محمدرضا شفیعی

هدف از این مطالعه بررسی میزان آسیب پذیری کشاورزان در سکونتگاه های روستایی بخش گرکن جنوبی از توابع شهرستان مبارکه در مواجهه با شرایط خشکسالی ناشی از بحران آب رودخانه زاینده رود است و سعی دارد به دو سؤال 1-کشاورزان در سکونتگاه های روستایی موردمطالعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی-روانی و زیست محیطی از پدیده خشکسالی ناشی از بحران آب زاینده رود به چه میزان آسیب پذیر شده اند؟ 2- کشاورزان در منطقه موردمطالعه به چه میزان از راهکارهای مواجه با شرایط خشکسالی اطلاع و آگاهی دارند؟ پاسخ دهد. داده های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری تحقیق، کشاورزان روستاهای بخش گرکن جنوبی هستند که بر اساس داده های سرشماری نفوس و مسکن (1395) بالغ بر 2027 نفر هستند که با استفاده از فرمول کوکران 178 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روایی ابزار تحقیق توسط کارشناسان مرتبط تأیید شده و پایایی گویه ها با استفاده از آلفای کرونباخ معادل 85/0 به دست آمده است. برای تحلیل داده های پرسشنامه ای از آزمون های آماری (همبستگی اسپیرمن، کای اسکوئر، t تک نمونه ای و فریدمن) و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی بهره گرفته شده است. بررسی های به عمل آمده در خصوص آسیب پذیری کشاورزان نشان داد که افزایش هزینه های تولید به عنوان مهم ترین آسیب اقتصادی، افزایش فشارهای روحی و روانی به عنوان مهم ترین آسیب اجتماعی–روانی و پایین رفتن سطح آب های زیرزمینی به عنوان مهم ترین آسیب زیست محیطی ناشی از بحران آب زاینده رود در منطقه بوده است. نتایج آزمون های t تک نمونه ای و فریدمن نشان داد که آسیب های اجتماعی- روانی بیش ترین میزان خسارت را در منطقه به کشاورزان وارد کرده است. بررسی میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان از روش های مواجهه با شرایط خشکسالی نشان داد که میزان اطلاع و آگاهی کشاورزان منطقه در زمینه "شیوه های کاهش هدر رفت آب" از همه شاخص ها پررنگ تر بوده است. نتایج تحلیل سلسله مراتبی از دیدگاه کارشناسان نشان داد که مؤثرترین راهکار مقابله با خشکسالی در منطقه مذکور، "راهکارهای فنی آبیاری" است.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد دهیاری های ایجاد شده در روستاهای دهستان همگین واقع در استان اصفهان انجام شده است.روش تحقیق پژوهش ، توصیفی تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده ، جامعه ی آماری شامل ساکنین حوزه ی پژوهش ( 4700 نفر) می باشند که به روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و در مجموع 350 نفر مورد مطالعه قرارگرفته اند. پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شده ، روایی محتوایی پرسشنامه با نظرخواهی از اساتید راهنما و مشاور تأیید شده است. نتایج نشان داد، دهیاران مورد مطالعه روستای همگین نسبت به سایر روستاهای مورد مطالعه از نظر ابعاد مورد مطالعه دارای موفقیت بهتری بوده و کمترین میزان موفقیت دهیاری های دهستان همگین در روستای قمیشلو و در زمینه اجتماعی فرهنگی بوده است.همچنین، نتایج نشان داد مهمترین دلیل عدم موفقیت دهیاران روستاها ، عدم مشارکت روستاییان در برنامه های مورد نظر است.محدودیت های منابع مالی دهیاری ها برای انجام امور محوله، یکی از عوامل اصلی محدودیت-ها و مشکلات در انجام وظایف دهیاری می باشد و در این زمینه سازمان باید نسبت به مساعدت مالی از طرف دولت، اخذ عوارض در قبال ارائه خدمات عمومی، استفاده از تسهیلات بانک ها و مشارکت مردمی در جهت برطرف کردن این مشکل اقدام نماید.

