآفرینی فارغ التحصیلان هنرهای صناعی و تحلیل نقاط قوت و ضعف آن برای بهبود شرایط شغلی افراد فعال در این عرصه هنر صنعت، صورت گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه است..جامعه آماری پژوهش 230 نفر از فارغ التحصیلان زن رشته صنایع دستی دانشگاه کاشان است که تعداد 35 نفر به عنوان جامعه نمونه به طور تصادفی برگزیده شده اند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد میا نگین درآمد هنرمندان از میانگین در آمد جامعه بالاتر است .و این در حالی است که میانگین تجربه کاری فقط 2/5 سال است.

پیش بینی میزان آب در دسترس، یکی از مؤلّفه های مهم و تأثیرگذار در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب بوده و برآورد آن در مقیاس های زمانی مختلف، از اهمیت ویژه ای در برنامه ریزی کشاورزی برخوردار است. یکی از روش های مطالعاتی پیش بینی، روش سری های زمانی است؛ برای این منظور، و مدل های مختلفی ارائه شده اند که از آن جمله می توان مدل های سری زمانیARIMA، MA و AR را برشمرد. در این تحقیق، عملکرد هریک از مدل های یاد شده در برآورد و تخمین مقادیرآتی میزان آب زاینده رود طی سال های1385 تا 1391 به صورت 72 سری داده ماهانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل سری زمانی AR12عملکرد بهتری نسبت به سایر مدل ها دارد و روند تغییرات سری زمانی را با خطای کمتری شبیه سازی می کند.

اگرچه مصرف گیاهان دارویی با توسعه صنایع شیمیایی محدود شده است اما در حال حاضر با توجه به آشکار شدن اثرات سوء مصرف داروهای شیمیایی برای بیشتر مصرف کنندگان،رغبت افراد به مصرف گیاهان دارویی افزایش چشمگیری داشته است.:این مطالعه با هدف تعیین میزان آگاهی،نگرش و عملکرد عموم مردم نسبت به مصرف گیاهان دارویی صورت گرفته است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق-ساخته ای با 19 گویه است که روایی آن با استفاده از نظر متخصصان و پایایی آن با بهره گیری از آزمونن آلفای کرونباخ به میزان695/0 مورد تأیید قرار گرفت لازم به ذکر است حجم نمونه براساس فرمول کوکران 378 نفر تعیین شد. توزیع پرسشنامه به صورت تصادفی بوده و جمع آوری داده ها در سال 1394 انجام وبرای تحلیل داده های تحلیلی و استنباطی داده ها از نرم افزارSPSS22 استفاده شده است. در این بررسی بیشترین موارد مصرف به ترتیب شامل دل درد (67%)،سرماخوردگی (1/65%)،ناراحتی اعصاب(29%)،بیماری های سینه درد وریوی(22%)وبیماری پوستی(3%)و بیشترین گیاهان مورد استفاده به ترتیب خاکشیر (71%)،گل گاوزبان (50%)،بابونه(39%)،زنجبیل(23%)وبومادران (11%)بود.طبق یافته های حاصل از تحقیق ،مهم ترین دلیل استفاده از گیاهان دارویی عوارض کمتر(75%)و نتیجه بهتر(76%)نسبت به طب شیمیایی بود. با توجه به نتایج این مطالعه ،بیشترین دلیل مصرف گیاهان دارویی،نتیجه بهترو عوارض کمتر آن نسبت به طب شیمیایی بوده است.بنابراین آگاه نمودن افراد جامعه نسبت به عوارض احتمالی آن ها ضروری به نظر می رسد.

اطلاع از سطح رضایتمندی شهری شهروندان در ابعاد مختلف، نمایانگر ضعف ها و قوت های مدیریت شهری و راهنمایی بر برنامه ریزی های خرد و کلان خصوصاً برای شهرداری ها است. مسئله ای که هدف انجام این پژوهش قرار گرفته است. روش مورداستفاده در این پژوهش توصیفی پیمایشی بوده و جامعه ی آماری آن را شهروندان اصفهانی با حجم نامتناهی مفروض تشکیل داده اند. شیوه نمونه گیری به صورت طبقه ای (با تخصیص اپتیمم) بوده و 310 شهروند را در چهارچوب 17 طبقه ی شهری شامل شده است. روش های آماری مورداستفاده در این پژوهش ، تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی و استنباط های ناپارامتری برای مقایسه، شامل آزمون های ویلکاکسون و فریدمن بوده که با استفاده از نرم افزار SPSS انجام پذیرفته است. ابزار جمع آوری اطلاعات ، پرسشنامه ای حاوی 35 سؤال بسته پاسخ با استفاده از مقیاس پنج درجه ای لیکرت است که روایی محتوایی آن توسط متخصصان تأیید و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به میزان 74/0 محاسبه شده است. یافته ها حاکی از شناسایی 9 عامل (بُعد) رضایتمندی است که بر اساس مقایسات انجام شده ، تمیزی و زیبایی شهر بیشترین عامل در ایجاد رضایت برای شهروندان بوده و ساختار حمل ونقل و ترافیک شهری ، فرهنگ اجتماعی ، امکانات اقتصادی ، امکانات آموزشی ، بهداشت و درمان ، امنیت ، رفع نیازهای اولیه و نهایتاً امکانات تفریحی ؛ به ترتیب در رده های بعدی قرار می گیرند.

جهان امروز با بحران تخریب منابع دست به گریبان است. مشکلات فزاینده ناشی از این بحران، استفاده از روشها و راه حل های نوین علمی را برای تعدیل بحران و اتخاذ سیاستهای متناسب برای رویارویی با آن هر روز ضروری تر می سازد. در مطالعات محیطی مهمترین راهِ نیل به توسعه مبتنی بر علم و شناخت علمی محیط، توجه اصولی به پتانسیلها، ارزیابی توانهای محیطی و بالاخره استفاده همه جانبه و منطقی از سرزمین، است. در این خصوص ارتباط تنگاتنگی بین توسعه کشاورزی با محیط و منابع محیطی نیز وجود دارد. در پژوهش حاضر به مطالعه و ارزیابی توانهای محیطی ناحیه چغاخور برای توسعه توانهای کشاورزی، براساس رهیافت تجزیه و تحلیل سیستمی پرداخته شده است و این فرض مد نظر بوده که ناحیه مذکور دارای توانها و منابع متنوع محیطی است که درصورت برنامه ریزی و استفاده متناسب از توانمندی های آن، مسیرتوسعه همه جانبه و پایدار ناحیه هموار می شود. درفرایند اجرای مطالعه؛ ابتدا با اتکاء به بررسی و شناخت توانهای محیطی، منابع اکولوژیکی شناسایی و سپس بر اساس رهیافت سامانه ای، این اطلاعات تجزیه وتحلیل، جمعبندی، تلفیق و در نهایت به صورت لایه های اطلاعاتی تهیه گردید. در ادامه با استخراج واحدها و سنجش آنها با معیارهای اکولوژیکی، توانها و استعدادهای بالقوه برآورد و درپایان، اولویت بین کاربریهای مجاز تعیین شده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد؛ اکثر سطح منطقه برای توسعه کشاورزی درجه 1 توان توسعه ندارد، اما برای توسعه مرتعداری، کشاورزی درجه 2 و بویژه درجه 4 از توان بالایی برخوردار است. به عبارت دیگر، درحالیکه کشاورزی ممتد در بخشهای محدودی از ناحیه امکانپذیر است، برای دیم کاری و باغداری همراه با آبیاری شرایط مناسبی وجود دارد.