پیوندهای روستایی شهری در تنظیم و بیان سیاستهایی توسعه با هدف کاهش فقر و حمایت از نقش مثبت شهرهای کوچک در توسعه نواحی روستایی پیرامونی مورد تأکید کارشناسان توسعه قرار دارد. هدف کلی ازاین مطالعه بررسی پیوند روستائی- شهری دربخش گرکن جنوبی شهرستان مبارکه بانقش آفرینی شهرکوچک زیباشهر درمقایسه باشهرمبارکه (مرکزشهرستان) می باشد. داده های جمع آوری شده دراین کارتحقیقی بردوشیوه کتابخانه ای (جمع آوری آمارواطلاعات )ومیدانی (تکمیل پرسشنامه )استواربوده است. روائی ابزارتحقیق بااستفاده از بررسی مطالعات مشابه وپایائی ابزاراین پژوهش بااستفاده ازآلفای کرونباخ معادل 77/0بدست آمده است. نمونه آماری پرسش شونده دراین پژوهش 340نفرازسرپرستان خانوار راپوشش داد. برای تحلیل داده هاازنرم افزار SPSSجهت تحلیل های توصیفی واستنباطی بهره گرفته شده است. طی بررسیهای بعمل آمده درخصوص جایگاه شهرکوچک زیباشهر دربرقراری پیوند باروستاهای بخش گرکن جنوبی مشخص شد که روستاهای نزدیک به شهرزیباشهر دربرقراری پیوندهای خدماتی واقتصادی ترجیح می دهند با صرف وقت وهزینه کمتر به این شهرمراجعه کنند ودراین خصوص نقش این شهردرسرویس دهی برخی ازخدمات نسبتاٌپررنگ بوده ولی این پیوند یک سویه بوده وباعث توسعه وپیشرفت روستاهای مذکور نشده است. روستاهائی که فاصله بیشتری بااین شهردارند ترجیح می دهنددربرقراری پیوند های خدماتی واقتصادی ودردریافت تمامی خدمات به شهرمبارکه (مرکزشهرستان)که دارای خدمات سطوح بالااست، مراجعه کنند وازاین بابت شهرمبارکه ازجایگاه ویژه ای برخوردارمی باشد و همچنین مشخص شدکه روستاها بادورشدن از شهرکوچک زیباشهرارتباطشان ضعیف تر و با نزدیک شدن با این شهرقوی ترمی شود و پیوند روستاهای مورد مطالعه با شهرهای زیباشهر ومبارکه تاثیراتی را در قالب تبادل اطلاعات و نوآوری بدنبال داشته است.

مطالعه حاضر با هدف بررسی مقایسه ای بین روش های سنتی و نوین آبیاری و اثرات آن بر توسعه کشاورزی مناطق روستایی است. نوع تحقیق کاربردی توسعه ای و روش آن توصیفی همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق ،کشاورزان استفاده کننده از دو شبکه نوین و سنتی آبیاری در بخش کهک استان قم می باشد که براساس فرمول کوکران، از 1734خانوار کشاورز، 129خانوار اجراکننده روش های نوین و 110 خانوار کشاورز اجراکننده روش های سنتی به عنوان حجم نمونه انتخاب شده اند. روایی پرسشنامه پس از چند مرحله اصلاح و بازنگری توسط اساتید جغرافیای دانشگاه اصفهان و کارشناسان جهادکشاورزی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی ابزار پژوهش نیز از طریق انجام آزمون مقدماتی و تکمیل 30 پرسشنامه مورد تایید واقع گردید و ضریب آلفای کرونباخ نیز برای بخش های مختلف89 محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان از ارتباط معنادار بین روش های سنتی و نوین آبیاری، به ویژه در زمینه اثرات اقتصادی و اجتماعی دارد . به طوریکه میزان t در روش سنتی در زمینه تأثیر اقتصادی (310/2-) و اجتماعی(543/2- )می باشد. این میزان در روش نوین در زمینه تأثیرات اقتصادی و اجتماعی به ترتیب (224/2-) و (455/2-) بوده است؛ با توجه به منفی بودن میزان t ،ملاحظه می گردد میزان میانگین اثرات اقتصادی و اجتماعی آبیاری نوین بیش از آبیاری سنتی است. همچنین نتایج تحقیق بیانگر علاقمندی روستاییان به استفاده از روش های نوین آبیاری است.

صنعت گردشگری سومین صنعت مولد شغل و سرمایه بعد از صنعت نفت و خودروسازی می باشد. به همین دلیل در دهه های اخیر بسیاری از دولتها، مسئولین اقتصادی و صاحبنظران با حساسیت بیشتری به گسترش این صنعت روی آورده اند و در تلاش هستند سهم بیشتری از بازار جهانی این صنعت را برای جوامع خود به ارمغان ببرند. گردشگری همچون سایرصنایع نیازمند مدیریت است،مدیریت در این صنعت شامل پیش بینی نیازهاوجلب رضایت گردشگران فعلی وآتی است بطوریکه اساساعرضه کنندگان خدمات این صنعت رادررقابت بایکدیگرقرارداده است. گردشگری در چند دهه اخیر به یکی از مهمترین بخش های فعالیت اقتصادی کشور ها تبدیل شده است. این صنعت بعنوان یک سیستم جهانی بخش قابل توجهی از تولید ناخالص جهان را به خود اختصاص داده است. پژوهش حاضر ازنظر هدف یک تحقیق کاربردی است که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. برای گردآوری داده ها از دو روش کتابخانه ای و اسنادی و همچنین از روش های میدانی و مشاهده مستقیم استفاده شده است. سپس به منظور تحلیل روابط شاخص های موردمطالعه از تکنیک های انتخاب ویژگی یا تحلیل های اطلاعات متقابل بهره گرفته شد. در مجموع می توان گفت که نتایج حاصل از تحلیل انتخاب ویژگی بیانگر این بوده است که عوامل موثر بر توسعه گردشگری از دیدگاه مردم تبلیغات با 701/، از دیدگاه مسئولین مشارکت با 679/ و از دیدگاه گردشگران مدیریت با 677/ دارای بیشترین اهمیت است. از این رو مدیریت کلان در بحث صنعت گردشگری از مهمترین مولفه های موفقیت در این صنعت نو ظهور می باشد.

هدف: استقرار صنایع بزرگ در یک منطقه با مکانیزم تأثیرگذار اقتصادی علاوه بر پایداری نواحی پیرامونی، می توانند چالش ها و مسائل بسیاری را در قالب ناپایداری در جهات مختلف توسعه به دنبال داشته باشند. با توجه به اهمیت موضوع، هدف پژوهش حاضر شناخت و ارزیابی اثرات استقرار و بارگذاری صنایع بر پایداری و ناپایداری اقتصادی سکونتگاه های روستایی منطقه مبارکه است.روش و داده: تحقیق حاضر از لحاظ ماهیت و روش از نوع  توصیفی – تحلیلی بوده و جهت تحلیل اطلاعات از نرم افزار AMOS و همچنین تکنیک AHP بهره گرفته شده است.یافته ها: نتایج حاصل از مدل ساختاری نشان داد که مهم ترین تأثیرات مثبت و منفی ناشی از بارگذاری صنایع بر پایداری و ناپایداری اقتصادی سکونتگاه های روستایی منطقه مورد مطالعه، به ترتیب به متغیرهای کاهش تعداد کشاورزان با ضریب ۱/۰۴، نشر ارزش افزوده و حق آلایندگی صنایع به روستاها با ضریب ۰/۹۸، تنوع شغلی و تغییر نوع معیشت با ضریب ۰/۸۶، رواج کشت مکانیزه با ضریب ۰/۷۹ و افزایش قیمت زمین و مسکن با ضریب ۰/۶۳ اختصاص داشته است. نتایج حاصل از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) نشان داد معیار نشر ارزش افزوده و حق آلایندگی صنایع به روستاها و افزایش درآمد و اشتغال با وزن ۰/۵۱۱ به عنوان مهم ترین اثر مثبت و معیار اضمحلال کشاورزی با وزن ۰/۲۵۴ در رتبه بعدی پیامدهای ناشی از استقرار صنایع پیرامونی معرفی شد.نتیجه گیری: نتایج حاصل از بررسی مذکور نشان داد از دیدگاه سرپرستان خانوار و مدیران نهادهای محلی از یک سو با نشر ارزش افزوده و حق آلایندگی و همچنین بالا رفتن سطح درآمد اهالی و ایجاد فرصت های شغلی، روستاها به سمت پایداری اقتصادی سوق پیدا کرده اند و از سوی دیگر با زوال کشاورزی و افزایش قیمت زمین و مسکن، منطقه با ناپایداری هایی در بعد اقتصادی مواجه شده است.نوآوری و کاربرد نتایج: این مطالعه از معدود مطالعاتی است که در حوزه ارزیابی تأثیرات استقرار و بارگذاری صنایع (به ویژه صنایع مادر) به تبعیت از رویکرد پایداری صورت گرفته و نتایج آن در قالب مدل های ساختاری به نمایش گذاشته شده که می توان نتایج این مطالعه را از سایر مطالعات صورت گرفته در این زمینه متمایز نمود.